Źródła zagrożeń psychofizycznych

Zagrożenia psychofizyczne obejmują czynniki mające wpływ na kształtowanie i przebieg stanów emocjonalnych człowieka oraz na przebieg i warunki pracy, które są zaliczane głównie do czynników uciążliwych, ale także do czynników szkodliwych dla zdrowia i czynników niebezpiecznych.

Przykładowa klasyfikacja zagrożeń psychofizycznych to m. in. :

• obciążenie fizyczne ( wysiłek fizyczny ), np. obciążenie statyczne, obciążenie dynamiczne, monotypowość ruchów,

• obciążenie psychiczne ( psychonerwowe ), np. obciążenie umysłowe, obciążenie emocjonalne, niedociążenie percepcyjne, monotonia pracy.

• Obciążenia psychicznego przeciążenie lub niedociążenie psychiki podczas realizacji zadań na stanowisku pracy może zaburzyć przebieg procesów psychicznych czego skutkiem mogą być niekorzystne następstwa.

• Aby temu zapobiec należy prawidłowo projektować stanowiska pracy które w sposób zrównoważony będą oddziaływać na pracownika zapewniając w ten sposób bezpieczne warunki pracy.

• Podstawę prawną stanowi Rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bhp – cyt. ”stanowiska pracy powinny być urządzone stosownie do rodzaju wykonywanych na nich czynności oraz psychofizycznych właściwości pracowników, przy czym wymiary wolnej (niezajętej przez urządzenia) powierzchni stanowiska pracy powinny zapewnić pracownikom swobodę ruchu wystarczającą do wykonywania pracy w sposób bezpieczny, z uwzględnieniem wymagań ergonomii. Do każdego stanowiska pracy powinno być zapewnione bezpieczne i wygodne dojście , przy czym jego wysokość na całej długości nie powinna być mniejsza w świetle niż 2 m. Przejście między maszynami a innymi urządzeniami lub ścianami przeznaczone tylko do obsługi tych urządzeń powinny mieć szerokość co najmniej 0,75 m”.

• Stanowiska pracy znajdujące się na zewnątrz pomieszczeń powinny być tak usytuowane i zorganizowane, aby pracownicy byli chronieni przed warunkami atmosferycznymi, w tym opadami, niską lub wysoką temperaturą, silnym wiatrem, a także przed spadającymi przedmiotami.

• Nie jest dopuszczalne sytuowanie stanowisk pracy, składowisk wyrobów i materiałów lub maszyn i urządzeń (np. budowlanych) bezpośrednio pod napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi lub w odległości liczonej w poziomie od skrajnych przewodów, mniejszej niż :

1. 3 m – dla linii o napięciu znamionowym nieprzekraczającym 1kV,

2. 5 m – dla linii o napięciu znamionowym powyżej 1 kV, lecz nieprzekraczającym 15 kV,

3. 10 m – dla linii o napięciu znamionowym powyżej 15 kV, lecz nieprzekraczającym 30 kV,

4. 15 m – dla linii o napięciu znamionowym powyżej 30 kV, lecz nieprzekraczającym 110 kV,

5. 30 m – dla linii o napięciu znamionowym powyżej 110 kV.

W czasie wykonywania robót z zastosowaniem żurawi lub urządzeń załadowczo-wyładowczych należy pamiętać o zachowaniu powyższych odległości, mierzonych do najdalej wysuniętego punktu urządzenia wraz z ładunkiem.

W razie niebezpieczeństwa powinno być możliwe szybkie opuszczenie stanowisk pracy przez pracowników lub, w razie potrzeby, udzielenie im szybkiej pomocy.

Pracownicy muszą wiedzieć, że na stanowiskach pracy nie wolno przechowywać surowców, gotowych wyrobów, materiałów pomocniczych i odpadów w ilościach większych od wynikających z potrzeb technologicznych, umożliwiających utrzymanie ciągłości pracy na danej zmianie. Odpady produkcyjne powinny być sukcesywnie usuwane.

Szmaty, trociny i inne środki użyte do czyszczenia, mycia i sprzątania np. rozlanych olejów i innych płynów, zwłaszcza nasycone lub zanieczyszczone substancjami łatwo zapalnymi wydzielające uciążliwe zapachy – należy przechowywać w zamkniętych naczyniach z materiału niepalnego oraz co najmniej raz na dobę usuwać z pomieszczeń pracy i niszczyć w sposób określony w odpowiednich instrukcjach bhp, jakie pracodawca jest zobowiązany udostępnić pracownikom do stałego korzystania.

