WYŻSZA SZKOŁA ZARZĄDZANIA I PRAWA

im. Heleny Chodkowskiej

z siedzibą w Warszawie

Wydział Nauk Ekonomicznych, Prawnych i Psychologii

Kierunek: Bezpieczeństwo Wewnętrzne

Demokracja a dyktatura

Ewelina Zaniewicz

13049

Warszawa 2010

Spis treści:

1. Wprowadzenie.

2. Wyjaśnienie pojęć demokracja i dyktatura.

3. Historia demokracji.

4. Demokracja we współczesnym świecie.

5. Najbardziej znane postacie w historii dyktatury.

6. Dyktatura ze współczesnym świecie.

7. Zakończenie.

8. Bibliografia.

Ludzkość w swojej historii wypróbowała już wiele systemów sprawowania władzy. Świat doświadczał zarówno rządów demokratycznych jak i dyktatorskich. Lecz który z tych sposobów jest właściwszy dla ogólnego dobra oraz współżycia ze sobą obywateli czy stosunków miedzy państwami? W mojej pracy postaram się przybliżyć pojęcia demokracji oraz dyktatury, aby stworzyć zarówno sobie jak i Państwu obraz tych pojęć bardziej zrozumiały. Według encyklopedii powszechnej PWN demokracja [gr. dḗmos ‘lud’, krátos ‘władza’], dosłownie — rządy ludu, ludowładztwo. Termin wprowadzony w starożytności prawdopodobnie przez greckich sofistów, upowszechniony przez Demokryta z Abdery, potem przez krytyków demokracji ateńskiej: Platona i Arystotelesa. Obecnie termin demokracja jest używany w 4 znaczeniach: 1) władza ludu, narodu, społeczeństwa; 2) forma ustroju politycznego państwa, w którym uznaje się wolę większości obywateli jako źródło władzy i przyznaje się im prawa i wolności polityczne gwarantujące sprawowanie tej władzy; 3) synonim samych praw i wolności politycznych, których podstawą jest równość obywateli wobec prawa oraz równość ich szans i możliwości; 4) ustrój społeczno-gospodarczy zapewniający powszechny równy udział obywateli we własności i zarządzaniu narodowym majątkiem produkcyjnym, dostęp do dóbr kultury, oświaty i ochrony zdrowia; jest to tzw. demokracja społeczna i ekonomiczna, na której znaczenie kładą nacisk różne odmiany ruchów i ideologii lewicowych, np. socjalistyczne. Stosując kryterium zakresu udziału obywateli w wykonywaniu władzy, rozróżnia się demokrację pośrednią i demokrację bezpośrednią. Natomiast dyktatura (łac. dictare – dyktować) rządy absolutystyczne, autokratyczne, sprawowane przez jednostkę lub niewielką grupę osób, znoszące formalnie lub faktycznie swobody obywatelskie.¹ Proponuje rozwinąć ten temat obszerniej, aby poznać dogłębniej oba te ustroje, wówczas każdy z nas będzie mógł wybrać, który ustrój bardziej mu odpowiada.

Historia demokracji jest bardzo długa, w końcu ma ona ponad dwa tysiące lat. Postaram się wydobyć najważniejsze fakty, które moim zdaniem miały swoje odbicie w późniejszych wiekach a także mają w teraźniejszym rozumieniu demokracji.

Pierwszą była demokracja ateńska, która miała miejsce od VI do IV wieku p.n.e.. Starożytni Ateńczycy zbierali się na rynku, który był zwany Angorą, omawiali tam przeróżne sprawy oraz problemy państwa i podejmowali decyzje poprzez głosowanie. Takim urzędnikiem mógł zostać każdy obywatel ateński, który został wybrany przez lud i spełniał określone kryteria (był mężczyzną powyżej 20 roku życia urodzonym na wolności).
Demokracja w Rzymie była nazywana republika, co z języka łacińskiego oznacza rzecz wspólną. W rzeczywistości władzę sprawowali patrycjusze, czyli najbogatsi, zaś interesy ludzi biednych schodziły na boczny tor. Władza podzielona była pomiędzy różne instytucje. Jednak uważam, że Rzymowi potęgę dał właśnie w taki sposób sprawowany ustrój demokratyczny.

