ZESTAW 1

1. Dół podskroniowy

Ograniczenia i ściany

góra: powierzchnia podskroniowa skrzydła większego kości klinowej, dół: wyrostek zębodołowy szczęki, przód: powierzchnia podskroniowa szczęki, tył: nasada wyrostka jarzmowego (wyrostek stawowy kości skroniowej, ściana przyśrodkowa: blaszka boczna wyrostka skrzydłowatego kości klinowej , bok: stanowi go gałąź żuchwy

Zawartość

Dół podskroniowy zawiera: mięśnie skrzydłowe przyśrodkowy oraz boczny górny i boczny dolny, splot żylny skrzydłowy, struna bębenkowa, nerw skalisty mniejszy, nerw żuchwowy, tętnica szczękowa (odcinek drugi)

Połączenia

Położenie dołu podskroniowego powoduje, iż łączy się on z innymi ważnymi przestrzeniami twarzoczaszki: ku górze przechodzi w dół skroniowy, ku dołowi w przestrzeń przygardłową, ku tyłowi w dół zażuchwowy. Od strony dołu zażuchwowego do dołu podskroniowego wchodzi: tętnica szczękowa i żyła szczękowa oraz nerw uszno-skroniowy

Ponadto za pośrednictwem otworów czaszki łączy się on z: dołem skrzydłowo-podniebiennym przez szczelinę skrzydłowo-żuchowową, dół środkowy czaszki przez otwór owalny i otwór kolcowy, oczodół przez szczelinę oczodołową dolną

2. Okolice uda.

Udo - część kończyny dolnej pomiędzy stawem kolanowym a biodrowym. Mięśnie grupy przedniej zginają lub prostują udo w stawie biodrowym i prostują staw kolanowy. Ruchy te są wykonywane podczas podnoszenia nogi i przesuwania jej do przodu w czasie chodzenia. Mięsień czworogłowy uda - duży, gruby mięsień wypełniający grupę przednią mięśni uda. Cztery działające niezależnie głowy posiadają oddzielne przyczepy początkowe i wspólny przyczep końcowy. Jest to najsilniejszy prostownik stawu. Jego funkcją jest prostowanie uda i stabilizowanie kolana w płaszczyźnie strzałkowej. Mięsień krawiecki jest najdłuższym mięśniem ciała ludzkiego, ma postać płaskiego pasma biegnącego w poprzek uda od kolca biodrowego przedniego górnego miednicy przez stawy biodrowy i kolanowy wewnętrznej strony górnego końca piszczeli.

3. Powrózek naczyniowo – nerwowy szyi

Znajduje się po obu stronach trzew szyi, obejmuje wspólna łącznotkankowa pochewka naczyń szyjnych; w skład powrózka wchodzą głównie: tętnica szyjna wspólna (położona przyśrodkowo żyła szyjna wewnętrzna (położona bocznie) nerw błędny (położony do tyłu od nich);

powrózek jest nieruchomy, najbardziej narażona na ucisk jest żyła szyjna wewnętrzna, również żyła szyjna zewnętrzna (w części górnej biegnie na zewnątrz od mięśnia mostkowo – obojczykowo – sutkowego); specjalny mechanizm powięziowy nie pozwala na zapadanie się ścian obu żył – ściana przednia żył szyjnej wew.  jest złączona z blaszką przedtchawiczą, a mięsień łopatkowo – gnykowy, który napina tę powięź, zapobiega zwężaniu jest  światła żyły; żyła szyjna zew. również zachowuje swe światło dzięki połączeniu z blaszka przedtchawiczą, ale działa na nią również blaszka powierzchowna powięzi szyi pod wpływem mięśnia mostkowo – obojczykowo – sutkowego.

4. Okolica karku

5. Położenie trzustki

położenie trzustki

położona jest zewnątrzotrzewnowo za żołądkiem na tylniej ścianie jamy brzusznej. Składa się z trzonu, głowy (otoczonej przez dwunastnicę) i ogona sięgającego do lewej nerki i śledziony.

6. Układ narządów miednicy żeńskiej

Narządy żeńskie zewnętrzne

Zewnętrzne narządy płciowe żeńskie:

• wzgórek łonowy dawniej wzgórek Wenery

• wargi sromowe większe

• wargi sromowe mniejsze

• przedsionek pochwy i błona dziewicza

• ujście pochwy

• łechtaczka

• wędzidełko łechtaczki

• napletek łechtaczki

• gruczoły przedsionkowe większe, gruczoły Bartholina

• gruczoły przedsionkowe mniejsze

• gruczoły przycewkowe

• ujście zewnętrzne cewki moczowej

• opuszki przedsionka

• spoidło przednie warg sromowych

• spoidło tylne warg sromowych

• wędzidełko warg sromowych

Do narządów rozrodczych kobiety zalicza się również gruczoły sutkowe.

ZESTAW 2

1. Jama nosowa

Przestrzeń ograniczona powierzchnią wewnętrzną nosa zewnętrznego oraz kośćmi twarzoczaszki. Jama nosowa wyścielona jest unaczynioną błoną śluzową z nabłonkiem wielowarstwowym migawkowym, zawierającym liczne komórki śluzowe. Wyróżnia się jamę nosową właściwą ograniczoną od przodu nozdrzami przednimi, od tyłu łączącą się zaś z częścią nosowa gardła przez nozdrza tylne. Każda z obu jam nosowych ma cztery ściany: górną, dolną, przyśrodkową i boczną. Ze ściany bocznej do światła jamy nosowej wystają trzy lub niekiedy cztery małżowiny nosowe: górna, środkowa i dolna oraz ewentualnie najwyższa. Pod nimi znajdują się przewody (przewód nosowy górny, środkowy i dolny), które łączą się ku tyłowi w jeden przewód nosowo-gardłowy, który ku tyłowi przechodzi w część nosową gardła. Do przewodów maja ujście zatoki przynosowe. Jamę dzieli na dwie części przebiegająca strzałkowo przegroda nosowa składająca się z części kostnej i chrzęstnej.

2. Trójkąt boczny szyi

BLASZKA POWIERZCHOWNA POWIĘZI SZYI

Blaszka powierzchowna powięzi szyi pokrywa trójkąt szyi boczny; ku górze przechodzi w powięź przyuszniczą i żwaczową. Rozciąga się między trzonem żuchwy a obojczykiem. Leży pod m. szerokim szyi. Obejmuje m. mostkowo –obojczykowo -sutkowy i mięśnie nad gnykowe. Ku tyłowi obejmuje m. czworoboczny i przechodzi w powięź karku. W linii pośrodkowej łączy się z powięzią drugostronną, tworząc z nią jedną całość. U dołu przyczepia się do wyrostka barkowego łopatki, obojczyka, rękojeści mostka i do więzadła między obojczykowego. Blaszkę powierzchowną przebijają nerwy skórne ze splotu szyjnego oraz połączenia między żyłami zewnątrz powięziowymi (np. żyła szyjna zewnętrzna) i wewnątrz powięziowymi (np. żyły tarczowe). Ku przodowi od m. mostkowo-obojczykowo - sutkowego blaszka powierzchowna pokrywa blaszkę przed tchawicza, zrastając się z nią. Na swym przebiegu przyczepia się do trzonu i rogów większych kości gnykowej, dzięki czemu stanowi składową dna trójkąta podżuchwowego.

3. Okolica nadgarstka

Nadgarstek
Składa się z ośmiu kości:

• kości łódeczkowatej

• kości księżycowatej

• kości trójgraniastej

• kości główkowatej

• kości czworobocznej większej

• kości czworobocznej mniejszej

• kości grochowatej

• kości haczykowatej

Kości ułożone są w dwóch szeregach (bliższym i dalszym).

4. Położenie serca, rzut zastawek

Serce położone jest w środkowej części jamy klatki piersiowej między workami opłucnej. Spoczywa na środku ścięgnistym przepony do tyłu od mostka i chrząstek żebrowych a do przodu od przełyku i aorty. Większość serca (2/3) mieści się po stronie lewej od osi ciała. Położenie serca może się zmieniać w stanach chorobowych sąsiednich narządów. Serce ma kształt zbliżony do spłaszczonego od przodu stożka wierzchołkiem skierowanego do dołu, przodu i w stronę lewą. Wyróżnia się wierzchołek, zwany koniuszkiem należący do komory lewej oraz podstawę serca. Koniuszek serca znajduje się na prawo od linii obojczykowej środkowej lewej w piątej przestrzeni międzyżebrowej. Długość serca wynosi średnio 12-15 cm, szerokość 9-15 cm. U mężczyzny serce waży przeciętnie 300 g, u kobiety mniej, średnio 260 g.

Rzuty zastawek serca
- rzut zastawki dwudzielnej - 3 lewe międzyżebrze przy mostku

- rzut zastawki trójdzielnej - przyczep 5 prawego żebra do mostka

- rzut zastawek aorty - środek mostka na wysokości 3 żebra

- rzut zastawek tętnicy płucnej - 2 lewe międzyżebrze przy mostku

5. Otrzewna i jama otrzewnej

OTRZEWNA

Jest to błona surowicza stanowiąca "worek" wyścielający od wewnątrz ściany jamy brzusznej i miednicy małej (otrzewna ścienna).Pozostała część otrzewnej (otrzewna trzewna) pokrywa narządy zawarte w jamie brzusznej i miednicy małej. Błona ta oraz niewielka ilość płynu surowiczego przez nią produkowana umożliwia wzajemne przesuwanie się narządów jamy brzusznej np. przy zmianie pozycji ciała, oddychaniu, a także umożliwia ruchy perystaltyczne przewodu pokarmowego (przesuwjące treść pokarmową).

6. Przepona miednicza

Składa się z dwóch par mięśni. Większą, przednią część przepony tworzy dźwigacz odbytu (m. levator ani), mniejszą, tylną — m. guziczny (m. coccygeus). Przepona ta nie jest jednak równa, lecz ma mniej więcej postać obszernego, krótkiego lejka; wąski wylot lejka skierowany jest ku dołowi i tworzy prawie okrągły rozwór odbytowy, przez który przechodzi kanał odbytowy wylot ten z zewnątrz objęty jest włóknami prążkowanego zwieracza zewnętrznego odbytu. Przepona miedniczną, jak już zaznaczono, niecałkowicie zamyka dno miednicy, w przedniej bowiem jej części między wolnymi brzegami dźwigacza odbytu, prawym i lewym, tzw. ramionami dźwigacza znajduje się niewielka przestrzeń, wrota dźwigacza; wrota dźwigacza leżą w obrębie okolicy moczowo-płciowej między dolnymi gałęziami kości łonowych, od przodu odgraniczone więzadłem łonowym łukowatym; służą one do przejścia prze­wodu moczowo-płciowego (cewki, pochwy). W przeciwieństwie do odbytnicy przewód ten z przeponą miednicy nie jest złączony włóknami mięśniowymi, opiera się tylko o nie. Tylną część przepony, jak już wspomniano, uzupełnia m. guziczny. Obie powierzchnie przepony miednicy, górna i dolna, powle­czone są powięziami; zapoznamy się z nimi w oddzielnym rozdziale. Między boczno-dolną ścianą lejka przepony miednicznej a ścianą miednicy małej znajduje się przestrzeń wypełniona tkanką łączną i tłuszczową, tzw. dół kulszowo-odbytniczy.

ZESTAW 3

1. Jama ustna

Początkowy odcinek przewodu pokarmowego i oddechowego. Na jamę ustną składa się przedsionek jamy ustnej i jama ustna właściwa, które oddzielone od siebie są łukami zębowymi żuchwy i szczęki. Przedsionek jamy ustnej ograniczony jest od przodu częścią śluzową wargi górnej i dolnej, od tyłu łukami zębowymi oraz wyrostkami zębodołowymi pokrytymi dziąsłami, od góry i od dołu zachyłkami błony śluzowej, od której odchodzi wędzidełko górne i dolne. Jama ustna właściwa ograniczona jest od przodu i bocznie łukami zębowymi oraz wyrostkami zębodołowymi pokrytymi dziąsłami, od góry przez podniebienie (w początkowym odcinku podniebienie twarde - kostne, w tylnym odcinku przez podniebienie miękkie), od tyłu przez wały: podniebienno-językowe i podniebienno-gardłowe, od dołu zaś przez przeponę jamy ustnej, na której spoczywa język. W niej następuje wstępna, mechaniczna obróbka pokarmu i przygotowanie go do dalszego trawienia. Pokarm przy użyciu zębów zostaje rozdrabniany, miażdżony i mieszany ze śliną, która zawiera enzym trawienny amylazę ślinową. W trakcie żucia pokarmu jest zwilżany śliną wydzielaną przez ślinianki (gruczoły ślinowe), których przewody uchodzą do jamy ustnej. W ślinie rozpuszczane są cząsteczki pokarmu, na których obecność wyczulone są rozmieszczone głównie na języku kubki smakowe (odpowiedzialne za wrażenia smakowe). Po uformowaniu kęsa pokarmowego zostaje on przekazany do dalszej części przewodu pokarmowego w akcie połykania.

2. Przestrzeń środkowa szyi

Zwana też trójkątem przednim szyi ograniczona jest obustronnie przez mm mostkowo-obojczykowo-sutkowy, od góry przez dolny brzeg żuchwy. Wyróżniamy w niej idąc od dołu:  okolicę nadmostkową (8) okolicę tarczową (7) okolicę krtaniową (6) okolicę gnykową (4) okolicę podbródkową  (1) parzystą okolicę podżuchwowa (2) parzystą okolicę zażuchwową  (3) parzysty trójkąt tętnicy szyjnej (9) - można ją podzielić również na okolice nadgnykową i podgnykową

3. Mięśnie grzbietu

Mięśnie powierzchowne stanowią mięśnie kolcowo-ramienne rozpoczynające się przede wszystkim na wyrostkach kolczystych kręgów kręgosłupa. Należą tu mięśnie: czworoboczny, najszerszy grzbietu, równoległoboczny, dźwigacz łopatki. Drugą powierzchowną grupą są mięśnie kolcowo-żebrowe rozpoczynające się podobnie do poprzednich a kończące na żebrach. Są to mięśnie zębate tylne.

Mięsień czworoboczny o kształcie rombu mieści się w okolicy karku i górnej części grzbietu. Oba mięśnie, prawy i lewy, układają się tak, że wyglądem swym przypominają kaptur. Mięsień leży najbardziej powierzchownie. Podnosi staw ramienny do góry, pociąga ku tyłowi, zbliża obie łopatki do kręgosłupa. Unerwienie pochodzi od nerwu dodatkowego (n.XI).