Instrukcje powinny w sposób zrozumiały dla pracowników wskazywać :

• czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem danej pracy,

• zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy,

• czynności po zakończeniu pracy,

• zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych, stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników.

Wszyscy uczestnicy procesu pracy powinni brać czynny udział w rozpoznawaniu i eliminowaniu źródła zagrożeń. Szczególna rola przypada tutaj osobom dozoru ruchu, związkom zawodowym i samym pracownikiem.

Dozór jak i pracodawca nie mogą lekceważyć sygnałów o stanie zagrożenia przekazywanych przez zatrudnionych bezpośrednio na stanowiskach pracy.

Wskazane jest zachęcanie ich do takiej aktywności, ponieważ to właśnie oni najlepiej znają swoje środowisko pracy. Pracodawca i dozór powinni stwarzać dobry klimat dla wyzwalania aktywności i inicjatyw pracowników na rzecz tworzenia bezpiecznych warunków pracy.

Zagrożenie psychofizyczne

Na wielkość obciążenia psychicznego (OP) składa się wysiłek psychiczny (WP) związany z pracą oraz towarzysząca jej monotonia M.

W celu określenia wysiłku psychicznego, każdy proces pracy dzieli się na trzy etapy:

1. uzyskiwanie informacji, czyli procesy na wejściu, polegające na odbiorze i odczytywaniu sygnałów zawierających określone informacje,

2. podejmowanie decyzji, czyli procesy centralne, polegające na przetwarzaniu otrzymywanych informacji na odpowiednie decyzje,

3. wykonywanie czynności (realizacja podjętej decyzji), czyli procesy na wyjściu.

Ważne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania stanowisk pracy ma prawidłowe rozmieszczenie w przestrzeni wszystkich punktów, które człowiek musi dostrzec lub usłyszeć (układy kontrolne) i na które musi oddziaływać (układy sterownicze oraz bezpośrednia interwencja w procesie).

Człowiek może przyjmować informacje dotyczące przebiegu pracy, stanu maszyny oraz warunków otoczenia praktycznie wszystkimi zmysłami. Najwięcej informacji można przyjąć narządem wzroku (około 80% wszystkich informacji ze źródła zewnętrznego), w następnej kolejności narządem słuchu, dotyku i innymi.

Pomieszczenia jako źródła zagrożenia pracy

Pomieszczenia pracy są to miejsca przeznaczone na pobyt pracowników w celu wykonywania czynności związanych z produkcją, usługami lub pracami badawczymi.

Rozróżnia się pomieszczenia stałej pracy, w których pracownik przebywa w ciągu jednej zmiany ponad 4 godziny, oraz pracy czasowej 2 do 4 godzi.

Pomieszczenia pracy powinny zapewnić ludziom odpowiednie warunki bezpieczeństwa i higieny, a także spełniać wymogi określone przepisami prawnymi.

Aby praca mogła być wykonywana zgodnie z zasadami higieny i bezpieczeństwa, należy przede wszystkim zaprojektować odpowiednio wiele tzw. wolnej powierzchni stanowiska pracy, zapewnić pracownikom pełną swobodę ruchu, wystarczającą do wykonywania powierzonej pracy bezpiecznie i efektywnie.

Na każdego pracownika powinno przypadać co najmniej 2 m² wolnej powierzchni podłogi oraz co najmniej 13 m³ wolnej objętości pomieszczenia ( § 19 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy – Dz. U. z 2003r. nr 169, poz. 1650 ze zm.)

Minimalna dopuszczalna wysokość pomieszczenia pracy zmienia się w zależności od rodzaju pracy. Jeżeli mówimy o stałej pracy ( łączny czas przebywania danego pracownika na stanowisku pracy przekracza 4 h w ciągu doby , to wysokość pomieszczenia jest zróżnicowana ze względu na możliwe występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia.

Wysokość pomieszczeń stałej pracy, w których nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, nie może być mniejsza niż :

• 3 m, jeżeli przebywa w nich więcej niż 4 pracowników

• 2,5 m, jeżeli przebywa w nich nie więcej niż 4 pracowników i na każdego z nich przypada co najmniej 15m³ wolnej objętości pomieszczenia, w pomieszczeniu usługowym lub produkcyjnym drobnej wytwórczości mieszczącym się w budynku mieszkalnym, jeżeli przy wykonywanych pracach nie występują pyły lub substancje szkodliwe dla zdrowia, hałas nie przekracza dopuszczalnych wartości poziomu dźwięku w budynkach mieszkalnych, a na każdego pracownika przypada co najmniej 15m³ wolnej objętości pomieszczenia,

• 2,2 m, w dyżurkach, portierniach, kantorach, kioskach ulicznych oraz kioskach usytuowanych w halach dworcowych, fabrycznych, wystawowych i handlowych, a także w pomieszczeniach usytuowanych na antresolach otwartych do większego pomieszczenia.

