SALMONELLOZA KONI

Salmonellosis equorum

Equine salmonellosis

U źrebiąt przebiega w postaci

• Posocznicy

• Ostrego zapalenia przewodu pokarmowego (GASTROENTEROCOLITIS)

• Zapaleń stawów (POLYARTHRITIS)

• Zapaleń ścięgien (TENDOVAGINITIS)

Najczęściej chorują źrebięta 2-4 tygodniowe, ale mogą też chorować w innym wieku.

U klaczy wywołuje ronienia.

ETIOLOGIA

S.abortusequi serotyp swoisty

S.typhimurium

S.enteritidis

S.agona w

S.newport ostatnich latach

Pałeczki te są wrażliwe na:

• NEOMYCHYNĘ , STREPTOMYCYNĘ , AMPICYLINĘ, GENTAMACYNĘ, SULFONAMIDY POTENCJALIZOWANE

EPIZOOTIOLOGIA

• GŁÓWNE ŹRODŁO ZAKAŻENIA konie dorosłe, gł. Klacze, które wydalają duże ilości zarazka z wypływem z dróg rodnych po ronieniu oraz po normalnym porodzie

• WTÓRNE ŹRÓDŁO ZAKAŻENIA woda, pasza, ściółka zanieczyszczona salmonellą.

• REZERWUAR ptaki, inne gatunki zw. Gospodarczych, głównie świnie i bydło.

• NOSICIELSTWO – przejściowe lub przez kilka lat

• SIEWSTWO – głównie z kałem okresowo

PATOGENEZA

Wszystkie wymienione szczepy salmonella są potencjalnie chorobotwórcze dla źrebiąt, jednakże wystąpienie choroby zależy od ilości i zjadliwości bakterii oraz od stanu układu immunologicznego zwierząt.

1. Zakażenie następuje w czasie porodu lub po – drogą donosową, pokarmową lub przez pępowinę.

2. Salmonella kolonizuje przewód pokarmowy, namnażają się i powodują zmiany zapalne i biegunki, a także objawy ogólnej toksemii.

3. Mogą forsować barierę jelitową i przedostawać się do węzłów chłonnych krezkowych oraz krwi wywołują wówczas BAKTERIEMIĘ

4. Zasiedlają wątrobę, płuca lub stawy. Jeżeli nie zostaną zwalczone dochodzi do zmian systemowych.

5. Z wątroby drogami żółciowymi pałeczki są ponownie wysiewane do przewodu pokarmowego i do otoczenia.

Chorobotwórcze działanie salmonelli

• Uwarunkowana jest zdolnością adherencji i kolonizacji nabłonka

• LPS – lipidowielocukry ściany komórkowej zwiększają oporność bakterii na fagocytozę, chronią przed litycznym oddziaływaniem dopełniacza i jako endotoksyny powodują zmiany destrukcyjne nabłonka jelitowego,

• Cytotoksyny gł. Shi-T Shiza – toxin powodujące objawy nerwowe, indukujące zmiany zapalne i związane z tym zaburzenia funkcjonalne.

OBJAWY KLINIECZNE

Przebieg w zalezności od wieku i rezystencji źrebięcia oraz ilości i zjadliwości bakterii może być :

• Nadostry

• Ostry

• Podostry

• Przewlekły

POSTAĆ NADOSTRA

• W pierwszym lub drugim dniu życia, pozakażaniu w trakcie porodu od klaczy nosicielki S.abortusequi

• Źrebię jest osowiałe, traci apetyt, pokłada się

• Wzrost temp. Wew. 51st C.

• Przyspieszenie tętna, oddechów

• Drgawki

• Zaczerwienienie, a potem zasinienie błon śluzowych

• Duszność i biegunka – kał cuchnący może mieć domieszkę krwi

• Przy zakażeniu OMFALOGENNYM widoczny jest obrzęk i stan zapalny pępowiny

• Zejście śmiertelne może nastąpić po kilkunastu godzinach.

POSTAĆ OSTRA I PODOSTRA

• S.typhimurium i S.enteritidis wywołują najczęściej zachorowania u źrebiąt 2-4 tyg

• ostry nieżyt przewodu pokarmowego, biegunka, zmienny apetyt

• zapalenie stawów nadgarstkowych, skokowych i kolanowych oraz okolicznych pochewek ścięgnowych kulawizna, zaleganie, trudności w przyjmowaniu pokarmu, charłactwo

• W każdej fazie choroby może dojść do posocznicy z wysoką temperaturą i objawami nerwowymi śmierć

• Sporadycznie zapalenie płuc i opon mózgowych.

POSTAĆ PORONNA

• U źrebiąt starszych i koni dorosłych

• 4-5 dniowa, samoistnie ustępująca biegunka

• Przejściowe szewstwo salmonelli z kałem

RONIENIA

• Salmonella abortusequi wywołuje ronienia jako czynnik pierwotny lub komplikuje te wywołane przez herpeswirusy

• Objawy zwiastunowe – obrzęk warg sromowych, wyciek surowiczo – krwisty z pochwy

• Podwyższenie temperatury do 42st C

• Na błonach płodowych widoczne ogniska martwicze

• U płodów zmiany posocznicowe i obrzęk śledziony

ZMIANY ANATOMOPATOLOGICZNE

Postać posocznicowa

• Wybroczyny na osierdziu, wsierdziu, pęcherzu moczowym, pod torebką nerek i śledziony

• Krwotoczny stan zapalny jelita cienkiego

• Obrzęk węzłów chłonnych

• Podostry przerostowy obrzęk śledziony

Postać podostra i przewlekła

• Naloty włoknikowe i owrzodzenia na zmienionej zapalnie błonie śluzowej jelit cienkich i grubych

• Zwyrodnienie wątroby, nerek i serca

ROZPOZNANIE

• Badanie bakteriologiczne – wymazy z odbytu przyżyciowo, a pośmiertnie płód

• Posiewy inkubuje się najpierw na podłożach do namnażania, a potem na selektywnych

• Identyfikację przeprowadza się na podstawie testów biochemicznych oraz odczynu aglutynacji szkiełkowej API ZOE

• Badaniem bakteriologicznym można wykryć nosicielstwo S.abortusequi u klaczy – wypływ z macicy, wymazy z szyjki

POZTĘPOWANIE

• Lista OIE zwalczana z urzędu i nie podlega obowiązkowi rejestracji

• Antybiotyki 14 dni

• Przy p.posocznicowej ampicylina + trimetoprim z sulfmetoksazolem (Biseptol)

• Przy biegunce płyny wieloelektrolitowe z glukozą, podawanie pałeczek kwasu mlekowego (Lactorac)

• Odkażanie, dezynfekcja boksów

• U źrebiąt, które przechorowały możliwe nosicielstwo – eliminacja z rozrodu

• Autoszczepionki z zabitym zarazkiem

ZOONOZA

• Uogólniona infekcja o różnym stopniu nasilenia

• Wysoka temperatura

• Bóle głowy, wymioty, biegunka