Mięsień najszerszy grzbietu znajduje się w dolnej i bocznej okolicy grzbietu. Kształtem przypomina trójkąt podstawą skierowaną w kierunku kręgosłupa, wierzchołkiem ku okolicy pachowej. Mięsień odpowiada za opuszczanie, przywodzenie do tyłu i obrocie do wewnątrz ramienia. Dzięki niemu możliwe jest podciąganie się na drążku (wraz z mięśniem piersiowym większym). Dźwiga również dolne żebra, przez co jest pomocniczym mięśniem wdechowym. Za unerwienie odpowiedzialny jest nerw piersiowo-grzbietowy. Pozostałe mięśnie tej grupy biorą udział w podnoszeniu łopatki ku górze, a mięśnie zębate unoszą żebra uczestnicząc w fazie wdechu.

Mięśnie głębokie grzbietu są właściwymi mięśniami grzbietu, które przebiegają od kości krzyżowej do potylicy między wyrostkami kolczystymi kręgów a kątami żeber. Dla tej grupy mięśni stosuje się nazwę prostownika grzbietu. Włókna mięśniowe mają różny przebieg i miejsce przyczepu. Występują tu mięśnie: kolcowo-poprzeczne (mięśnie płatowate), krzyżowo-grzbietowe (biodrowo-żebrowy, najdłuższy, kolcowy), poprzeczno-kolcowe, międzykolcowe, między poprzeczne oraz podpotyliczne. Wszystkie unerwione są przez nerwy rdzeniowe. Mięśnie warstwy głębokiej zginają głowę w kierunku ku tyłowi, obracają głowę w bok i do góry, zginają kręgosłup w bok lub do tyłu oraz obracają kręgosłup w stronę przeciwną. Pełnią przede wszystkim funkcję statyczną utrzymując równowagę.

4. Okolica dłoniowa

5. Jama klatki piersiowej

Jama położona wewnątrz klatki piersiowej, ograniczona od dołu głównym mięśniem wdechowym - przeponą, z tyłu kręgosłupem oraz z boku i przodu żebrami, chrząstkami żebrowymi i mostkiem. Międzyżebrza zamykają mięśnie międzyżebrowe. Od góry jama ta jest otwarta. Wewnątrz klatka piersiowa jest wysłana powięzią wewnątrzpiersiową. Jamę klatki piersiowej zajmują trzy jamy surowicze: worek osierdziowy z sercem i dwie jamy opłucnowe z płucem prawym i lewym. Między jamami opłucnej z dwu boków, kręgosłupem od tyłu, mostkiem od przodu i przeponą od dołu położona jest część jamy klatki piersiowej, zwana śródpiersiem. Przestrzeń ta nie ma granicy górnej, zawartość śródpiersia przechodzi na szyję.

6. Położenie nerek i nadnerczy

Nerki położone są w przestrzeni pozaotrzewnej jamy brzusznej w okolicy lędźwiowej i utrzymane w stałym położeniu przez torebkę tłuszczową otaczającą torebkę włóknistą. Nerka ma możliwość przesuwania się w granicach 1-2 cm, z tym że nerka prawa położona jest nieco niżej niż lewa.

Nadnercza położone są w przestrzeni zaotrzewnowej, stycznie do górnych biegunów nerek.

ZESTAW 4

1. Cieśń gardzieli

Obszar łączący jamę ustną z częścią ustną gardła. Ograniczona jest:

• od góry - podniebienie miękkie z języczkiem

• od boków - łuki podniebienno-gardłowe

• od dołu - nasada języka

Cieśń gardzieli może się zwężać lub nawet zamykać, gdyż w łukach podniebienno-gardłowych znajdują się mięśnie, które mogą się kurczyć. Ma to duże znaczenie podczas przełykania pokarmów. Podczas picia cieśń gardzieli zwęża się, a język działa jak tłok (model pompy ssącej) zasysając płyn do gardła. Podczas mówienia cieśń gardzieli dzięki zmianie swoich kształtów moduluje częściowo barwę dźwięków, wpływając na ich brzmienie. Cieśń gardzieli pojawia się dopiero u ssaków, które wykształciły zęby trzonowe.

2. Trójkąt tętnicy szyjnej

trójkąt tetnicy szyjnej,
górno-przyśrodkowe: brzusiec tylny mięśnia dwubrzuścowego (venter post. musculi digastrici)

• dolno-boczne: mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy (m. sternocleidomastoideus)

• dolno-przyśrodkowe: brzusiec górny mięśnia łopatkowo-gnykowego Zawartość

• guzek tuberculum caroticum

• łuk nerwu podjęzykowego

• nerw błędny

  • nerw krtaniowy górny

• pętla szyjna (gałąź górna)

• tętnica szyjna wspólna

  • tętnica szyjna wewnętrzna

  • tętnica szyjna zewnętrzna i jej gałęzie (t. tarczową górną, t.gardłową wstępującą, t. językową, t. twarzową i t. potyliczną)

• żyła szyjna wewnętrzna

Na obszarze tego trójkąta tętnica szyjna wspólna dzieli się na wewnętrzną i zewnętrzną.

3. Okolica grzbietu ręki

4. Śródpiersie

Jest przestrzenią oddzielającą płuco prawe od lewego i ograniczoną od przodu mostkiem, z tyłu natomiast kręgosłupem. Od dołu granicę śródpiersia wyznacza przepona, ku grze łączy się z szyją. Ze względów topograficznych śródpiersie ulega podziałowi na śródpiersie górne i dolne, a dolne z kolei na przednie, środkowe i tylne.

5. Przepona miednicza

Składa się z dwóch par mięśni. Większą, przednią część przepony tworzy dźwigacz odbytu, mniejszą, tylną — m. guziczny. Przepona ta nie jest jednak równa, lecz ma mniej więcej postać obszernego, krótkiego lejka; wąski wylot lejka skierowany jest ku dołowi i tworzy prawie okrągły rozwór odbytowy, przez który przechodzi kanał odbytowy wylot ten z zewnątrz objęty jest włóknami prążkowanego zwieracza zewnętrznego odbytu. Przepona miedniczną, jak już zaznaczono, niecałkowicie zamyka dno miednicy, w przedniej bowiem jej części między wolnymi brzegami dźwigacza odbytu, prawym i lewym, tzw. ramionami dźwigacza znajduje się niewielka przestrzeń, wrota dźwigacza; wrota dźwigacza leżą w obrębie okolicy moczowo-płciowej między dolnymi gałęziami kości łonowych, od przodu odgraniczone więzadłem łonowym łukowatym; służą one do przejścia prze­wodu moczowo-płciowego (cewki, pochwy). W przeciwieństwie do odbytnicy przewód ten z przeponą miednicy nie jest złączony włóknami mięśniowymi, opiera się tylko o nie. Tylną część przepony, jak już wspomniano, uzupełnia m. guziczny. Obie powierzchnie przepony miednicy, górna i dolna, powle­czone są powięziami; zapoznamy się z nimi w oddzielnym rozdziale. Między boczno-dolną ścianą lejka przepony miednicznej a ścianą miednicy małej znajduje się przestrzeń wypełniona tkanką łączną i tłuszczową, tzw. dół kulszowo-odbytniczy.

6. Okolica pośladkowa

Parzysta, topograficzna część ciała człowieka, ograniczona od góry w części przyśrodkowej grzebieniem biodrowym, a następnie linią łączącą szczyt kości krzyżowej i kolec biodrowy górny przedni. Z reguły jest symetryczna.

Po bokach linia widoczna nad boczną krawędzią brzuśca mięśnia pośladkowego wielkiego, a od spodu przez bruzdę pośladkową. W części przyśrodkowej granicę stanowi karb odbytu. Ku górze okolica ta graniczy z okolicą lędźwiową (tylko w najwyższym punkcie) i okolicą biodrową. Z boku z okolicą krętarzową. U dołu graniczy z okolicą udową tylną a w najniższym, bocznym punkcie z okolicą udową boczną.

Między prawą i lewą okolicą pośladkową znajduje się u góry okolica krzyżowa i poniżej okolica odbytowa. Podstawę tej okolicy stanowią mięśnie pośladkowe, a głównie mięsień pośladkowy wielki, poza tym mięsień pośladkowy średni i mięsień pośladkowy mniejszy.

ZESTAW 5

1. Gardło

Maczugowata cewa włóknisto-mięśniowa, rozciągającą się od podstawy czaszki do VI kręgu szyjnego. Długość gardła u dorosłego człowieka wynosi średnio 12-13 cm. Krzyżuje się tam droga pokarmowa z oddechową. Jego najszersza część znajduje się na wysokości kości gnykowej i wynosi 5 cm. Budowa ściany gardła

Stosunki anatomiczne jamy nosowej, jamy ustnej oraz gardła – widok od strony bocznej

• Błona śluzowa – położona najbardziej wewnętrznie, wyściela światło gardła. Jest ona przedłużeniem błony śluzowej jamy nosowej i jamy ustnej. W części górnej tworzy ją nabłonek migawkowy, w częściach położonych niżej nabłonek wielowarstwowy płaski.

• Tkanka podśluzowa jest warstwą tkanki łącznej położonej pomiędzy błoną śluzową gardła a warstwą mięśniową. Jest ona najgrubsza i najmocniejsza w części górnej, która pozbawiona jest mięśniówki. Górna część tkanki podśluzowej gardła nosi nazwę powięź gardłowo-podstawna. Przyczepia się ona na podstawie czaszki do kości klinowej, skroniowej i potylicznej. Do przodu od guzka gardłowego leżącego na podstawie czaszki łączy się ona z okostną podstawy czaszki.

• Błona mięśniowa – tworzą ją mięśnie gardła budujące ścianę tylną i ściany boczne.

• Błona zewnętrzna – tworzy ją cienka warstwa tkanki łącznej zwanej powięzią gardłową. Ku górze przechodzi ona w powięź gardłowo-policzkową a ku dołowi w tkankę łączną wypełniającą przestrzeń zagardłową.

2. Okolica ramienia

ramię
jest częścią kończyny górnej, znajdującej się między obręczą barkową połączoną stawem barkowym z przedramieniem, kończącym się stawem łokciowym.

Część kostną ramienia stanowi kość ramienna.

Ważne mięśnie poruszające ramieniem to:

• mięsień dwugłowy ramienia (łac. musculus biceps brachii)

• mięsień trójgłowy ramienia (łac. musculus triceps brachii)

3. Korzeń płuca

Zespół przewodów (oskrzela, naczynia tętnicze, żylne i limfatyczne) i nerwów, wchodzących do płuca lub wychodzących z niego, w obrębie tzw. wnęki płuca umiejscowionej na jego przyśrodkowej ścianie.

4. Położenie wątroby

położenie wątroby

Położona jest w prawym podżebrzu i przechodzi nieco poza środkową linię ciała.

5. Położenie narządów w miednicy męskiej

Do narządów męskich zewnętrznych zaliczamy prącie i mosznę.

Prącie stanowi narząd kopulacyjny. Utworzone jest przez dwa ciała jamiste oraz pojedynczego ciała gąbczastego, we wnętrzu którego przebiega cewka moczowa. Zakończenie ciała gąbczastego stanowi tzw. żołądź. Ma ona kształt czapeczki i nakrywa zakończenia ciał jamistych. W penisie wyróżnia się nasadę oraz część ruchomą. Nasada przytwierdzona jest odnogami prącia do kości łonowych oraz kulszowych. Ciała jamiste w chwili wzwodu wypełniają się krwią tętniczą. Jej dopływ jest utrudniony co powoduje usztywnienie oraz zwiększenie rozmiarów prącia, a w rezultacie umożliwia kopulację. Skóra prącia leży na luźnej tkance podskórnej, dzięki czemu może się łatwo przesówać. Ponad żołędzią tworzy zdwojony fałd, nazwany napletkiem.

Moszna stanowi worek skórny okrywający jądra, utworzony poprzez wypuklenie każdej z przednio-dolnych warstw ściany jamy brzusznej.

6. Okolica podeszwowa

ZESTAW 6

1. Dół podskroniowy

Ograniczenia i ściany

• góra: powierzchnia podskroniowa skrzydła większego kości klinowej

• dół: wyrostek zębodołowy szczęki

• przód: powierzchnia podskroniowa szczęki

• tył: nasada wyrostka jarzmowego (wyrostek stawowy kości skroniowej

• ściana przyśrodkowa: blaszka boczna wyrostka skrzydłowatego kości klinowej

• bok: stanowi go gałąź żuchwy

Zawartość

Dół podskroniowy zawiera:

• mięśnie skrzydłowe przyśrodkowy oraz boczny górny i boczny dolny

• splot żylny skrzydłowy

• struna bębenkowa

• nerw skalisty mniejszy

• nerw żuchwowy

• tętnica szczękowa (odcinek drugi)

Połączenia

Położenie dołu podskroniowego powoduje, iż łączy się on z innymi ważnymi przestrzeniami twarzoczaszki:

• ku górze przechodzi w dół skroniowy

• ku dołowi w przestrzeń przygardłową

• ku tyłowi w dół zażuchwowy. Od strony dołu zażuchwowego do dołu podskroniowego wchodzi: tętnica szczękowa i żyła szczękowa oraz nerw uszno-skroniowy

Ponadto za pośrednictwem otworów czaszki łączy się on z:

• dołem skrzydłowo-podniebiennym przez szczelinę skrzydłowo-żuchowową

• dół środkowy czaszki przez otwór owalny i otwór kolcowy

• oczodół przez szczelinę oczodołową dolną

2. Trójkąt tętnicy szyjnej

trójkąt tetnicy szyjnej,
górno-przyśrodkowe: brzusiec tylny mięśnia dwubrzuścowego (venter post. musculi digastrici)

• dolno-boczne: mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy (m. sternocleidomastoideus)

• dolno-przyśrodkowe: brzusiec górny mięśnia łopatkowo-gnykowego Zawartość

• guzek tuberculum caroticum

• łuk nerwu podjęzykowego

• nerw błędny

  • nerw krtaniowy górny

• pętla szyjna (gałąź górna)

• tętnica szyjna wspólna

  • tętnica szyjna wewnętrzna

  • tętnica szyjna zewnętrzna i jej gałęzie (t. tarczową górną, t.gardłową wstępującą, t. językową, t. twarzową i t. potyliczną)

• żyła szyjna wewnętrzna

Na obszarze tego trójkąta tętnica szyjna wspólna dzieli się na wewnętrzną i zewnętrzną.

3. Okolica dłoni

4. Położenie śledziony

Położona jest w podżebrzu lewym, między przeponą a dnem żołądka.

