Scenariusz został opracowany przez nauczycielki: mgr Magdalenę Lis oraz mgr Joannę Porębę, pracujące w Szkole Podstawowej w Wysokiej Głogowskiej.

Narrator 1

Serdecznie witamy wszystkich zgromadzonych. Spotkaliśmy się, by w serdecznej atmosferze spędzić czas, dokładniej poznać tradycje nocy wigilijnej, podzielić się opłatkiem i złożyć sobie życzenia świąteczne.

Narrator 2

Dwa tysiące lat temu przyszedł na świat Jezus Chrystus, Syn Boży, rodząc się w stajence betlejemskiej jako bezbronne Dziecię.

Wiersz „Święta Rodzina” - Ewa Szelburg - Zarębina.

Święty Józef był cieślą,
jak dobrze o tym wiecie.
Mieszkał z małżonką Marią
w miasteczku Nazarecie.

Robił sprzęty, budował.
I dobrze się natrudził,
nim zarobił na życie
wśród miasteczkowych ludzi.

Pomagała mu Maria,
pilnie się krzątająca,
szyjąc, piorąc, gotując
od świtu po zmierzch słońca.

W cichym domku ubogiej
rzemieślniczej rodziny
narodził się Jezus,
On, Syn Boga jedyny.

Mógł mieć w służbie anioły,
lecz z Józefem i Marią
dzielił troski i trudy,
i do pracy się garnął.

Bo choć Synem był Bożym,
to człowiecze znał smutki
i człowiecze miał serce
Brat nasz, Jezus malutki.

Narrator 1

Wieczór wigilijny w tradycji polskiej jest najuroczystszym i najbardziej wzruszającym wieczorem roku. Słowo „wigilia” pochodzi z języka łacińskiego i oznacza „czuwanie”. W Polsce Wigilia weszła na stałe do tradycji w XVIII wieku. Główną jej częścią jest uroczysta wieczerza, złożona z postnych potraw. Na stole wigilijnym, oprócz potraw, kładzie się talerz z opłatkiem, zapala świecę, a pod obrus wkłada garść siana.

Narrator 2

Niezwykle ważną sprawą jest przestrzeganie naszych polskich, bogatych w treść religijną tradycji, a zwłaszcza wigilijnych i bożonarodzeniowych. Najpiękniejszych ze świąt - Uroczystości Narodzenia Pańskiego. Niech z pietyzmem pielęgnowane w domach staropolskie tradycje i zwyczaje kształtują w nas dojrzałe postawy religijne i przywrócą ciepło wyziębionej atmosferze rodzinnej. W Polsce wieczerzę wigilijną rozpoczynano wówczas, gdy na niebie ukazała się pierwsza gwiazda. Czyniono tak na pamiątkę gwiazdy betlejemskiej, którą, według Ewangelii św. Mateusza, ujrzeli Mędrcy ze Wschodu, nazywani trzema królami.

Śpiew - „Świeć gwiazdeczko świeć” (Kolędy i pastorałki - Arka Noego)

Zaprowadź mnie prosto do Betlejem
Zaprowadź mnie gdzie Bóg narodził się
Zaprowadź mnie, nie mogę spóźnić się
Nie mogę spóźnić się!

Świeć gwiazdeczko mała świeć
Do Jezusa prowadź mnie
Świeć gwiazdeczko mała świeć
Do Jezusa prowadź mnie

Narodził się, Bóg zstąpił na ziemię
Narodził się by uratować mnie
Narodził się i nie zostawił mnie
I nie zostawił mnie

Świeć gwiazdeczko mała świeć,
Do Jezusa prowadź mnie
Czekają tam Jezus i Maryja
Śpiewają nam, śpiewają Gloria
Gloria, święta historia
Święta historia

Świeć gwiazdeczko mała świeć
Do Jezusa prowadź mnie
Zaprowadź mnie prosto do Betlejem
Zaprowadź mnie gdzie narodził się
Zaprowadź mnie nie mogę spóźnić się
Nie mogę spóźnić się!

Narrator 1

Najważniejszym i kulminacyjnym momentem wieczerzy wigilijnej w Polsce jest zwyczaj łamania się opłatkiem. Łamiąc się opłatkiem, dzieci dziękują rodzicom za dar życia i wychowanie. Wszyscy składają sobie życzenia zdrowia i pomyślności.

