PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ – LISTA ZAGADNIEŃ EGZAMINACYJNYCH

1. Historyczny rozwój integracji europejskiej: od Deklaracji Schumanna do Traktatu Lizbońskiego.

2. Charakter prawny i struktura Unii Europejskiej. Podmiotowość prawnomiędzynarodowa Unii Europejskiej. Unia Europejska jako następca prawny Wspólnoty Europejskiej.

3. Zasada kompetencji powierzonych (principle of conferral). Podział kompetencji między Unię Europejską a państwa członkowskie. Zasada pomocniczości. Zasada subsydiarności. Rola parlamentów narodowych.

4. Zasada lojalności i szczerej współpracy na tle art. 4 ust. 3 TUE.

5. System instytucjonalny Unii Europejskiej.

   1. Parlament Europejski.

   2. Rada Europejska.

   3. Rada Unii Europejskiej.

   4. Komisja Europejska.

   5. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Sąd (dawny Sąd Pierwszej Instancji).

6. Tworzenie prawa na tle Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

7. Zawieranie przez Unię Europejską umów międzynarodowych na tle Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Zdolność traktatowa Unii.

8. Źródła prawa Unii Europejskiej.

   1. Prawo pierwotne. Traktaty.

   2. Ogólne zasady prawa Unii Europejskiej.

   3. Rozporządzenia.

   4. Dyrektywy.

   5. Decyzje.

   6. Zalecenia i opinie.

   7. Umowy międzynarodowe.

   8. Tworzenie prawa pochodnego Unii Europejskiej.

9. Prawo Unii Europejskiej a prawo państw członkowskich.

   1. Zasada pierwszeństwa prawa Unii Europejskiej w stosunku do prawa państw członkowskich w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

   2. Zasada pierwszeństwa prawa Unii Europejskiej w stosunku do prawa państw członkowskich w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego.

   3. Zasada bezpośredniego skutku prawa Unii Europejskiej w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

   4. Zasada bezpośredniego skutku prawa Unii Europejskiej w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego.

   5. Konstytucja RP a członkostwo Polski w Unii Europejskiej.

10. Odpowiedzialność państw członkowskich za szkody wyrządzone wskutek naruszenia prawa Unii Europejskiej.

    1. Odpowiedzialność za nieimplementowanie lub niewłaściwe implementowanie dyrektywy.

    2. Odpowiedzialność za naruszenie prawa UE przez prawodawcę krajowego.

    3. Odpowiedzialność za naruszenie prawa UE przez organ władzy sądowej.

11. System ochrony prawnej.

    1. Procedura prejudycjalna (art. 267TfUE), w tym w szczególności:

       1. Sądy upoważnione do wystąpienia z pytaniem prejudycjalnym.

       2. Pojęcie sądu ostatniej instancji.

       3. Doktrynaacteclairiacteéclairé.

       4. Skutkiwyrokuprejudycjalnego.

       5. Przedmiot, zakres i formułowanie pytań prejudycjalnych.

    2. Skarga na nieważność aktu prawa Unii Europejskiej (art. 263TfUE), w tym w szczególności:

       1. Problem legitymacji czynnej podmiotów prywatnych.

       2. Test Plaumanna.

       3. Pojęcie aktu regulacyjnego.

       4. Orzecznictwo TSUE i Sądu od sprawy Plaumannprzez JégoQueredoInuiti Microban.

       5. Przesłanki nieważności aktu prawnego.

       6. Problem ekstraterytorianlnego stosowania prawa unijnego (sprawa 129/5 ÅhlströmOsakeyhtiö and Others v. Commission).

    3. Skarga Komisji Europejskiej przeciwko państwu członkowskiemu o naruszenie zobowiązań traktatowych na tle art. 258 TFUE (dawny art. 226 TWE).

12. Ochrona praw podstawowych w prawie Unii Europejskiej.

    1. Historyczny rozwój ochrony praw podstawowych na podstawie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

    2. Karta praw podstawowych Unii Europejskiej.

    3. Przystąpienie Unii Europejskiej europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (art. 6 ust. 2 TUE) i opinia 2/14 Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

13. Swoboda przepływu towarów.

    1. Unia celna.

    2. Reguły pochodzenia towarów.

    3. Zakaz wprowadzania opłat o skutku równoważnym do ceł (art. 28 TfUE).

    4. Zakaz wprowadzania środków o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych (art. 30 TfUE).

    5. Pojęcie środków o skutku równoważnym do ograniczeń ilościowych: od sprawy Dassonville przez Keck i Mithouard do sprawy C-110/05Komisja Europejska przeciwko Włochy.

    6. Dopuszczalne ograniczenia swobody według art. 36 TfUE.

    7. Pojęcie nadrzędnych wymogów interesu publicznego (mandatoryrequirements of public interest).

    8. Zakaz opodatkowania dyskryminacyjnego towarów w rozumieniu art. 110 TfUEw orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

    9. Problem horyzontalnej skuteczności art. 30 TfUE w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sprawaFraBo).

14. Swoboda przepływu osób/obywateli Unii Europejskiej.

    1. Pojęcie „pracownika” w rozumieniu art. 45 TfUE w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

    2. Uprawnienia akcesoryjne pracowników.

    3. Pojęcie „członka rodziny” obywatela Unii Europejskiej według dyrektywy 2004/38/WE PE i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw członkowskich.

    4. Prawo pobytu obywatela Unii Europejskiej w innym państwie członkowskim według dyrektywy 2004/38/WE PE i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw członkowskich.

    5. Ograniczenia swobody przepływu pracowników w rozumieniu art. 45 TfUE w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

    6. Ograniczenia swobodyprzepływu pracowników w Traktacie Akcesyjnym z 2004 r.

    7. Problem horyzontalnej skuteczności art. 45 TfUE w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sprawy Bosman i Angonese).

15. Swoboda przedsiębiorczości.

    1. Zakaz dyskryminacji na tle swobody przedsiębiorczości w orzecznictwie ETS na tle art. 49 TfUE.

    2. Ograniczenia swobodyprzedsiębiorczości w rozumieniu art. 51 i 52 TfUE w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

    3. Przeniesienie siedziby spółki do innego państwa członkowskiego w orzecznictwie TSUE.

16. Swoboda świadczenia usług.

    1. Pojęcie „usługi” w swobodzie świadczenia usług w orzecznictwie TSUE.

    2. Ograniczenia swobodyświadczenia usług w rozumieniu art. 62 TfUE w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

17. Swoboda przepływu kapitału i płatności.

    1. Pojęcie „przepływu kapitału” w prawie unijnym i orzecznictwie TSUE.

    2. Ograniczenia swobodyprzepływu kapitału w rozumieniu art. 65 TfUE w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

    3. Ograniczenia swobodyprzepływu kapitału w Traktacie Akcesyjnym z 2004 r.

18. Unia Gospodarcza i Pieniężna.

    1. Pojęcie kryteriów konwergencji na tle art. 140 TfUE.

    2. Pakt Stabilności i Wzrostu.

    3. Wprowadzenie euro jako element Unii Gospodarczej i Pieniężnej.

    4. Europejski Bank Centralny i Europejski System Banków Centralnych jako instytucje UGiP.

[UWAGA!]+ co do każdego orzeczenia z listy na egzaminie może pojawić się pytanie: co dane orzeczenie wniosło do rozwoju prawa unijnego