5. Narządy żeńskie w miednicy małej (?)

układ narządów w miednicy żeńskiej

Zewnętrzne narządy płciowe żeńskie (srom wzgórek łonowy wargi sromowe większe wargi sromowe mniejsze przedsionek pochwy i błona dziewicza ujście pochwy łechtaczka wędzidełko łechtaczki napletek łechtaczki gruczoły przedsionkowe większe,gruczoły przedsionkowe mniejsze gruczoły przycewkowe ujście zewnętrzne cewki moczowej (ostium externum urethrae) opuszki przedsionka spoidło przednie warg sromowych spoidło tylne warg sromowych wędzidełko warg sromowych

6. Okolica podudzia

Podudzie odcinek kończyny dolnej człowieka lub tylnej zwierzęcia, między stawem skokowym i kolanem. U ssaków szkielet goleni stanowi kość piszczelowa i kość strzałkowa. Przy zgiętym stawie kolanowym może obracać się w bok bądź do wewnątrz dzięki łąkotkom.

ZESTAW 7

1. Przestrzeń zażuchwowa

2. Trójkąt tętnicy szyjnej

trójkąt tetnicy szyjnej,
górno-przyśrodkowe: brzusiec tylny mięśnia dwubrzuścowego (venter post. musculi digastrici)

• dolno-boczne: mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy (m. sternocleidomastoideus)

• dolno-przyśrodkowe: brzusiec górny mięśnia łopatkowo-gnykowego Zawartość

• guzek tuberculum caroticum

• łuk nerwu podjęzykowego

• nerw błędny

  • nerw krtaniowy górny

• pętla szyjna (gałąź górna)

• tętnica szyjna wspólna

  • tętnica szyjna wewnętrzna

  • tętnica szyjna zewnętrzna i jej gałęzie (t. tarczową górną, t.gardłową wstępującą, t. językową, t. twarzową i t. potyliczną)

• żyła szyjna wewnętrzna

Na obszarze tego trójkąta tętnica szyjna wspólna dzieli się na wewnętrzną i zewnętrzną.

3. Podział śródpiersia

Śródpiersie jest przestrzenią oddzielającą płuco prawe od lewego i ograniczoną od przodu mostkiem, z tyłu natomiast kręgosłupem. Od dołu granicę śródpiersia wyznacza przepona, ku grze łączy się z szyją. Ze względów topograficznych śródpiersie ulega podziałowi na śródpiersie górne i dolne, a dolne z kolei na przednie, środkowe i tylne.

Śródpiersie górne ograniczone jest z jednej strony przez mostek, drugiej przez kręgi piersiowe. Granica oddzielająca je od śródpiersia dolnego to linia wyznaczona między punktem połączenia rękojeści z trzonem mostka a czwartym kręgiem piersiowym. W obrębie śródpiersia górnego znajdują się: grasica, żyły ramienno-głowowe, żyła główna górna, łuk aorty, nerwy błędne z odchodzącymi nerwami krtaniowymi wstecznymi, pień współczulny, przełyk, tchawica, węzły chłonne przytchawicze i tchawiczo-oskrzelowe oraz przewód piersiowy.

Śródpiersie przednie zawiera więzadło mostkowo-osierdziowe, gałęzie śródpiersiowe odchodzące od tętnic piersiowych wewnętrznych, węzły chłonne śródpiersiowe przednie.

W śródpiersiu środkowym znajdują się: serce otoczone osierdziem, aorta wstępująca, część dolnej żyły głównej górnej, żyła nieparzysta, rozdwojenie tchawicy, oskrzela główne, pień płucny, tętnice i żyły płucne, część żyły głównej dolnej, węzły chłonne tchawiczo-oskrzelowe, nerwy przeponowe, naczynia osierdziowo-przeponowe.

Śródpiersie tylne zawiera przełyk, nerwy błędne, część zstępującą aorty, przewód piersiowy, żyłę nieparzystą, węzły śródpiersiowe tylne.

4. Położenie wątroby

położenie wątroby

Położona jest w prawym podżebrzu i przechodzi nieco poza środkową linię ciała.

5. Narządy w miednicy małej męskiej (?)

układ narządów w miednicy męskiej

Narządy płciowe męskie wewnętrzne:jądro najądrze nasieniowód cewka moczowa męska gruczoły pęcherzykowo-nasienne przewód wytryskowy gruczoł krokowy gruczoły opuszkowo-cewkowe

6. Okolica grzbietu stopy

Grzbiet stopy - Mięśnie grzbietu stopy to mięsień prostownik krótki palców i mięsień prostownik krótki palucha, które tworzą razem wspólny brzusiec. Jego przyczep znajduje się na grzbiecie stopy oraz powierzchni górnej i bocznej kości piętowej. Przyśrodkowa część wysyła swoje ścięgno do palucha, a boczna do palca małego. Oba mięśnie zginają wszystkie palce w kierunku grzbietowym, prostują i je rozstawiają.

ZESTAW 8

1. Przestrzeń przygardłowa

Obszar anatomiczny w kształcie odwróconej piramidy, której podstawę stanowi podstawa czaszki, a wierzchołek róg większy kości gnykowej. Ograniczona jest następującymi strukturami:

od przyśrodka – boczna ściana gardła

od boku – płat głęboki ślinianki przyusznej i gałąź żuchwy

od przodu – mięsień skrzydłowy przyśrodkowy i gałąź żuchwy

od tyłu – blaszka przedkręgowa powięzi szyjnej

od góry – blaszka przyśrodkowa wyrostka skrzydłowatego kości klinowej i grzebień kości klinowej oraz fragment kości skroniowej

od dołu – przyczep rozcięgna mięśnia dwubrzuścowego na rogu większym kości gnykowej. Dalej ku dołowi łączy się ze śródpiersiem tylnym.

W przestrzeni tej znajduje się wyrostek rylcowaty kości skroniowej, który dzieli ją umownie na dwie części: część przedrylcową (przednią) i część zarylcową (tylną). Obie części podzielone są przez powięź, która rozciąga się od wyrostka rylcowatego do mięśnia napinacza podniebienia miękkiego. Przestrzeń przygardłowa wypełniona jest luźną tkanką łączną i tkanką tłuszczową. W części przedrylcowej położone są mięśnie i więzadła przyczepiające się do wyrostka rylcowatego (bukiet Riolana) . W części zarylcowej przebiegają tętnica szyjna wewnętrzna, żyła szyjna wewnętrzna, nerw językowo-gardłowy, nerw błędny, nerw dodatkowy, nerw podjęzykowy, pień współczulny oraz węzły chłonne szyjne głębokie. Węzły chłonne przestrzeni przestrzeni przygardłowej zbierają chłonkę z zatok przynosowych, jamy ustnej, części ustnej gardła i częściowo z gruczołu tarczowego. Układ chłonny przestrzeni przygardłowej ma połączenia z układem chłonnym przestrzeni zagardłowej oraz z układem chłonnym wzdłuż żyły szyjnej wewnętrznej. Przestrzeń przygardłowa może być miejscem rozwoju guzów (guzy przestrzeni przygardłowej), które nierzadko z powodu występowania wielu ważnych struktur anatomicznych stanowią wyzwanie dla otolaryngologa operującego w tym obszarze.

2. Trójkąt podżuchwowy

trójkąt,podżuchwowy
jeden z trójkątów szyi, które obejmuje trójkąt przedni szyi.Ograniczenia

• górne: żuchwa (mandibula)

• boczne: brzusiec tylny mięśnia dwubrzuścowego (venter post. musculi digastrici)

• przyśrodkowe: brzusiec przedni mięśnia dwubrzuścowego (venter ant. musculi digastrici)

Zawartość

• trójkąt tętnicy językowej

• trójkąt Beckarda

• mięsień gnykowo-językowy

• mięsień żuchwowo-gnykowy

• nerw językowy

• nerw podjęzykowy (część końcowa)

• nerw żuchwowo-gnykowy

• tętnica podbródkowa (i towarzyszące żyły)

• tętnica twarzowa

• ślinianka podżuchwowa

• węzły chłonne podżuchwowe

3. Ułożenie jelita cienkiego

Jelito cienkie stanowi najdłuższą część przewodu pokarmowego ciągnącą się od żołądka do jelita grubego. Składa się z dwunastnicy, jelita czczego i jelita krętego. Długość jelita cienkiego jest zmienna od 2,5 do 11 m (przeciętnie 4-5 m). Światło jelita ma średnicę od 2,5 do 5 cm. W jelicie odbywa się dalszy proces trawienia węglowodanów, tłuszczów i białka. Powierzchnię chłonną w jelicie zwiększają fałdy okrężne (brak ich w jelicie krętym i opuszce dwunastnicy) oraz kosmki jelitowe. Tych ostatnich jest około 10-40 na mm2 powierzchni. Aby zachować tę samą powierzchnię, jelito musiałoby mieć 30-40 m długości. Kosmki jelitowe kurcząc się rytmicznie "wpychają" limfę (płyn wypełniający naczynia chłonne, składający się z osocza i komórek - głównie limfocytów) do układu chłonnego. W ten sposób tłuszcze wchłonięte przez kosmki przedostają się do układu chłonnego, a potem dopiero do układu żylnego. Białka i węglowodany po wchłonięciu przez kosmki transportowane są do wątroby przez układ krążenia wrotnego. Wchłanianie ułatwia skomplikowana czynność ruchowa jelita (perystaltyka).

4. Dół łokciowy

5. Naczynia i nerwy miednicy

6. Okolica podeszwowa stopy

ZESTAW 9

1. Zawartość oczodołu

oczodół i jego zawartość
jama kostna pomiędzy mózgoczaszką a trzewioczaszką, w której umieszczona jest gałka oczna. Występuje parzyście. Oczodół ma kształt stożka, którego podstawę tworzy wejście do oczodołu. U góry wejście do oczodołu ogranicza brzeg nadoczodołowy kości czołowej, u dołu-szczęka i kość jarzmowa, tworząc brzeg podoczodołowy, ponadto budują go kość łzowa, sitowa, klinowa oraz podniebienna. Oczodół ograniczają cztery ściany: górna (sklepienie), przyśrodkowa, boczna i dolna (dno). W odcinku przednio-bocznym sklepienia oczodołu znajduje się dół gruczołu łzowego. W pobliżu wejścia do oczodołu na ścianie przyśrodkowej leży dół woreczka łzowego, przechodzi on ku dołowi w kanał nosowo-łzowy. W obrębie oczodołu znajduje się kanał nerwu wzrokowego, przez który przechodzi nerw wzrokowy wraz z tętnicą oczną, ponadto w oczodole znaleźć można szczelinę oczodołową górną przez którą przebiega nerw czołowy, nerw nadoczodołowy, nerw nosowo-rzęskowy, nerw okoruchowy, nerw bloczkowy, nerw odwodzący i żyła oczna górna, a także szczelina oczodołowa dolna, której zawartość stanowią nerw podoczodołowy, nerw jarzmowy, tętnica podoczodołowa i żyła oczna dolna.

2. Krtań i tchawica, położenie

Krtań, narząd głosu położony w szyi. Jest zmienionym początkowym odcinkiem tchawicy, połączonym z gardłem wejściem do krtani. Rusztowanie krtani zbudowane jest z chrząstek połączonych więzadłami, stawami i mięśniami, powleczonych od wewnątrz błoną śluzową.
Elementami drgającymi są struny głosowe (głos) odchodzące od wyrostków głosowych chrząstek nalewkowatych, przebiegające poziomo do przodu i dochodzące do kąta chrząstki tarczowatej. Razem z błoną śluzową tworzą fałdy głosowe zamykające szparę głośni.
Szpara głośni przy fonacji jest zamknięta, przy oddychaniu otwiera się. W czasie połykania nagłośnia zamyka wejście do krtani, odcinając tym samym drogę oddechową od gardła (drogi pokarmowej).

Tchawica, część dolnych dróg oddechowych zbudowana z podkowiastych pierścieni chrzęstnych otwartych do tyłu, połączonych ze sobą więzadłami i błoną mięśniową gładką, wyścielona od wewnątrz błoną śluzową. Rozpoczyna się od krtani, przechodzi z szyi do śródpiersia, gdzie na wysokości IV kręgu piersiowego dzieli się na dwa oskrzela główne: prawe i lewe.

3. Okolica przedramienia

przedramię
część kończyny górnej, znajdująca się między dłonią połączoną z nadgarstkiem i ramieniem, zakończonym stawem łokciowym).

Część kostną przedramienia stanowią:

1. Kość promieniowa – jest kością długą, jej koniec bliższy stanowi głowa kości promieniowej (caput radii), oddzielona od reszty kości szyjką (collum).

2. Kość łokciowa.

Ważną funkcją mechaniki przedramienia jest supinacja i pronacja czyli ruchy rotacyjne przedramienia powodujące odwracanie i nawracanie ręki.

4. Śródpiersie tylne, zawartość

Śródpiersie - przestrzeń w klatce piersiowej ssaków utworzona przez powierzchnię płuc (opłucne śródpiersiowe), tylną powierzchnię mostka i kręgosłupa oraz część chrząstek żebrowych. Od dołu oddzielone od jamy brzusznej przeponą.
W śródpiersiu przednim znajdują się: grasica, aorta wstępująca (aorta), żyły głównie górna i dolna, w śródpiersiu tylnym: aorta zstępująca, przełyk, nerwy przeponowe i trzewne (obwodowy układ nerwowy). Największą część śródpiersia zajmuje serce.

5. Ułożenie jelita grubego

ułożenie jelita grubego

Jelito grube rozciąga się na długości około 1,5 m od ujścia jelita cienkiego do odbytu. Dzieli się na jelito ślepe (wraz z wyrostkiem robaczkowym), okrężnicę i odbytnicę.
Jelito ślepe zwane kątnicą jest "ślepym" uwypukleniem jelita położonym poniżej ujścia jelita cienkiego. Jego długość i średnica wynoszą 7-8 cm. Wyrostek robaczkowy jest zwężoną częścią jelita ślepego o długości 8-9 cm i grubości około 0,5 cm, z dużą ilością tkanki limfatycznej biorącej udział w procesach odpornościowych i powstawania niektórych ciałek krwi.

6. Dół kulszowo – odbytniczy

ZESTAW 10

1. Dół czaszki środkowy

Dół czaszkowy środkowy ma kształt podobny do motyla. Część środkową

dołu zajmuje trzon kości klinowej. Jest on wewnątrz pusty i ma połączenie z jamą nosową. Górna powierzchnia przypomina kształtem siodło, stąd nazwa siodło tureckie. Zagłębienie na górnej powierzchni trzonu nosi nazwę dołu przysadki. Tylną granicę dołu tworzy grzbiet siodła. Po obu stronach siodła leżą płytkie rynienkowate zagłębienia, zwane bruzdami tętnicy szyjnej. W skład każdej części bocznej dołu czaszkowego środkowego wchodzą: skrzydło większe kości klinowej i część piramidy kości skroniowej. W skrzydle większym kości klinowej widnieją trzy otwory. Najbliżej szczeliny oczodołowej górnej leży otwór okrągły. Ku tyłowi i bokowi od niego znajdują się znane już nam otwory: owalny i kolcowy. Granicę dołu czaszkowego przedniego i tylnego stanowią górne brzegi części skalistej kości skroniowej oraz grzbiet siodła.

