Niezgodności recepturowe

Niezgodności fizyczne w lekach stałych

1. Rp.

B Chlorali hydrati 0,1

C Saloli 0,2

M.f.pulv. D.t.d. N⁰ 3

D.S. 3 x dziennie proszek po jedzeniu

Powstaje mieszanina eutektyczna. Korekta niezgodności: rozdzielenie niezgodnych składników.
Chlorali hydras – Chloralum hydratum
Phenylis salicylas – Phenylum salicylicum, Salolum, Phenylium salicylicum

Phenylis salicylas Chlorali hydras
Dmaxj=1,0 > Dj=0,2 Dmaxj=2,0 > Dj=0,1
Dmaxd=3,0 > Dd=0,6 Dmaxd=6,0 > Dd=0,3

Wykonanie:

1. Sprawdzam receptę pod względem formalnym i merytorycznym.

2. Opisuję białą sygnaturę i naklejam nr kontrolny.

3. Przygotowuję potrzebne utensylia: moździerz, pistel, kartę celuloidową, białą torebkę, podkładkę pod moździerz i pod kapsułki skrobiowe.

4. Na wadze proszkowej na krążku pergaminowym odważam 0,3 Chlorali hydras i dokładnie proszkuję w moździerzu.

5. Dzielę rozważając do 3 kapsułek po 0,1g.

6. Przenoszę kapsułki do białej torebki.

7. Gotowy lek z receptą odkładam w wyznaczone miejsce w recepturze.

8. Ewidencjonuję.

Wykonanie:

1. Sprawdzam receptę pod względem formalnym i merytorycznym.

2. Opisuję białą sygnaturę i naklejam nr kontrolny.

3. Przygotowuję potrzebne utensylia: moździerz, pistel, kartę celuloidową, białą torebkę, podkładkę pod moździerz i pod kapsułki skrobiowe.

4. Na wadze proszkowej na krążku pergaminowym odważam 0,6 Phenylis salicylas i dokładnie proszkuję w moździerzu.

5. Dzielę rozważając do 3 kapsułek po 0,2g.

6. Przenoszę kapsułki do białej torebki.

7. Gotowy lek z receptą odkładam w wyznaczone miejsce w recepturze.

8. Ewidencjonuję.

Nowe sygnaturki:

Rp. Rp.
Chlorali hydrati 0,1 Saloli 0,2
M.f.pulv. D.t.d. N⁰3 M.f.pulv. D.t.d. N⁰3
D.S. 3 x dziennie proszek po jedzeniu D.S. 3 x dziennie proszek po jedzeniu

Niezgodności fizyczne w lekach płynnych

1. Rp.

B Phenobarbitali 0,1
Menthae pip.aquae 10,0

M.f.guttae

D.S. 2 x dziennie po 20 kropli

Phenobarbital w wodzie rozpuszcza się w stosunku 1:1000
Korekta niezgodności: zamiast fenobarbitalu należy użyć jego sól sodową, równoważną ilość.

Phenobarbitalum – Acidum phenylaethylbarbituricum, Luminalum, Gardenalum, Aephenalum, Lepinal
Phenobarbitalum natricum – Luminalum natricum, Aephenalum natricum – wyk. B
232,22 - 0,1
254,22 – y y=1,109 – to jest przelicznik

20kropli x 0,05=1,0

Phenobarbitalum wg FPVI
Dmaxj=0,3 > Dj=0,00126 10,109– 0,109
Dmaxd=0,6 > Dd=0,0379 1,0 – x x=0,01

Sporządzanie wody aromatycznej 1:10:1000
w moździerzu 0,05 olejku (jedna kropla) rozcierać z 0,5 talku, przenoszę do butelki i wstrząsam z 50,0 świeżo przegotowanej wody ostudzonej do temp. 40 - 50⁰C, sączę przez bibułę do uzyskania klarownego roztworu.

Nowa sygnatura
Rp.
Phenobarbitali natrici 0,109
Menthae pip.aquae 10,0
M.f.guttae
D.S. 2 x dziennie po 20 kropli

Wykonanie:

1. Sprawdzam receptę pod względem formalnym i merytorycznym.

2. Opisuję białą sygnaturę i naklejam nr kontrolny.

3. Przygotowuje potrzebne utensylia: zlewkę, bagietkę, suchą czystą buteleczkę z kroplomierzem.

4. Na wadze proszkowej na krążku pergaminowym odważam 0,109 fenobarbitalu sodu.

5. Do wytarowanej zlewki odważam 10,0 wody miętowej i rozpuszczam w niej fenobarbital sodu.

6. Roztwór fenobarbitalu przenoszę do buteleczki.

7. Buteleczkę zaopatruję w sygnaturę z nr kontrolnym.

8. Gotowy lek odstawiam wraz receptą w wyznaczone miejsce w recepturze.

9. Ewidencjonuję.

1. Rp.

B Acidi salicylici 2,5

Rapae olei ad 50,0 (47,5)

M.f.sol.

