Uwaga: Jest to tylko podgląd dokumentu i ze względów technicznych wygląd i treść mogą odbiegać od oryginału.
Kliknij tutaj aby przejść do strony pobierania pliku.

116. Główne jednostki geologiczne i tektoniczne Polski. Pod względem budowy geologicznej i tektoniki Polska leży w strefie przejściowej między Europą Zachodnią   a   Wschodnią.   Można   tu   wydzielić   trzy   wielkie   jednostki   tektoniczne:   1) wschodnioeuropejską platformę prekambryjską, której zasięg wyznacza linia Koszalin-Chojnice- Toruń-Warszawa-Krasnystaw. Obejmuje ok. 1/3 powierzchni kraju. Uformowana w  prekambrze i zbudowana z gnejsów, bazaltów i granitów, stanowi  usztywniony  obszar,  który  w  przeszłości nie  podlegał  dużym  deformacjom,  i  jest  położona  na  głębokości  od  500  do   2000   m   pod warstwami   osadowymi   powstałymi   w   późniejszych   okresach   geologicznych.   W   obrębie platformy   wyróżnia   się:    Wyniesienie    Łeby,    Obniżenie    Perybałtyckie    (Nadbałtyckie), Wyniesienie  Mazursko-Suwalskie,  Obniżenie  Podlaskie,  Wyniesienie   Sławatycz   (Podlasko- Lubelskie). 2) obszar fałdowań paleozoicznych (kaledońskich i hercyńskich) Europy Środkowej  i Zachodniej, obejmuje ok. 60% powierzchni kraju, zaznacza  się  na  powierzchni  jako  Sudety  i Góry Świętokrzyskie. 3) obszar fałdowań alpejskich Europy Południowej,  do  którego  zaliczamy zapadliska przedkarpackie, Karpaty Środkowe (Tatry), Karpaty Zewnętrzne  (Beskidy),  Pieniński Pas Skałkowy oraz zapadliska przedkarpackie. Podział Polski na jednostki geologiczno-tektoniczne a)jednostki platformy wschodnio-europejskiej -wzniesienie Łeby -obniżenie perybałtyckie -niecka Brzeźna -wzniesienie mazursko-suwalskie -obniżenie podlaskie -wzniesienie podlaskie -obniżenie nadbużańskie b)jednostki tektoniczne platformy paleozoicznej -wał kujawsko-pomorski -niecka łódzka -niecka miechowska -niecka mogileńska -niecka szczecińska -monoklina przedsudecka -monoklina śląsko-krakowska c)obszary fałdowań alpejskich w Polsce -zapadlisko przedkarpackie -Karpaty -Pieniny -Tatry 117. Jednostki geologiczno-strukturalne Sudetów  i ich granice. Sudety Zachodnie: - krystalinik karkonosko-izerski (ograniczony od NE uskokiem śródsudeckim, SW- nasunięciem łużyckim, NW – masyw łużycki,  SE- depresja świebodzic) - masyw łużycki - metamorfik kaczawski ( granice- uskoki- SW- śródsudecki, NE – brzeżny. Na SE depresja Świebodzic, NW – Nysa Łużycka ) - niecka północnosudecka (rozciąga się od okolic Świerzawy na E po dolinę Nysy Łużyckiej

na W ) Sudety Środkowe - kra sowiogórska ( granice E- strefa Niemczy, S- struktura bardzka ,W- depresja śródsudecka,  NW- depresja Świebodzic, - krystalinik Lądka-Śnieżnika (Graniczy: NE – granitoid Kłodzko-Złotostocki, W- rów gr. Nysy, E- nas. Ramzowskie, NW- Usk.SB ) - krystalinik orlicko-bystrzycki (N- depresja śródsudecka, NW- nasunięcie hronowskie, W do SW nasunięcie łużyckie ,E d SE- rów górnej Nysy ) - granitoidy Kudowy ( W część gór Orlickich) i kłodzko-złotostockie ( między kryst Lądka – Śnieżnikai strukturą bardzką ) - rów górnej Nysy ( od N E do SE - krystalinik Lądka Śnieżnika, W do SW- krystalinik orlicko- bystrzycki, N- depresja Świebodzic) - metamorfik kłodzki ( od N po E struktura bardzka, S granitoid kłodzko-złotostocki, W – uskok ? ) - struktura