2. Przestrzeń środkowa szyi

3. Okolica ramienia

4. Śródpiersie środkowe, zawartość

Śródpiersie środkowe jest największą częścią śródpiersia, zawierającą serce z workiem osierdziowym. Oprócz serca leży tu aorta wstępująca, część dolna żyły głównej górnej wraz z ujściem żyły nieparzystej, rozdwojenie tchawicy i oskrzela główne, pień płucny, tętnice i żyły płucne, nerwy przeponowe i węzły chłonne oskrzelowe.

5. Ułożenie jelita grubego

ułożenie jelita grubego

Jelito grube rozciąga się na długości około 1,5 m od ujścia jelita cienkiego do odbytu. Dzieli się na jelito ślepe (wraz z wyrostkiem robaczkowym), okrężnicę i odbytnicę.
Jelito ślepe zwane kątnicą jest "ślepym" uwypukleniem jelita położonym poniżej ujścia jelita cienkiego. Jego długość i średnica wynoszą 7-8 cm. Wyrostek robaczkowy jest zwężoną częścią jelita ślepego o długości 8-9 cm i grubości około 0,5 cm, z dużą ilością tkanki limfatycznej biorącej udział w procesach odpornościowych i powstawania niektórych ciałek krwi.

6. Okolica grzbietu stopy

grzbiet stopy
Mięśnie grzbietu stopy to mięsień prostownik krótki palców i mięsień prostownik krótki palucha, które tworzą razem wspólny brzusiec. Jego przyczep znajduje się na grzbiecie stopy oraz powierzchni górnej i bocznej kości piętowej. Przyśrodkowa część wysyła swoje ścięgno do palucha, a boczna do palca małego. Oba mięśnie zginają wszystkie palce w kierunku grzbietowym, prostują i je rozstawiają.

ZESTAW 11

1. Okolica ślinianki przyusznej

okolica ślinianki przyusznej

część powierzchowna (płat powierzchowny)- leży pomiędzy żuchwą a przewodem słuchowym zewnętrznym. Jej tylny brzeg dochodzi do górno-przedniej powierzchni m. m-o-s oraz do torebki stawu skroniowo-żuchwowego i chrząstki przewodu słuchowego zewnętrznego. Przedni brzeg ślinianki zachodzi na gałąź żuchwy i tylny brzeg mięśnia żwacza. Ku górze ślinianka przyuszna dochodzi do wyrostka jarzmowego, a ku dołowi (biegun dolny) do kąta żuchwy, stykając się często ze ślinianką podżuchwową. Nad częścią boczną płata przebiegają gałązki nerwu usznego wielkiego (←splot szyjny).

1. część głęboka (płat głęboki), wyrostek zażuchwowy - leży schowana w dole zażuchwowym. Jej tylny brzeg dochodzi do brzuśca tylnego mięśnia dwubrzuścowego oraz do mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego. Część przednia dochodzi do mięśnia skrzydłowego przyśrodkowego. Część głęboka przyśrodkowo przylega do przestrzeni przygardłowej, stanowiąc jej boczne ograniczenie.

Ślinianka przyuszna w całości pokryta jest powięzią łącznotkankową, która tworzy jej torebkę. Od torebki do wnętrza gruczołu wnikają liczne beleczki łącznotkankowe, dzieląc go na zraziki. Powięź ta przedłuża się ku przodowi, pokrywając mięsień żwacz (powięź przyuszniczo-żwaczowa).

2. Trójkąt boczny szyi

Jeden z dwóch głównych trójkątów szyi.

Ograniczenia

• górno-przyśrodkowe: mięsień mostkowo – obojczykowo - sutkowy

• boczne: mięsień czworoboczny

• dolne: obojczyk

Zawartość

• trójkąt łopatkowo-obojczykowy

• trójkąt łopatkowo-czworoboczny

3. Dół łokciowy

4. Położenie dwunastnicy i trzustki

położenie dwunastnicy

Dwunastnica jest początkowym odcinkiem jelita cienkiego Występują one w dalszym odcinku (części zstępującej, części dolnej i części wstępującej dwunastnicy). W części zstępującej dwunastnicy znajduje się brodawka większa dwunastnicy, na której znajduje się ujście dróg trzustkowych i żółciowych.
położenie trzustki

położona jest zewnątrzotrzewnowo za żołądkiem na tylniej ścianie jamy brzusznej. Składa się z trzonu, głowy (otoczonej przez dwunastnicę) i ogona sięgającego do lewej nerki i śledziony.

5. Przepona moczowo – płciowa

Jest drugą (obok przepony miednicy) przeponą miednicy. Składają się na nią mięśnie – dźwigacz jądra, zwieracz cewki moczowej wewnętrzny, mięśnie poprzeczne powierzchowne i mięśnie głębokie krocza, mięśnie kulszowo-jamiste oraz mięśnie opuszkowo-gąbczaste. Znajduje się w miednicy mniejszej, posiada dwie powięzie – górną i dolną, jest ograniczeniem przestrzeni powierzchownej krocza.

6. Okolica uda

udo

część kończyny dolnej pomiędzy stawem kolanowym a biodrowym, a także człon odnóży stawonogów (np. owadów).
Grupa przednia m. krawiecki. gałązki mięśniowe odchodzące od t udowej i jej gałęzi(t okalającej udo bocznej i t. zstępującej kolana) m. czworogłowy: tętnica boczna okalająca udo Grupa przyśrodkowa:m. Grzebieniowy, t przyśrodkowa okalająca udo, tt. sromowe zewnętrzne i t zasłonowa.m. przywodziciel długi; t głęboka uda, tt sromowe zewnętrzne, t zasłonowa; m. przywodziciel wielki; t. zasłonowa. tt. Przeszywające; m. przywodziciel krótki;: t. zasłonowa. tt. Przeszywające; m. smukły;: tt. sromowe zewnętrzne, t przyśrodkowa okalająca udo, t zasłonowa Grupa tylna: m. półścięgnisty; tt. Przeszywające,;m. półbłoniasty: tt. przeszywające i gałęzie tętnicy podkolanowej; m. dwugłowy uda; t okalająca udo przyśrodkowa, tt. przeszywające i gałązki t podkolanowej.

ZESTAW 12

1. Okolica skroniowa

(Lewa i prawa) biegnie wzdłuż wyrostka czołowego kości jarzmowej i wyrostka jarzmowego kości czołowej, kresy skroniowej oraz łuku jarzmowego.

2. Krtań, tchawica, położenie

Krtań, narząd głosu położony w szyi. Jest zmienionym początkowym odcinkiem tchawicy, połączonym z gardłem wejściem do krtani. Rusztowanie krtani zbudowane jest z chrząstek połączonych więzadłami, stawami i mięśniami, powleczonych od wewnątrz błoną śluzową.
Elementami drgającymi są struny głosowe (głos) odchodzące od wyrostków głosowych chrząstek nalewkowatych, przebiegające poziomo do przodu i dochodzące do kąta chrząstki tarczowatej. Razem z błoną śluzową tworzą fałdy głosowe zamykające szparę głośni.
Szpara głośni przy fonacji jest zamknięta, przy oddychaniu otwiera się. W czasie połykania nagłośnia zamyka wejście do krtani, odcinając tym samym drogę oddechową od gardła (drogi pokarmowej).

Tchawica, część dolnych dróg oddechowych zbudowana z podkowiastych pierścieni chrzęstnych otwartych do tyłu, połączonych ze sobą więzadłami i błoną mięśniową gładką, wyścielona od wewnątrz błoną śluzową. Rozpoczyna się od krtani, przechodzi z szyi do śródpiersia, gdzie na wysokości IV kręgu piersiowego dzieli się na dwa oskrzela główne: prawe i lewe.

3. Okolica dłoni

4. Położenie serca, rzut zastawek

położenie serca,
Serce położone jest w środkowej części jamy klatki piersiowej między workami opłucnej. Spoczywa na środku ścięgnistym przepony do tyłu od mostka i chrząstek żebrowych a do przodu od przełyku i aorty. Większość serca (2/3) mieści się po stronie lewej od osi ciała. Położenie serca może się zmieniać w stanach chorobowych sąsiednich narządów.

Serce ma kształt zbliżony do spłaszczonego od przodu stożka wierzchołkiem skierowanego do dołu, przodu i w stronę lewą. Wyróżnia się wierzchołek, zwany koniuszkiem (łac. apex) należący do komory lewej oraz podstawę serca. Koniuszek serca znajduje się na prawo od linii obojczykowej środkowej lewej w piątej przestrzeni międzyżebrowej. Długość serca wynosi średnio 12-15 cm, szerokość 9-15 cm. U mężczyzny serce waży przeciętnie 300 g, u kobiety mniej, średnio 260 g.

rzuty zastawek serca
- rzut zastawki dwudzielnej - 3 lewe międzyżebrze przy mostku

- rzut zastawki trójdzielnej - przyczep 5 prawego żebra do mostka

- rzut zastawek aorty - środek mostka na wysokości 3 żebra

- rzut zastawek tętnicy płucnej - 2 lewe międzyżebrze przy mostku

5. Położenie żołądka

położenie żołądka

Żołądek położony jest skośnie w lewej części jamy brzusznej (pod przeponą) skierowany swym ujściem ku prawej stronie.

6. Dół kulszowo – odbytniczy

dół kulszowo odbytniczy

znajduje się w miednicy. Jest dołem parzystym. W przekroju czołowym ma kształt trójkąta wierzchołkiem skierowanym ku górze a podstawą ku dołowi. Jego ścianę boczną stanowi powięź zasłonowa (łac. fascia obturatoria), ścianę przyśrodkową powięź dolna przepony miedniczej, ścianę dolną skóra krocza. Ku przodowi przechodzi w zachyłek łonowy (łac. reccesus pubicus). W jego bocznej ścianie znajduje się kanał sromowy (łac. canalis pudendalis). Dół kulszowo-odbytniczy wypełniony jest tkanką łączną i tłuszczową, przebiegają przez niego nerw sromowy i jego gałęzie, oraz naczynia sromowe wewnętrzne i ich gałęzie.

ZESTAW 13

1. Dół podskroniowy

dół podskroniowy,

Ograniczenia i ściany

• góra: powierzchnia podskroniowa skrzydła większego kości klinowej (łac. facies infratemporalis alae majoris ossis sphenoidalis

• dół: wyrostek zębodołowy szczęki

• przód: powierzchnia podskroniowa szczęki (łac. facies infratemporalis maxillae)

• tył: nasada wyrostka jarzmowego (wyrostek stawowy kości skroniowej

• ściana przyśrodkowa: blaszka boczna wyrostka skrzydłowatego kości klinowej (łac. lamina lateralis processus pterygoidei ossis sphenoidalis)

• bok: stanowi go gałąź żuchwy

Zawartość

Dół podskroniowy zawiera:

• mięśnie skrzydłowe przyśrodkowy oraz boczny górny i boczny dolny

• splot żylny skrzydłowy

• struna bębenkowa

• nerw skalisty mniejszy

• nerw żuchwowy

• tętnica szczękowa (odcinek drugi)

Połączenia

Położenie dołu podskroniowego powoduje, iż łączy się on z innymi ważnymi przestrzeniami twarzoczaszki:

• ku górze przechodzi w dół skroniowy

• ku dołowi w przestrzeń przygardłową

• ku tyłowi w dół zażuchwowy. Od strony dołu zażuchwowego do dołu podskroniowego wchodzi: tętnica szczękowa i żyła szczękowa oraz nerw uszno-skroniowy

Ponadto za pośrednictwem otworów czaszki łączy się on z:

• dołem skrzydłowo-podniebiennym przez szczelinę skrzydłowo-żuchowową

• dół środkowy czaszki przez otwór owalny i otwór kolcowy

• oczodół przez szczelinę oczodołową dolną

2. Powrózek naczyniowo – nerwowy szyi

powrózek naczyniowo-nerwowy szyi,
znajduje się po obu stronach trzew szyi, obejmuje wspólna łącznotkankowa pochewka naczyń szyjnych (vagina carotica); w skład powrózka wchodzą głównie: tętnica szyjna wspólna (położona przyśrodkowo żyła szyjna wewnętrzna (położona bocznie) nerw błędny (położony do tyłu od nich);

powrózek jest nieruchomy, najbardziej narażona na ucisk jest żyła szyjna wewnętrzna, również żyła szyjna zewnętrzna (w części górnej biegnie na zewnątrz od mięśnia mostkowo – obojczykowo – sutkowego); specjalny mechanizm powięziowy nie pozwala na zapadanie się ścian obu żył – ściana przednia żył szyjnej wew.  jest złączona z blaszką przedtchawiczą, a mięsień łopatkowo – gnykowy, który napina tę powięź, zapobiega zwężaniu jest  światła żyły; żyła szyjna zew. również zachowuje swe światło dzięki połączeniu z blaszka przedtchawiczą, ale działa na nią również blaszka powierzchowna powięzi szyi pod wpływem mięśnia mostkowo – obojczykowo – sutkowego.

3. Okolica ramienia

ramię
jest częścią kończyny górnej, znajdującej się między obręczą barkową połączoną stawem barkowym z przedramieniem, kończącym się stawem łokciowym.

Część kostną ramienia stanowi kość ramienna.

Ważne mięśnie poruszające ramieniem to:

• mięsień dwugłowy ramienia (łac. musculus biceps brachii)

• mięsień trójgłowy ramienia (łac. musculus triceps brachii)

4. Jama opłucnej, położenie płuc

Jama opłucnej, wąska szczelina znajdująca się pomiędzy opłucną płucną i ścienną, wypełniona skąpą ilością płynu surowiczego (opłucnowego), który podczas akcji oddechowej zwilża ocierające się o siebie blaszki opłucnej.
Jama opłucnej jest zamknięta i nie komunikuje się z atmosferą zewnętrzną ani też żadną inną jamą ciała; od góry jest zamknięta ścianami klatki piersiowej (z żebrami), a od podstawy przeponą. Ciśnienie wewnątrz tej jamy jest na ogół niższe od ciśnienia atmosferycznego.
W przypadku zapalenia opłucnej gromadzi się płyn zapalny w jamie opłucnej: w małej ilości w przypadku zapalenia suchego lub płyn surowiczo-włóknikowy, niekiedy krwisty w przypadku zapalenia wysiękowego.

