• Zastosowanie fizjoterapii

Ginekologia zachowawcza:

• Zaburzenia miesiączkowania (PMS, bolesne miesiączkowanie)

• Zapalenie narządów płciowych

• Niepłodność

• Klimakterium

• Niedorozwój narządów płciowych

Ginekologia operacyjna:

• Usprawnianie przedoperacyjne

• Usprawnianie pooperacyjne

• Szpitalne

• Ambulatoryjne

• sanatoryjne

• Metody operacji w ginekologii

1. Laparotomia (przez otwarcie jamy brzusznej)

• Nowotwory złośliwe

• Guzy

• Mięśniaki

2. Laparoskopia (operacja z użyciem endoskopu, ze specjalnym układem optycznym)

• Niepłodność

• Zespół bólów miednicy mniejszej

• Podejrzenie ciąży ektopowej

3. Per vaginam (przezpochwowo)

• Plastyka szyjki macicy

• Plastyka przedniej i tylnej ściany pochwy z powodu wysiłkowego nietrzymania moczu

• Usprawnianie przedoperacyjne – znaczenie:

• Przygotowanie do usprawniania po operacji ze względu na łatwiejszy kontakt niż bezpośrednio po operacji

• Wyuczenie pacjentki:

  • Prawidłowego oddychania oraz ćwiczeń oddechowych przydatnych podczas okresu wczesnooperacyjnego,

  • Ćwiczeń odcinków dystalnych kończyn górnych i dolnych poprawiających pracę układu krążenia

  • „techniki kaszlu”

  • Umiejętności rozluźniania mięśni

  • Właściwego sposobu wstawania z łóżek w zależności od rodzaju planowanego zabiegu operacyjnego

  • Usprawnianie pooperacyjne – znaczenie:

• Uzdrawiający wpływ na wszystkie narządy ustrojowe przez:

  • Szybkie usuniecie środka znieczulającego z organizmu

  • Zapobieganie powikłaniom pooperacyjnym układu oddechowego, układu krążenia

• Utrzymanie prawidłowej perystaltyki jelit

• Zapobieganie zrostom pooperacyjnym

• Utrzymanie sprawności układu ruchowego

• Znaczenie psychoterapeutyczne, polegające na wyprowadzaniu pacjentek przez szybkie uruchomienie z błędnego przeświadczenia o swojej nieprzydatności życiowej po operacji

• Brak obrzęków umiejscowionych szczególnie w okolicy umieszczania wenflonów – uelastycznienie ścian naczyń krwionośnych

• Ćwiczenia lecznicze przed operacją

1. Ćwiczenia ogólnokondycyjne

zwiększające ogólną sprawność i kondycję pacjentki

2. Ćwiczenia krążeniowe

ćwiczenia części dystalnych oraz zmiany pozycji
w łóżku jako profilaktyka przeciwzakrzepowa

• Na plecach nogi podkurczone

• Na boku

• Pozycja półsiedząca

• Przejście do pozycji stojącej poza łóżkiem

3. Ćwiczenia prawidłowego odkasływania

W pozycji leżącej na plecach pod kątem 45˚, przy zgiętych kończynach dolnych (rozluźnienie mięśni brzucha) i stabilizacji rany pooperacyjnej (pacjentka dłońmi zbliża brzegi rany) na szczycie wydechu wykonywane jest skuteczne odkasływanie

4. Ćwiczenia oddechowe

• W razie laparotomii – torem piersiowym

• Po zabiegu per vaginam – torem mieszanym

5. Ćwiczenia prawidłowego wstawania z łóżka

• Po laparotomii:

ułożenie na boku, przesunięcie podudzi poza krawędź łóżka, oparcie na dłoni i łokciu, uniesienie tułowia bokiem w górę, przejście do siadu ze spuszczonymi nogami – w ten sposób eliminuje się pracę mięśni brzucha, w pozycji siedzącej wykonujemy kilka ćwiczeń oddechowych, jeśli nie ma powikłań to pacjentka może wstać i chodzić

• Po zabiegu per vaginam:

pacjentki przez kilka dni nie powinny siadać, dlatego przed zabiegiem uczymy je wstawać z łóżka z ominięciem pozycji siadania

6. Sposoby wstawiania z pominięciem siadania

• I – z pozycji klęku podpartego pacjentka wstaje z łóżka bokiem lub tyłem i przechodzi do pozycji stojącej przed łóżkiem. Wchodząc do łóżka wykonuje ruchy w odwrotnej kolejności

