Ekonomia - nauka o gospodarowaniu, nauka społeczna wyjaśniająca prawidłowości procesów gospodarowania, bada możliwości i ograniczenia rozwoju gospodarczego.

Mikroekonomia - dziedzina ekonomii zajmująca się badaniem wyborów ludzkich w warunkach rzadkości dóbr, w tym w szczególności badaniem zachowań indywidualnych konsumentów i przedsiębiorstw.

Makroekonomia - dziedzina ekonomii posługująca się wielkościami agregatowymi ( zbiorczymi, dotyczącymi małej gospodarki) do badania prawidłowości występujących w gospodarce jako całości.

Popyt - funkcja przedstawiająca kształtowanie się relacji pomiędzy ceną towarów i usług, a ilością jaką konsumenci chcą i mogą nabyć w określonym czasie.

Podaż - ilość dóbr, oferowana na rynku przez producentów przy określonej cenie.

Podaż zagregowana - suma podaży dóbr i usług w gospodarce narodowej.

Ekonomia pozytywna – ma za zadanie wyjaśnienie zjawisk ekonomicznych, jest oparta na obiektywnej wiedzy o rzeczywistości.

Ekonomia normatywna - to ekonomia dokonująca wartościowań faktów opisywanych przez ekonomię pozytywną.

Gospodarowanie - świadomy rozdział ograniczonych zasobów między różne, często konkurujące ze sobą cele.

Produkcja - działalność ludzka, polegająca na wytwarzaniu różnych środków niezbędnych do zaspokojenia potrzeb.

Czynniki produkcji:

-ziemia oraz naturalne surowce posiadane przez ludzi

-praca

-kapitał- dobra wytworzona uprzednio przez ludzi

Rzadkość- określa ograniczoną ilość zasobów w stosunku do nieograniczonych potrzeb.

Dobra rzadkie- dobra których dostępność nie jest w stanie pokryć potrzeb wszystkich ludzi.

Dobra wolne- dobra, które w warunkach normalnych występują w nieograniczonej ilości.

Systemy Gospodarcze

Gospodarka tradycyjna:

-słabo rozwinięta

-produkuje żywność i zaspokaja potrzeby podstawowe

-cechuje ją niski poziom rozwoju cywilizacyjnego

Gospodarka centralnie planowana:

- opiera się na założeniach planów kilkuletnich, określając najważniejsze cele rozwoju państwa

-Stosowana głównie podczas wojny

-Nakazowo-rozdzielczy charakter systemu.

-Niemal całkowity brak konkurencji między jednostkami gospodarczymi.

Gospodarka wolnorynkowa:

-swobodnie działający rynek

-większość produkcji prywatnej

-swoboda zakładania firm

-swobodny rozwój handlu

-wolna produkcja

-wolne ceny które określa rynek

-istnieje konkurencja

-państwo ustala tylko pewne zasady

Podmioty gospodarcze:

-osoby fizyczne

-osoby prawne

-przedsiębiorstwa państwowe

-spółdzielnie

-spółki

Gospodarstwo domowe - jeden z podmiotów gospodarczych, jedna osoba lub ich zespół, razem mieszkających i wspólnie się utrzymujących.

Przedsiębiorstwo - wyodrębniona prawnie jednostka prowadząca działalność gospodarczą. Celem jest osiągnięcie zysku.

-Kartel - zmowa państw lub przedsiębiorstw, mająca na celu kontrolę nad rynkiem i jego regulację (ceny, popyt, podaż)

-Syndykat - nietrwałe porozumienie przedsiębiorstw o porównywalnej wielkości, działających w tej samej branży i mających podobny stopień rozwoju.

-Trust - forma monopolu, uczestnicy tracą całkowicie niezależność gospodarcza i prawną. Wnoszą swoje kapitały.

-Holding - porozumienie w celu wykonania jakiegoś zadania, np. budowa autostrady.

Koncern - połączenie przedsiębiorstw o odrębnej osobowości prawnej, działających pod wspólnym zarządem.

-Konglomeraty - forma monopolizacji, polega na łączeniu przedsiębiorstw z istniejącym monopolem.

Spółka akcyjna - spółka kapitałowa, polega na obiegu akcji będących w posiadaniu akcjonariuszy

Banki:

-zajmują się operacjami pieniężnymi

-gromadzą czasowo wolne środki przedsiębiorców, instytucji i gospodarstw domowych oraz udzielają im kredytów na cele produkcyjne i konsumpcyjne.

-dysponują dużymi zasobami pieniężnymi

-utrzymują się głównie z różnic pomiędzy procentem gromadzonych wkładów a udzielanych kredytów oraz opłat za usługi świadczone swoim klientom.