Płuca– to parzysty narząd o budowie pęcherzykowatej w kształcie stożków, który leży w jamie klatki piersiowej. U człowieka powierzchnia oddechowa płuc ma ponad . Płuca umiejscowione są po obu stronach serca i łączą się ze śródpiersiem przy udziale naczyń krwionośnych i oskrzeli. Płuco prawe jest większe od płuca lewego. Jest to spowodowane umiejscowienie serca w lewej części klatki piersiowej.

5. Układ narządów w miednicy żeńskiej

układ narządów w miednicy żeńskiej

Zewnętrzne narządy płciowe żeńskie (srom wzgórek łonowy wargi sromowe większe wargi sromowe mniejsze przedsionek pochwy i błona dziewicza ujście pochwy łechtaczka wędzidełko łechtaczki napletek łechtaczki gruczoły przedsionkowe większe,gruczoły przedsionkowe mniejsze gruczoły przycewkowe ujście zewnętrzne cewki moczowej (ostium externum urethrae) opuszki przedsionka spoidło przednie warg sromowych spoidło tylne warg sromowych wędzidełko warg sromowych

6. Okolica podudzia

podudzie

odcinek kończyny dolnej człowieka lub tylnej zwierzęcia, między stawem skokowym i kolanem. U ssaków szkielet goleni stanowi kość piszczelowa i kość strzałkowa. Przy zgiętym stawie kolanowym może obracać się w bok bądź do wewnątrz dzięki łąkotkom.

ZESTAW 14

1. Jama nosowa

jama nosowa
przestrzeń ograniczona powierzchnią wewnętrzną nosa zewnętrznego oraz kośćmi twarzoczaszki. Jama nosowa wyścielona jest unaczynioną błoną śluzową z nabłonkiem wielowarstwowym migawkowym, zawierającym liczne komórki śluzowe.

Wyróżnia się jamę nosową właściwą ograniczoną od przodu nozdrzami przednimi (łac. nares), od tyłu łączącą się zaś z częścią nosowa gardła przez nozdrza tylne (łac. choanae). Każda z obu jam nosowych ma cztery ściany: górną, dolną, przyśrodkową i boczną. Ze ściany bocznej do światła jamy nosowej wystają trzy lub niekiedy cztery małżowiny nosowe: górna, środkowa i dolna oraz ewentualnie najwyższa. Pod nimi znajdują się przewody (przewód nosowy górny, środkowy i dolny), które łączą się ku tyłowi w jeden przewód nosowo-gardłowy, który ku tyłowi przechodzi w część nosową gardła. Do przewodów maja ujście zatoki przynosowe. Jamę dzieli na dwie części przebiegająca strzałkowo przegroda nosowa (septum nasi) składająca się z części kostnej i chrzęstnej.

2. Powięzie szyi

Powięź szyi

- posiada trzy blaszki; powierzchowną, przedtchawiczą i przedkręgową

* Blaszka powierzchowna powięzi szyi - powięź szyi powierzchowna

- jest słaba blaszką łącznotkankową która leży pod  m. szeroki szyi

- ku górze dochodzi do trzonu żuchwy przechodząc w powięź żwaczową i przyuszniczą

- ku dołowi przyczepia się do kości gnykowej, dochodzi do przedniej powierzchni mostka, obojczyka i wyrostka barkowego łopatki, przechodzi w powięź piersiową

- w linii środkowej łączy się z blaszką strony przeciwnej

- ku bokowi rozdwaja się obejmując m. SCM. Dalej biegnie ku tyłowi obejmuje m. czworoboczny i na stronie tylnej  łączy się z powięzią karku

* Blaszka przedtchawicza powięzi szyi -powięź szyi środkowa

- najmocniejsza z blaszek powięzi szyi, znacznie mniejsza od poprzedniej,

- u góry przyczepia się do kości gnykowej

- bocznie obejmuje m. łopatkowo-gnykowy

- przyśrodkowo obejmuje pozostałe mięśnie podgnykowe

- ku dołowi przechodzi na tylną powierzchnie mostka i obojczyków

- bocznie łączy się ona z pochewką naczyń szyjnych

* Blaszka przedkręgowa powięzi szyi - powięź szyi głęboka

- pokrywa trzony kręgów szyjnych ,leżące na nich mięśnie oraz obejmuje pień współczulny.

- u góry dochodzi do  kości potylicznej.

- ku dołowi przechodzi w powięź wewnątrzpiersiową

- ku bokowi dochodzi do powięzi mm pochyłych i obojczyków

3. Okolica dłoniowa

4. Położenie śledziony

położenie śledziony

Położona jest w podżebrzu lewym, między przeponą a dnem żołądka

5. Ułożenie jelita cienkiego

ułożenie jelita cienkiego

Jelito cienkie stanowi najdłuższą część przewodu pokarmowego ciągnącą się od żołądka do jelita grubego. Składa się z dwunastnicy, jelita czczego i jelita krętego. Długość jelita cienkiego jest zmienna od 2,5 do 11 m (przeciętnie 4-5 m). Światło jelita ma średnicę od 2,5 do 5 cm. W jelicie odbywa się dalszy proces trawienia węglowodanów, tłuszczów i białka. Powierzchnię chłonną w jelicie zwiększają fałdy okrężne (brak ich w jelicie krętym i opuszce dwunastnicy) oraz kosmki jelitowe. Tych ostatnich jest około 10-40 na mm2 powierzchni. Aby zachować tę samą powierzchnię, jelito musiałoby mieć 30-40 m długości. Kosmki jelitowe kurcząc się rytmicznie "wpychają" limfę (płyn wypełniający naczynia chłonne, składający się z osocza i komórek - głównie limfocytów) do układu chłonnego. W ten sposób tłuszcze wchłonięte przez kosmki przedostają się do układu chłonnego, a potem dopiero do układu żylnego. Białka i węglowodany po wchłonięciu przez kosmki transportowane są do wątroby przez układ krążenia wrotnego.
Wchłanianie ułatwia skomplikowana czynność ruchowa jelita (perystaltyka).

6. Okolica kroczowa

okolica krocza

1. okolica moczowo-płciowa (r. urogenitalis)

= okolica sromowa (regio pudendalis)

1. okolica odbytowa (r. analis)

ZESTAW 15

1. Zawartość oczodołu

oczodół i jego zawartość
jama kostna pomiędzy mózgoczaszką a trzewioczaszką, w której umieszczona jest gałka oczna. Występuje parzyście. Oczodół ma kształt stożka, którego podstawę tworzy wejście do oczodołu. U góry wejście do oczodołu ogranicza brzeg nadoczodołowy kości czołowej, u dołu-szczęka i kość jarzmowa, tworząc brzeg podoczodołowy, ponadto budują go kość łzowa, sitowa, klinowa oraz podniebienna. Oczodół ograniczają cztery ściany: górna (sklepienie), przyśrodkowa, boczna i dolna (dno). W odcinku przednio-bocznym sklepienia oczodołu znajduje się dół gruczołu łzowego. W pobliżu wejścia do oczodołu na ścianie przyśrodkowej leży dół woreczka łzowego, przechodzi on ku dołowi w kanał nosowo-łzowy. W obrębie oczodołu znajduje się kanał nerwu wzrokowego, przez który przechodzi nerw wzrokowy wraz z tętnicą oczną, ponadto w oczodole znaleźć można szczelinę oczodołową górną przez którą przebiega nerw czołowy, nerw nadoczodołowy, nerw nosowo-rzęskowy, nerw okoruchowy, nerw bloczkowy, nerw odwodzący i żyła oczna górna, a także szczelina oczodołowa dolna, której zawartość stanowią nerw podoczodołowy, nerw jarzmowy, tętnica podoczodołowa i żyła oczna dolna.

2. Trójkąt boczny szyi

Jeden z dwóch głównych trójkątów szyi.

Ograniczenia

• górno-przyśrodkowe: mięsień mostkowo – obojczykowo - sutkowy

• boczne: mięsień czworoboczny

• dolne: obojczyk

Zawartość

• trójkąt łopatkowo-obojczykowy

• trójkąt łopatkowo-czworoboczny

3. Śródpiersie środkowe

Śródpiersie środkowe jest największą częścią śródpiersia, zawierającą serce z workiem osierdziowym.

Oprócz serca leży tu aorta wstępująca, część dolna żyły głównej górnej wraz z ujściem żyły nieparzystej, rozdwojenie tchawicy i oskrzela główne, pień płucny, tętnice i żyły płucne, nerwy przeponowe i węzły chłonne oskrzelowe.

4. Położenie nerek i nadnerczy

położenie nerek

Nerki położone są w przestrzeni pozaotrzewnej jamy brzusznej w okolicy lędźwiowej i utrzymane w stałym położeniu przez torebkę tłuszczową otaczającą torebkę włóknistą. Nerka ma możliwość przesuwania się w granicach 1-2 cm, z tym że nerka prawa położona jest nieco niżej niż lewa.
Nadnercza

położone są w przestrzeni zaotrzewnowej, stycznie do górnych biegunów nerek.

5. Układ narządów w miednicy żeńskiej

układ narządów w miednicy żeńskiej

Zewnętrzne narządy płciowe żeńskie (srom wzgórek łonowy wargi sromowe większe wargi sromowe mniejsze przedsionek pochwy i błona dziewicza ujście pochwy łechtaczka wędzidełko łechtaczki napletek łechtaczki gruczoły przedsionkowe większe,gruczoły przedsionkowe mniejsze gruczoły przycewkowe ujście zewnętrzne cewki moczowej (ostium externum urethrae) opuszki przedsionka spoidło przednie warg sromowych spoidło tylne warg sromowych wędzidełko warg sromowych

6. Okolica uda

udo

część kończyny dolnej pomiędzy stawem kolanowym a biodrowym, a także człon odnóży stawonogów (np. owadów).
Grupa przednia m. krawiecki. gałązki mięśniowe odchodzące od t udowej i jej gałęzi(t okalającej udo bocznej i t. zstępującej kolana) m. czworogłowy: tętnica boczna okalająca udo Grupa przyśrodkowa:m. Grzebieniowy, t przyśrodkowa okalająca udo, tt. sromowe zewnętrzne i t zasłonowa.m. przywodziciel długi; t głęboka uda, tt sromowe zewnętrzne, t zasłonowa; m. przywodziciel wielki; t. zasłonowa. tt. Przeszywające; m. przywodziciel krótki;: t. zasłonowa. tt. Przeszywające; m. smukły;: tt. sromowe zewnętrzne, t przyśrodkowa okalająca udo, t zasłonowa Grupa tylna: m. półścięgnisty; tt. Przeszywające,;m. półbłoniasty: tt. przeszywające i gałęzie tętnicy podkolanowej; m. dwugłowy uda; t okalająca udo przyśrodkowa, tt. przeszywające i gałązki t podkolanowej.

ZESTAW 16

1. Jama ustna

jama ustna

początkowy odcinek przewodu pokarmowego i oddechowego. Na jamę ustną składa się przedsionek jamy ustnej i jama ustna właściwa, które oddzielone od siebie są łukami zębowymi żuchwy i szczęki. Przedsionek jamy ustnej ograniczony jest od przodu częścią śluzową wargi górnej i dolnej, od tyłu łukami zębowymi oraz wyrostkami zębodołowymi pokrytymi dziąsłami, od góry i od dołu zachyłkami błony śluzowej, od której odchodzi wędzidełko górne i dolne. Jama ustna właściwa ograniczona jest od przodu i bocznie łukami zębowymi oraz wyrostkami zębodołowymi pokrytymi dziąsłami, od góry przez podniebienie (w początkowym odcinku podniebienie twarde - kostne, w tylnym odcinku przez podniebienie miękkie), od tyłu przez wały: podniebienno-językowe i podniebienno-gardłowe (łac. plica palatoglossus et plica palatopharungeus), od dołu zaś przez przeponę jamy ustnej (łac. diaphragma cavum oris), na której spoczywa język (grec.) glossus (łac.) lingua).

W niej następuje wstępna, mechaniczna obróbka pokarmu i przygotowanie go do dalszego trawienia. Pokarm przy użyciu zębów zostaje rozdrabniany, miażdżony i mieszany ze śliną, która zawiera enzym trawienny amylazę ślinową. W trakcie żucia pokarmu jest zwilżany śliną wydzielaną przez ślinianki (gruczoły ślinowe), których przewody uchodzą do jamy ustnej. W ślinie rozpuszczane są cząsteczki pokarmu, na których obecność wyczulone są rozmieszczone głównie na języku kubki smakowe (odpowiedzialne za wrażenia smakowe). Po uformowaniu kęsa pokarmowego zostaje on przekazany do dalszej części przewodu pokarmowego w akcie połykania.

2. Przestrzeń środkowa szyi

przestrzeń środkowa szyi i jej zawartość,

zwana też trójkątem przednim szyi (trigonum colli anterior) ograniczona jest obustronnie przez mm mostkowo-obojczykowo-sutkowy, od góry przez dolny brzeg żuchwy. Wyróżniamy w niej idąc od dołu:  okolicę nadmostkową (8) okolicę tarczową (7) okolicę krtaniową (6) okolicę gnykową (4) okolicę podbródkową  (1) parzystą okolicę podżuchwowa (2) parzystą okolicę zażuchwową  (3) parzysty trójkąt tętnicy szyjnej (9)

- można ją podzielić również na okolice nadgnykową i podgnykową (regio supra-  et subhyoidea)

3. Okolica karku

4. Jama klatki piersiowej

5. Kanał pachwinowy

Według klasycznej anatomii stanowi przebicie poprzez ścianę brzucha, przebiegając na przestrzeni 4–6 cm. Nachylony jest względem więzadła pachwinowego pod kątem 15° ku dołowi i przyśrodkowo. Jego ściany stanowią:

• od przodu – rozcięgno mięśnia skośnego zewnętrznego brzucha,

• od góry – dolny brzeg mięśnia skośnego wewnętrznego i mięśnia poprzecznego brzucha,

• od dołu – więzadło pachwinowe,

• od tyłu – powięź poprzeczna.

Kanał kończy się dwoma pierścieniami pachwinowymi: powierzchownym i głębokim. Pierścień głęboki jest otworem w powięzi poprzecznej, zaś powierzchowny powstaje w rozcięgnie mięśnia skośnego brzucha i jest ograniczony odnogami boczną i przyśrodkową oraz więzadłem zagiętym i włóknami miedzyodnogowymi. W kanale przebiega u mężczyzny powrózek nasienny, zaś u kobiety więzadło obłe macicy.