• Minimalna wysokość pomieszczeń pracy może być obniżona w przypadku zastosowania klimatyzacji, jeżeli wyraził na to zgodę właściwy organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Podłoga powinna być równa, nieśliska, niepyląca, odporna na ścieranie i nacisk, a także do utrzymania w czystości.

W pomieszczeniach, w których mogą wystąpić mieszaniny wybuchowe palnych par, płynów lub gazów z powietrzem, powierzchnie podłóg powinny być wykonane z materiału niepowodującego iskrzenia mechanicznego lub wyładowań elektrostatycznych.

Jeżeli podłoga jest wykonana z materiału będącego dobrym przewodnikiem ciepła lub jeżeli przy wykonywaniu pracy występuje jej zamoczenie, to w przejściach oraz w miejscach do stania i siedzenia powinny znajdować się podesty izolujące od zimna lub wilgoci albo powinny być stosowane inne środki izolujące.

Do każdego stanowiska pracy pracodawca musi zapewnić bezpieczne i wygodne dojście. Do pomieszczeń i stanowisk pracy znajdujących się na różnych poziomach powinny prowadzić dojścia schodami pochylniami. Nawierzchnie schodów, pomostów i pochylni powinny być nieśliskie.

Wymiary otworów drzwiowych należy dobrać do liczby korzystających z nich pracowników, a także do rodzaju i wielkości używanych urządzeń transportowych i przemieszczanych ładunków. Sposób otwierania drzwi musi odpowiadać przepisom techniczno – budowlanym i przeciwpożarowym.

Bramy i drzwi przezroczyste powinny być wykonane z materiału odpornego na rozbicie oraz odpowiednio oznakowane.

Szyby okienne narażone na uszkodzenia powinny być zabezpieczone siatką, chroniącą ludzi przed odłamkami szkła. Przezroczyste ściany działowe muszą być jednoznacznie oznakowane, wykonane z materiału odpornego na rozbicie lub osłonięte w taki sposób, aby nie było możliwe zranienie pracownika w przypadku rozbicia takiej ściany.

W tunelach stanowiących przejścia dla ludzi nie należy umieszczać rurociągów służących do transportu substancji toksycznych czy żrących, oraz transportu innych substancji niebezpiecznych.

Ze względu na stopień zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników rozróżniamy zagrożenia:

• pośrednie,

• bezpośrednie.

Zagrożenie pośrednie to czynnik lub działanie człowieka, które w określonych okolicznościach może przyczynić się do utraty życia lub zdrowia, np. upadające przedmioty, mokre lub niskie lub śliskie podłoże itp.

Zagrożenie bezpośrednie to czynnik lub działanie człowieka, które może doprowadzić do negatywnych skutków w postaci utraty zdrowia lub życia, np. uderzenie, potknięcie, poślizgnięcie itp.

Bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia występuje zawsze w przypadku przekroczenia wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń pułapowych substancji szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

Przekroczenie stężenia pułapowego oznacza pojawienie się śmiertelnego zagrożenia. Wykonywanie ciężkiej pracy fizycznej, wymagającej dużego wydatku energetycznego w środowisku szkodliwym dla zdrowia, potęguje stopień zagrożenia.

Ciężkiej pracy fizycznej, towarzyszy bowiem intensywne oddychanie, podczas którego w tym samym czasie wprowadzamy do organizmu znacznie więcej substancji szkodliwych, niż wykonując pracę lekką.

Ważny jest także zasięg zagrożenia, zarówno pod względem obszaru, jak i liczby zagrożonych ludzi (np. wypadek jednego człowieka i pożar w kopalni, podczas którego zagrożonych jest wiele osób).

Do okoliczności jako źródło zagrożeń psychofizycznych zaliczmy również czas pracy.Im jest on dłuższy w szkodliwych warunkach, tym szybciej ujawniają się niekorzystne ich skutki.

Istotny wpływ na skalę zagrożenia ma także wrażliwość pracownika na poszczególne czynniki tego zagrożenia.

Wrażliwość ta potęguje się wraz z wiekiem pracownika, złym stanem zdrowia, brakiem wypoczynku, przemęczeniem, złym odżywianiem się, paleniem papierosów i nadużywaniem alkoholu.

W środowiskach niektórych zakładów pracy, np. kopalń, zwykle występuje jednocześnie kilka źródeł szkodliwych dla zdrowia tzw. zjawisko synergii, czyli większym szkodliwym oddziaływaniem łącznym tych czynników niż suma oddziaływań każdego z nich pojedynczo.