• II – z pozycji leżenia na boku pacjentka zsuwa się z łóżka po zewnętrznej powierzchni uda . Opierając się na łokciu i dłoni, przechodzi do pozycji stojącej przed łóżkiem

• Cele rehabilitacji jako przygotowania do zabiegu operacyjnego

1. Zmniejszenie powikłań związanych z układem krążenia obwodowego – zapobieganie stanom zapalnym

• Chorobie zatorowo-zakrzepowej, której sprzyjają:

• Żylaki kończyn dolnych

• Otyłość

• Zaburzenia krążenia obwodowego

• Niewydolność krążenia

• Odwodnienie

• Niewydolność nerek

• Postępowanie profilaktyczne

• Zakładanie pończoch przeciwżylakowych

• Bandażowanie kończyn dolnych z żylakami podudzi

• Tak zabezpieczone kończyny podtrzymuje się do chwili pionizacji, czy do momentu rozpoczęcia chodzenia

• Istotne jest wczesne uruchomienie pacjentki

• Cele rehabilitacji jako przygotowania do zabiegu operacyjnego c.d.

2. Zmniejszenie powikłań związanych z układem oddechowym i poprawa wentylacji

• Na powikłania płucne mają wpływ:

• Infekcje w okresie okołooperacyjnym

• Bóle w okolicy rany pooperacyjnej

• Palenie tytoniu (powikłania 5-6 razy częściej niż u niepalących)

• Wiek pacjentki (starszy sprzyja niedodmie i zapaleniu płuc)

• Otyłość, zakrzepica żylna

• Schemat postępowania po zabiegu operacyjnym

Rehabilitacja wewnątrzszpitalna

|

Przed zabiegiem operacyjnym

|

Po zabiegu operacyjnym (od 1 – 9 doby)

Rehabilitacja pozaszpitalna

|

Ambulatoryjna

|

Sanatorium

• Usprawnianie po zabiegu operacyjnym na otwartej jamie brzusznej - laparotomii

• I doba ( czas ćwiczeń 20-30minut), pacjentka wykonuje ćwiczenia w pozycjach:

  • Leżenie tyłem i na boku

  • Siad na łóżku ze spuszczonymi nogami

• Stosowane ćwiczenia:

  • Porawiajace krązęnie krwi

  • Oddechowe ( torem piersiowym)

    • statyczne - zwane gimnastyką przekrwienna czyli izometryczną; ćwiczenia wykonuje się z ostrożnością w pozycji leżącej lub siedzącej

    • dynamiczne – wprowadzane z chwilą wystąpienia ppoprawy w umiejscowionym odczuciu bólu; wykonuje się je w bezbolesnych odcinkach układu ruchowego

  • Czynne mięśni i szyi

  • Czynne kończyn górnych

• Usprawnianie po zabiegu operacyjnym na otwartej jamie brzusznej - laparotomii

• Stosowane ćwiczenia cd:

  • Czynne kończyn dolnych ( bez angażowani mięśni brzucha)

  • Czynne mięśni grzbietu ( izomteryczne, w niepełnym zakresie)

  • Izometryczne ( mięśnie pośladków, czworogłowe uda, trójgłowe łydki)

  • Prawidłowego i skutecznego odkasływania

  • Częste odwracanie się na boki ( zapobiega powstawaniu zrostów, poprawia perystaltykę jelit)

  • Prawidłowy siad na łóżku ze spuszczonymi nogami ( w tej pozycji niektóre ćwiczenia oddechowe oraz niektóre czynne)

  • Pełna pionizacja – stanie, chodzenie

  • Zaleca się powtórzenie ćwiczeń w ciągu dnia, szczególnie przeciwzakrzepowych, oddechowych, częstą zmianę pozycji i chodzenie.

• Usprawnianie po zabiegu operacyjnym na otwartej jamie brzusznej - laparotomii

• II doba – powtarza się ćwiczenia z pierwszej doby i dodaje indywidualne ćwiczenia kształtujące, pamiętajac o przeciwskazaniach

• III doba - powtarza się ćwiczenia z pierwszej doby i dodaje ćwiczenia ogólnokondycyjne. Po ćwiczeniach należy ułożyć pacjentkę na brzuchu mniej więcej na 20-30minut, płasko na brzuchu, z podłożoną poduszka pod ranę pooperacyjną.