Nastały rządy królów i cesarzy. W Anglii władza była sprawowana przez króla, a rycerze pilnowali aby władza ta była jak najbardziej ograniczona. Została wprowadzona Wielka Karta Wolności, która ograniczała decyzje króla, gdyż potrzebowały one zgody Wielkiej Rady. Anglia przechodziła przez wiele konfliktów i w związku z nimi dosyć szybko zmieniał się wygląd panującego ustroju. Po ponownym konflikcie króla z poddanymi powstał dwuizbowy parlament, składający się z Izby Ludów i Izby Gmin.

W XV i XVI wieku Polska przechodziła okres rozkwitu demokracji, lecz była to demokracja szlachecka. Szlachta uzyskiwała od władców coraz to nowe przywileje, w ten sposób zapewniła sobie w państwie wysoką pozycję. Demokracja szlachecka podług wcześniej poznanych demokracji znacznie się różniła. Sejm był złożony z króla, członków izby poselskiej oraz senatu. Król miał jednak bardzo ograniczoną władzę przez szlachtę. Podczas trwania sejmu decyzje były podejmowane tylko wtedy, gdy wystąpiła zgoda wszystkich trzech sejmujących stanów. Jednak z czasem zaczęło to być bardzo uciążliwe, ponieważ coraz częściej dochodziło do zrywania sejmu bez podjęcia decyzji, w związku z tym coraz trudniej było przyjąć jakiekolwiek uchwały.

W XVIII wieku uchwalono we Francji Deklarację Praw Człowieka i Obywatela, dawała ona wszystkim obywatelom wolność i równość wobec prawa. Deklaracja ta wprowadziła w życie wszelakie prawa. Były to prawa osobiste (prawo do decydowania o sobie i swojej przyszłości, prawo do wybierania miejsca zamieszkania, wykonywanego zawodu, prawo do prywatności, prawo do zawierania małżeństw, prawo do wolności osobistej), prawa polityczne (prawo swobody wypowiedzi, wolność słowa, wolność druku, prawo do zakładania partii politycznych i stowarzyszeń, prawo do gromadzenia się, prawo do manifestacji, prawo do uczestniczenia we władzy: pośrednio - przez głosowanie i bezpośrednio - jako kandydat, na którego oddajemy głosy), prawa religijne (wolność sumienia, wolność wyznania, wolność wyboru religii, prawo do sprawowania kultu religijnego), prawa gospodarcze (nienaruszalność majątkowa, prawo do własności w nieruchomościach i ruchomościach, prawo do prowadzenia działalności gospodarczej, prawo gwarantujące dziedziczność majątku) i prawa obywatelskie (nietykalność osobista, tajemnica korespondencji).

W XVIII wieku w Stanach Zjednoczonych, w nowym federalnym państwie, władzę sprawowały poszczególne stany. Tam od samego początku panowała demokracja. Została uchwalona konstytucja, która określała zadania i uprawnienia władz federalnych. Została wprowadzona zasada trójpodziału władz, dzieliła ona władzę na ustawodawczą, wykonawczą i sądownicza. Z biegiem czasu Sąd Najwyższy dostał funkcję sprawdzania władzy ustawodawczej, miał on wgląd czy uchwalane akty przez władzę ustawodawczą nie są sprzeczne z konstytucją.

Po II wojnie światowej zdobyte doświadczenia skłoniły Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych do stworzenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, było to w 1948 roku. Deklaracja ta mówiła o tym, że każdy człowiek rodzi się wolny i równy oraz że posiada prawo do życia, wolności, pracy i wypoczynku.² Niestety o łamaniu zasad deklaracji codziennie można przeczytać w prasie, usłyszeć w radiu czy w telewizji.

Analizując przebieg historii demokracji można stwierdzić, że przyśpieszenie upowszechnienia się demokratyzacji nastąpiło w drugiej połowie ubiegłego wieku.

Współczesna demokracja oddaje władzę w ręce ludu i wszystkich traktuje równo. Podstawą istnienia demokracji jest konstytucja, wyjątkiem są Izrael oraz Wielka Brytania, nie posiadające konstytucji spisanej w jednym akcie. Współczesny demokratyczny system polityczny opiera się na zasadach:

1. Polityka jest dla wszystkich, czyli każdy obywatel ma dostęp oraz może zostać wybrany na różne stanowiska publiczne, bez względu na to w jakiej klasie społecznej się znajduje, czy jaka religię wyznaje. Jedynym ograniczeniem mogą być wyroki sądowe pozbawiające praw politycznych.

