Ochrona srodowiska-rozumie się z to podjecie lub zabiechanie dzialan umozliwiajace zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej ( polega na racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami środowiska zgodnie z zasada zrównoważonego rozwoju, przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom, przywracanie elementow przyrodniczych do stanu wyjściowego)

Zrownowazony rozwój-rozwoj odpowiadający potrzebom dnia dzisiejszego przektory nie ogranicza zdolności przyszłych pokoleń do zaspokojania własnych potrzeb

Zrownowazony rozwój-rozmumie się przez to taki rozwój spoleczno gospodarczy w którym nastepuje proces integrowania dzialan politycznych, gospodarczych i społecznych z zachwaniem równowagi przyrodniczej oraz trwalosci podstawowych procesow przyrodniczych w celu zagwarantowania możliwości zaspokojania podstawowych potrzeb poszczególnych spolecznosci lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia jak i przyszłych pokoleń

Polityka ekologiczna –dokument strategiczny który przez określenie celów i priorytetow ekologicznych wskazuje kierunek dzialan koniecznych dla wprowadzenia wlasciwej ochrony środowiska naturalnego CELE GLOWNE zapewnienie bezpiecznego ekologicznego kraju, wdrożenie modelu rozwoju pozwalającego na skuteczne zarzadzanie dobrami przyrody, wytyczenie podstaw dla strategii zrównoważonego rozwoju kraju. CELE SZCZEGOLOWE krótkookresowe(2-3 przugotowanie polski do UE) sredniookresowe(10-12 wdrożenie całościowego prawa ochrony środowiska UE) długookresowe ( do 25 stanowia przesłanki dla perspektywistycznej strategii zrównoważonego rozwoju) NA NAJBLIZSZE 4 LATA zakończenie prac nad wyzanczeniem obszarow siedliskowych natura 2000, przyjecie projektu ustawy o organizmach genetycznie modyfikowanych zgodnie z prawem UE, zamkniecie wysypis do 2009 nie spełniających wymogow, wprowadzenie zamowien zielonych,

Priorytety polityki- wprowadzenie zielonych zamowien, wzmocnienie kadtu onspekcji ochrony środowiska, wspieranie platform technologicznych w ochronie środowiska, przywrócenie podstawowej roli miejscowym planom zagospadarowania przestrzennego, zwiększenie retencji wody, opracowanie krajowej strategii ochrony gleb, promocja wyorzystywania metanu z podkładu wegla, ochrona atmosfery i wod, gospodarka odpadami, modernizacja systemu energetycznego

Kierunki rozwoju obszarow wiejskich- konkurencujny sektor rolno-spozywczy uwzgledniajacy zaspokjenie potrzeb zywnosciowych , wykorzystanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej do produkcji energii ze zrodel odnawialnych, rozwój i poprawa lokalnej infrastruktury, inwestwanie w kapital ludzki i społecznyoraz wyrównanie szans edukacyjnych miesz wsi, dostepnosc usług społecznych

Obszary o znaczeniu miedzynar.- białowieski PN UNESCO, rezerwaty biosfery( PN babiogorski, białowieski, bieszczacki, kampinowski, karkonowski, slowinskii, tatrzański), rezerwaty przyrody( jez. Łuknajno, polesie zachodnie), spis konwencji ramsarskiej(rezerwaty łukajno, karas, oswin, swidwie, slonsk, ujście warty, stawy milickie, PN biebranski i slowinski)4 transgraniczne rezerwanty (tatry, puszcza białowieska, karpaty wschodnie, Karkonosze)

Roznorodnosc biogeograficzna- ropatruje się w skali globalnej, obiektem analizy jest biosfera ( zróżnicowanie wynika z temp, wilgotności, nasłonecznienia, opadu, szer geog, wysokości npm, gleby, ilości skladnikow pokarmowych) krajobrazowa(zbior ekosystemow z ich układami ( zajmowana przestrzen, roznorodnosc ekosystemow, zaleznosci pokarmowe miedzy populacjami, wykorzystanie i przetwarzenie materii,, energii, sila dazenia do równowagi) ekosystemowa(z roznymi środowiskami na ladach i w morzach, związane sa różnorodne zgrupowania lub zbiorowiska roślin i zwierzat tworzące charakterystyczne ekosystemy) gatunkowa( odnosi się do liczby gatunkow w probce, siedlisku itp, powinno uwzgledniac bogactwo gatunkowerownomiernosc występowania gatunkow i ich ekoogie)genetyczna(to zmienność i roznorodnosc materialu genetycznego w obrebie gatunku, obejmuje roznordnosc materialu genetycznego w roznych populacjach danego gatunku i wewnątrz tych populacji)

Zagrozenia dzialalnoscia rolna urbanizacja i fragmenteryzacja terenu, osuszanie mokradel, zmniejszenie retencji wodnej, przyspieszenie odpływu tempa wod gruntowych, wprowadzenie wielkopowierzchniowych monokultur gatunkowych, zanieczyszczenie wod i gleby, wprowadzenie obcych geograficznie gatunkow lesna pozyskiwanie drewna w większej ilości niż przyrost, wprowadzenie gatunkow szybko rosnących, stosowanie niewłaściwych metod gospodarowania, zwiększenie intensywności gospodarowania, wprowadzenie gatunku obcego pochodzenia, zalesienie obszarow bez pozostawienia otwartych obszarow rybolo wedka lowiect wprowadzanie obcych gatunkow, zarybianie materialem niedostosowanym do warunków, nadmierna eksplatacja zasobow, zajmowanie pod produkckcje naturalnych zbiornikow, zanieczyszczenie wod i gleb, wprowadzenie gatunkow obcych geograficznie przemyslu emisja pylow gazow skladowanie odpadow, zrzut sciekow, ogrzewanie powierzchniowe gleby, zrzut wod podgrzewanych, eksplatacja surowcow transportu sieci komunikacyjne, fragmenteryzacja przestrzeni, masowe zbijanie zwierzat turystyki i rekreacji chaotyczny rozwój baz noclegowych, intensywny rozwój zabudowy, wzrost transporu indywidualnego, ograniczenie powierzchni naturalnej i polnaturalnej, degradacja obszaru, synantropizacja roślin i zwierzat, zmiana warunków siedliskowych, płoszenie zwierzat