D.S. zewnętrznie

Rozpuszczalność kwasu salicylowego w oleju rzepakowym wynosi 1:70-80, a w oleju rącznikowym 1:10.
Korekta niezgodności: kwas salicylowy rozpuścić na ciepło w oleju rycynowym i uzupełnić olejem rzepakowym do odpowiedniej masy. Oblicz ile należy użyć oleju rącznikowego i rzepakowego.

Acidum salicylicum maksymalne stężenie 10,0% Cr=5,0%

1,0 – 10,0
2,5 – x x=25,0 Ricini oleum Rapae oleum = 47,5 – 25 = 22,5

Nowa sygnaturka
Rp.
Acidi salicylici 2,5
Ricini olei 25,0
Rapae oleum ad 50,0
M.f.sol.
D.S. zewnętrznie

Wykonanie:

1. Sprawdzam receptę pod względem formalnym i merytorycznym.

2. Opisuję pomarańczową sygnaturę i naklejam nr kontrolny.

3. Przygotowuję potrzebne utensylia: zlewkę, bagietkę, butelkę z dopasowanym zamknięciem.

4. Na wadze tarowej do wytarowanej zlewki odważam 25,0 oleju rącznikowego i ogrzewam na łaźni wodnej.

5. Na wadze proszkowej na krążku pergaminowym odważam 2,5 kwasu salicylowego i rozpuszczam w ciepłym oleju.

6. Uzupełniam olejem rzepakowym do 50,0 i całość dokładnie mieszam i przenoszę do butelki.

7. Lek zaopatruję w sygnaturę z nr kontrolnym.

8. Odkładam lek wraz z receptą w wyznaczone miejsce w recepturze.

9. Ewidencjonuję.

1. Rp.

B Acidi salicylici 1,0

Glyceroli 5,0

C 3% Sol. Acidi borici ad 100,0

M.f.sol.

D.S. zewnętrznie do przemywania twarzy

Rozpuszczalność kwasu salicylowego w wodzie wynosi 1:500-600
w etanolu 95⁰ 1:2,5
w glicerolu 1:100
Glycerolum 86% - Glycerolum, Glycerinum, Glycerin, Gliceryna

Korekta niezgodności: należy zmniejszyć ilość kwasu salicylowego. Oblicz jaką ilość kwasu można rozpuścić w przepisanym roztworze.

3 – 100,0
x – 94,0 x=2,92 94 – 2,92=91,18
rozpuszczalność w wodzie
1,0 – 500
x – 91,18 x=0,15 Acidi salicylici
rozpuszczalność w glicerolu
1,0 – 100,0
x – 5,0 x=0,05 Acidi salicylici

0,05+0,15=0,2

Wykonanie:

1. Sprawdzam receptę pod względem formalnym i merytorycznym.

2. Opisuję pomarańczową sygnaturę i naklejam nr kontrolny.

3. Przygotowuję potrzebne utensylia: zlewkę, bagietkę, butelkę z dopasowanym zamknięciem.

4. Na wadze tarowej do wytarowanej zlewki odważam 5,0 glicerolu i ogrzewam na łaźni wodnej.

5. Na wadze proszkowej na krążku pergaminowym odważam 0,2 kwasu salicylowego i rozpuszczam.

6. Uzupełniam r-rem kwasu bornego do 100,0 i całość dokładnie mieszam i przenoszę do butelki.

7. Lek zaopatruję w sygnaturę z nr kontrolnym.

8. Odkładam lek wraz z receptą w wyznaczone miejsce w recepturze.

9. Ewidencjonuję.

Niezgodności chemiczne – reakcje podwójnej wymiany

1. Rp.

B Papaverini hchlor. 0,2

C Kalii iodidi 2,0

Aquae pur. ad 50,0

M.f.sol.

D.S. 2 x dziennie łyżeczkę

Zachodzi reakcja między chlorowodorkiem papaweryny a jodkiem potasu – powstaje jodowodór papaweryny.
Korekta niezgodności: 1. Sporządzamy dwa osobne r-ry zachowując stężenia. 2. Papawerynę podajemy w proszkach (ilość proszków i zawartość papaweryny należy przeliczyć).

Papaverini hydrochloridum – Papaverinum hydrochloridum, Papaverinum muriaticum
Kalii iodidum – Kalium iodatum

Papaverini hydrochloridum
Dmaxj=0,2 > Dj=0,02 0,2 – 50,0
Dmaxd=0,6 > Dd=0,04 x – 5,0 x=0,02

Kalii iodidi
Dmaxj=2,0 > Dj=0,2
Dmaxd=6,0 > Dd=0,4

Nowe sygnaturki:
Rp. Rp.
Papaverini hydrochloridi 0,2 Kalii iodidi 2,0
Aquae pur. ad 50,0 Aquae pur. ad 50,0
M.f.sol. M.f.sol.
D.S. 2 x dziennie łyżeczkę D.S. 2 x dziennie łyżeczkę

