Magdalena Łopatowska, nr albumu 65722

AKT OSKARŻENIA NIE ODPOWIADA WARUNKOM FORMALNYM – ART. 337

• Nie spełnia wymogów pisma procesowego (art. 119)

  • Oznaczenie organu do którego jest skierowane

  • Oznaczenie sprawy, której dotyczy

  • Oznaczenie oraz adres wnoszącego

  • Treść oraz uzasadnienie, jeśli jest wymagane

  • Data

  • Podpis składającego

• Nie zawiera wszystkich elementów wymienionych w art. 332 § 1

  • Imię i nazwisko oskarżonego

  • Dane ososbopoznawcze oskarżanego

  • Dane o zastosowaniu środka zapobiegawczego

  • Dokładne określenie zarzucanemu oskarżonemu czynu ze wskazaniem miejsca, czasu, sposobu i okoliczności jego popełnienia

  • Wskazanie skutków popełnionego czynu

  • Wskazanie czy czyn został popełniony w warunkach art. 64 kk (recydywa)

  • Określenie kwalifikacji prawnej zarzucanego czynu

  • Wskazanie sądu właściwego do rozpoznania sprawy i trybu postępowania

  • uzasadnianie

• Nie zawiera informacji określonych w art. 333 § 1 i 3

  • Osoby, których wezwania na rozprawę żąda oskarżyciel

  • Wykaz dowodów, których przeprowadzenia na rozprawie żąda oskarżyciel

  • Lista ujawnionych osób pokrzywdzonych oraz osób których wezwania na rozprawę żąda oskarżyciel ze wskazaniem ich adresów

• Jego uzasadnienie nie spełnia wymogów określonych w art. 332 § 2 lub w art. 335 § 3 w zw. z § 1, chyba że akt oskarżenia zgodnie z art. 332 § 3, art. 474 § 3 nie musi zawierać uzasadnienia

  • Nie zawiera faktów lub dowodów na których oskarżenie się opiera

  • Nie wyjaśnia podstawy prawnej oskarżenia

  • Nie wskazuje okoliczności na które powołuje się oskarżony w swojej obronie

• Brak wystarczającej liczby odpisów lub brak wymaganych załączników, między innymi kat postępowania przygotowawczego (art. 334 § 1)

• Brak zawiadomienia osób uprawnionych o wniesieniu aktu oskarżenia (art. 334 § 2)

• Brak pouczenia pokrzywdzonego o uprawnieniach związanych z dochodzeniem roszczeń majątkowych i prawie zgłoszenia udziału w charakterze oskarżyciela posiłkowego (art. 334 § 2)

Nie każdy jednak brak formalny uzasadnia zwrot aktu oskarżenia, a jedynie brak jest tego rodzaju, że nie jest możliwe nadanie aktowi oskarżenia dalszego obiegu.

OCZYWISTY BRAK FAKTYCZNYCH PODSTAW - ART. 339 § 3 PKT 2 I 4

Oczywisty brak faktycznych podstaw oskarżenia (art. 339 § 3 pkt 2) zachodzi wówczas,

• gdy wskazane przez oskarżyciela okoliczności i dołączone do aktu oskarżenia dowody w sposób niebudzący żadnych wątpliwości wskazują na to, że nie zachodzi uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa przez osobę wskazaną w akcie oskarżenia

• wymowa materiału dowodowego zebranego w toku postępowania przygotowawczego jest jednoznaczna i oczywista do tego stopnia, że już na tym etapie postępowania możliwe jest przyjęcie oczywistego braku podstaw oskarżenia lub okoliczności z art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. ( II AKz 16/10)

• Zaistnienie oczywistego braku faktycznych podstaw oskarżenia (art. 339 § 3 pkt 2 k.p.k.) nie jest i nie może być tożsame z okolicznością, iż czyn zarzucany oskarżonym nie zawiera znamion przestępstwa. II AKz 743/08

• Jest to sytuacja, w której brak podstaw do wszczęcia śledztwa lub dochodzenia (art. 303), a ustalenie braku tych podstaw nie wymaga dalszych czynności procesowych, ponieważ wystarczy zapoznać się z treścią aktu oskarżenia, dołączonymi dowodami lub aktami postępowania przygotowawczego, nadesłanymi przez prokuratora w trybie określonym w art. 330 § 3 ( III KRN 98/94, II KK 116/09)