Pod względem zagrożenia prace możemy podzielić na trzy rodzaje

1. Prace powtarzalne. Są to prace wykonywane stale i przez to lepiej zorganizowane oraz lepiej wyposażone technicznie. Prace te zalicza się do stosunkowo bezpiecznych.

2. Prace wykonywane sporadycznie. Charakteryzują się one gorszym wyposażeniem w urządzenia techniczne. Do tej grupy zaliczamy prace sezonowe i wykonywane dorywczo, np. dostawa i rozładunek materiałów, części zamiennych itp. Stopień bezpieczeństwa przy tych pracach jest mniejszy. Angażowani do tych prac ludzi są często przypadkowi, nie mający odpowiedniego przygotowania.

3. Prace niepowtarzalne. Organizacja takich prac to improwizacja, ponieważ nie ma w tym zakresie doświadczenia. Każda praca jest inna. Do takich prac zaliczamy usuwanie awarii i innych zakłóceń, a także prace wdrożeniowe np. odśnieżanie śniegu na dachu. Prace te zaliczamy do szczególnie niebezpiecznych.

Prace wykonywane sporadycznie i prace niepowtarzalne powinny być przeprowadzane pod stałym nadzorem doświadczonych osób dozoru. Każdy zakład pracy powinien mieć wykaz stanowisk pracy szczególnie niebezpiecznych. Do takich stanowisk powinny być opracowane instrukcje, aby praca – mimo zagrożenia – mogła być wykonana bezpiecznie.

Podstawowe akty prawne dotyczących zagrożeń i ryzyka w środowisku pracy

1. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny Dz.U.03.169.1650; z późn. zm.

2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27.07.2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy Dz.U.04.180.1860; z późn. zm.

3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30.05.1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. Dz.U.96.69.332; z późn. zm.

4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2.02.2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy Dz.U.11.33.166.

5. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10.09.1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom. Dz.U.96.114.545; Dz.U.02.127.1092.

6. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24.08.2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania niektórych z tych prac. Dz.U.04.200.2047; z późn. zm.

7. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28.05.1996 r. w

sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej.

Dz.U.96.62.287.

8. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1.12.1998 r. w

sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w

monitory ekranowe. Dz.U.98.148.973.

9. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14.03.2000 r. w

sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych.

Dz.U.00.26.313; z późn. zm.

10. Rozporządzenie Ministra Gospodarki Pracy z dnia 27.04.2000 r. w sprawie

bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach spawalniczych Dz.U.00.40.470.

11. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27.05.2010 r. w

sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych, z ekspozycją

na promieniowanie optyczne. Dz.U.10.100.643.

 12. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5.08.2005 r. w sprawie

bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub

drgania mechaniczne. Dz.U.05.157.1318.

13. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22.04.2005 r. w sprawie szkodliwych

czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki. Dz.U.05.81.716; Dz.U.08.48.288.

14. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1.12.2004 r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy. Dz.U.04.280.2771; Dz.U.05.160.1356.

15. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 14.10.2005 r. w sprawie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest oraz programu szkolenia w zakresie bezpiecznego użytkowania takich wyrobów. Dz.U.05.216.1824.

16. Ustawa z dnia 25.02.2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach. Dz.U. 11.63.322.

17. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych. Dz.U.03.171.1666; z późn. zm.

18. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 r. w sprawie bezpieczeństwa

i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych. Dz.U.05.11.86; Dz.U.08.203.1275.

19. Ustawa z dnia 29.11.2000 r. Prawo atomowe. Dz.U.07.42.276; z późn. zm.

20. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18.01.2005 r. w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego. Dz.U.05.20.168.

21. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23.03.2007 r. w sprawie wymagań

dotyczących rejestracji dawek indywidualnych. Dz.U.07.131.913.

22. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12.07.2006 r. w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy ze źródłami promieniowania jonizującego. Dz.U.06.140.994.

Wśród polskich norm dotyczących zagrożeń w środowisku pracy

PN-N-18002:2000 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy – Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego zastąpiona przez PN-N-18002:2011 Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy - Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.

1. PN-IEC 60300-3-9:1999 Zarządzanie niezawodnością – Przewodnik zastosowań – Analiza ryzyka w systemach technicznych.

2. PN-EN 1050:1999 Bezpieczeństwo - Maszyny - Zasady oceny ryzyka zastąpiona przez PN-EN ISO 12100:2011 Bezpieczeństwo maszyn - Ogólne zasady projektowania - Ocena ryzyka i zmniejszanie ryzyka (oryg.).