-banki tworzą złożony system bankowy

Giełda - rynek na którym spotykają się kupujący i sprzedający.

Rodzaje giełd:

-giełda papierów wartościowych- przedmiotem transakcji są akcje zdematerializowane

-wyspecjalizowane giełdy( samochodowa, warzywna itp.)

Bank centralny - instytucja odpowiedzialna za funkcjonowanie systemu bankowego. Zazwyczaj działa jako jednostka państwowa, bądź podporządkowana państwu

tej samej postaci. Odstępstwem jest nadpłata (omyłka, zmiana przepisów, wyroku sądu) i zwrot podatku. Podatek dochodowy od osób fizycznych pobiera się zaliczki większe od należności stąd różnica jest do zwrotu.

Cło - stosowane głownie w funkcji ochrony rodzimego przemysłu, jest podstawowym narzędziem protekcjonizmu gospodarczego. Należności celne mają mniejsze znaczenie ze względu na przystąpienie do Unii. Stosowane są również dla państw spoza Unii.

ZASADY PODATKOWE

Zasada równości – obciążenie identyczne gdy podobna sytuacja: Sytuacja osobista podatnika nie powinna mieć wpływu np. liczba dzieci, zdrowie (zasada równości zamieniona zasadą sprawiedliwości).

Zasada pewności – system podatkowy stabilny, podatnik ma wiedzieć jakie są regulacje prawne dotyczące obciążeń podatkowych.

Zasada dogodności – pobór podatku w okresie najdogodniejszym dla podatnika np. rolny po zbiorach, dochodowy w

Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe, bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy wnikające z ustawy podatkowej.

Świadczenie publicznoprawne - stosunek podatkowy jest zbudowany na konstrukcji stosunku administracyjnoprawnego. Mamy podmiot uprawniony(może żądać) i zobowiązany(musi spełniać) są to świadczenia na rzecz podmiotów publicznoprawnych – państwa reprezentowanego przez Skarb Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego.

Świadczenie nieodpłatne - nieekwiwalentne, oznacza, że podatnik w zamian za zapłacony podatek nie ma roszczenia o świadczenie wzajemne do podmiotu publicznoprawnego.

Świadczenie przymusowe - jeżeli podatnik sam nie reguluje zapłaty podatku państwo może zastosować przymus celem realizacji tego obowiązku.

Świadczenie bezzwrotne - raz zapłacony podatek nie wraca już do podatnika w dniu wypłaty należności.

Zasada taniości - postulat żeby system był taki aby wymiar i pobór był jak najtańszy.

SYSTEM PODATKOWY – to system katastralny, powierzchowny, mieszany. Są kraje gdzie nie ma podatku od nieruchomości (Norwegia).

Katastralny – rejestr nieruchomości, które są zidentyfikowane i opisane w katastrze wraz z wartością i od tej wartości pobierany jest podatek.

System powierzchniowy - system wygodny dla organu i podatnika. Pomiar*współczynnik stały*stawka

System mieszany- system występujący w Polsce. Wartościowy + powierzchowny. Opodatkowaniu podlegają grunty, budynki, budowle, a podstawą jest powierzchnia. Wartość ustalona jest przez przedsiębiorcę dla celów amortyzacyjnych, np. w Irlandii wartość stanowi podstawę opodatkowania, ale wartość nieruchomości deklaruje podatnik, taką samą jak podał do celów ubezpieczeniowych.

Podstawą opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasadniczo suma dochodów z poszczególnych źródeł dochodów.

Dochód - dodatnia różnica między sumą przychodów a kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym.

Przychodem są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze oraz innych nieodpłatnych świadczeń. W przypadku pozarolniczej działalności gospodarczej przychodem są kwoty niezależne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane.

Podatek akcyzowy (akcyza) – jest podatkiem pośrednim nakładanym na niektóre wyroby konsumpcyjne.

Środek trwały - to składniki rzeczowych aktywów trwałych przedsiębiorstwa, których:

-przewidywany okres użytkowania jest dłuższy niż rok,

-jest kompletny i zdatny do użytku w momencie ich przyjęcia do eksploatacji,

-używany na potrzeby własne przedsiębiorstwa,

-postacią rzeczową(w przeciwieństwie do wartości niematerialnych i prawnych).

Amortyzacja - oznacza zmniejszenie się wartości dobra kapitałowego w pewnym okresie w wyniku użytkowania lub starzenia się.

Amortyzacja może być:

Liniowa(inaczej równomierna lub proporcjonalna) polega na odpisywaniu stałej raty (np. co miesiąc) takiego samego odsetka wartości środka trwałego (np. jeśli okres amortyzacji środka trwałego obejmuje 5 lat, czyli 60 miesięcy, to co miesiąc będzie odpisywana w koszty 1/60 część wartości tego środka trwałego). Opłata jest na założeniu że zużycie środka trwałego i utrata jego wartości jest taka sama w każdym okresie.