2. Naród jest suwerenny, z niego wywodzi się władza. Jest to również polityczna wspólnota obywateli w granicach państwa. Suwerenność narodu może być sprawowana bezpośrednio bądź pośrednio, przez wyłonienie grupy reprezentującej dana wspólnotę obywateli.

3. Zasada reprezentacji inaczej przedstawicielstwa mówi o tym, że lud w cyklicznych, wolnych i tajnych wyborach wybiera władzę, która będzie reprezentowała ogół obywateli.

4. Konieczność cyklicznego potwierdzania legitymacji władzy poprzez powszechne wybory, czyli nadanie prawomocności jej działaniu.

5. Możność zrzeszania się w partie polityczne.

6. Odpowiedzialności rządzących przed rządzonymi, czyli zapobieganie nadużyć władzy oraz tworzenie instytucji które będą władzę kontrolować.

7. Podziału władz, który polega na rozdzieleniu trzech podstawowych sfer rządzenia: ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej.

8. Wolności przekonań oraz wypowiedzi.

9. Ochronie praw obywatelskich, aby władza nadmiernie i bez uzasadnionych powodów nie ingerowała w sprawy prywatne obywateli.³

Demokracja wszędzie nie wygląda tak samo w zależności od kraju różni się systemem wyborczym oraz nie ma jednego uniwersalnego modelu.

Czym natomiast jest dyktatura? Z większości książek dowiemy się, że jest to nieograniczona władza, forma sprawowania rządów przez jednostkę lub wąską grupę osób, która nie została wyłoniona w wolnych wyborach oraz znajduje się poza kontrolą społeczna. Do dyktatury zalicza się takie formy rządów, jak autorytaryzm, faszyzm lub totalitaryzm. Podstawowymi cechami dyktatury jest stosowanie przemocy wobec przeciwników politycznych, nieuwzględnianie żadnych praw ani wolności obywatelskich, istnienie tylko jednej partii politycznej, narzucanie decyzji, nieobecność parlamentu w strukturze władzy. Zostaje ograniczona bądź całkowicie usuwana wszelka możliwość kontroli władzy.

Zagłębienie się w zagadnienie dyktatury może stanowić problem, ponieważ jest ona traktowana jako metoda sprawowania władzy lub sam ustrój polityczny. Już w starożytnej Grecji można dopatrzeć się cech dyktatury, była ona utożsamiana z tyranią. W starożytnym Rzymie istniał dyktator, który w sytuacji szczególnego zagrożenia, w swoim ręku skupiał ogół władzy.

Do bardziej znanych dyktatorów należą: Drakon, Napoleon Bonaparte, Fidel Castro, Francisco Franco, Adolf Hitler, Saddam Husajn, Józef Stalin, Benito Mussolini, Pol Pot.

Drakon był przywódcą ateńskim w 621 roku p.n.e.. Stworzył on pierwszy pisany kodeks praw, był on bardzo surowy dlatego w dzisiejszych czasach można spotkać się z „drakońskimi prawami” lub „drakońska karą”, które są synonimami surowego prawodawstwa. Drakon przez swoją surowość dostał miano dyktatora.

Napoleon Bonaparte ukazuje swoją dyktaturę w sposób dokonania zamachu stanu, a dzieje się to na trzech stopniach. W 1799 roku Napoleon zostaje wybrany na przywódcę Francji, ponieważ przyczynił się do wielu zwycięstw armii oraz nie był związany z żadna aferą gospodarczą, tym samym zjednał sobie sympatię burżuazji, był to pierwszy stopień dokonania zamachu stanu. W listopadzie 1799 roku rozprzestrzenia się wiadomość o pozornym spisku jakobińskim, wówczas Rada Starszych ufając Napoleonowi przekazuje mu dowództwo nad siłami wojskowymi w Paryżu. Staje się to drugim stopniem zamachu stanu jednocześnie ciągnącym za sobą poważna konsekwencje. Kiedy wojsko stanęło do dyspozycji Napoleona, a Rada Starszych i Rada Pięciuset zebrała się, wówczas miejsce obrad zostaje otoczone przez wojsko, które wypędza władzę i zmusza do wycofania się ze swoich stanowisk oraz funkcji. Rada Starszych zostaje zastraszona i sterroryzowana do tego stopnia, że oddaje rządy w ręce komisji złożonej z Napoleona Bonaparte i jego dwóch sojuszników: Sieyes i Ducos. Na koniec przeprowadzonego zamachu stanu Napoleon tworzy konstytucję, która powierza mu władzę absolutną. Najważniejsze reformy w konstytucji z grudnia 1799 roku, wprowadzonej przez Napoleona Bonaparte mówiły o:

