KSZTAŁTOWANIE SIĘ GRANIC POLSK11918-1922

Rywal	Sporny obszar	Najważniejsze wydarzenia	Uwagi
CZE-CHO- SŁO-WA-CJA	Śląsk Cie­szyński	5 X 1918 porozumienie organizacji pol. i czeskich w sprawie tymczasowego ułożenia stosunków 23 I 1919 atak wojsk czeskich, walki z polską samoobroną 27 X 1919 decyzja mocarstw o przeprowadzeniu plebiscytu (nie zrealizowana) 28 VII 1920 ustalenie przez mocarstwa przebiegu granicy, m.in. podział Cieszyna (konferencja w Spa)	Po czeskiej stronie granicy 140 tys. Polaków. 1938 wymuszenie na Czechosłowacji oddania Zaolzia
N I E M C Y	Górny Śląsk	16-24 VIII 1919 powstanie śląskie, szybko stłumione 19-27 VIII 1920 drugie powstanie śląskie i uzyskanie korzystniejszych warunków w czasie plebiscytu 20 III 1921 plebiscyt - 59,6% za Niemcami, 40,4% za Polską 2/3 V 1921 wybuch polskiego powstania na wieść o nie- ­ korzystnych planach podziału Śląska 21-27 V 1921 bitwa o Górę św. Anny VI 1921 przerwanie walk, przybycie oddziałów rozjemczych 20 X 1921 decyzja mocarstw o podziale Śląska (29% obszaru i 46% ludności - Polska)	Znaczna autono­- mia Górnego Śląska w II Rzeczypospolitej (m.in. własny sejm i skarb)
		Wielko­polska	X-XII 1918 tworzenie pol. oddziałów zbrojnych, powstanie Naczelnej Rady Ludowej 27 XII 1918 wybuch walk w Poznaniu, w ciągu kilku dni opanowanie większości miast regionu I-II 1919 walki z regularną armią niemiecką 16 II 1919 podpisanie przez Niemców zawieszenia broni w Trewirze, sporadyczne starcia do VI 18 VI 1919 traktat wersalski, Wielkopolska przyznana Polsce	Jedyne w pełni wygrane powstanie polskie
		Powiśle, Warmia i Mazury	11 VII 1920 plebiscyt - 96,6% za Niemcami, 3,4% za Polską, w jego wyniku przyłączenie do Polski jedynie 8 pogranicznych wsi	Plebiscyt podczas najw. sukcesów Armii Czerwonej
L I T W A	Wileń-szczyzna	5 I-19 IV 1919, Wilno w rękach bolszewików 14 VII 1920 wkroczenie wojsk radzieckich do Wilna, w nast. miesiącu przekazane Litwie 2 IX-7 X 1920 walki polsko-litewskie, m.in. o Sejny 7 X 1920 zawieszenie broni w Suwałkach pozostawia­- jące Wilno po stronie litewskiej 9 X 1920 zajęcie Wilna i „bunt" (w porozumieniu z Piłsud- skim) oddziałów gen. Żeligowskiego; utworzenie Litwy Środkowej (formalnie niepodległej), starcia do 20 X 24 III 1922 przyłączenie Litwy Środkowej do Polski na podstawie decyzji Sejmu Litwy Środkowej z 20 II	Konflikt z Litwą o Wilno przez cały okres międzywo­jenny
UK-RA- IŃ-CY	Galicja	1 XI 1918 początek walk polsko-ukraińskich o Lwów po ogłoszeniu Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej 22 XI 1918 przebicie się do Lwowa regularnych wojsk polskich (po odbiciu Przemyśla) IV-VI 1919 ofensywa polska i wyparcie wojsk ukr. z Galicji Wschodniej po Zbrucz	Przez cały okres międzywojenny silne organizacje ukraińskie, podczas II wojny św. krwa­we walki pol.-ukr.
Rosja Radz.	Białoruś, Ukraina	patrz nast. str.	patrz nast str.

POLSKA OD 1975 DO DZIŚ

---