Cele ochrony środowiska utrzymanie procesow ekologicznych i stabilności ekosystemow, zachwanie roznorodnosci biologicznej, zachowanie dziedzictwa geologicznego, zapewnienie ciaglosci istnienia gatunkow rozlin i zwierzat wraz z ich siedliskami, ochrona walorow krajobrazowych, utrzymanie lub przywrócenie do właściwego stanu ochrony siedlisk, kształtowanie prawidłowych postaw człowieka wobec środowiska

Park narodowy obejmuje obszar wyrozniajacy się szczególnymi wartościami przyrodniczymi naukowymi społecznymi kultorowymi zajmujący nie mniej niż 1000ha na którym ochronie podlega cala przyroda oraz walory krajobrazowe minister wlasciwy do spraw sr

Rezerwat przyrody-obejmuje obszary w stanie naturalnym lub mało zmienionym ekosystemem, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin zwierzat grzybow oraz twory i składniki przyrody nieożywionej wyrozniajacymi się szczególnymi wartościami wojewoda

Park krajobrazowy- obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju wojewoda

Siec obszarow natura 2000 to spojna funkcjonalnie europejska siec ekologiczna tworzona w celu zachowania siedlisk przyrodniczych oraz gatunkow ważnych dla UE

Obszary specjalnej ochrony ptakow – to obszary wyznaczone zgodnie z przepisami prawa UE w celu ochrony populacji występujących gatunkow ptakow w granicach których ptaki maja korzystne warunki w ciągu całego zycia w dowolnym okresie albo stadium rozwoju

Specjalne obszary ochrony siedlisk to obszary wyznaczone zgodnie z przepisami prawa UE w celu trwalej ochrony siedlisk przyrodniczych lub populacji zagrozonych wyginieciem gatunku w celu odtwarzania właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych lub właściwego stanu ochrony gatunkow

Do inwestycji gospodarka wodna budowa ujec służących do poboru wody lacznie z urządzeniami uzdatniajacymi oraz wodna siecia magistralna i rozdzielcza budowa laboratorium kontroli jakosjakości , budowę zbiornikow retencyjnych, stopni wodnych, żeglugowych i energetycznych oraz sluz, regulacje rzek i regulacje potokow, budowę obwalowan przeciwpowodziowych, bydowe stacji pomp gospodarka sciekowa oczyszczalnie sciekow, urządzenia do gospodarczego wykorzystania sciekow, do utylizacji, gromadzenia i transportowania wod zasolonych, do gromadzenia sciekow, budowę kanalizacji sanitarnej, urządzenia do przeróbki i zagospodarowania osadow z oczyszczalni sciekow, systemy obiegowe zasilania woda, zabezpieczenie przed dostaniem się zanieczyszczen do wod przy transporcie wodnym, tworzenie stref ochrony zrodel i ujec wody odpadami modyfikowanie procesow technologicznych, zbieranie odpadow i ich transport, recyking odpadow, urządzenia do przeróbki i zagospodarowania osadow, gospodarcze wykorzystanie odpadow, unieszkodliwienie odpadow, rekultywacja terenow zdegrawowanych, budowa utrzymanie i obsluga urzadzen służących do netralizacji zanieczyszczen, wyposazenie w aparaturę kontrolno pomiarowa

Polowa XIV pierwsze normy (ochrona zasobow przyrody, lasy, zwierzęta ryby) 1347 ststuty kazimierza wielkiego 1423 statut warecki wl jagielly XVI statuty litewskie XVI ochrona gatunkowa (tura w puszczy jaktorowskiej zubra w puszczy białowieskiej) XIX ochrona przyrody polega na wylaczaniu spod działalności człowieka terenow o szczególnych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, ochrona zagrozonych i cennych obiektow przyrodniczych, ochrona poszczególnych gatunkow zwierzat i roślin 1868sejm galicyjski uchwlil ustawy o ochronie rzadkich zwierzat tatrzańskich(swiataka i kozicy) o ochronie ptakow spiewajacych i owadożernych/ okres międzywojenny ochrona gatunkowa ochrona biocenoz 1919 tymczasowa komisja ochrony przyrody w Krakowie ( od 1925 panstwowa rada ochrony przyrody jej zadania ochrona obiektow szczególnie cennych, ochrona zadkich i zagrozonych gatunkow roślin i zwierzat, projektowanie i tworzenie PN i rezerwatow, opracowanie przewodnikow z dziedziny ochrony przyrody) 1934ustawa o chronie przyrody obejmuje koncepcje ochronna 7 kwietnia 1949 uchwalenie przez sejm nowej ustawy o ochronie przyrody, obejmuje ochrone zasobow przyrody ożywionej, racjonalna gospodarke zasobamiprzyrody, zapewnienie warunków zycia i wypoczynku w czystym i zdrowym srodowisku 1969 sekretarz generalnu ONZ oglosil raport zwracając uwagę na nadmierne i niekontrolowane eksplatacje zasobow przyrody co doprowadzilo do naruszenia naturalnej równowagi środowiska

PN 23, 314,5 1 rezerwaty przyrody 1463 164,2 0,5 parki krajobrazowe 121 2529 8,1 obszary chronionego krajobrazu 386 6990 22,3 pozostale formy 7350 145,4 0,5