1. Przekazaniu władzy wykonawczej trzem konsulom.

2. Napoleon mianuje się na pierwszego konsula, w związku z tym ma wyłączne prawo do inicjatywy ustawodawczej, czyli tylko on może występować z projektami ustaw i uchwał.

3. Zostają stworzone trzy ciała prawodawcze.

4. Stworzony system kompetencji poszczególnych organów państwowych został sformułowany w sposób skomplikowany i niejasny.

W ten sposób Napoleon Bonaparte sprawił, że niemal cała władza skupiała się w jego rękach. Po pewnym czasie zmienił on również Francję w państwo policyjne, a następnie w monarchię. Napoleon zrobił również wiele dobrych rzeczy dla swojego kraju między innymi zniósł feudalny system stanowy, wprowadził wolność gospodarcza, czy wolność religii.⁴ Jednak uważam, że zaczął w niewłaściwy sposób, ponieważ najpierw wprowadził swoją dyktaturę i dążył do swych celów przemocą.

Kolejnym z bardziej znanych dyktatorów jest Fidel Castro, który prowadził swe rzady na Kubie. Był on partyzantem, walczącym z dyktaturą Fulgencio Batisty. W styczniu 1959 roku Castro jako partyzancki przywódca wygrywa walkę z dyktatorem Batistą. Na początku na czele nowo powstałego rządu staje Miro Cardona, który był działaczem demokratycznym. W przeciągu paru następnych tygodni Miro Cardona zastaje odsunięty od władzy, a głową rządu zastaje Fidel Castro. Stosunki ze Stanami Zjednoczonymi znacznie się popsuły, ponieważ Castro wprowadził reformę, w której wyłączył kapitał Stanów Zjednoczonych na Kubie, który był zainwestowany w plantację oraz przetwórstwo trzciny cukrowej. Wówczas ZSRR przekazała pomoc Kubie poprzez kupno cukru oraz sprzedaż ropy naftowej. W październiku 1965 roku Fidel Castro zostaje pierwszym sekretarzem Komunistycznej Partii Kuby. Trudna sytuacja gospodarcza na Kubie, brutalnie tłumiona opozycja wobec dyktatury oraz czystki przeprowadzone przez dyktatora zmusiły Kubańczyków i wiele innych osób na emigracje z kraju. Próba obalenia rządów Fidela Castro za sprawą inwazji w Zatoce Świń przez emigrantów nie powiodła się. Castro umocnił swoją władzę i przyśpieszył proces przemian na Kubie. Zacieśniła się współpraca z ZSRR przez pomoc w uzbrojeniu Kuby. Przez to wybuchł konflikt miedzy USA z ZSRR nazwany „kryzysem rakietowym” spowodowanym rozmieszczeniem przez ZSRR wyrzutni rakiet na terenie Kuby. Był to najbardziej krytyczny moment w trakcie kryzysu kubańskiego, ponieważ groziła inwazja na Kubę. Fidel Castro naciskał na Nikitę Chruszczowa, przywódcę ZSRR, aby rozpętać wojnę ze Stanami Zjednoczonymi. Jednak Chruszczow, ku niezadowoleniu Castra, przystał na nacisk Ameryki i zdemontował wyrzutnie rakietowe na Kubie. Rządy Fidela Castro spowodowały emigrację wielu ludzi z Kuby, na początku uciekali amerykańscy kapitaliści, wojskowi i urzędnicy, czyli wszystkie osoby połączone z rządami Batisty. Kolejne ucieczki z kraju były spowodowane przez represje, inne ograniczenia polityczne oraz przyczyny ekonomiczne. Fidel Castro nie dawał swojemu społeczeństwu poczucia bezpieczeństwa, nie interesował się losami ludu lecz swoją korzyścią. Fidel Castro był najdłużej rządzącym dyktatorem, sprawował swoją dyktaturę przez 49 lat.⁵