Degresywna to metoda malejących odpisów amortyzacyjnych. Oparta jest na założeniu, że zużycie środka trwałego a zwłaszcza zmniejszenie jego wartości następuje w początkowym jego okresie użytkowania szybciej niż w następnych okresach.

Marketing - jest to proces planowania i realizacji polityki produktu, ceny, dystrybucji i promocji, który przez wymianę rynkową dąży do zaspokojenia potrzeb nabywców indywidualnych i zorganizowanych.

Marketing Mix (4p) - Kompozycja marketingowa: Produkt- Mówiąc o produkcie omawiamy m.in: asortyment, jakość, markę, opakowanie, usługi. Współcześnie mówiąc o cechach produktu koncentrujemy się na potrzebach docelowych klientów, jakie produkt ma zaspokajać. W tym elemencie zawierają się działania wspierające produkt (gwarancja, pomoc techniczna, nazwa). Cena-Cenę charakteryzuje się za pomocą: polityki cenowej, rabatów, warunków płatności. Strategia dystrybucji- Omawia zarówno kanały dystrybucji jak rozwiązania logistyczne. Promocja- promocja osobista, reklama, promocja dodatkowa (inaczej: promocja uzupełniająca, promocja sprzedaży), zaliczamy tu także: merchandising i public relations ( zaliczamy do niego także: sponsoring).

Rozszerzona kompozycja marketingowa(7p):

Ludzie - personel obsługujący, klient, inni nabywcy

Proces-przebieg świadczenia usługi od zainteresowania klienta, poprzez informację, sprzedaż i obsługę posprzedażową.

Świadectwo materialne - Cechy usług lub produktów, zwykle nie wiązane z zaspokajaniem podstawowej potrzeby, ale dostarczające przyjemności (w samochodzie klimatyzacja, radio; w telefonie komórkowym dostęp do gier, internetu; W punktach usługowych ładny wystrój, zapach, wygodne fotele w poczekalni itp.)

Reklama - najskuteczniej ale kosztowna, bezosobowa forma promocji skierowana do masowego odbiorcy.

Public relations - instrument promocji stanowiący zespół działań mających na celu uzyskanie zrozumienia i zaufania opinii publicznej wobec przedsiębiorstwa i stworzenia atrakcyjnego wizerunku firmy.

Analiza rynku:

W makroekonomii - rozpoznanie (oparte na naukowych podstawach) mechanizmu rynku, jego struktury, stanu i rozwoju jego elementów w celu stworzenia przesłanek do podejmowania decyzji.

W marketingu - rozpoznanie możliwości i warunków rozwoju działalności gospodarczej, która znajduje się w polu zainteresowania przedsiębiorstwa. Głównym obiektem analizy jest rynek, na którym działalność ta jest lub ma być prowadzona

Zakres analizy rynku:

1. Analiza rynku na potrzeby centrum gospodarczego ( skala makroekonomicznej). Badania:

* Rozwoju lub regresu ekonomicznego

* Osiągniętego poziomu dobrobytu społecznego

* Informacje o ogólnym poziomie oraz dynamice cen

* Sytuacja na rynku konsumpcyjnym, kapitału, pracy itp.

2. Analiza rynku na potrzeby regionalnych podmiotów polityki rynkowej. Badania:

* Poziomu rozwoju infrastruktury społecznej- drogi, telefonia

* Różnic w poziomie cywilizacyjnym wybranych regionów

* Stanu zróżnicowania dochodów

* Sieci sklepów

* Tras transportowych

3. Analiza rynku na potrzeby decyzyjne przedsiębiorstw (marketingowe badania rynku) – są prowadzone w celu rozpoznania możliwości i warunków rozwoju działalności gospodarczej, która znajduje się w polu zainteresowania przedsiębiorstwa.

Próbą - nazywamy część zbiorowości generalnej, wybraną za pomocą metod naukowych, uczestniczącą w przeprowadzanych badaniach i reprezentującą zbiorowość w odniesieniu do przedmiotu badanego.

Organizacja - wyodrębnione z otoczenia, wewnętrznie uporządkowane i powiązane między sobą zbiory elementów, dzięki czemu układ taki może funkcjonować jako całość (system).

Sposób uporządkowania i powiązania elementów organizacji to struktura organizacji. Organizację tworzą ludzie w celu realizowania wyznaczonych przez nich celów, zadań i funkcji.

Elementy organizacji :

Ludzie - poza warstwą materialną posiadają psychikę, wiedzę i umiejętności. Są tworzywem organizacji, powiązani ze sobą w jednostki, grupy realizują wspólnie określone cele i zadania.