bardzka ( E – uskok brzeżny, SE- granitoid kłodzko-złotostocki, od W do SW- metamorfik kłodzki, N- kra sowiogórska ) - depresja świebodzic (+od N graniczy z G. Kaczawskimi, od NE USB, od S G.Sowie, od SW Uśródsuedecki ) i śródsudecka (-  graniczy W rudawy janowickie, N g. kaczawskie, NE depresja świebodzic, S rów górnej nysy i uskok porici hronov.) Przedgórze sudeckie 118. Budowa polskiej części platformy wschodnioeuropejskiej. Na obszarze Polski platforma wschodnioeuropejska ma charakter płyty (fundament krystaliczny + pokrywa osadowa). Występują trzy wyniesienia warstwy krystalicznej: - okolice Łeby - Wyniesienie mazursko-suwalskie - Sławatycz Oraz trzy główne obnirzenia warstwy krystalicznej: - obniżenie perybałtyckie - obniżenie podlaskie - obniżenie nadbużańskie 119. Budowa Gór Świętokrzyskich – N-obszar łysogórski, S-kielecki, różnią się rozwojem strukturalnym i litologicznym. część łysogórska powiązana z Baltica, czesc kielecka obca przyniesiona z S w czasie orogenezy kaledońskiej. nasuniecie lysogorskie posiada wergencje S jest płaskie, mialo miejsce po permie. G. Św. nie są geosynkliną, są to osady platformowe, sa skośne do lini TT. są dowodem kompresji. W strefie rozciągania jest niecka nadburzańska. fałdy kieleckie powstały S/D3. Góry Świętokrzyskie to najwyżej wzniesiona część Wyżyny Kielecko – Sandomierskiej i

równocześnie całego pasa wyżyn w Polsce. Są górami niskimi, a maksymalne wysokości bezwzględne nie przekraczają 612 m n.p.m. Charakterystyczną cechą Gór Świętokrzyskich jest mniej więcej równoległy układ grzbietów o kierunku WNW-ESE, rozdzielonych szerokimi podłużnymi dolinami. Taki typ rzeźby, gdzie pasma górskie są poprzecinane dolinami nosi nazwę rzeźby rusztowej. Równoległość przebiegu form morfologicznych wynika z fałdowej budowy Gór Świętokrzyskich, a w szczególności związana jest ze zróżnicowaną odpornością serii skalnych, które występują w fałdach. Ze względu na różnice w rzeźbie Góry Świętokrzyskie dzieli się na · Góry Świętokrzyskie Zachodnie – gdzie zalicza się: Pasmo Oblęgorskie, Nieckę Łopusznej oraz Pasmo Przedborsko – Zbrzańskie; · Góry Świętokrzyskie Wschodnie – gdzie zalicza się pozostałe jednostki tych gór. Prawie cały region Wyżyny Kielecko – Sandomierskiej znajduje się w obrębie antyklinorium świętokrzyskiego. Góry Świętokrzyskie stanowią część trzonu paleozoicznego, który wyłania się spod osłony mezozoicznej, a miejscami dodatkowo przykrytego osadami czwartorzędowymi, zwłaszcza pokrywą lessową. Historia obszaru Gór Świętokrzyskich zaczyna się w kambrze. Wtedy teren ten był zajęty przez dość głębokie morze. Świadczą o tym powstałe wówczas osady, które sięgają nawet do 2000 m. Już w tym czasie można było na obszarze tym wyróżnić dwie strefy: · północną – łysogórską, w której występują osady kambru środkowego i górnego – łupki (tzw. ałunowe – w Górach Pieprzowych), piaskowce kwarcytowe, z których zbudowane są najwyższe pasma; · południową – kielecką, w której występują osady dolnego i środkowego kambru – łupki ilaste, mułowce oraz piaskowce. 