6. Okolica podeszwowa

ZESTAW 17

1. Dół czaszki środkowy

Dół czaszki środkowy – dół ograniczony od przodu przez tylne brzegi skrzydeł małych i tylny brzeg bruzdy, skrzyżowanie nerwów wzrokowych (kości klinowej), od tyłu przez górne brzegi części skalistych kości skroniowych. Składa się z dwóch części bocznych utworzonych przez skrzydła większe kości klinowej, część łuskową i powierzchnię przednią piramidy kości skroniowej oraz wąskiego odcinka środkowego, który tworzy trzon kości klinowej. Na częściach bocznych leżą płaty skroniowe, w odcinku środkowym przysadka.

2. Cieśń gardzieli,

Obszar łączący jamę ustną z częścią ustną gardła. Ograniczona jest:

• od góry - podniebienie miękkie z języczkiem

• od boków - łuki podniebienno-gardłowe

• od dołu - nasada języka

Cieśń gardzieli może się zwężać lub nawet zamykać, gdyż w łukach podniebienno-gardłowych znajdują się mięśnie, które mogą się kurczyć. Ma to duże znaczenie podczas przełykania pokarmów. Podczas picia cieśń gardzieli zwęża się, a język działa jak tłok (model pompy ssącej) zasysając płyn do gardła. Podczas mówienia cieśń gardzieli dzięki zmianie swoich kształtów moduluje częściowo barwę dźwięków, wpływając na ich brzmienie. Cieśń gardzieli pojawia się dopiero u ssaków, które wykształciły zęby trzonowe.

3. Okolica grzbietu ręki

4. Śródpiersie górne

Ograniczone jest z jednej strony przez mostek, drugiej przez kręgi piersiowe. Granica oddzielająca je od śródpiersia dolnego to linia wyznaczona między punktem połączenia rękojeści z trzonem mostka a czwartym kręgiem piersiowym. W obrębie śródpiersia górnego znajdują się: grasica, żyły ramienno-głowowe, żyła główna górna, łuk aorty, nerwy błędne z odchodzącymi nerwami krtaniowymi wstecznymi, pień współczulny, przełyk, tchawica, węzły chłonne przytchawicze i tchawiczo - oskrzelowe oraz przewód piersiowy.

5. Przestrzeń zaotrzewnowa jamy brzusznej

Jest zlokalizowana przy najniższych kręgach piersiowych oraz odcinku lędźwiowym kręgosłupa aż do kości miednicy. Znajdują się w niej są nadnercza, nerki, moczowody, aorta, żyła główna dolna, trzustka, węzły chłonne oraz niektóre odcinki dwunastnicy i jelita grubego.

6. Narządy płciowe męskie

Narządy płciowe męskie zewnętrzne moszna prącie

ZESTAW 18

1. Gardło

Maczugowata cewa włóknisto-mięśniowa, rozciągającą się od podstawy czaszki do VI kręgu szyjnego. Długość gardła u dorosłego człowieka wynosi średnio 12-13 cm. Krzyżuje się tam droga pokarmowa z oddechową. Jego najszersza część znajduje się na wysokości kości gnykowej i wynosi 5 cm. Budowa ściany gardła

Stosunki anatomiczne jamy nosowej, jamy ustnej oraz gardła – widok od strony bocznej

• Błona śluzowa– położona najbardziej wewnętrznie, wyściela światło gardła. Jest ona przedłużeniem błony śluzowej jamy nosowej i jamy ustnej. W części górnej tworzy ją nabłonek migawkowy, w częściach położonych niżej nabłonek wielowarstwowy płaski.

• Tkanka podśluzowa jest warstwą tkanki łącznej położonej pomiędzy błoną śluzową gardła a warstwą mięśniową. Jest ona najgrubsza i najmocniejsza w części górnej, która pozbawiona jest mięśniówki. Górna część tkanki podśluzowej gardła nosi nazwę powięź gardłowo-podstawna. Przyczepia się ona na podstawie czaszki do kości klinowej, skroniowej i potylicznej. Do przodu od guzka gardłowego leżącego na podstawie czaszki łączy się ona z okostną podstawy czaszki.

• Błona mięśniowa– tworzą ją mięśnie gardła budujące ścianę tylną i ściany boczne.

• Błona zewnętrzna– tworzy ją cienka warstwa tkanki łącznej zwanej powięzią gardłową. Ku górze przechodzi ona w powięź gardłowo-policzkową a ku dołowi w tkankę łączną wypełniającą przestrzeń zagardłową.

2.Trójkąt tętnicy szyjnej,
Górno-przyśrodkowe: brzusiec tylny mięśnia dwubrzuścowego

• dolno-boczne: mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy

• dolno-przyśrodkowe: brzusiec górny mięśnia łopatkowo-gnykowego Zawartość

• guzek

• łuk nerwu podjęzykowego

• nerw błędny

  • nerw krtaniowy górny

• pętla szyjna (gałąź górna)

• tętnica szyjna wspólna

  • tętnica szyjna wewnętrzna

  • tętnica szyjna zewnętrzna i jej gałęzie (t. tarczową górną, t.gardłową wstępującą, t. językową, t. twarzową i t. potyliczną)

• żyła szyjna wewnętrzna

Na obszarze tego trójkąta tętnica szyjna wspólna dzieli się na wewnętrzną i zewnętrzną.

3. Okolica naramienna,
Przednia, tylna, przyśrodkowa i boczna

4. Otrzewna i jama otrzewnej

OTRZEWNA

Jest to błona surowicza stanowiąca "worek" wyścielający od wewnątrz ściany jamy brzusznej i miednicy małej (otrzewna ścienna).Pozostała częśc otrzewnej (otrzewna trzewna) pokrywa narządy zawarte w jamie brzusznej i miednicy małej. Błona ta oraz niewielka ilość płynu surowiczego przez nią produkowana umożliwia wzajemne przesuwanie się narządów jamy brzusznej np. przy zmianie pozycji ciała, oddychaniu, a także umożliwia ruchy perystaltyczne przewodu pokarmowego (przesuwjące treść pokarmową).

5. Zewnętrzne narządy płciowe żeńskie (srom wzgórek łonowy wargi sromowe większe wargi sromowe mniejsze przedsionek pochwy i błona dziewicza ujście pochwy łechtaczka wędzidełko łechtaczki napletek łechtaczki gruczoły przedsionkowe większe,gruczoły przedsionkowe mniejsze gruczoły przycewkowe ujście zewnętrzne cewki moczowej opuszki przedsionka spoidło przednie warg sromowych spoidło tylne warg sromowych wędzidełko warg sromowych.

6. Okolica podudzia (PODUDZIE)

Podudzie

Odcinek kończyny dolnej człowieka lub tylnej zwierzęcia, między stawem skokowym i kolanem. U ssaków szkielet goleni stanowi kość piszczelowa i kość strzałkowa. Przy zgiętym stawie kolanowym może obracać się w bok bądź do wewnątrz dzięki łąkotkom.

ZESTAW 19

1. Okolica skroniowa

Skroń – boczna część głowy, w okolicy której kostne rusztowanie czaszki tworzy kość skroniową. Tu też znajduje się otwór słuchowy zewnętrzny.

2. Krtań

to narząd należący do układu oddechowego. Ma około 5 cm wysokości. Znajduje się na przedniej tronie szyi, z tyłu graniczy z przełykiem. Pełni funkcje głosowe, ponieważ w jego budowie występują struny głosowe. Dodatkowo zabezpiecza drożność tchawicy. Podczas połykania kieruje kęsy pokarmowe w stronę przełyku i zapobiega krztuszeniu się.

Krtań jest zbudowana z chrząstek. Jedna z nich, nagłośnia otwiera i zamyka drogi oddechowe. Kolejna, chrząstka tarczowata, jest najbardziej wystająca. W celu wyczucia jej, należy przyłożyć ręce do szyi w czasie połykania. Z tchawicą łączy krtań chrząstka pierścieniowata. Wszystkie struktury utrzymują więzadła.

Jedną z najważniejszych chrząstek jest nagłośnia. Zbudowana jest z bardzo elastycznej tkanki. Podczas oddychania i mówienia należy zapewnić swobodny dopływ powietrza. Dlatego nagłośnia jest skierowana ku górze. W czasie połykania, chrząstka jest skierowana w przeciwną stronę, zamyka wejście do krtani. Zapobiega to wpadnięciu pokarmu do dróg oddechowych i zakrztuszeniu się. Jeśli mechanizm zawiedzie, człowiek kaszle w celu usunięcia pokarmu z układu oddechowego.

Tchawica
Jest jednym z narządów układu oddechowego. Kształtem przypomina rurę o znacznym stopniu elastyczności. Stanowi ona przedłużenie krtani, przebiegając w dół, nieco ku tyłowi w obrębie szyi i na wysokości czwartego lub piątego kręgu piersiowego rozdziela się na dwa oskrzela główne. Miejsce podziału tchawicy tworzy rozdwojenie tchawicy. Znajduje się tu także ostroga tchawicy rozdzielająca powietrze powietrze do płuc. Tchawica zbudowana jest z 6-20 pierścieni chrząstkowych, połączonych tkanką elastyczną. Pierścienie te mają kształt podkowy i nadają tchawicy charakterystyczny półkolisty kształt. Tylną ścianę tchawicy tworzy błona łącznotkankowa, nadająca jej pewną elastyczność, zawiera również mięśnie gładkie, których skurcz może zmienić przekrój tchawicy. Zewnętrzną część tchawicy pokrywa przydanka, łączącą ja z otoczeniem. Jej wewnętrzną powierzchnię pokrywa nabłonek migawkowy, którego migawki poruszają się w kierunku gardła.

3. Korzeń płuca

zespół przewodów (oskrzela, naczynia tętnicze, żylne i limfatyczne) i nerwów, wchodzących do płuca lub wychodzących z niego, w obrębie tzw. wnęki płuca umiejscowionej na jego przyśrodkowej ścianie.

4. Okolica dłoni

5. Przestrzeń zaotrzewnowa jamy brzusznej

Jest zlokalizowana przy najniższych kręgach piersiowych oraz odcinku lędźwiowym kręgosłupa aż do kości miednicy. Znajdują się w niej są nadnercza, nerki, moczowody, aorta, żyła główna dolna, trzustka, węzły chłonne oraz niektóre odcinki dwunastnicy i jelita grubego.

6. Okolica krocza

- okolica moczowo-płciowa

= okolica sromowa

- okolica odbytowa

ZESTAW 20

1. Opony mózgowia

Mózgowie i rdzeń kręgowy są objęte trzema łącznotkankowymi osłonami. Należą do nich opona twarda, opona pajęcza oraz opona miękka.

Opona twarda rdzenia kręgowego składa się z blaszki zewnętrznej oraz wewnętrznej. Łączą się one ze sobą w okolicy otworu wielkiego kości potylicznej. Obie blaszki oddziela jama nadtwardówkowa. Przez jamę przebiegają obfite sploty żylne rdzeniowe wewnętrzne. Opona twarda mózgowia nie rozdziela się na oddzielne warstwy. Oba listki okostnowy i mózgowy zrastają się ze sobą. Powstają między nimi zatoki żylne opony twardej. Dodatkowo między warstwami leży zwój trójdzielny oraz worek śródchłonki. Do wypustek opony twardej należą: sierp mózgu, namiot móżdżku, sierp móżdżku i przepona siodła.

Opona pajęcza jest oddzielona od oponowy twardej jamą podtwardówkową, a od opony miękkiej jamą podpajęczynówkową. Pajęczynówka rdzenia ma kształt worka opony twardej. Z oponą miękką po stronie grzbietowej łączy się przez przegrodę tylną. Pajęczynówka mózgowia jest dostosowana do powierzchni wewnętrznej czaszki. W jamie podpajęczynówkowej znajdują się zbiorniki: móżdżkowo-rdzeniowy oraz podstawny. Dodatkowe twory, ziarnistości pajęczynówki wnikają do opony twardej.

Opona miękka to silnie unaczyniona warstwa. Jest ściśle złączona z zewnętrzną błoną graniczną gleju. Na powierzchni mózgowia wyściela bruzdy i wgłębienia. Opona miękka rdzenia kręgowego przedłuża się na korzenie i pnie nerwów oraz na naczynia. Obejmuje także nić końcową. Z pajęczynówką łączy ją układ wieszadłowy do którego należy więzadło ząbkowane i przegroda tylna.

2. Przestrzeń środkowa szyi i jej zawartość,

zwana też trójkątem przednim szyi ograniczona jest obustronnie przez mm mostkowo-obojczykowo-sutkowy, od góry przez dolny brzeg żuchwy. Wyróżniamy w niej idąc od dołu:  okolicę nadmostkową (8) okolicę tarczową (7) okolicę krtaniową (6) okolicę gnykową (4) okolicę podbródkową  (1) parzystą okolicę podżuchwowa (2) parzystą okolicę zażuchwową  (3) parzysty trójkąt tętnicy szyjnej (9)

- można ją podzielić również na okolice nadgnykową i podgnykową

3. Śródpiersie

jest przestrzenią oddzielającą płuco prawe od lewego i ograniczoną od przodu mostkiem, z tyłu natomiast kręgosłupem. Od dołu granicę śródpiersia wyznacza przepona, ku grze łączy się z szyją. Ze względów topograficznych śródpiersie ulega podziałowi na śródpiersie górne i dolne, a dolne z kolei na przednie, środkowe i tylne.

4. Przepona miedniczna

składa się z dwóch par mięśni. Większą, przednią część przepony tworzy dźwigacz odbytu, mniejszą, tylną — m. guziczny. Przepona ta nie jest jednak równa, lecz ma mniej więcej postać obszernego, krótkiego lejka; wąski wylot lejka skierowany jest ku dołowi i tworzy prawie okrągły rozwór odbytowy, przez który przechodzi kanał odbytowy wylot ten z zewnątrz objęty jest włóknami prążkowanego zwieracza zewnętrznego odbytu. Przepona miedniczną, jak już zaznaczono, niecałkowicie zamyka dno miednicy, w przedniej bowiem jej części między wolnymi brzegami dźwigacza odbytu, prawym i lewym, tzw. ramionami dźwigacza znajduje się niewielka przestrzeń, wrota dźwigacza; wrota dźwigacza leżą w obrębie okolicy moczowo-płciowej między dolnymi gałęziami kości łonowych, od przodu odgraniczone więzadłem łonowym łukowatym; służą one do przejścia prze­wodu moczowo-płciowego (cewki, pochwy). W przeciwieństwie do odbytnicy przewód ten z przeponą miednicy nie jest złączony włóknami mięśniowymi, opiera się tylko o nie. Tylną część przepony, jak już wspomniano, uzupełnia m. guziczny. Obie powierzchnie przepony miednicy, górna i dolna, powle­czone są powięziami; zapoznamy się z nimi w oddzielnym rozdziale. Między boczno-dolną ścianą lejka przepony miednicznej a ścianą miednicy małej znajduje się przestrzeń wypełniona tkanką łączną i tłuszczową, tzw. dół kulszowo-odbytniczy.

