Notatki archiwistyka

Archiwistyka – nauka, samodzielna dziedzina wiedzy posiadająca własne metody i przedmioty badań, a także własny przedmiot badań.

Archiwum:

1 – ogólnie zbiór akt

2 – budynek przeznaczony do przechowywania akt

3 – Urząd zajmujący się gromadzeniem, przechowywaniem, opracowywaniem, zabezpieczaniem i udostępnianiem akt

Archiwa mogą być państwowe, prywatne, publiczne, historyczne, wieczyste, tajne. Mogą być zamknięte (koniec dopływu nowych akt) oraz odtarte (ciągły dopływ nowych akt). Archiwa tworzą w Polsce sieć archiwów. Archiwa podlegają ministrowi kultury i dziedzictwa narodowego. Na czele archiwum stoi dyrektor archiwum z podlegającą mu radą archiwalną.

4 główne archiwa centralne:

1. Archiwum Akt Dawnych

2. Archiwum Akt Nowych

3. Archiwum Akt Mechanicznych

4. Od 2008 – Archiwum Cyfrowe

Archiwa są udostępniane po 30 latach. Materiały archiwalne dzielą się na 2 kategorie: A – wieczyste i B – podlegające po upływie danego okresu niszczeniu.

Zasada proweniencji Holenderskiej: twórcy – Muller, Faith i Fruin, rok zdefiniowania – 1898, rok ustanowienia – 1910 na I Międzynarodowym Kongresie archiwistów i bibliotekarzy w Brukseli. W Polsce nazywana również zasadą przynależności zespołowej. Zasada proweniencji jest to poszanowanie związku zachodzącego między:

1. aktami zespołu archiwalnego a kancelarią, która ów zespół utworzyła,

2. poszczególnymi dokumentami zespołu lub jego części między

Registratura

1. dokumenty niezbędne do pracy bieżącej twórcy zespołu, przechowywane w jego komórkach organizacyjnych;

2. komórka organizacyjna (stanowisko pracy) twórcy zespołu zajmująca się wyłącznie lub m.in. rejestracją i przechowywaniem dokumentów potrzebnych do pracy bieżącej;

3. lokal (miejsce przechowywania registratury;

4. w systemie kancelarii pruskiej całośc akt twórcy zespołu powstała w wyniku jego działalności. Por. zespół dokumentacyjny;

5. termindawniej nieraz uzywany w znaczeniu składnicy akt.

Sieć archiwalna

organizacja i rozmieszczenie archiwów na określonym terytorium zgodnie z ustrojem, strukturą i organizacją terytorialną władz, w których gestii znajdują się archiwa wchodzące w skład danej sieci archiwalnej.

Podział archiwistyki:

1. teoria archiwalna bada historię dyscypliny, jej podział i wciąż zmieniający się zakres; definiuje podstawowe pojęcia archiwalne, zajmuje się ich aktualizacją i określeniem wzajemnych relacji, formułowaniem i definiowaniem zasad rządzących różnymi dziedzinami funkcjonowania archiwów, formułowaniem praw i zasad archiwalnych.

2. metodyka archiwalna zajmuje się wskazywaniem optymalnych metod działania archiwów w czterech zakresach: gromadzenia, przechowywania, opracowywania i udostępniania.

3. archiwoznawstwo to dyscyplina archiwistyki zajmująca się dziejami archiwów (w rozumieniu instytucji gromadzącej archiwalia) jak i poszczególnych zespołów lub zbiorów archiwalnych. Archiwoznawstwo powiązane jest metodami badawczymi z historią administracji. Poprzez badanie i opisywanie procesów kształtowania się zasobu archiwalnego i organizacji archiwów służy doskonaleniu opisu przechowywanego zasobu.

Metody archiwistyki:

1. Metoda rekonstrukcji zasobu archiwalnego

2. Metoda historyczno-systemowa: obieg informacji i dokumentu

3. Metoda analizy funkcjonalnej

4. Metoda historyczno-ustrojowa

5. Metoda historyczna: wykorzystywana w tedy, gdy chodzi o ustalenie faktów historycznych

6. Analiza Systemowa

7. Metoda nauk informacyjnych

8. Metoda obserwacji

Rewindykacja materiałów archiwalnych

odzyskanie na podstawie międzynarodowych umów materiałów archiwalnych wywoezionych

poza granice państwa

Windykacja materiałów archiwalnych

przejęcie przez jedno państwo materiałów archiwalnych powstałych na terytorium innego

państwa, a dotyczących terytorium państwa przejmującego na zasadzie więzi

prawno-ustrojowych, zachodzących w momencie powstania tych materiałów pomiędzy ich

twórcą a wchodzącym w grę terytorium państwa przejmującego

Narodowy zasób archiwalny:

1. Państwowy

2. Nie państwowy

1. Ewidencjonowany (publiczny)

2. Nieewidencjonowany (prywatny)