120. Masywy granitoidowe Sudetów i bloku przedsudeckiego. - masyw łużycki Zbudowany jest głównie z rumburskich granitognejsów, charakteryzujących się soczewkami granitowymi w skałach gnejsowych. Obejmuje północny teren Gór Łużyckich. Część południowa, poniżej przełomu łużyckiego zbudowana jest z młodych (trzeciorzędowych) skał wylewnych. - krystalinik karkonowski większość po stronie czeskiej. Kontakt z osłoną-zgodny w części E i S, niezgodny na SW i kowary. Brak migmatytów wokół granitu, synchroniczne z powstaniem niecki śródsud. Są w nim-granit porfirowaty, biotytiowy z gniazdami amfiboli(duże kryształy skaleni), grzbietowy(na grzbiecie równokrystaliczny), granit o tle drobniejszym, (jasny, młodszy). Granity jasne atakują od dołu granity porfirowate. Duże skalenie wykrystalizowały w temp wyższej niż temp tła. sa starsze od skały, są wskaźnikiem ruchu magmy, który segeguje minerały. występują szliry biotytowe warstwowe. Kopuła S karkonoszy rozpada się na 2 części, ich osie sa do siebie prostopadłe, N jest starsza z lejem(źródłem dopływu magmy), S nie ma leja, musiała być zasilana z kopuły N. Spękania Q i S, lineacja NW-SE(spękania Q)

lineacja z leja najstarsza, kąt między spekaniami najmniejsza gdzie granit jest najcieńszy - granitoid strzelina i granitoid strzegomia [pic] 121.Charakterystyka monokliny przedsudeckiej. • Monoklina przedsudecka od południowego-zachodu graniczy z blokiem przedsudeckim, a od północnego-wschodu z synklinorium szczecińsko-łódzkim • Na zachodzie łączy się z perykliną Żar, na wschodzie przechodzi w monoklinę śląsko- krakowską • W obszarze przedsudeckim istnieją cztery jednostki strukturalne: 1. Blok przedsudecki 1. Krystaliczne podłoże monokliny przedsudeckiej. Najstarszy kompleks skał krystalicznych, tworzący podłoże monokliny (proterozoik, starszy paleozoik) 2. Monoklina przedsudecka. Kompleks młodszy zbudowany ze skał osadowych budujących samą monoklinę (perm, trias) 1. Okrywa kenozoiczna. Kompleks najmłodszy będący pokrywą monokliny (neogen- pleistocen) • Poszczególne utwory zalegają na sobie niezgodnie i są podzielone długimi lukami stratygraficznymi • Złoża o charakterze pokładowym, soczewkowym lub gniazdowym • Kruszce tworzą impregnacje, drobne żyłki śródwarswtowe i przecinające niezgodne warstwy rudonośne, jak i większe skupienia w kształcie nodul i krótkich żyłek • Minerałami pierwotnymi są: chalkozyn, bornit, chalkopiryt, kowelin, domeykit • Minerałami wtórnymi są: malachit, azuryt, chryzokola, kupryt, enargit, minerały U • Z mineralizacją miedziową współwystępują: Au, Ag, Pt, ZnS, PbS, siarczki i tlenki Fe • Składnikami towarzyszącymi są: kwarc, minerały ilaste, substancja organiczna, gips, anhydryt • Rozmieszczenie minerałów kruszcowych jest strefowe: 122. Charakterystyka wulkanitów Polski południowo- zachodniej. Część jak w pytaniu 120 Granit Strzegom-Sobótka Granit Karkonoszy Granit strzeliński 123. Budowa geologiczna Tatr. Tatry cechują się złożoną budową geologiczną, będącą efektem długiego okresu rozwoju. Ostatecznie zostały sfałdowane i wypiętrzone na przełomie ery mezozoicznej i kenozoicznej w okresie ruchów alpejskich. Tatry cechują się budową pasową. Południowa część (trzon krystaliczny powstały w karbonie) zbudowana jest z granitoidów (na wschodzie) i skał metamorficznych (na zachodzie). Występują tu najwyższe wysokości bezwzględne i względne,