Wiersz „Opłatek” - Halina Golczowa.

A gdy zabłyśnie gwiazda w błękitnej dalekości,
będziemy z sobą dzielić opłatek - chleb miłości.
A łamiąc okruch biały, wśród nocy świętej ciszy,
niechaj się serce nasze, jak dzwony rozkołyszą.

Oto już cud spełnił, już biją w niebo dzwony.
O, witajże nam Jezu, w Betlejem narodzony.
Rozwarły się niebiosa, już kolęd płyną dźwięki:
o witajży nam, witaj Jezusiu malisieńki.

Ty któryś jest Miłością i sercem tego świata,
zagarnij serca nasze i w imię swoje zbrataj.
Niechaj zamilkną swary, zawiści, ludzkie złości.
Noc święta, wigilijna ... Dzielimy - chleb miłości.

Narrator 2

W wielu polskich domach znany jest zwyczaj pozostawiania wolnego miejsca przy stole wigilijnym. Miejsce to przeznaczone jest przede wszystkim dla przygodnego gościa. Miejsce to może również przypominać zmarłego członka rodziny. Niemal każda polska rodzina umieszcza w swoim mieszkaniu i dekoruje choinkę. Zwyczaj ten pochodzi z Niemiec. W Polsce przyjął się w XVIII wieku.

Wiersz „Choinka” - Alina Kwiecińska.

Nie żałuj tego,
choinko mała,
że już nie będziesz
wśród lasu stała.

Na pierwszym miejscu
staniesz w mej chacie,
niby królewna
w bogatej szacie.

Nie myśl o wiatru
szumnej piosence.
My zaśpiewamy
ci o Panience.

I o pastuszkach
i o dziecinie,
zobaczysz, jak to
miło czas płynie...

Nie żałuj słonka,
co w lecie świeci,
spójrz na rozśmiane
twarzyczki dzieci!

Gdy cię otoczy
radość prawdziwa,
i ty choinko,
będziesz szczęśliwa.

Narrator 1

Na centralnym miejscu obok choinki należy umieścić „szopkę” z figurkami: Dzieciątka, Maryi, Józefa, aniołów, pasterzy i zwierząt (w Uroczystość Objawienia Pańskiego – 6 stycznia – dostawia się figurki trzech króli). Zamiast szopki może być „żłóbek” wymoszczony sianem, na którym składa się figurkę Dzieciątka Jezus.

Śpiew - „Nie było miejsca dla Ciebie” - kolęda.

1.Nie było miejsca dla Ciebie
w Betlejem w żadnej gospodzie,
i narodziłeś się Jezu,
w stajni, w ubóstwie i chłodzie.
Nie było miejsca choć szedłeś
Jako Zbawiciel na ziemie,
By wyrwać z czarta niewoli
Nieszczęsne Adama plemię.

2. Nie było miejsca choć chciałeś
ludzkość przytulić do łona,
i podać z krzyża grzesznikom
zbawcze skrwawione ramiona.
Nie było miejsca choć szedłeś
Ogień miłości zapalić,
I przez swą mękę najsroższą
Świat od zagłady ocalić.

3.I liszki mają swe jamy
ptaszki swoje gniazdeczka
dla Ciebie brakło gospody
Tyś musiał szukać żłóbeczka.
A dzisiaj czemu wśród ludzi
tyle łez, jęku, katuszy?
Bo nie ma miejsca dla Ciebie
W niejednej człowieczej duszy.

Narrator 2

Zgodnie z tradycją do wieczerzy wigilijnej powinna zasiadać parzysta liczba osób. Do stołu zasiadano według wieku lub hierarchii.
Tradycyjna wieczerza wigilijna składa się z dwunastu dań, bo tylu było apostołów – uczniów Jezusa i tyle jest miesięcy w roku. Wigilia składać się więc winna z potraw przyrządzonych z „wszystkiego co w polu, sadzie, ogrodzie, lesie i wodzie – a więc z płodów ziemi, głównie z potraw zbożowych, z mąki i kasz, z jarzyn, owoców, orzechów oraz miodu, a u ludności rybackiej także z dań rybnych.