W Hiszpanii, w 1938 roku, dyktatorem był Francisco Franco. Kiedy do Hiszpanii pewnie wkradł się komunizm Francisco Franco razem ze swoimi oddziałami wywołał rebelię, która zapoczątkowała krwawą wojnę domową. W lipcu 1936 roku na Maroku doszło do buntu wojskowych przeciwko rządowi, dostawali oni wsparcie ze strony Niemiec, Portugalii i Włoch. Franco został obsadzony na stanowisku naczelnego dowódcy sił zbrojnych, po kilkunastu dniach dostał również całą władzę cywilną, został mianowany szefem rządu. W październiku 1936 roku sam mianował się na szefa państwa. Politykę jaką wprowadzał Franco była wzorowana na jego przekonaniach politycznych i społecznych, był on patriotą, osobą bardzo wierzącą w katolicyzm. Kiedy wygrał on wojnę domową zapoczątkował działania, które miały na celu zagładę zbrodniarzy wojennych, oraz prześladowanie osób połączonych z dawnymi siłami republikańskiej władzy. Pewna część działań miała charakter formalnie legalny, lecz Franco dopuszczał się także działań nielegalnych. Zwykli kryminaliści byli więzieni razem z politycznymi przestępcami. Zaznania często były wymuszane torturami. Ludzie byli więzieni bezterminowo i musieli długi okres oczekiwać na swoje sprawy, bądź procesy były prowadzone przed trybunałem wojskowym, bez możliwości obrony dla skazanego. Patrząc z jednej strony komuniści mordowali duchownych oraz swoich przeciwników, dlatego Franco walczył o swoje przekonania, które były inne od komunistycznych. Lecz nie tłumaczy go to z jego dyktatorskich zachowań.⁶

Saddam Husajn w latach 1974-2003 był dyktatorem w Iraku. Kiedy przejął władzę jego partia Bass zawarła porozumienie z kurdyjskimi rebeliantami. Jednak po pewnym okresie czasu wszystko się zmieniło, porozumienie się załamało rebelianci sięgnęli po broń i zaczęła się wojna. Husajn ograniczył wolność wyznawania religii. Ludzie uciekali z kraju aby ochronić się przed reżimem Husajna, byli to szczególnie Kurdowie. W kraju wiele dzieci umarło z powodu chorób i niedożywienia. Pozwalał on na torturowanie, morderstwa, gwałty Irakijczyków oraz ogólny terroryzm. Był niesamowicie okrutny, podczas tortur dopuszczano się do bicia, wyłupywania oczu, wstrząsów elektrycznych. Większość osób w wyniku takiego traktowania umierało, bądź doznawało kalectwa zarówno fizycznego jak i psychicznego. Husajn dopuszczał się używania broni chemicznej. Słynął on również z niezliczonych egzekucji, stworzył „program oczyszczania więzień”, który polegał na wymordowaniu wszystkich więźniów. Saddam Husajn w 2006 roku został skazany na śmierć przez powieszenie, za zbrodnie jakich się dopuścił przeciwko ludzkości.

Jednym z największych faszystowskich dyktatorów był Adolf Hitler. Hasła głoszone przez niego były antysemickie i antykapitalistyczne. Wierzył w to że obywatele niemieccy należą do razy aryjskiej, czyli populacji, która powinna rządzącej światem. W styczniu 1933 roku Hitler doszedł do władzy. Natychmiast zaczął wcielać w rzycie swoje idee i przekonania. Wprowadził system jednopartyjny, co od razu dało mu władzę dyktatora. Swoją dyktaturę wprowadzał poprzez:

1. NSDAP czyli Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników, która zrzeszała w sobie osoby o poglądach skrajnie antykomunistycznych, antydemokratycznych, szowinistycznych, rasistowskich. Partia ta po I wojnie światowej wykorzystała rozgniewanie wywołane powojennym kryzysem gospodarczym i przekonała do siebie duża część społeczeństwa. Partia ta inwigilowała społeczeństwo, miała wychowywać młodzież według zasad idei dyktatora, realizowała program podboju Europy, odpowiadała za politykę terroru na zdobytych ziemiach oraz za zagładę Żydów. Po zakończeniu wojny w procesie norymberskim została uznana za organizację przestępczą oraz oskarżona o zbrodnie przeciwko ludzkości.