5. Okolica pośladkowa

parzysta, topograficzna część ciała człowieka, ograniczona od góry w części przyśrodkowej grzebieniem biodrowym, a następnie linią łączącą szczyt kości krzyżowej i kolec biodrowy górny przedni. Z reguły jest symetryczna.

Po bokach linia widoczna nad boczną krawędzią brzuśca mięśnia pośladkowego wielkiego, a od spodu przez bruzdę pośladkową. W części przyśrodkowej granicę stanowi karb odbytu. Ku górze okolica ta graniczy z okolicą lędźwiową (tylko w najwyższym punkcie) i okolicą biodrową. Z boku z okolicą krętarzową. U dołu graniczy z okolicą udową tylną a w najniższym, bocznym punkcie z okolicą udową boczną.

Między prawą i lewą okolicą pośladkową znajduje się u góry okolica krzyżowa i poniżej okolica odbytowa. Podstawę tej okolicy stanowią mięśnie pośladkowe, a głównie mięsień pośladkowy wielki, poza tym mięsień pośladkowy średni i mięsień pośladkowy mniejszy.

6. Mięśnie grzbietu,

Mięśnie powierzchowne stanowią mięśnie kolcowo-ramienne rozpoczynające się przede wszystkim na wyrostkach kolczystych kręgów kręgosłupa. Należą tu mięśnie: czworoboczny, najszerszy grzbietu, równoległoboczny, dźwigacz łopatki. Drugą powierzchowną grupą są mięśnie kolcowo-żebrowe rozpoczynające się podobnie do poprzednich a kończące na żebrach. Są to mięśnie zębate tylne.

Mięsień czworoboczny o kształcie rombu mieści się w okolicy karku i górnej części grzbietu. Oba mięśnie, prawy i lewy, układają się tak, że wyglądem swym przypominają kaptur. Mięsień leży najbardziej powierzchownie. Podnosi staw ramienny do góry, pociąga ku tyłowi, zbliża obie łopatki do kręgosłupa. Unerwienie pochodzi od nerwu dodatkowego (n.XI).

Mięsień najszerszy grzbietu znajduje się w dolnej i bocznej okolicy grzbietu. Kształtem przypomina trójkąt podstawą skierowaną w kierunku kręgosłupa, wierzchołkiem ku okolicy pachowej. Mięsień odpowiada za opuszczanie, przywodzenie do tyłu i obrocie do wewnątrz ramienia. Dzięki niemu możliwe jest podciąganie się na drążku (wraz z mięśniem piersiowym większym). Dźwiga również dolne żebra, przez co jest pomocniczym mięśniem wdechowym. Za unerwienie odpowiedzialny jest nerw piersiowo-grzbietowy.

Pozostałe mięśnie tej grupy biorą udział w podnoszeniu łopatki ku górze, a mięśnie zębate unoszą żebra uczestnicząc w fazie wdechu.

Mięśnie głębokie grzbietu są właściwymi mięśniami grzbietu, które przebiegają od kości krzyżowej do potylicy między wyrostkami kolczystymi kręgów a kątami żeber. Dla tej grupy mięśni stosuje się nazwę prostownika grzbietu. Włókna mięśniowe mają różny przebieg i miejsce przyczepu. Występują tu mięśnie: kolcowo-poprzeczne (mięśnie płatowate), krzyżowo-grzbietowe (biodrowo-żebrowy, najdłuższy, kolcowy), poprzeczno-kolcowe, międzykolcowe, międzypoprzeczne oraz podpotyliczne. Wszystkie unerwione są przez nerwy rdzeniowe.

Mięśnie warstwy głębokiej zginają głowę w kierunku ku tyłowi, obracają głowę w bok i do góry, zginają kręgosłup w bok lub do tyłu oraz obracają kręgosłup w stronę przeciwną. Pełnią przede wszystkim funkcję statyczną utrzymując równowagę.

ZESTAW 21

1. Dół czaszki przedni

Dół czaszki przedni– część czaszki ograniczona od tyłu, czyli od dołu środkowego przez tylne brzegi skrzydeł mniejszych kości klinowej oraz przez przebiegający pomiędzy nimi brzeg bruzdy przedskrzyżowania wzrokowego kości klinowej. Ku przodowi dół przedni przechodzi w łuskę kości czołowej. Dno dołu przedniego stanowią: części oczodołowe kości czołowej, blaszka sitowa kości sitowej oraz skrzydła mniejsze i łęk skrzydłowy kości klinowej.

Zawartość dołu przedniego stanowią przede wszystkim płaty czołowe mózgu (wraz z rogami przednimi komór bocznych), a także m.in. pierwsza para nerwów czaszkowych – nerwy węchowe, które w postaci nici węchowych przechodzą przez otwory blaszki sitowej kości sitowej do jamy nosowej. Oprócz mózgowia w dole przednim znajdują się też opony mózgowe: twarda, podpajęcza i miękka oraz naczynia tętnicze i żylne, tkanka łączna i płyn mózgowo-rdzeniowy. Płaty czołowe stanowią przednią część półkul mózgowych i między innymi zawierają ośrodki motoryczne – w zakręcie przedśrodkowym, gdzie rozpoczynają się drogi ruchowe piramidowe. W płacie czołowym półkuli dominującej znajduje się też ruchowy ośrodek mowy (Broca).

Podczas urazu głowy dojść może do złamania dołu przedniego czaszki, którego konsekwencją może być wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego do jamy nosowej, co grozi przejściem bakterii do przestrzeni podpajęczynówkowej z następowym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych.

2. Trójkąt boczny szyi

Jeden z dwóch głównych trójkątów szyi.

Ograniczenia

• górno-przyśrodkowe: mięsień mostkowo – obojczykowo - sutkowy

• boczne: mięsień czworoboczny

• dolne: obojczyk

Zawartość

• trójkąt łopatkowo-obojczykowy

• trójkąt łopatkowo-czworoboczny

3. Okolica naramienna,
przednia, tylna, przyśrodkowa i boczna

4. Okolice brzucha

wyznaczone przez dwie poprzeczne linie górną (przechodzi przez najniższe punkty X żeber) i dolną (przechodzi przez najwyższy punkt grzebieni biodrowych) oraz dwie pionowe linie dzielące symetrycznie powierzchnię brzucha, tak iż każdy z pasów zawiera dwie symetryczne okolice i jedną nieparzysta, pośrodkową.

Nadbrzusze:

- okolice podżebrowe

- okolica nadpępcza

Śródbrzusze :

- okolice boczne brzucha

- okolica pępkowa

Podbrzusze :

- okolice pachwinowe

okolica łonowa

5. Okolica podudzia (PODUDZIE)

Podudzie

Odcinek kończyny dolnej człowieka lub tylnej zwierzęcia, między stawem skokowym i kolanem. U ssaków szkielet goleni stanowi kość piszczelowa i kość strzałkowa. Przy zgiętym stawie kolanowym może obracać się w bok bądź do wewnątrz dzięki łąkotkom.

6. Krocze (OKOLICE KROCZA)

Okolica krocza

- okolica moczowo-płciowa

= okolica sromowa

- okolica odbytowa

ZESTAW 22

1. Dół czaszki środkowy

Dół czaszki środkowy– dół ograniczony od przodu przez tylne brzegi skrzydeł małych i tylny brzeg bruzdy, skrzyżowanie nerwów wzrokowych (kości klinowej), od tyłu przez górne brzegi części skalistych kości skroniowych. Składa się z dwóch części bocznych utworzonych przez skrzydła większe kości klinowej, część łuskową i powierzchnię przednią piramidy kości skroniowej oraz wąskiego odcinka środkowego, który tworzy trzon kości klinowej. Na częściach bocznych leżą płaty skroniowe, w odcinku środkowym przysadka.

2. Powięzie i przestrzenie międzypowięziowe  szyi,

W skład powięzi szyi wchodzą trzy blaszki: powierzchowna, przedtchawicza i przedkręgowa.

BLASZKA POWIERZCHOWNA POWIĘZI SZYI

Blaszka powierzchowna powięzi szyi pokrywa trójkąt szyi boczny; ku górze przechodzi w powięź przyuszniczą i żwaczową.

Rozciąga się między trzonem żuchwy a obojczykiem.

Leży pod m. szerokim szyi. Obejmuje m.mostkowo-ubojczykowo-sutkowy i mięśnie nadgnykowe.

Ku tyłowi obejmuje m.czworoboczny i przechodzi w powięź karku. W linii pośrodkowej łączy się z powięzią drugostronną, tworząc z nią jedną całość. U dołu przyczepia się do wyrostka barkowego łopatki, obojczyka, rękojeści mostka i do więzadła międzyobojczykowego. Blaszkę powierzchowną przebijają nerwy skórne ze splotu szyjnego oraz połą czenia między żyłami zewnątrzpowięziowymi (np.żyła szyjna zewnętrzna) i wewnątrzpowięziowymi (np.żyły tarczowe). Ku przodowi od m.

mostkowo-obojczykowo-sutkowego blaszka powierzchowna pokrywa blaszkę przedtchawicza, zrastając się z nią. Na swym przebiegu przycze pia się do trzonu i rogów większych kości gnykowej, dzięki czemu stanowi składową dna trójkąta podżuchwowego.

3. Okolica łopatkowa

4. Mięśnie brzucha

mięsień prosty brzucha

mięsień skośny zewnętrzny brzucha

mięsień skośny wewnętrzny brzucha

mięsień poprzeczny brzucha

mięsień czworoboczny lędźwi

5. Przepona moczowo-płciowa

Przepona moczowo-płciowa tworzy drugą, mniejszą płytę częściowo również zamykającą dno miednicy. Jest to płyta mięśniowo-włóknista mniej więcej kształtu trójkąta podstawą skierowanego do tyłu i ku dołowi, stępionym wierzchołkiem do przodu i ku górze; grubość jej wynosi około 1 cm i w przeciwieństwie do przepony miednicznej jest równa. Przepona moczowo-płciowa leży poniżej części przedniej obu dźwigaczy odbytu i w kierunku poprzecznym łączy dolne gałęzie kości łonowych oraz gałęzie kości kulszowych wypełniając tzw. trójkąt moczowo-płciowy. Tylny brzeg przepony odpowiada granicy między okolicą moczowo-płciowa a okolicą odbytową i leży mniej więcej na linii międzykulszowej. Brzeg przedni obejmuje więzadło poprzeczne krocza; między nim a więzadłem łonowym łukowatym zachowana jest szczelina, przez którą przechodzi żyła grzbietowa prącia (lub łechtaczki). Przepona moczowo-płciowa utworzona jest głównie przez prążkowane, poprzecznie biegnące włókna m. poprzecznego głębokiego krocza, które kierują się od jednej gałęzi kości kulszowej oraz od gałęzi dolnej kości łonowej do odpowiednich gałęzi strony przeciwległej. M. poprzeczny głęboki krocza tworzy więc główne podłoże prze­pony moczowo-płciowej.

6. Udo

Część kończyny dolnej pomiędzy stawem kolanowym a biodrowym, a także człon odnóży stawonogów (np. owadów).
Grupa przednia m. krawiecki. gałązki mięśniowe odchodzące od t udowej i jej gałęzi(t okalającej udo bocznej i t. zstępującej kolana) m. czworogłowy: tętnica boczna okalająca udo

Grupa przyśrodkowa:m. Grzebieniowy, t przyśrodkowa okalająca udo, tt. sromowe zewnętrzne i t zasłonowa.m. przywodziciel długi; t głęboka uda, tt sromowe zewnętrzne, t zasłonowa; m. przywodziciel wielki; t. zasłonowa. tt. Przeszywające; m. przywodziciel krótki;: t. zasłonowa. tt. Przeszywające; m. smukły;: tt. sromowe zewnętrzne, t przyśrodkowa okalająca udo, t zasłonowa Grupa tylna: m. półścięgnisty; tt. Przeszywające,;m. półbłoniasty: tt. przeszywające i gałęzie tętnicy podkolanowej; m. dwugłowy uda; t okalająca udo przyśrodkowa, tt. przeszywające i gałązki t podkolanowej.

ZESTAW 23

1. Dół czaszki tylny

Dół czaszki tylny– największy, najgłębszy i najniżej położony dół wewnętrzny podstawy czaszki. Utworzony jest przez grzbiet siodła tureckiego, stok kości klinowej, kość potyliczną, część skalistą i sutkową kości skroniowej oraz przez kąt sutkowy kości ciemieniowej. Mieści móżdżek, most Varola i rdzeń przedłużony.

2. Przestrzeń środkowa szyi i jej zawartość,

Zwana też trójkątem przednim szyi ograniczona jest obustronnie przez mm mostkowo-obojczykowo-sutkowy, od góry przez dolny brzeg żuchwy. Wyróżniamy w niej idąc od dołu:  okolicę nadmostkową (8) okolicę tarczową (7) okolicę krtaniową (6) okolicę gnykową (4) okolicę podbródkową  (1) parzystą okolicę podżuchwowa (2) parzystą okolicę zażuchwową  (3) parzysty trójkąt tętnicy szyjnej (9)

- można ją podzielić również na okolice nadgnykową i podgnykową

3.

4. Jama opłucnej

Wąska szczelina znajdująca się pomiędzy opłucną płucną i ścienną, wypełniona skąpą ilością płynu surowiczego (opłucnowego), który podczas akcji oddechowej zwilża ocierające się o siebie blaszki opłucnej.
Jama opłucnej jest zamknięta i nie komunikuje się z atmosferą zewnętrzną ani też żadną inną jamą ciała; od góry jest zamknięta ścianami klatki piersiowej (z żebrami), a od podstawy przeponą. Ciśnienie wewnątrz tej jamy jest na ogół niższe od ciśnienia atmosferycznego.
W przypadku zapalenia opłucnej gromadzi się płyn zapalny w jamie opłucnej: w małej ilości w przypadku zapalenia suchego lub płyn surowiczo-włóknikowy, niekiedy krwisty w przypadku zapalenia wysiękowego.

położenie płuc

to parzysty narząd o budowie pęcherzykowatej w kształcie stożków, który leży w jamie klatki piersiowej. U człowieka powierzchnia oddechowa płuc ma ponad 100 m². Płuca umiejscowione są po obu stronach serca i łączą się ze śródpiersiem przy udziale naczyń krwionośnych i oskrzeli. Płuco prawe jest większe od płuca lewego. Jest to spowodowane umiejscowienie serca w lewej części klatki piersiowej.W płucu prawym wyróżnia się trzy płaty: górny, środkowy i dolny, a w płucu lewym 2 płaty: górny i dolny. Poszczególne płaty płuc oddzielone są od siebie głębokimi szczelinami (szczelina pozioma płuca prawego, szczelina skośna płuca prawego i szczelina skośna płuca lewego).