Ma to na celu:

• Zapobieganie tworzeniu się zrostów pooperacyjnych

• Poprawę perystaltyki jelit

• Poprawę pracy trzewi

• Poprawę samopoczucia

Zaleca się powtarzać przez kilka dni 2xdzienie ułożenie na brzuchu , pacjentka może spać na brzuchu.

• Usprawnianie po zabiegu operacyjnym na otwartej jamie brzusznej - laparotomii

• IV –IX doba:

  • Powtarza się poprzednie ćwiczenia

  • Włącza się ćwiczenia w pozycji leżenia na brzuchu

  • Ćwiczenia izometryczne mięśni prostych brzucha i ćwiczenia czynne mięśni skośnych brzucha

  • Ćwiczenia poprawiające sylwetkę

• X doba – jeżeli nie ma przeciwwskazań pacjentka wychodzi do domu z zaleceniami kontynuowania rehabilitacji oraz z instruktażem fizykoterapeutycznym dotyczącym pielęgnacji blizny pooperacyjnej w domu ( masaż, rozgrzewanie lampą)

• Usprawnianie po zabiegu operacyjnym per vaginam:

• Postępowanie jest takie samo jak po laparotomii ( wg schematu) ze szczególnym uwzględnieniem:

  • Pionizacji – odbywającej się wg zasad wyuczonych w i lub II dobie po zabiegu operacyjnym ( decyduje o tym lekarz) ze względu na wybrana metodę operacyjną.

  • Skutecznego odkasływania

  • Zastosowania ćwiczeń Kegla w III dobie po zabiegu operacyjnym

  • Siadania oraz ćwiczeń w pozycji siedzącej - wprowadzanych indywidualnie

Jeżeli nie ma przeciwwskazań pacjentka wypisywana jest do domu w X dobie po operacji, z zaleceniami dalszej rehabilitacji, szczególnie wykonywania mniej więcej przez 2 miesiące ćwiczeń wzmacniających mięśnie krocza i dna miednicy.

• Ginekologia zachowawcza
  postępowanie w wybranych jednostkach

• Rzadkie i skąpe miesiączkowanie

Celem terapii jest uzyskanie silnego przekrwienia narządów miednicy mniejszej oraz wywołanie krwawienia miesiączkowego. Stosuje się:

• Ćw. czynne dynamiczne mm. brzucha i pośladków

• Ćw. izometryczne mm. krocza i dna miednicy

• Ćw. wstrząsania i wibracji miednicy mniejszej

• Masaż brzucha i okolicy krzyżowej

• Terapuls 5-15-20min

• Sollux, UV na całe ciało, 30min

• DKF co drugi dzień 5-15 min.

• Przykładowe ćwiczenia

• Pw: siad na taborecie z przywiedzionymi kończynami dolnymi

ruch: pochylanie miednicy ku przodowi z wdechem, uwypuklenie brzucha i wygięcie odcinka lędźwiowego kręgosłupa ku przodowi

• Przykładowe ćwiczenia

• Pw: siad na taborecie z przywiedzionymi kończynami dolnymi

ruch: prostowanie miednicy z wydechem, wciągnięcie mięśni brzucha i wygięcie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym ku tyłowi

• Przykładowe ćwiczenia

• Pw: leżenie na plecach, podudzia na niskim taborecie, kąt zgięcia w stt. biodrowych wynosi ok.. 45⁰

ruch: ściągnięcie (napięcie) mięśni pośladkowych z lekkim uniesieniem pośladków – następnie nagłe, pełne rozluźnienie i opadnięcie napiętych i uniesionych pośladków (podłożyć odpowiednią kołdrę lub kocyk)

Zespół napięcia przedmiesiączkowego

1. Kinezyterapia

• ćw. Rozluźniające

• Ćw. Wstrząsania miednicy ( w leżeniu tyłem ujmujemy kolejno stopy i wykonując ruch podciągania kończyny dolnej ku górze, skręcamy ja na boki ruchem wstrząsającym)

• Ćw. Wibracji (wykonujemy w siadzie na krześle, ręka terapeuty ułożona na brzuchu wykonuje wibracje w momencie oddychanie torem brzusznym).