2. Powstawały obozy koncentracyjne, pierwszy obóz powstał w 1934 roku w Dachau. W takich obozach umieszczano wszystkich Żydów, antyfaszystów, a po rozpoczęciu II wojny światowej zsyłano tam wszystkich ludzi sprzeciwiających się Hitlerowi. Ludzi w takich obozach traktowano wręcz okrutnie i nieludzko. Bez względu na wiek, czy płeć wszyscy przebywali w poniżających warunkach i musieli nieludzko pracować. Kiedy osoba z powodu wycieńczenia bądź choroby nie miała sił pracować, została wysyłana do komory gazowej, gdzie została mordowana.

3. W 1933 roku zostało powołane Gestapo, czyli tajna policja. Był to bardzo brutalny organ władzy, który na aresztowanych stosowali tortury zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Byli okrutni i bezwzględni, w czasie przesłuchań katowali aresztowanych. Zsyłali oni również ludzi do obozów koncentracyjnych.

4. Została rozbudowana sieć szpiegowska, której członkowie byli specjalistycznie szkoleni. Zbierała ona informacje z krajów podbitych jak i z tych którym udało się obronić przed nazistami.

Upadek Adolfa Hitlera został spowodowany przez jego upadek w II wojnie światowej. Państwo Rzeszy Niemieckiej opierało się na terrorze oraz dyktaturze. Cechą szczególną dla Hitlera był to, że wprowadził w życie idee rasistowskie i nazistowskie. Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze sądził zbrodniarzy tej wojny, jednak sam Adolf Hitler popełnił samobójstwo i tym samym uniknął kary.^7,8

W ZSRR Stalin Józef Wissarionowicz od 1898 roku sekretarz generalny Rosyjskiej Komunistycznej Partii bolszewików. Po śmierci Lenina oraz wyeliminowaniu osób, które mogłyby pokrzyżować jego plany, staje się dyktatorem ZSRR. Od 1929 roku Stalin osiągnął szczyty swej władzy. Sprawił on, że Związek Radziecki stał się mocarstwem przemysłowym i militarnym, poprzez kolektywizację rolnictwa oraz przyśpieszoną industrializację. Jednak potęgę mocarstwa przypłaciło życiem wiele osób poprzez głód, represje wobec warstw społecznych i narodowościowych oraz masowe zbrodnie. Wszelkim przemianom gospodarczym nieodłącznie towarzyszył wizerunek Józefa Stalina. Był patronem miast i ulic, na jego cześć stawiano niezliczone pomniki, malowano obrazy, pisano wiersze. Od 1934 roku Stalin rozpoczął wielką czystkę, czyli w Związku Radzieckim panował terror. Powstały obozy pracy zwane GUŁagu (Gławnoje Uprawljenie Łagierej tzn. główny zarząd obozów), do których zsyłano elity partyjne i wojskowe, naukowców, artystów a również zwykłych obywateli. Celem zsyłania ludzi do tych obozów było ich wymordowanie. W 1939 roku Stalin podpisał pakt Ribbentrop-Mołotow, było to porozumienie niemiecko-radzieckie, w którym to Europa Wschodnia została podzielona między dwóch dyktatorów. Jednak w 1941 roku Niemcy zaatakowały Związek Radziecki, w rezultacie ZSRR za sprawą Armii Czerwonej, wyparło wojska niemieckie i zajęła większą część Europy Wschodniej. Tuż obok Adolfa Hitlera, Józef Stalin był twórcą najbardziej ludobójczego reżimu XX wieku. Doprowadził ZSRR do miana mocarstwa, przy tym prowadząc dyktatorski kult własnej osoby.⁹

