Fizjologia 15.02.12 Odruchy

Łuk odruchowy:

• Receptor

• Neuron aferentny (droga dośrodkowa)

• Ośrodek nerwowy ( w rdzeniu kręgowym)

• Neuron eferentny (droga odśrodkowa)

• Efektor

Odruch:

Odpowiedź efektora wywołana przez bodziec działający na receptor, zachodząca z udziałem układu nerwowego na drodze łuku odruchowego.

Odruchy rdzenia kręgowego:

• Np. Kontralateralnie krzyżowany odruch prostowania (jedna noga prostuje druga zgina)

Badanie odruchów rdzeniowych

1. Uszkodzenie elementów składowych łuku odruchowego prowadzi do osłabienia lub zniesienia odruchów (zespół obwodowego (dolnego) neuronu ruchowego).

   • Objawy uszkodzenia obwodowego neuronu ruchowego

     1. Niedowład

     2. Obniżone napięcie mięśniowe

     3. Osłabienie lub zniesienie odruchów ścięgnistych

     4. Zanik mięśni z drżeniami pęczkowymi

     5. Przerwanie łuku odruchowego!

2. Upośledzenie funkcji nadrzędnego ( górnego) neuronu ruchowego prowadzi do wygórowania odruchu na rozciąganie. ( brak modulującego hamującego wpływu neuronu środkowego na motoneurony. Mogą się pojawić odruchy patologiczne, np. Babińskiego).

   • Objawy uszkodzenia obwodowego neuronu ruchowego :

     1. Niedowład / porażenie

     2. Osłabienie siły mięśniowej

     3. Wzmożenie napięcia mięśniowego o charakterze spastycznym

     4. Wygórowane odruchy miotatyczne

     5. Objawy patologiczne

     6. Zniesienie ruchów brzusznych

     7. Brak zaników mięśniowych

   • Możliwe miejsce uszkodzenia :

     1. W obrębie półkul ( rozległe)

     2. W torebce wewnętrznej

     3. W pniu mózgu

     4. W rdzeniu kręgowym

Badanie odruchu z mięśnia ramienno-promieniowego ( ośrodek rdzeniowy odruchu – C _5/6) - uderzenie w wyrostek rylcowaty kości promieniowej:

• Zgięcie w stawie łokciowym

• Często równocześnie odruch zgięcia palców ( odruch Jacobsona)

Badanie odruchu z mięśnia dwugłowego ramienia ( C _5/6) – uderzenie w ścięgno mięśnia dwugłowego ramienia w dole łokciowym:

• Skurcz m. dwugłowego

• Zgięcie w stawie łokciowym

Badanie odruchu z mięśnia trójgłowego ramienia ( C _6/7) – uderzenie w ścięgno mięśnia trójgłowego tuż powyżej wyrostka łokciowego:

• Skurcz mięśnia trójgłowego

• Skurcz wyprostny przedramienia

Badanie odruchu kolanowego (L _3/4 ) – uderzenie tuż poniżej rzepki w ścięgno mięśnia czworobocznego uda (na siedząco lub leżąco):

• Skurcz mięśnia

• Ruch wyprostny w stawie kolanowym

Badanie odruchu ze ścięgna Achillesa ( l₅ S₁) – uderzenie w ścięgno piętowe Achillesa (na leżąco lub klęcząc):

• Skurcz mięśnia trójgłowego łydki

• Zgięcie podeszwowe stopy

Odruch Babińskiego – odruch zginania ( zgięcie grzbietowe a nie podeszwowe palucha).

Odruchy brzuszne skórne

Drażnimy skórę brzucha od zewnątrz ku środkowi:

• Górny - łuk żebrowy

• Środkowy a wysokości pępka

• Dolny - więzadło pachwinowe

Osłabienie lub zniesienie odruchów brzusznych występuje w uszkodzeniach rdzenia i elementów obwodowych łuku odruchowego.

Uderzenie młotka w łuk żebrowy daje skurcz mięśni brzucha i przesunięcie pępka w stronę podrażnioną

Są to odruchy rozciągowe – wygórowane w uszkodzeniu drogi korowo-rdzeniowej.

Badanie wzorku

Plamka ślepa – doświadczenie Mariotte’a

Nerw wzrokowy opuszcza gałkę oczną 3mm przyśrodkowo i nieco powyżej bieguna tylnego gałki. Miejsce to widoczne jest przez oftalmoskop jako tarcza nerwu wzrokowego.