5. Narządy płciowe męskie

Narządy płciowe męskie zewnętrzne:moszna prącie

6. Dół podkolanowy

część kończyny dolnej leżącej ku tyłowi od stawu kolanowego i miedzy fałdami skórnymi (przy zgiętym stawie). W miejscu dołu podkolanowego pod skórą znajduje się powięź podkolanowa. Po usunięciu powięzi, która stanowi jego ścianę tylną można rozpoznać budowę owego dołu. Przyjmuje on kształt rombu i zawiera:

• Nerw strzałkowy wspólny

• Tętnica podkolanowa

• Żyła podkolanowa

• nerw piszczelowy

Całość wypełnia tkanka łączna oraz tłuszczowa. Po usunięciu całej zawartości dołu widać jego dno utworzone przez powierzchnię podkolanową kości udowej i torebkę stawową, na której leży mięsień podkolanowy.

ZESTAW 24

1. Trójkąt, podżuchwowy
   Jeden z trójkątów szyi, które obejmuje trójkąt przedni szyi.

Ograniczenia

• górne: żuchwa

• boczne: brzusiec tylny mięśnia dwubrzuścowego

• przyśrodkowe: brzusiec przedni mięśnia dwubrzuścowego

Zawartość

• trójkąt tętnicy językowej

• trójkąt Beckarda

• mięsień gnykowo-językowy

• mięsień żuchwowo-gnykowy

• nerw językowy

• nerw podjęzykowy (część końcowa)

• nerw żuchwowo-gnykowy

• tętnica podbródkowa (i towarzyszące żyły)

• tętnica twarzowa

• ślinianka podżuchwowa

• węzły chłonne podżuchwowe

2. Gardło

Maczugowata cewa włóknisto-mięśniowa, rozciągającą się od podstawy czaszki do VI kręgu szyjnego. Długość gardła u dorosłego człowieka wynosi średnio 12-13 cm. Krzyżuje się tam droga pokarmowa z oddechową. Jego najszersza część znajduje się na wysokości kości gnykowej i wynosi 5 cm. Budowa ściany gardła

Stosunki anatomiczne jamy nosowej, jamy ustnej oraz gardła – widok od strony bocznej

-Błona śluzowa– położona najbardziej wewnętrznie, wyściela światło gardła. Jest ona przedłużeniem błony śluzowej jamy nosowej i jamy ustnej. W części górnej tworzy ją nabłonek migawkowy, w częściach położonych niżej nabłonek wielowarstwowy płaski.

-Tkanka podśluzowa jest warstwą tkanki łącznej położonej pomiędzy błoną śluzową gardła a warstwą mięśniową. Jest ona najgrubsza i najmocniejsza w części górnej, która pozbawiona jest mięśniówki. Górna część tkanki podśluzowej gardła nosi nazwę powięź gardłowo-podstawna. Przyczepia się ona na podstawie czaszki do kości klinowej, skroniowej i potylicznej. Do przodu od guzka gardłowego leżącego na podstawie czaszki łączy się ona z okostną podstawy czaszki.

-Błona mięśniowa – tworzą ją mięśnie gardła budujące ścianę tylną i ściany boczne.

-Błona zewnętrzna – tworzy ją cienka warstwa tkanki łącznej zwanej powięzią gardłową. Ku górze przechodzi ona w powięź gardłowo-policzkową a ku dołowi w tkankę łączną wypełniającą przestrzeń zagardłową.

3. Dół pachowy i jama pachowa,
przestrzeń, która oddziela klatkę piersiową od ramienia. Powiększa się podczas unoszenia kończyny górnej, największa jest zaś przy odwiedzonym ramieniu pod kątem 45 stopni.
Po usunięciu skóry i powięzi, nad dołem pachowym znajduje się jama pachowa. Przebiegają w niej naczynia (tętnica pachowa, żyła pachowa), nerwy (splot ramienny), naczynia limfatyczne oraz występuje obfita tkanka tłuszczowa.

4. Kanał pachwinowy

kanał położony w dolnej części przedniej ściany brzusznej nad więzadłem pachwinowym. Ograniczony on jest od przodu przez rozcięgno mięśnia skośnego brzucha zewnętrznego, od dołu przez więzadło pachwinowe, od góry przez mięsień skośny wewnętrzny i poprzeczny, a od tyłu przez powięź wewnątrz brzuszną.
Przez kanał ten u mężczyzny przechodzi powrózek nasienny, u kobiety więzadła obłe macicy. Jest on miejscem zmniejszonej oporności, gdzie mogą powstawać przepukliny.

5. Śródpiersie górne ograniczone jest z jednej strony przez mostek, drugiej przez kręgi piersiowe. Granica oddzielająca je od śródpiersia dolnego to linia wyznaczona między punktem połączenia rękojeści z trzonem mostka a czwartym kręgiem piersiowym. W obrębie śródpiersia górnego znajdują się: grasica, żyły ramienno-głowowe, żyła główna górna, łuk aorty, nerwy błędne z odchodzącymi nerwami krtaniowymi wstecznymi, pień współczulny, przełyk, tchawica, węzły chłonne przytchawicze i tchawiczo - oskrzelowe oraz przewód piersiowy.

6. Położenie żołądka

Żołądek położony jest skośnie w lewej części jamy brzusznej (pod przeponą) skierowany swym ujściem ku prawej stronie.

ZESTAW 25

1. Okolica ślinianki przyusznej

Część powierzchowna (płat powierzchowny)- leży pomiędzy żuchwą a przewodem słuchowym zewnętrznym. Jej tylny brzeg dochodzi do górno-przedniej powierzchni m. m-o-s oraz do torebki stawu skroniowo-żuchwowego i chrząstki przewodu słuchowego zewnętrznego. Przedni brzeg ślinianki zachodzi na gałąź żuchwy i tylny brzeg mięśnia żwacza. Ku górze ślinianka przyuszna dochodzi do wyrostka jarzmowego, a ku dołowi (biegun dolny) do kąta żuchwy, stykając się często ze ślinianką podżuchwową. Nad częścią boczną płata przebiegają gałązki nerwu usznego wielkiego (←splot szyjny). Część głęboka (płat głęboki), wyrostek zażuchwowy - leży schowana w dole zażuchwowym. Jej tylny brzeg dochodzi do brzuśca tylnego mięśnia dwubrzuścowego oraz do mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego. Część przednia dochodzi do mięśnia skrzydłowego przyśrodkowego. Część głęboka przyśrodkowo przylega do przestrzeni przygardłowej, stanowiąc jej boczne ograniczenie. Ślinianka przyuszna w całości pokryta jest powięzią łącznotkankową, która tworzy jej torebkę. Od torebki do wnętrza gruczołu wnikają liczne beleczki łącznotkankowe, dzieląc go na zraziki. Powięź ta przedłuża się ku przodowi, pokrywając mięsień żwacz (powięź przyuszniczo-żwaczowa).

2. Dól czaszki tylny

Dół czaszki tylny– największy, najgłębszy i najniżej położony dół wewnętrzny podstawy czaszki. Utworzony jest przez grzbiet siodła tureckiego, stok kości klinowej, kość potyliczną, część skalistą i sutkową kości skroniowej oraz przez kąt sutkowy kości ciemieniowej. Mieści móżdżek, most Varola i rdzeń przedłużony.

3. Trójkąt boczny szyi

4. Okolica ramienna (RAMIE)

Ramię jest częścią kończyny górnej, znajdującej się między obręczą barkową połączoną stawem barkowym z przedramieniem, kończącym się stawem łokciowym.

Część kostną ramienia stanowi kość ramienna.

Ważne mięśnie poruszające ramieniem to:

• mięsień dwugłowy ramienia

• mięsień trójgłowy ramienia

5. Śródpiersie środkowe

W śródpiersiu środkowym znajdują się: serce otoczone osierdziem, aorta wstępująca, część dolnej żyły głównej górnej, żyła nieparzysta, rozdwojenie tchawicy, oskrzela główne, pień płucny, tętnice i żyły płucne, część żyły głównej dolnej, węzły chłonne tchawiczo-oskrzelowe, nerwy przeponowe, naczynia osierdziowo-przeponowe.

6. Zewnętrzne narządy płciowe żeńskie (srom wzgórek łonowy wargi sromowe większe wargi sromowe mniejsze przedsionek pochwy i błona dziewicza ujście pochwy łechtaczka wędzidełko łechtaczki napletek łechtaczki gruczoły przedsionkowe większe,gruczoły przedsionkowe mniejsze gruczoły przycewkowe ujście zewnętrzne cewki moczowej opuszki przedsionka spoidło przednie warg sromowych spoidło tylne warg sromowych wędzidełko warg sromowych.

ZESTAW 26

1. Dół za żuchwowy,

Ograniczenia:

Przód: gałąź żuchwy

Tył: wyrostek sutkowaty kości skroniowej

Góra: część bębenkowa kości skroniowej

Przyśrodkowo: wyrostek rylcowaty kości skroniowej, więzadło rylcowo-gnykowe, więzadło rylcowo-żuchwowe, mięśnie przyczepiające się do wyrostka rylcowatego (m. rylcowo-gnykowy, m. rylcowo-gardłowy, m. rylcowo-językowy)

Zawartość:

Część głęboka ślinianki przyusznej

Nerw twarzowy i jego gałęzie

Nerw uszno-skroniowy

Końcowy odcinek tętnicy szyjnej zewnętrznej i jej podział na tętnicę skroniową powierzchowną oraz tętnicę szczękową

Żyła zażuchwowa

2. Trójkąt tętnicy szyjnej,
Górno-przyśrodkowe: brzusiec tylny mięśnia dwubrzuścowego

• dolno-boczne: mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy

• dolno-przyśrodkowe: brzusiec górny mięśnia łopatkowo-gnykowego Zawartość

• guzek

• łuk nerwu podjęzykowego

• nerw błędny

  • nerw krtaniowy górny

• pętla szyjna (gałąź górna)

• tętnica szyjna wspólna

  • tętnica szyjna wewnętrzna

  • tętnica szyjna zewnętrzna i jej gałęzie (t. tarczową górną, t.gardłową wstępującą, t. językową, t. twarzową i t. potyliczną)

• żyła szyjna wewnętrzna

Na obszarze tego trójkąta tętnica szyjna wspólna dzieli się na wewnętrzną i zewnętrzną.

3. Położenie dwunastnicy

Dwunastnica jest początkowym odcinkiem jelita cienkiego Występują one w dalszym odcinku (części zstępującej, części dolnej i części wstępującej dwunastnicy). W części zstępującej dwunastnicy znajduje się brodawka większa dwunastnicy, na której znajduje się ujście dróg trzustkowych i żółciowych.

4. Układ narządów w miednicy męskiej

Narządy płciowe męskie wewnętrzne:jądro najądrze nasieniowód cewka moczowa męska gruczoły pęcherzykowo-nasienne przewód wytryskowy gruczoł krokowy gruczoły opuszkowo-cewkowe

5. Mięśnie grzbietu,

Mięśnie powierzchowne stanowią mięśnie kolcowo-ramienne rozpoczynające się przede wszystkim na wyrostkach kolczystych kręgów kręgosłupa. Należą tu mięśnie: czworoboczny, najszerszy grzbietu, równoległoboczny, dźwigacz łopatki. Drugą powierzchowną grupą są mięśnie kolcowo-żebrowe rozpoczynające się podobnie do poprzednich a kończące na żebrach. Są to mięśnie zębate tylne.

Mięsień czworoboczny o kształcie rombu mieści się w okolicy karku i górnej części grzbietu. Oba mięśnie, prawy i lewy, układają się tak, że wyglądem swym przypominają kaptur. Mięsień leży najbardziej powierzchownie. Podnosi staw ramienny do góry, pociąga ku tyłowi, zbliża obie łopatki do kręgosłupa. Unerwienie pochodzi od nerwu dodatkowego (n.XI).

Mięsień najszerszy grzbietu znajduje się w dolnej i bocznej okolicy grzbietu. Kształtem przypomina trójkąt podstawą skierowaną w kierunku kręgosłupa, wierzchołkiem ku okolicy pachowej. Mięsień odpowiada za opuszczanie, przywodzenie do tyłu i obrocie do wewnątrz ramienia. Dzięki niemu możliwe jest podciąganie się na drążku (wraz z mięśniem piersiowym większym). Dźwiga również dolne żebra, przez co jest pomocniczym mięśniem wdechowym. Za unerwienie odpowiedzialny jest nerw piersiowo-grzbietowy.

Pozostałe mięśnie tej grupy biorą udział w podnoszeniu łopatki ku górze, a mięśnie zębate unoszą żebra uczestnicząc w fazie wdechu.

Mięśnie głębokie grzbietu są właściwymi mięśniami grzbietu, które przebiegają od kości krzyżowej do potylicy między wyrostkami kolczystymi kręgów a kątami żeber. Dla tej grupy mięśni stosuje się nazwę prostownika grzbietu. Włókna mięśniowe mają różny przebieg i miejsce przyczepu. Występują tu mięśnie: kolcowo-poprzeczne (mięśnie płatowate), krzyżowo-grzbietowe (biodrowo-żebrowy, najdłuższy, kolcowy), poprzeczno-kolcowe, międzykolcowe, między poprzeczne oraz podpotyliczne. Wszystkie unerwione są przez nerwy rdzeniowe.

Mięśnie warstwy głębokiej zginają głowę w kierunku ku tyłowi, obracają głowę w bok i do góry, zginają kręgosłup w bok lub do tyłu oraz obracają kręgosłup w stronę przeciwną. Pełnią przede wszystkim funkcję statyczną utrzymując równowagę.

6. Ściana klatki piersiowej (jama klatki piersiowej)

Jama klatki piersiowej,
jama położona wewnątrz klatki piersiowej, ograniczona od dołu głównym mięśniem wdechowym - przeponą, z tyłu kręgosłupem oraz z boku i przodu żebrami, chrząstkami żebrowymi i mostkiem. Międzyżebrza zamykają mięśnie międzyżebrowe. Od góry jama ta jest otwarta.
Wewnątrz klatka piersiowa jest wysłana powięzią wewnątrz piersiową. Jamę klatki piersiowej zajmują trzy jamy surowicze: worek osierdziowy z sercem i dwie jamy opłucnowe z płucem prawym i lewym.
Między jamami opłucnej z dwu boków, kręgosłupem od tyłu, mostkiem od przodu i przeponą od dołu położona jest część jamy klatki piersiowej, zwana śródpiersiem. Przestrzeń ta nie ma granicy górnej, zawartość śródpiersia przechodzi na szyję.