We Włoszech w 1922 roku przejmuje panowanie faszystowska dyktatura. Jej prekursorem jest Benito Mussolini, w którego ręce zostaje powierzone utworzenie nowego rządu, aby przeprowadzić reformy oraz przywrócić porządek w kraju. Obywatele utracili swoje swobody demokratyczne, a państwo, przez tajną policję, zaczęło kontrolować wszystkie aspekty ich życia, żeby lud popierał reżim. Panowanie przejmuje tylko jedna Narodowa Partia Faszystowska. Mussolini nie chciał dopuścić komunistów do władzy. Ratusz Mediolański był okupowany przez komunistów, wówczas Mussolini wysłał „Czarne Koszule” na miejsce zamieszek i w brutalny sposób stłumili oni komunistyczny strajk i przejęli władzę. Dyktator bez większych przeszkód mógł planować przejęcie dominacji nad światem, ponieważ inne europejskie narody nie chciały powodować następnej wojny. Mussolini chciał kolonizować inne kraje wokół Morza Śródziemnego tak samo jak Wielka Brytania i Francja. Włosi posiadali kolonie w Erytreę i Somalii, teraz inwazja spadła na Abisynię. W czasie podboju armia włoska używała gazy musztardowego (mimo, że był on zakazany konwencją genewska) przeciwko łukom, włóczniom oraz broni z XIX wieku. Dyktator dopuścił również aby podpalać wioski miotaczami ognia. Włosi oprócz celów militarnych, atakowali również ludność cywilną, obozy Czerwonego Krzyża a także ambulanse. Więźniowie wojenni, zarówno żołnierze, rebelianci jak i ludność cywilna, zostawali rozstrzeliwani, gdyż Mussolini bał się kontrataku ze strony Abisyni. Włosi nie tylko terroryzowali ludzi, ale również wykorzystywali ich w obozach pracy przymusowej. Dzięki międzynarodowym dziennikarzom i Międzynarodowemu Czerwonemu Krzyżowi okrutny sposób w jaki postępował Mussolini został ujawniony przed światem. Dowiedzieliśmy się o nieludzkim traktowaniu podbitych plemion, o znęcaniu się nad nimi, o znieczulicy żołnierzy włoskich, którzy wyrzucali ludzi z samolotów, robili sobie zdjęcia przy stosach ciał. Mussolini był też okrutnym dyktatorem dla Włochów wprowadzając reżim i inwigilacje społeczeństwa.^10,11

Pol Pot nazywał się naprawdę Saloth Sar, po wojnie domowej w Kambodży zostaje obsadzony na stanowisku premiera rządu. Wprowadził on do kraju ekstremalny komunizm. Chciał zbudować nowe państwo, które opierałoby się na rolniczym dobrobycie, z tego powodu przesiedlił populację miejską do obozów pracy. Był on przywódcą komunistycznej partyzantki Czerwonych Khmerów, przez których zmarło kilka milionów Kambodżan, poprzez śmierć w wyniku głodu, tortur oraz egzekucji. W stworzonych przez Pola Pota zakładach pracy ludzie musieli pracować, przy uprawie ryżu, od dwunastu do czternastu godzin dziennie za minimalna ilość pożywienia. Ludzie, którzy nie byli przyzwyczajenie do pracy chorowali lub umierali, tych którzy nie byli już zdolni do pracy w okrutny sposób zabijano. Niezdolnych pracować wywożono poza teren obozu kazano im samym sobie wykopać grób, po uderzeniu łopatą w tył głowy zakopywano ich bez względy na to czy cios był śmiertelny czy nie. Czerwoni Khmerzy mówili o chłopach i pracownikach rolnych, że są idealnymi komunistami. Jednak byłych mieszkańców miast uważano za niepotrzebnych do realizacji planów Pola Pota, w związku z tym najdrobniejsze wykroczenie z ich strony groziło wysłaniem na pole śmierci. Tworzono więzienie do których wtrącano inteligencję, artystów, bądź ludzi którzy odważyli się sprzeciwić dyktaturze Pola Pota. Podczas przetrzymywania więźniów było przyzwolenie na wiele okrutnych rzeczy wobec nich, między innymi bito więźniów, często do doprowadzenia zgonu, torturowano ich, brutalnie i nieludzko traktowano. Partyzanci zwani Czerwonymi Khmerami, kierowani przez Pola Pota, rządzili dzięki sianiu strachu i terroru, zabijali ludzi bez uzasadnionych powodów, byli okrutni i bezwzględni. Pol Pot został obalony w 1979 roku, mimo, że jego dyktatura trwała zaledwie cztery lata, zdołał wyrządzić ogromna krzywdę dla Kambodżańskiego społeczeństwa.¹²

Dyktatura najczęściej dominuje w krajach, gdzie jest słabo rozwinięta gospodarka lub krótka tradycja demokratyzacji. Cechami dyktatury jest stosowanie przemocy wobec przeciwników politycznych, dowolność stanowienia i egzekwowania praw, brak poszanowania wolności obywatelskich, system jednopartyjny, arbitralność decyzji, nieobecność parlamentu w strukturze władzy. W dyktaturze rządzący starają się kontrolować zarówno życie polityczne, jak i często rzycie w sferze prywatnej, zwracając uwagę na poglądy i zachowanie obywateli. Dyktatorzy wprowadzają w życie strach i grozę i terroryzm.

