ĆWICZENIE 20

MIKROSKOP.

A. Przebieg doświadczenia:

CZĘŚĆ I. Wyznaczanie powiększenia mikroskopu.

1. Włączyć oświetlacz mikroskopu (szary mikroskop z przystawką pomiarową) – w okularze

powinno być widoczne jasne pole z podziałką i krzyżem.

2. Płytkę z podziałką wzorcową (do odbioru u asystenta na legitymację) ułożyć na stoliku

mikroskopu tak, aby podziałka znalazła się w osi optycznej obiektywu opisanego x10.

3. Przesuwając w pionie stolik mikroskopu znaleźć ostry obraz podziałki wzorcowej.

Poprawić ustawienie płytki tak, aby kreski podziałki wzorcowej (grubsze) były równoległe

do skali w okularze oraz leżały w linii przesuwu krzyża.

4. Wybrać jedną z kresek podziałki wzorcowej leżącą po lewej stronie pola widzenia, ustawić

przecięcie krzyża na jednym z jej brzegów (po przesunięciu krzyża na drugą kreskę należy

ustawić krzyż na tym samym brzegu) i odczytać położenie krzyża względem skali

widocznej w okularze (całkowitą liczbę milimetrów odczytuje się na skali w okularze,

części milimetra na bębnie pokrętła okularu; np. jeśli przecięcie krzyża znajduje się między

kreskami skali okularu oznaczonymi 2 i 3, a wartość linia na śrubie mikrometrycznej

wskazuje np. 55 to L1 = 2,55). Wynik wpisać do tabeli I na kontrolce.

5. Przesunąć krzyż w prawą stronę na drugą kreskę ( sąsiednia lub dalszą) i odczytać L2.

6. Wiedząc, że stała płytki wzorcowej tj. odstęp między dwoma sąsiednimi kreskami wynosi

0,1 mm, wpisać na kontrolkę rzeczywistą odległość Lrz o jaką przesunięto krzyż.

7. Obliczyć różnicę położeń śruby Lmik= L2− L1 , wpisać na kontrolkę.

8. Pomiary z punktów 4-7 powtórzyć 10 razy zmieniając początkowe położenie krzyża

okularu oraz Lrz (od 0,1 do 0,4).

CZĘŚĆ II. Pomiar małych odległości.

1. Wyjąć płytkę wzorcową.

2. Kawałek włosa położyć na szkiełko podstawowe, przykryć nakrywkowym. Tak

przygotowany preparat włożyć pod mikroskop tak, aby włos był ustawiony pionowo.

3. Uzyskać ostry obraz włosa w mikroskopie dla obiektywu opisanego: x10. Poprawić

ułożenie włosa tak, aby był równolegle do skali w okularze

4. Ustawić krzyż okularu na lewą krawędź włosa, odcztać położenie śruby mikrometrycznej

L1, wpisać na kontrolkę do tabeli II.

5. Przesunąć krzyż obiektywu na prawą krawędź włosa, odczytać płożenie śruby L2, wpisać

do tabeli II.

6. Obliczyć różnicę położeń śruby Lmik = L2 – L1, która jest pozorną grubością włosa.

7. Pomiar z punktów 4-6 powtórzyć 10 razy przesuwając płytkę z włosem wzdłuż pionowej

osi.

8. Wyjąć preparat spod mikroskopu.

CZĘŚĆ III. Obserwacja wybranych preparatów mikroskopowych.

1. Wybrać do obserwacji trzy preparaty.

2. Wykorzystując mikroskop z dwoma okularami i obiektyw „x40”. Znaleźć ostry obraz

preparatu. Jeśli nie udało się uzyskać takiego obrazu, zmienić obiektyw na „×100” i

nałożyć olejek imersyjny na preparat mikroskopowy (olejek nałożyć za pomocą bagietki).

Po uzyskaniu ostrego obrazu preparatu przerysować go na kartę kontrolną. Wykonać

obserwacje dla pozostałych dwóch preparatów.3. Jeśli był używany olejek immersyjny, zmyć go etanolem z preparatów i bagietki. Odłożyć

preparaty do pudełka.

4. Wyłączyc aparaturę, uporządkować stanowisko pomiarowe.

5. Wykonać opracowanie wyników.

B. Opracowanie wyników.

1. Uzupełnić tabelę nr I na kontrolce obliczając dla każdego pomiaru powiększenie. Obliczyć

odchylenie standardowe średniej arytmetycznej powiększenia.

2. Obliczyć średnią wartość pozornej grubości włosa oraz odchylenie standardowe średniej.

3. Obliczyć średnią rzeczywistą grubość włosa ze wzoru:

L rzecz= Lmik /P

Lmik - pozorna grubość włosa, P - powiększenie obiektywu wyznaczone w części I.

4. Obliczyć wzgledny błąd wyznaczenia rzeczywistej grubości włosa (zmiennymi są

pozorna grubość włosa i powiększenie). Wyznaczyć błąd wzgledny procentowy.

5. Obliczyć bezwzgledny błąd wyznaczenia grubości włosa.

6. Wykonać rysunki obserwowanych preparatów; podpisać obserwowane obiekty.

7. Przeprowadzić dyskusję wyników i narysować bieg promieni w mikroskopie.