Narrator 1

Postać Świętego Mikołaja w liturgii czczona 6 grudnia ściśle związana jest z Bożym Narodzeniem. Kojarzy się z choinką i prezentami. Przygotowane w tajemnicy, składa się je pod choinką i rozdaje po wieczerzy wigilijnej.

Wiersz „Powitanie św. Mikołaja”

Cały długi rok czekamy,
Cieszymy się wszyscy.
Chcemy Ciebie tu przywitać
W dzień tak uroczysty.

Witaj święty Mikołaju!
Upragniony Gościu z Nieba!
Racz udzielić swoich darów,
Daj nam co potrzeba.

Wiersz „Radość dzieci”

Cieszymy się bardzo święty Mikołaju,
Że chodzisz teraz po naszym polskim kraju,
Że przyszedłeś do nas w ten wieczór świąteczny,
Zostaw upominki wszystkim dzieciom grzecznym.

Narrator 2

Po wieczerzy w wielu częściach Polski praktykowano różne zwyczaje. Na Warmii i Mazurach siedzący przy stole spod obrusa wyciągali słomki siana. Jeśli słomka była prosta, osobę, która ją wyciągnęła, czekało życie spokojne, jeśli słomka była pokrzywiona, to osobę tę czekało życie pełne niebezpieczeństw. Na Mazowszu resztki jedzenia niesiono do obory zwierzętom, zwłaszcza bydłu, ponieważ było ono w szopce betlejemskiej.

Wiersz „Goście” - Ewa Szelburg - Zarębina.

Na kolanach u Mateńki
siedzi Jezus malusieńki.
Z prawej strony klęczy wołek,
z lewej - jagnię i osiołek.

A pod stropem aniołkowie
wyśpiewują jak pastuszkowie.
Józef święty,
uśmiechnięty
otwarł drzwi stajni na oścież:
mili goście proszę wchodźcie.

Weszli parami:
pasterze z królami,
i mała sierotka,
z nią piesek i kotka,
z wiewióreczką zając
także wbiegł kicając.
Nawet rudy lis
ośmielił się przyjść.

Ośnieżony jeż
i ten przyszedł też.
Z bliska, z daleka,
każdy się spieszył.
Jezus rad wszystkim
głośno się cieszył.

Narrator 1

Po wieczerzy śpiewano kolędy.

Śpiew - „Dzisiaj w Betlejem” - kolęda.

Kolędy są śpiewane w wielu rejonach świata i w różnych językach:

Śpiew kolęda „Cicha noc” w języku angielskim:

Silent Night Holy Night
All is calm all is bright
Round your Virgin Mother and Child
Holy Innfant so tender and mild
Sleep in Heavenly Peace 2x

I w języku niemieckim:

Stille Nacht Heilige Nacht
Alles Schlaft einsam wacht
Nur das traute hochheilige Paar
Holder Knabe in lockigen Haar
Schlaft in himmlischer Ruh.

Narrator 2

Kolędnicy wędrówkę od domu do domu rozpoczynali tuż po wieczerzy wigilijnej. Grupę kolędników obowiązkowo stanowili: król Herod, śmierć, diabeł i pasterze, a w niektórych rejonach Polski także bocian, koza i niedźwiedź

Wiersz „Kolędnicy” - Bronisława Ostrowska.

Po zawiei, po śnieżycy
Białą wsią, od chat
Wędrujemy, kolędnicy,
Rozśpiewani w cały świat.

Grzmi kolędą noc wesoła
Raźno chrupie śniegu skrzyp.
Swoje twarze dookoła
Wyglądają spoza szyb.

Idziem wsiami, zagonami,
Gdzie nam każdy sercem rad.
Cała Polska śpiewa z nami,
Każda chata, każdy sad,

A witajcież, dobrzy ludzie,
Otwierajcie ścieżaj drzwi!
Przynosimy wieść o cudzie,
Co po całej ziemi grzmi.

Bóg się rodzi, moc truchleje,
Chodźcie z nami serca wznieść!
Przez śnieżycę, przez zawieję.
Przynosimy dobrą wieść!

Dobrej woli pokój w świecie –
Dobrą wolę Bóg nam daj!
Podnieś rękę, Boże Dziecię,
Pobłogosław miły kraj.