Lub
Rp. Papaverini hchlor. 0,02
M.f.pulv. D.t.d.N⁰10
D.S. 2 x dziennie proszek

Papawerynę podajemy w proszkach; masa jednej łyżeczki 5,0; ilość łyżeczek 50,0/5,0=10 łyżeczek
trzeba sporządzić 10 proszków, w jednym proszku 0,02 papaweryny, czyli odważam 0,2 papaweryny i 0,8 laktozy, bo…
masa jednego proszku 0,1 – 0,02 = 0,08 laktoza

Niezgodności chemiczne – wytrącanie słabych zasad

1. Rp.

B Phenobarbitali natrici 0,2

B Papaverini hchlor. 0,2

Neospasmini 10,0

Aquae pur. ad 60,0

M.f.mixt.

D.S. 2 x dziennie łyżkę

W środowisku zasadowym następuje wytrącenie zasady papaweryny.
Korekta niezgodności: 1. Sporządzamy dwa osobne roztwory zachowując stężenia 2. Papawerynę podajemy w proszkach.

Papaverini hydrochloridum – Papaverinum hydrochloridum, Papaverinum muriaticum
Phenobarbitalum natricum – Luminalum natricum, Aephenalum natricum

Średnia masa łyżki =

Phenobarbitalum natricum
Dmaxj=0,3 > Dj=0,053 0,2 – 60,0
Dmaxd=0,6 > Dd=0,105 x – 15,83 x=0,053

Papaverini hydrochloridum
Dmaxj=0,02 > Dj=0,0053
Dmaxd=0,04 > Dd=0,0105

Podanie papaweryny w proszku
60,0/15,83=ok.4 łyżki
60,0 – 0,2
15,83 – x x=0,053
1 proszek – 0,05 papaweryny, potrzebuję 4, więc odważę 0,2 i 0,2 laktozy (0,05x4)

Niezgodności substancji leczniczych z substancjami pomocniczymi

1. Rp.

B 0,5% Sol. Detreomycini 10,0

M.f.guttae ophthalm.

D.S. 3 x dziennie 1 kroplę do worka spojówkowego

Do konserwowania kropli ocznych z chloramfenikolem FPV zaleca mieszaninę II tj. chlorek benzalkoniowy i alkohol β-fenyloetylowy. Chloramfenikol jest niezgodny z chlorkiem benzalkoniowym, wobec tego jako środka konserwującego należy użyć azotan (octan) fenylortęciowy o stężeniu 0,002% (wg „Receptura apteczna” pod red. Prof. Renaty Jachowicz)

Chloramphenicolum – Chloromycetinum, Detreomycyna, Detreomycinum

Stężenie zwykle stosowane krople do oczu 0,5% Cr=0,5%
odważam 0,05g detreomycyny
0,1detreomycyny – 1,2gwody
0,05 – x x=0,6g
0,6/10,0 x 100%=6% < 20% rozpuszczam tylko w buforze boranowym

Wykonanie:

1. Sprawdzam receptę pod względem formalnym i merytorycznym.

2. Opisuję pomarańczową sygnaturę i naklejam nr kontrolny.

3. Włączam nawiew jałowego powietrza w loży ok. 30min. Przed rozpoczęciem pracy.

4. Przygotowuję się do pracy w loży: zmieniam obuwie, zdejmuję wierzchnią odzież i zakładam jałowy czepek, fartuch i maseczkę ochronną na twarz.

5. Myję ręce mydłem, następnie 1% r-rem chlorku benzalkoniowego, etanolem 70⁰ i suszę.

6. Przygotowuję lożę: wewnętrzną powierzchnię i wagi przecieram 1% r-rem chlorku benzalkoniowego.

7. W loży umieszczam jałowe utensylia niezbędne do wykonania leku: zlewkę, szpatułkę, jałową oranżową butelkę zamykaną zakrętką z zakraplaczem, jałowe substancje lecznicze.

8. Sprawdzam czy w loży znajdują się wszystkie potrzebne utensylia i substancje.

9. Ponownie myję ręce jak w punkcie 5.

10. Na jałowej wadze odważam do jałowej zlewki 5,0 jałowego buforu boranowego, ogrzewam go na łaźni wodnej do 60⁰C.

11. Na wadze proszkowej na jałowym krążku pergaminowym odważam 0,05 Detreomycyny, przenoszę do zlewki z buforem i rozpuszczam.

12. Dodaję środków konserwujących – azotan (octan) fenylortęciowy o stężeniu 0,002% (z chlorkiem benzalkoniowym detreomycyna wykazuje niezgodność).

13. Uzupełniam buforem do 10,0, mieszam, sączę przez sączek wyjaławiający do butelki, którą następnie szczelnie zamykam.

14. Lek zaopatruję w sygnaturę z nr kontrolnym i napis „Przechowywać w chłodnym miejscu”.

15. Lek wraz z receptą odkładam w wyznaczone miejsce w recepturze.

16. Wyłączam nawiew w loży i ewidencjonuję.