ostre granie i strzeliste szczyty opadają ku głęboko wciętym dolinom ścianami i stokami skalnymi. Obszar cechuje się erozyjną rzeźbą polodowcową. Liczne są kary, cyrki, żłoby lodowcowe i doliny wiszące. W przegłębieniach powstały jeziora (największe: Morskie Oko, Wielki Staw, Czarny Staw pod Rysami, Hińczowy Staw), a na progach wysokie wodospady (największy Siklawa). Na północ od trzonu krystalicznego leżą mezozoiczne skały osadowe tzw. serii wierchowych (wapienie, dolomity, margle, kwarcyty i in.). Ta część Tatr jest niższa (Krzesanica, 2122 m n.p.m.) i cechuje się rzeźbą krasową (jaskinie, doliny krasowe), podziemny spływ wody dominuje tu nad powierzchniowym. Krystaliczna i wierchowa część Tatr ma charakter wysokogórski, dzieli się na Tatry Wysokie (na wschodzie) i Tatry Zachodnie. Dalej na północ występują niższe, zbudowane z mezozoicznych skał tzw. serii reglowych (dolomity, łupki, wapienie, piaskowce i in.) Tatry Reglowe o charakterze średniogórskim, przecięte tranzytowymi dolinami łączącymi wyższe części Tatr z przedpolem. We wschodniej części Tatr serie reglowe wznoszą się wyżej, tworząc Tatry Bielskie. 124. Jednostki tektoniczne Karpat. ( nie było – to wszystko co zdołałam wymyśleć ) Karpaty - Wewnętrzne : + Tatry ? płaszczowina wierchowa ? płaszczowina reglowa - Pieniński pas skałkowy - zewnętrzne (fliszowe) : + płaszczowina magurska + p. śląska + p. podśląska + p. skolska + p. stebnicka 125. Struktury zapadliskowe południowej Polski. - depresja świebodzic - graniczy N g. kaczawskie, NE uskok SB, S g. sowie, SW usk śródsud. Ma kształt rombu. Litologia: D3 formacja pogorzały(polimiktyczne konglomeraty, Piask, muł) na N ekwiwalentem jest form pełcznicy(g.famen, d.turnej)ciemne łupki. P+m. wyżej konglomeraty i piask. Dzielą się na 2 facje: W-chwaliszowa, E-książa. Skały te sa najstarszą molasą związana z imbrykacją jednostek(zwązana z ugięciem się skorupy pod czołem nasuwających się gór sowich) - Niecka pólnocnosudecka – jest młodsza osady zaczynają się fanglomeratami westfal D(nie ma wegla) przechodzi w morski perm(z Cu) trias b dobrze wykształcony z miedzią, wykształcony wapień muszlowy. Jura brak, kreda3 cenoman santon piaskowce i zlepieńce 1200m - Niecka Śródsudecka -  graniczy W rudawy janowickie, N g. kaczawskie, NE depresja świebodzic, S rów górnej nysy i uskok porici hronov. Wypełniona osadami od Cm1 do K2, brak cechsztynu, jury i K1. Cm i P duże miąższości, reszta małe, najstarsze utwory w części W, między kamienną górą a Wałbrzychem, - GZW-

podłoże krystal.GZW -kraton.-przypusz był dnem morskim.dzieli się na kry:  cieszynska, bytomska (sk metamorf), skały zasad i ultrazasad strefy centralnej. Krystal gleboko pograżżony.nachyl ku W. Podłoże nazwano starokratonem – kambr z trylobitami. Osad PodKarbonsk. GZW -diabazy=spag, na nich piask,zlep,piask,mulowc,hiatus, piask,zlep-dln dew,sr.gr.dew-weglany. Dew/karb-facja detryt.  Karbon GZW NamurA-paraliczna seria weglonosna-mul.il piask Namur BC-limn.-gornoslaska seria piaskowc.,tufity,wegl,facja rownin aluwialnych,facja rzek roztokowych Westfal AB- seria mulowcowa WestfalCD-krakowska seria piask Tektonika GZW- W granica gzw- zespół fałdów i nasunięć(fałd michałowicki i nasunięcie orłowskie), od S nasunięte są karpaty. między katowicami i gliwicami jest szereg brachyantyklin i brachysynklin. Wyróżnia się  warstwy siodłowe i łękowe. w podłożu jest dyslokacja przesuwcza. nad uskokiem powstaja brachyanty i brachysynkilny.