PODSTAWOWE POJĘCIA Z ROZRODU

1. Dojrzałość płciowa to gotowość organizmu do wytwarzania gamet (żeńskich komórek jajowych i męskich plemników) zdolnych do zapłodnienia.

- u bydła ras hodowlanych dojrzałość płciowa następuje w wieku 5-8 m-cy - u koni w wieku 12-18 m-cy - u owiec i kóz w wieku 4-6 m-cy - u świń w wieku 4-6 m-cy

Przed osiągnięciem dojrzałości płciowej zwierzęta nie są zdolne do użytkowania rozpłodowego
z uwagi na niepełne rozwinięcie się organizmu i późniejsze negatywne skutki produkcyjne.

2. Dojrzałość rozpłodowa (hodowlana) to fizjologiczna gotowość do rozmnażania i uzyskania zdrowego potomstwa.

3. Rozpłód to zespół objawów fizjologicznych i zabiegów hodowlanych i innych towarzyszących od momentu przygotowania zwierząt do krycia do chwili uzyskania przychówku.

4. Cykl płciowy to okres aktywności układu rozrodczego.

5. Ruja to stan gotowości samicy do krycia.

6. Ciąża to proces fizjologiczny samic trwający od zapłodnienia do porodu.

7. Okres międzyciążowy to suma dni wszystkich okresów międzyciążowych przez liczbę okresów międzyciążowych lub ((liczba krów/liczba wycieleń)x85)

8. Poród to wydalenie płodu i łożyska z macicy samicy kończące ciążę.

9. Okres międzywycieleniowy to suma dni wszystkich okresów międzywycieleniowych przez liczbę okresów międzywycieleniowych.

10. Położenie płodu stosunek długiej osi płodu do osi matki.

POŁOŻENIE PRAWIDŁOWE - położenie proste główkowe - położenie pośladkowe

U bydła 95% porodów a u klaczy 99% to porody proste główkowe.

POŁOŻENIE NIEPRAWIDŁOWE - położenie poprzeczne – długa oś płodu prostopadła do długiej osi matki (położenie poprzeczne brzuszkowe i grzbietowe) - położenie pionowe grzbietowe lub brzuszne (postawa siedzącego psa) prawe i lewe

Jeżeli podczas badania widzimy 4 wystające kończyny możemy podejrzewać:
- bliźniaki (5-6% porodów)
- położenie pionowe brzuszkowe
- położenie poprzeczne brzuszkowe

11. Postawa płodu to stosunek grzbietu płodu do grzbietu matki. Prawidłowa postawa w jaki powinien odbywać się poród to postawa górna.

POSTAWY NIEPRAWIDŁOWE - postawa dolna (grzbiet do brzucha) - postawa lewa i prawa - postawa półboczna dolna lub górna

12. Siara to pierwsze mleko matki. Jest to gęsta, żółtawa wydzielina zawierająca dużo białka
a mniej cukru i tłuszczu w porównaniu z normalnym mlekiem.

13. Błony płodowe:

• pęcherzyk żółtkowy – pierwsza błona powstająca w czasie rozwoju zarodkowego ssaków; bierze udział w wymianie gazowej oraz pełni rolę pośrednią w przekazywaniu substancji odżywczych z organizmu matki do zarodka;

• owodnia – w ssaków wypełniona jest płynem owodniowym, co zapewnia niezbędne dla rozwoju zarodka mikrośrodowisko, bierze udział w odżywianiu oraz wydalaniu szkodliwych produktów przemiany materii;

• kosmówka – oddziela zarodek od środowiska, dzięki czemu ma bezpośredni kontakt ze śluzówką macicy; chroni przed urazami mechanicznymi, ułatwia zagnieżdżenie zarodka
  w błonie śluzowej macicy;

• omocznia – powstaje jako ostatnia; bierze udział w wymianie gazowej i zapewnia transport substancji odżywczych i produktów przemiany materii pomiędzy matką a zarodkiem.

NOWE TECHNIKI STOSOWANE W ROZRODZIE BYDŁA

Sztuczne unasienianie (inseminacja), polega na sztucznym wprowadzeniu nasienia do dróg rodnych samicy.

Zabieg wykonywany jest przez inseminatora przy zastosowaniu techniki oburęcznej. Polega ona na wprowadzeniu jednej ręki przez odbytnicę i uchwycenie oraz unieruchomienie szyjki macicy. Drugą ręką wprowadzany jest przez pochwę do szyjki macicy pistolet lub pipeta inseminacyjna, przy pomocy których jest nasienie jest deponowane u nasady trzonu macicy.

Pobieranie nasienia od buhaja – nasienie od buhajów pobiera się w czasie prowokowanego skoku na fantom, do sztucznej pochwy.

Sztuczna pochwa to cylinder z podwójnym wentylem do napełniania wodą i powietrzem, w którym umieszcza się wkładkę z miękkiej gumy. Wylot sztucznej pochwy połączony jest z gumowym lejkiem odprowadzającym nasienie do szklanego zbiorniczka. Po uzyskaniu nasienia i jego ocenie dokonuje się rozrzedzenia i dzielenia ejakulatu na porcję.

Objętość jednego ejakulatu wynosi 4-5ml a zawartość plemników 2-6mld

Porcja przygotowana to unasieniania ma ok. 6mln plemników

Nasieniem od jednego buhaja można pokryć kilkaset krów