ISTOTNE BRAKI POSTĘPOWANIA PRZYGOTOWAWCZEGO - ART. 345 § 1, ART. 397 § 1

• najistotniejszą cechą braku uzasadniającego zwrot sprawy w tym trybie jest to, że jego usunięcie w wyniku czynności sądu powodowałoby znaczne trudności. Chodzi tu, z jednej strony, o pracochłonność tych czynności, a z drugiej - o niezbędny do tego czas, w sytuacji gdy ustawa procesowa stawia wymóg (art. 366 § 2), aby rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło na pierwszej rozprawie.

• przede wszystkim te, które uniemożliwiają rozstrzygnięcie sprawy na pierwszej rozprawie głównej (art. 366 § 2), a wiążą się z czynnościami właściwymi (typowymi) dla postępowania przygotowawczego, które powinny być przeprowadzone przed podjęciem przez oskarżyciela decyzji o wniesieniu aktu oskarżenia (art. 331).

• żadna sprawa z uchwytnymi już w toku przygotowań do rozprawy głównej brakami pod względem dowodowym - których usunięcie przez sąd powodowałoby znaczne trudności i prowadziłoby do konieczności wielokrotnego odraczania i przerywania rozprawy - nie powinna zostać skierowana do merytorycznego jej rozstrzygnięcia (III KZ 42/71)

• Są to zarówno uchybienia w zakresie kompletności materiału dowodowego (dowody, które zostały ujawnione, ale nie zostały przeprowadzone), zebranego w toku postępowania przygotowawczego, jak i wadliwość czynności procesowych przeprowadzonych w tym stadium postępowania (np. przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego w sposób sprzeczny z wymogami określonymi w art. 193 i n.).

• Braki postępowania przygotowawczego uznać należy za istotne w każdym wypadku, gdy ze względu na ich rodzaj lub liczbę (ilość) uniemożliwiają wydanie orzeczenia w rozsądnym czasie.

• braki postępowania przygotowawczego, uzasadniające zwrot sprawy w tym trybie, to braki tej samej co najmniej rangi, co potrzeba poszukiwania dowodów (SA w Katowicach II AKz 182/06, LEX nr 191739).

Przykłady z orzecznictwa

• akt oskarżenia nie odpowiada warunkom formalnym (art. 337 § 1), co uniemożliwia lub co najmniej znacznie utrudnia rozpoznanie sprawy (SN I KR 323/81, OSNKW 1982, nr 10-11, poz. 80),

• brak przeprowadzenia eksperymentu na okoliczność poznania faktów, które można ustalić jedynie przez dokonanie określonych czynności na miejscu zdarzenia (SN WZ 40/07, BPK SN 2007, nr 16, poz. 22).

• dopiero w akcie oskarżenia, a nie w trybie określonym w art. 314, ma miejsce dokonanie oznaczenia czasu i miejsca popełnienia przez podejrzanego zarzuconego mu czynu (SN I KR 119/85, OSPiKA 1986, z. 9, poz. 193).

• gdy od wyników uzupełniającego postępowania dowodowego zależeć może charakter i rozmiar odpowiedzialności osób objętych dotychczasowym aktem oskarżenia (SN III KZP 200/72, OSNKW 1973, nr 5, poz. 66; SN IV KZ 102/77, LEX nr 21757),

• istotne ograniczenie prawa do obrony podejrzanego na etapie postępowania przygotowawczego, wynikające z postawienia mu zarzutów popełnienia czynów, których jednoczesne przypisanie jest wykluczone ze względów materialno-prawnych (SN I KZP 1/09, OSNKW 2009, nr 12, poz. 99)

• jako takie braki wskazać można potrzebę przeprowadzenia dowodu z opinii licznego grona biegłych różnych specjalności, gdy połączone to jest z koniecznością uzyskania dostępu do nieznanej jeszcze co do zakresu dokumentacji, czy potrzebę przeprowadzenia bardziej skomplikowanego eksperymentu procesowego, z udziałem wielu osób, co wiąże się trudnościami technicznymi i organizacyjnymi zabezpieczenia jego przeprowadzenia.