2. Masaż – wykonywany w pozycji leżenia bokiem, ruchem tzw. cięcia prowadzonym do krętarzy tylnych kości biodrowej do kości krzyżowej

3. Fizykoterapia

• Sollux na całe ciało, 30min

• DKF co 2 dzień, 5-15 min

• Terapuls 5-15min

• Terapię rozpoczyna się ambulatoryjnie
  w połowie cyklu stosując ćwiczenia rozluźniające, wibracje, wstrząsania, światłolecznictwo i DKF aż do fazy krwawienia, a po 3-5 dniach masaż tkanki łącznej co drugi dzień.
  Leczenie fizjoterapeutyczne można rozpoczynać w połowie cyklu, odwrotnie niż masaż tkanki łącznej, a następnie po menstruacji zastosować pozostałe formy terapii.

• Leczenie uzdrowiskowe

• Wodolecznictwo: kąpiele nasiadowe i gorące kończyn dolnych

• Kąpiele lecznicze:siarczkowo-siarkowodorowe, solankowe, kwasowęglowe, radonowe, aromatyczne

• Peloidoterapia: borowinowe zawijania i półkąpiele

• Kuracje pitne

Bolesne miesiączkowanie

W przypadkach zespołu napięcia
i bolesnego miesiączkowania, ze względu na zbliżone objawy tych zaburzeń, stosuje się podobne metody postępowania rehabilitacyjnego. Celem zabiegów fizjoterapeutycznych jest wspomaganie leczenia medycznego, łagodzenie dolegliwości, likwidacja dyskomfortu psychofizycznego oraz osiągnięcie bezbolesnego krwawienia

Klimakterium

Kinezyterapia wywiera bardzo korzystny wpływ na zmniejszenie dolegliwości okresu pokwitania.
Ma na celu poprawę krążenia obwodowego, przemiany materii, zapobiega zmianom kostnym
i stawowym. Duże znaczenie ma w poprawie ogólnej kondycji fizycznej, co wpływa na samopoczucie kobiety.

1. Kinezyterapia

• ćw. Ogólnousprawniające

• Ćw. Rozluźniające

• Ćw. W wodzie , pływanie

2. Masaż (rozluźniający)

3. Leczenie sanatoryjne

4. Fizykoterapia

• Sollux +UV na całe ciało

• Masaż podwodny całego ciała

Ciąża i połóg

• AF w ciąży

Ćwiczenia w okresie ciąży niosą za sobą wiele korzyści:

• Zapewniają lepszą sprawność fizyczną,

• Korygują postawę,

• Wspomagają zabiegi przeciwdziałające występowanie rozstępów skóry,

• Wzmacniają oraz uelastyczniają mięśnie brzucha, kręgosłupa, dna miednicy

• Pomagają w zwalczaniu bólów kręgosłupa oraz łydek,

• Minimalizują dolegliwości związane z ciążą

• AF w ciąży

• Działają pobudzająco na krążenie krwi,

• Wspomagają czynność układu oddechowego,

• Zapewniają prawidłowy przyrost masy ciała,

• Poprawiają samopoczucie,

• Przygotowują organizm do wysiłku porodowego,

• Pozytywnie wpływają na stan pourodzeniowy noworodka

• Usprawniają proces powrotu do formy po porodzie

• AF w ciąży

• Przed rozpoczęciem ćwiczeń wskazana jest wizyta u lekarza – ginekologa celem wykluczenia przeciwwskazań

• Ćwiczenia należy dobierać odpowiednio do okresu trwania ciąży, jak również do stanu zdrowia

• Podczas ćwiczeń należy pamiętać o normalnym, spokojnym, regularnym oddechu (tor brzuszny)

• Nie należy ćwiczyć po jedzeniu

• AF w ciąży

• Należy ćwiczyć w dobrze przewietrzonej sali, przy otwartym oknie lub na świeżym powietrzu

• Wskazany jest wygodny, luźny ubiór nieograniczający ruchów

• Należy unikać ćwiczeń związanych z silnymi wstrząsami ciała
  np. podskoków, skoków, zeskoków, dźwiganiem ciężarów i ćwiczeń siłowych.

