Konwencje powieściowe w Malwinie.

Malwina czyli domyślność serca, łączy w sobie elementy powieści czułej i obyczajowej.

1. Powieść czuła

• Ośrodek fabuły stanowią dwie postacie: Malwina i Ludomir, których wzajemne stosunki są motorem rozwoju wydarzeń. Głównym przedmiotem są przeżycia wewnętrzne, zmiany dokonywane w ich psychice pod wpływem rozwoju uczuć. Dominuje tam psychologizm

• Jako tło akcji oraz dopełnienie nastrojów i emocji wprowadzono do powieści opisy krajobrazów oraz szczególny typ scenerii ( noc, księżyc, mrok)

• Za formę podstawową obierano najczęściej listy ( Malwiny do Lubomira, do Wandy); forma powieści epistolarnej pozwalał na urozmaicenie techniki narracyjnej. Listy oddawały bezpośredni owość przeżycia, relacjonowanie go na gorąco.

• Język listów miał sugerować odbiorcy autentyczność i napięcie uczuciowe.

• Ukazanie w sposób szczególny emocji, wyeksponowanie uczuć zwłaszcza miłości i przyjaźni

Miłość:

• Występują 2 wzorce: pierwszy oparty na uczuciu: Malwina i Ludomir, drugi na rozsądku: małżeństwo Malwiny z mężem wybranym przez rodziców

• Przeciwstawione SA także miłość moralna, rozsądna :Malwina i właściciel głazowa i niemoralna, cierpiąca: Malwina i Ludomir

• Uczucie było nieszczęśliwe,

• Bohaterowi powieści sentymentalnych marzą o spokojnym szczęściu, utożsamiają miłość z nim., przybiera ono rożne formy np. spojrzenie, list, pamiątka od ukochanej

Przyjaźń:

• Sentymentalna przyjaźń nawiązywała do idei oświecenia. Sławiła cnotę, dobroć człowieka, lojalność wobec przyjaciół, otwartość…

• Przyjaciel był osoba stale obecna, która czuwała, pomagała, – Malwina – Wanda

• W sytuacji trójkąta : Malwina, Ludomir- książę Melsztyński i Ludomir – „Płomieńczyk”, ten trzeci usuwa się w cień, poświęcając miłość przyjaźni

• W powieściach sentymentalnych nie a złych przyjaźni

Cierpnie i łzy:

• Uczuciem towarzyszącym sentymentalnej miłości jest cierpienie

• Bohaterowie sentymentalni podlegają tez innym uczuciom, oprócz własnych przeżyć zajmują się oni ludźmi ubogimi i potrzebującymi

Sentymentalne łzy:

• Uczucia przezywane są w sposób fizyczny – przyspieszone tętno, podwyższone ciśnienie, trudności w oddychaniu

• Powieść zanotowała tez inne objawy reakcji emocjonalnych, bohaterowie plączą, mdleją, wzdychają, czerwienia się, trąca glos

2. Powieść obyczajowa

• SA to utwory o zróżnicowanej tematyce i rożnych schematach, zawierają elementy satyryczne, historyczne, sentymentalne, psychologiczne

• Perypetie Malwiny to wielopłaszczyznowy obraz środowiska, postaw, zachowań, obyczajów

• Narracja w 3 osobie

• Występuje autorski autokomentarz informujący o usytuowaniu kreowanej narratorki wobec przedstawionego świata,

• Narracje bohaterki, uzupełniają glosy innych postaci, - listy, opowiadania

Malwina czerpie z :

1. Tristana i Izoldy: symbolika miecza ( miecz, rozumiany jest tu jako zapora do szczęścia, im więcej zapór tym więcej namiętności), mit miłosnego napoju ( eliksir zdejmuje obowiązek odpowiedzialności bohaterów za skutki nierozważnej miłości)

2. Cierpienia młodego Wertera: zakochany jest postrzegany przez innych jako szaniec

3. Sonetów Petrarki – kobieta jako osoba, która się wielbi a nie pożąda cieleśnie

W Malwinie dostrzec można także elementy romansu:

Główne właściwości poetyki romansu:

• Pisany prozą

• Tytuł zaczyna się od słowa ‘historia’

• Dominantą konstrukcyjną jest rozbudowana akcja, przebiegająca zazwyczaj w historycznej bądź bliżej nieokreślonej przeszłości oraz w niezwyklej scenerii o charakterze egzotycznym ( często fantastycznym)

• Na akcje składają się perypetie pary zakochanych

• Bohaterowie musza przezwyciężyć rożne przeszkody losu i intrygi ludzkie

• Dużą role odgrywają elementy pełniące role retardacji lub komplikacji np. występowanie bohaterów w rożnych rolach i pod rożnymi imionami, końcowe rozpoznanie

• W wizerunkach bohaterów często statycznych, uwypuklano tylko przeżycia miłosne

• Bohaterowie wywodzili się z wysokich rodów

Powieść Wirtemberskiej zawiera kilka rodzajów romansu:

• Romans intrygi

• Tajemnicze pochodzenie bohatera -> Ludomir płomieńczyk nie zna dokładnie swojej przeszłości

• Współistnienie dwóch braci bliźniaków

• Watek porwania dziecka przez Cyganów

• Symetryczne przedstawienie losów bohaterki – od dzieciństwa, poprzez małżeństwo, do życia w krzewinie

• Współistnienie dwóch równorzędnych tajemnic – nieświadomość Ludomira co do swojego pochodzenia i chęć ukrycia tego przed innymi

• Współistnienie osób trzecich, których losy SA pozornie nie związane z głównym wątkiem – Cygan Dżega, młynarka Telimena,

• Watek turnieju rycerskiego – rycerz w czarnej zbroi o którym nikt nic nie wie

1. Romans psychologiczny

• Tytułowa ‘domyślność serca’ jest podświadomością psychiki bohaterki

• Wszelkiego rodzaju opisy przyrody, listy, opowieści wtrącone służą do oświetlenia psychiki bohaterki

• Rola pejzażu – za pośrednictwem przyrody poznajemy stany psychiczne bohaterki, szczególnie widoczne jest to w scenie z ‘widmem’

1. Romans gotycki ( opierający się na osjanizmie)

• Krajobrazy osjanistyczne – ogród łazienkowski, w którym Malwina ujrzała widmo, pusty zamek w Głazowie, po którym przechadza się Malwina ( nomen omen – imię wyjęte prosto z pieśni Osjana)

• Sceny z elementami mrocznymi – noc, księżyc, wiatr, widmo

• Niebezpieczne sytuacja – np. poznanie się Ludomira i Malwiny – pożar domu piastunki Malwiny;

• Motyw snu wróżebnego – sen bohaterki o rycerzu w katedrze

• Watek turnieju rycerskiego – scena rodem średniowiecza

• Widmo w Malwinie okazuje się być żywym człowiekiem

1. Romans obyczajowy

• Jego zadaniem jest ukazanie ówczesnych obyczajów – zabawy w krzewinie, turniej Rycerki, zabawy i bale w Warszawie, kwesta

1. Romans w listach

• Listy w Malwinie nie służą do rozwoju intrygi i nie przydają się do rozwoju akcji

• Narrator wykorzystuje listy do oddania głosu bohaterowi, dzięki czemu uwalnia się od odpowiedzialności za to, co zostało powiedziane

• Dzięki listom czytelnik otrzymuje światopogląd oświetlony z rożnych pkt. Widzenia

• Listy Malwiny która przebywa w mieście są aspektem psychologicznym ukazującym ówczesna Warszewę