3. PN-EN ISO 7250-1:2010 Podstawowe wymiary ciała ludzkiego do projektowania technicznego - Część 1: Określanie wymiarów ciała ludzkiego oraz punkty odniesienia (oryg.).

4. PN-EN 482:2009 Powietrze na stanowiskach pracy - Wymagania ogólne dotyczące charakterystyki procedur pomiarów czynników chemicznych.

5. PN-EN 689:2002 Powietrze na stanowiskach pracy - Wytyczne oceny narażenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa.

6. PN-Z-04008-7:2002 + Az1:2004 Ochrona czystości powietrza – Pobieranie

próbek – Zasady pobierania próbek powietrza w środowisku pracy i interpretacja

wyników.

7. PN-EN 12464-1:2004 Światło i oświetlenie - Oświetlenie miejsc pracy –

Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach.

8. PN-EN 12464-2:2008 + Ap1:2009 + Ap2:2010 Światło i oświetlenie –

Oświetlenie miejsc pracy - Cześć 2: Miejsca pracy na zewnątrz.

9. PN-EN14255-1:2010 Pomiar i ocena ekspozycji osób na niespójne promieniowanie optyczne - Cześć 1: Promieniowanie nadfioletowe emitowane przez źródła sztuczne na stanowisku pracy.

10. PN-T-06589:2002 Ochrona przed promieniowaniem optycznym - Metody pomiaru

promieniowania nadfioletowego na stanowiskach pracy.

11. PN-ISO 1999:2000 Akustyka - Wyznaczanie ekspozycji zawodowej na hałas i

szacowanie uszkodzenia słuchu wywołanego hałasem.

12. PN-N-01307:1994 Hałas - Dopuszczalne wartości hałasu w środowisku

pracy. Wymagania dotyczące wykonywania pomiarów.

13. PN-N-01341:2000 + Ap1:2001 Hałas środowiskowy - Metody pomiaru i oceny

hałasu przemysłowego.

14. PN-EN 14253+A1:2011 Drgania mechaniczne - Pomiar i obliczanie zawodowej

ekspozycji na drgania o ogólnym działaniu na organizm człowieka dla potrzeb

ochrony zdrowia - Wytyczne praktyczne.

15. PN-EN ISO 5349-1:2004 Drgania mechaniczne - Pomiar i wyznaczanie ekspozycji

człowieka na drgania przenoszone przez kończyny górne - Część 1: Wymagania

ogólne.

16. PN-EN ISO 5349-2:2004 Drgania mechaniczne - Pomiar i wyznaczanie ekspozycji

człowieka na drgania przenoszone przez kończyny górne - Część 2: Praktyczne

wytyczne do wykonywania pomiarów na stanowisku pracy.

17. PN-N-08009:1987 Ergonomia - Środowiska zimne - Metoda oceny ujemnego

obciążenia termicznego oparta na wskaźnikach WCI i IREQ zastąpiona przez

PN-EN ISO 11079:2008 Ergonomia - Środowiska zimne - Metoda oceny ujemnego

obciążenia termicznego oparta na wskaźnikach WCI i IREQ.

18.  PN-N-08011:1985 Ergonomia - Środowiska gorące - Wyznaczanie obciążeń

termicznych działających na człowieka w środowisku pracy, oparte na wskaźniku

WBGT zastąpiona przez PN-EN 27243:2005 Środowiska gorące - Wyznaczanie

obciążeń termicznych działających na człowieka w środowisku pracy, oparte na

wskaźniku WBGT.

19. PN-EN ISO 15265:2005 Ergonomia środowiska termicznego - Strategia oceny ryzyka

w celu zapobiegania stresowi lub brakowi komfortu podczas pracy w warunkach

cieplnych (oryg.).

20. PN-EN ISO 15743:2009 Ergonomia środowiska termicznego - Zimne miejsca pracy -

Ocena i zarządzanie ryzykiem (oryg.).

21. PN-T-06580-1:2002 Ochrona pracy w polach i promieniowaniu

elektromagnetycznym częstotliwości od 0 Hz do 300 GHz - Część 1: Terminologia.

 22. PN-T-06580-2:1989 Ochrona pracy w polach elektromagnetycznych częstotliwości

1+100 kHz - Przyrządy do pomiaru natężenia pola - Ogólne wymagania i badania.

 23. PN-T-06580-3:2002 Ochrona pracy w polach i promieniowaniu elektromagnetycznym

częstotliwości od 0 Hz do 300 GHz – Część 3: Metody pomiaru i oceny pola na

stanowisku pracy.