• Jeżeli wszechstronne wyjaśnienie sprawy (zwłaszcza umożliwienie wydania przez biegłego pełnej opinii w istotnej kwestii) wymaga poznania takich faktów, które można ustalić jedynie w wyniku dokonania określonych czynności w miejscu zamieszkania pokrzywdzonego, to zaniechanie tych czynności w postępowaniu przygotowawczym stanowi istotny brak, którego usunięcie w drodze dokonania tych czynności w postępowaniu sądowym powodowałoby znaczne trudności, co uzasadnia zwrot sprawy prokuratorowi w celu uzupełnienia postępowania przygotowawczego (SN Rw 680/75, OSNKW 1976, nr 4-5, poz. 69, post. SN z 19 września 1975 r., Z 38/75, OSNKW 2/1976, poz. 36),

• Nieczytelność protokołów i dokumentów sporządzonych w toku postępowania przygotowawczego stanowi istotny brak tego postępowania w rozumieniu art. 339 § 3 pkt 4 (SN Z 39/79, OSNKW 1980, nr 3, poz. 30).

• Nieprzepisanie treści utrwalonych za pomocą urządzenia rejestrującego obraz lub dźwięk nie stanowi istotnego uchybienia w przeprowadzeniu postępowania przygotowawczego, uzasadniającego zwrot akt sprawy prokuratorowi na podstawie art. 339 § 3 pkt 4 (SN II KZ 39/82, OSNKW 1982, nr 6, poz. 34).

• Nieprzeprowadzenie w postępowaniu przygotowawczym dowodu z opinii sądowo-psychiatrycznej, w wypadku gdy na podstawie ujawnionych okoliczności zachodziła uzasadniona wątpliwość co do poczytalności sprawcy, uznać należy za istotny brak postępowania przygotowawczego (SN IV KZ 207/78, OSNKW 1979, nr 5, poz. 60).

• niezaznajomienie podejrzanego ze zgromadzonym w toku postępowania przygotowawczego materiałem dowodowym (SA w Szczecinie II AKz 268/06, LEX nr 284361).

  • SA w Białymstoku II AKz 295/09, Prok. i Pr. 2010, nr 3, poz. 40.

  • SA w Katowicach II AKz 566/09, Prok. i Pr. 2010, nr 6, poz. 28;

  • SA w Warszawie II AKz 434/08, OSA 2010, z. 1, poz. 2;

  • SN I KZP 1/09, OSNKW 2009, nr 12, poz. 99;

• usunięcie braków przez sąd jest niewykonalne albo powodowałoby przedłużenie postępowania wskutek konieczności wielokrotnego przerywania lub odraczania rozprawy (SN II KZ 210/81, OSNPG 1982, nr 11, poz. 153),

• W sytuacji gdy prowadzący śledztwo ograniczył się w zasadzie do jednostronnego zebrania dowodów i nie wyczerpał w sposób oczywisty materiału dowodowego, sąd uprawniony jest, na podstawie art. 339 § 3 pkt 4, do zwrotu akt w celu uzupełnienia śledztwa (SN III KZ 42/71, OSNKW 1971, nr 12, poz. 195).

• wydanie przez biegłego opinii wymaga poznania takich faktów, które można ustalić jedynie w wyniku dokonania określonych czynności w miejscu zamieszkania pokrzywdzonego (SN Z 35/75, OSNKW 1976, nr 2, poz. 35),

• zaniechanie przeprowadzenia kluczowej w sprawie konfrontacji między oskarżonym a pokrzywdzonym (SA w Katowicach II AKz 206/07, KZS 2007, z. 7-8, poz. 115)

• zaniechanie przeprowadzenia w toku postępowania przygotowawczego dowodów czy innych czynności procesowych o wadze bez porównania mniejszej niż opinia biegłych, gdy przeprowadzenie ich wszystkich w toku postępowania sądowego wymagałoby odroczenia rozprawy, nawet gdyby miało to następować wiele razy, ale w sumie na czas co najmniej kilku miesięcy.

• zaniechanie w poważnej sprawie gospodarczej przeprowadzenia w toku śledztwa dowodu z opinii licznego zespołu biegłych, których czynności badawcze wymagają pracochłonnych czynności, trwających co najmniej kilka miesięcy,