KSZTAŁTOWANIE SIĘ GRANIC POLSKI 1918-1922
Rywal |
Sporny obszar |
Najważniejsze wydarzenia |
Uwagi |
CZE-CHO-SŁO-WA-CJA |
Śląsk Cieszyński |
5 X 1918 porozumienie organizacji pol. i czeskich w sprawie tymczasowego ułożenia stosunków 23 I 1919 atak wojsk czeskich, walki z polską samoobroną
27 X 1919 decyzja mocarstw o przeprowadzeniu
28 VII 1920 ustalenie przez mocarstwa przebiegu |
Po czeskiej stronie granicy 140 tys. Polaków. 1938 wymuszenie na Czechosłowacji oddania Zaolzia |
N I |
Górny Śląsk |
16-24 VIII 1919 powstanie śląskie, szybko stłumione 19-27 VIII 1920 drugie powstanie śląskie i uzyskanie korzystniejszych warunków w czasie plebiscytu 20 III 1921 plebiscyt - 59,6% za Niemcami, 40,4% za Polską 2/3 V 1921 wybuch polskiego powstania na wieść o niekorzystnych planach podziału Śląska 21-27 V 1921 bitwa o Górę św. Anny VI 1921 przerwanie walk, przybycie oddziałów rozjemczych 20 X 1921 decyzja mocarstw o podziale Śląska (29% obszaru i 46% ludności - Polska) |
Znaczna autonomia Górnego Śląska w II Rzeczypospolitej (m.in. własny sejm i skarb) |
E M C Y |
Wielkopolska |
X-XII 1918 tworzenie pol. oddziałów zbrojnych, powstanie Naczelnej Rady Ludowej 27 XII 1918 wybuch walk w Poznaniu, w ciągu kilku dni opanowanie większości miast regionu I-II 1919 walki z regularną armią niemiecką 16 II 1919 podpisanie przez Niemców zawieszenia broni w Trewirze, sporadyczne starcia do VI 18 VI1919 traktat wersalski, Wielkopolska przyznana Polsce |
Jedyne w pełni wygrane powstanie polskie |
|
Powiśle, Warmia i Mazury |
11 VII 1920 plebiscyt - 96,6% za Niemcami, 3,4% za Polską, w jego wyniku przyłączenie do Polski jedynie 8 pogranicznych wsi |
Plebiscyt podczas najw. sukcesów Armii Czerwonej |
L I T W A |
Wileń-szczyzna |
5 1-19 IV 1919 Wilno w rękach bolszewików 14 VII 1920 wkroczenie wojsk radzieckich do Wilna, w nast. miesiącu przekazane Litwie 2 IX-7 X 1920 walki polsko-litewskie, m.in. o Sejny 7 X 1920 zawieszenie broni w Suwałkach pozostawiające Wilno po stronie litewskiej 9 X 1920 zajęcie Wilna i „bunt" (w porozumieniu z Piłsudskim) oddziałów gen. Żeligowskiego; utworzenie Litwy Środkowej (formalnie niepodległej), starcia do 20 X 24 III 1922 przyłączenie Litwy Środkowej do Polski na podstawie decyzji Sejmu Litwy Środkowej z 20 II |
Konflikt z Litwą o Wilno przez cały okres międzywojenny |
UK-RA-IŃ-CY |
Galicja |
1 XI 1918 początek walk polsko-ukraińskich o Lwów po ogłoszeniu Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej 22 XI 1918 przebicie się do Lwowa regularnych wojsk polskich (po odbiciu Przemyśla) IV-VI 1919 ofensywa polska i wyparcie wojsk ukr. z Galicji Wschodniej po Zbrucz |
Przez cały okres międzywojenny silne organizacje ukraińskie, podczas II wojny św. krwawe walki pol.-ukr. |
Rosja Radz. |
Białoruś, Ukraina |
patrz nast. str. |
patrz nast str. |