Elementy techniczne - naturalne twory przyrody przekształcone przez człowieka na jego potrzeby lub zawłaszczone przez człowieka( środki produkcji), urządzenia techniczne, technologie, procedury działania.

Struktura - sposób uporządkowania i powiązania elementów organizacji.

Zadania – wyznaczone przez ludzi. Ich realizacja jest powodem istnienia organizacji.

Cel - jest to określony przedmiotowo i podmiotowo przyszły pożądany i przewidywany stan lub wynik działania organizacji, przewidziany do osiągnięcia w terminie lub okresie czasu objętym długo lub krótkoterminowym planem działania.

Zadanie - przyszły przewidziany stan lub wynik działania organizacji ze wskazaniem w jaki sposób ma zostać osiągnięty w określonym okresie lub konkretnym terminie przewidzianym na osiągnięcie celu w ramach którego będzie wykonywane. Jest wyodrębnione przedmiotowo, podmiotowo, przestrzennie, czasowo i często proceduralnie.

Misja - to przedmiot trwałych dążeń organizacji, zwykle określony w statucie jako zakres społecznie pożądanej działalności organizacji.

JAKOŚĆ – to stopień w jakim zespół nieodłącznych(inherentnych) cech spełnia wymagania. Lub jest to stopień zaspokajania potrzeb klienta. Jest to ogół cech produktu lub usługi decydujących o ich zdolności do zaspokojenia stwierdzonych i potencjalnych potrzeb.

Cechy jakości usług:

- materialne (wyposażenie biura, wygląd personelu, itp.)

- niezawodność realizacji (realizacja zgodna z zamówieniem)

- gotowość oferowanej pomocy (w razie potrzeby)

- kompetencja

- uprzejmość

- wiarygodność

- bezpieczeństwo (nienarażanie na niebezpieczeństwo)

- dostępność

Wartość dodana - przyrost wartości dóbr w wyniku procesu.

Dobra finalne pośrednie.

Konsumpcja - wydatki gospodarstw domowych za wyjątkiem zakupu mieszkań.

Oszczędności =/ konsumpcji, część dochodu, która nie została wydana na zakup dóbr i usług. Inwestycje w kapitał trwały

Zapasy – dobra trzymane

Wydatki rządowe – zakupy dokonywane przez rząd, niezależnie od rodzaju poza zakupem mieszkań.

Gospodarstwa domowe: - dysponują kapitałem, ziemią i pracą -otrzymują transfery i zasiłki - płacą podatki bezpośrednie i pośrednie - wydają dochody na dobra i usługi wytwarzane przez przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwa: - płacą za wykorzystanie czynników produkcji -sprzedają dobra i usługi gospodarstwa domowego - płacą podatki bezpośrednie - dostają dotacje i subwencje

Rząd: - pobiera podatki pośrednie i bezpośrednie -finansuje wydatki państwa na zakup dóbr i usług - finansuje transfery i zasiłki

* PKB – produkt krajowy brutto – suma wartości produkcji i usług finalnych wytwarzanych w ciągu pewnego okresu na terenie kraju. Obejmuje tylko finalne efekty procesu gospodarowania bez wartości pośredniej.

Rzeczywisty PKB – bezrobocie ( większy niż potencjalny)

Potencjalny PKB – w gospodarce o pełnym zatrudnieniu

PKB – wady jako miernika dobrobytu

- nie uwzględnia pracy własnej i szarej strefy - nie wartościuje produktów

- nie wycenia czasu wolnego - nie uwzględnia strukturalnych

Nominalny PKB – mierzony w cenach bieżących

Realny PKB - mierzony w cenach stałych z wybranego roku

Deflator PKB - miara zmiany dóbr i usług całego PKB. Obliczamy jako iloraz nominalnego PKB do realnego PKB. Jest miarą nominalnej zmiany PKB spowodowanej przez inflację.

Stopa inflacji – zmiana ogólnego poziomu ceny między okresami( indeks, inflata)

Indeks cen – porównanie dwóch tych samych koszyków z różnych okresów.

CPI – indeks kosztów utrzymania przez rodziny

PPI – indeks cen produkcji przemysłowej ( zastosowanie i porównanie, waloryzacja, umowy na usługi i dostawy)

Deflator – porównanie PKB w cenach realnych i nominalnych dla całej nowej produkcji.

Problemy z indeksami:

- selektywny wybór koszyka, zmiany struktury, zmiany technologiczne, moda

- indeks mierzy zmiany wartości koszyka zakupów

- indeks może obejmować dobre i

- deflator nie odzwierciedla preferencji kupujących

- deflator obejmuje wszystkie produkty powstające gospodarce