Większość ludzi popiera system demokratyczny, zarówno ludzi wykształconych, którzy znają dokładnie ten jak i inne systemy sprawowania władzy, jak i ludzi mniej wykształconych, choć może wiąże się to z tym, że nie interesują się oni polityka, nie lubią zmian i dobrze im tak jak jest. Są również przeciwnicy demokratyzacji, ale większość nie mówi tego na głos, większość przeciwników woli się wypowiedzieć anonimowo np. na forach internetowych: „demokracja to rodzaj świeckiej religii. Ma swoje dogmaty (standardy demokratyczne), swój kler (autorytety moralne), swoje obrządki (wybory, referenda), swoją moralność (relatywizm), swój dekalog (prawa człowieka).” ¹³

System dyktatorki ma swoich zwolenników tylko w osobach, które mają władze. Bardzo możliwe, że reszta społeczeństwa w takim kraju gdzie panuje dyktatura wolałaby mieszkać w państwie o innym systemie. Niestety te osoby są zastraszane i sterroryzowane, w związku z tym nie mogą głośno wyrazić swojego odmiennego zdania pod presja kary ze stron organów państwowych.

Demokracja też posiada wady i prawdopodobne Winston Churchill miał rację kiedy mówił: „demokracja jest złym ustrojem, ale nikt dotąd nie wymyślił lepszego”. Demokracja nie jest więc i nie musi być idealnym rozwiązaniem dla wszystkich społeczeństw. Moim zdaniem na świecie nie ma idealnego systemu sprawowania władzy, ponieważ każdy system posiada jakieś zalety jak i wady. Gdybym miała jednak wybierać pomiędzy życiem w kraju o ustroju demokratycznym albo dyktatorskim, zdecydowanie wybrałabym kraj demokratyczny, ponieważ władza w nim jest w rękach społeczeństwa i wspólnie z innymi obywatelami decyduję o swoim losie. W takim systemie posiadam poczucie bezpieczeństwa i mogę głosić swoje poglądy bez względu na to czy inni się z nimi zgadzają czy też nie.

Bibliografia:

1. Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa, Wydawnictwo naukowe 1995

2. Gulczyński M.: Panorama systemów politycznych świata. Warszawa, Wydawnictwo Sejmowe 2004

3. www.historia.pgi.pl

4. Anderson J., Williams A., Head V.: Rzezie, masakry i zbrodnie wojenne od starożytności do współczesności. Warszawa, „Bellona” 2009

5. www.pl.wikipedia.org

6. Howard J. Langer: Księga najważniejszych postaci II wojny światowej. Warszawa, „Bellona” 2008

7. Castleden R.: Wydarzenia, które zmieniły losy świata. „Bellona” 2008

8. www.zadane.pl

9. Durschmied E.: Najsłynniejsze rewolucje i zamachy stanu. Warszawa, Wydawnictwo Amber 2002

---

1. Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe 1995↩

2. www.historia.pgi.pl↩

3. ³ Gulczyński M.: Panorama systemów politycznych świata. Warszawa, Wydawnictwo Sejmowe 2004↩

4. www.pl.wikipedia.org↩

5. Castleden R.: Wydarzenia, które zmieniły losy świata. „Ballona” 2008↩

6. Howard J. Langer: Księga najważniejszych postaci II wojny światowej. Warszawa, „Bellona” 2008↩

7. Howard J. Langer: Księga najważniejszych postaci II wojny światowej. Warszawa, „Bellona” 2008↩

8. Castleden R.: Wydarzenia, które zmieniły losy świata. „Ballona” 2008↩

9. Howard J. Langer: Księga najważniejszych postaci II wojny światowej. Warszawa, „Bellona” 2008↩

10. Anderson J., Williams A., Head V.: Rzezie, masakry I zbrodnie wojenne od starożytności do współczesności. Warszawa, „Bellona” 2009↩

11. Castleden R.: Wydarzenia, które zmieniły losy świata. „Ballona” 2008↩

12. Anderson J., Williams A., Head V.: Rzezie, masakry I zbrodnie wojenne od starożytności do współczesności. Warszawa, „Bellona” 2009↩

13. www.zadane.pl↩