• Stopniuj wysiłek fizyczny przechodząc od ćwiczeń łatwiejszych
  do trudniejszych, zestaw ćwiczeń rozpoczynaj oraz kończ łatwiejszymi przeplatając je w trakcie trudniejszymi, 

• Ćwiczenia będą przyjemniejsze, gdy w tle będzie słuchać muzykę

• Należy wybierać porę dnia, w której temperatura powietrza nie przekracza 20°C,

• Należy przygotować potrzebne przedmioty: koce, poduszki, krzesło, wałki,

• podczas ćwiczeń w zasięgu ręki powinien znajdować się ochładzający napój (niegazowana woda mineralna),

• W razie jakichkolwiek dolegliwości należy zrezygnować z zaplanowanej aktywności

• Należy ćwiczyć systematycznie i przez cały okres trwania ciąży,

• Wskazane jest uprawianie aktywności fizycznej od 3- 5 razy
  w tygodniu

• Zestaw ćwiczeń należy dostosować do własnych możliwości, nie wolno się forsować,

• Po zakończeniu gimnastyki wskazany jest odpoczynek i uzupełnienie płynu

• Najkorzystniejsze pozycje do ćwiczeń to pozycja siedząca, leżenie na lewym boku oraz klęk podparty.

• Przeciwwskazania do ćwiczeń dla kobiet w ciąży

Zwykle przeciwwskazaniem do ćwiczeń są:

• wcześniejsze poronienia,

• przedwczesne porody podczas poprzednich ciąż,

• ogólne problemy z oddychaniem,

• choroby układu krążenia,

• anemia,

• plamienia lub krwawienia,

• ciąża mnoga,

• łożysko usadowione zbyt nisko,

• zbyt małe wymiary płodu,

• wadliwie uformowana szyjka macicy.

• Trzeba mieć na uwadze, że nie są to czynniki dyskwalifikujące wszystkie kobiety spodziewające się dziecka do ćwiczeń - o tym zadecyduje lekarz.

• Zmiany w postawie i statyce w czasie ciąży:

• Środek ciężkości u ciężarnej kobiety przemieszcza się wraz z upływem ciąży wskutek powiększania się macicy ku przodowi.

• Następuje kompensacja przez postępującą lordozę w obrębie lędźwi oraz zwiększona kifozę w obrębie piersiowym kręgosłupa

• Zmiany te prowadzą do zwiększonego obciążenia mięśni i więzadeł układu kostnego bóle w obrębie odcinka szyjnego i lędźwiowego kręgosłupa

• Jakie ćwiczenia można polecać ciężarnym?

Dozwolone

• Pływanie,

• Pilates, yoga,

• Spacery

• Fitness dla kobiet w ciąży,

• Bieganie (dla kobiet aktywnych przed ciążą)

• Jazda na rowerze stacjonarnym (tylko w pierwszym trymestrze)

• Niedozwolone

Dyscypliny o dużym ryzyku urazu, wymagające dużego wysiłku fizycznego, nagłych zmian kierunku ruchu, szybkich skrętów.

Jazda konna, surfing, jazda na nartach, sporty extremalne, wspinaczka, tenis, nurkowanie, ćwiczenia siłowe z dużym obciążeniem, jazda na rowerze, gry zespołowe, lekkoatletyka, akrobatyka, skoki do wody

• Ćwiczenia w I trymestrze ciąży
  I TRYMESTR- od zapłodnienia do 13 tygodnia ciąży

• Ćwiczenia w II trymestrze ciąży
  II TRYMESTR- od 14 tygodnia do 27 tygodnia ciąży

• W drugim okresie ciąży zmiany w organizmie dotyczą między innymi układu ruchu. Dochodzi do zmiany statyki ciała polegającej na przesunięciu środka ciężkości ku przodowi (odchylenie w tył górnej części tułowia). Taka postawa sylwetki powoduje dodatkowe obciążenie dla mięśni grzbietu i brzucha. Zmiany te mogą prowadzić do bólów w okolicy krzyżowej i lędźwiowej kręgosłupa, w ich zniwelowaniu pomocna jest gimnastyka.

• Adaptacji do porodu podlega układ stawowy, w którym dochodzi do rozluźnienia więzadeł: stawów krzyżowo-biodrowych, spojenia łonowego oraz odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Przyczynia się to do zwiększenia pracy mięśni, które częściowo przejmują funkcje stawów, co powoduje ich większą podatność na zmęczenie.

• Ćwiczenia w II trymestrze ciąży
  II TRYMESTR- od 14 tygodnia do 27 tygodnia ciąży

• Ćwiczenia ogólnousprawniające są najbardziej zalecane w tym okresie ciąży ze względu na cele jakie pełnią:

• Zwiększenie elastyczności mięśni,

• Prewencja zwiotczeń – wzmocnienie mięśni,

• Wspomaganie pełnej ruchomości w wszystkich stawach,

• Poprawa wydolności oddechowej,

• Usprawnienie krążenia ogólnoustrojowego,

• Wspomaganie procesów przemiany materii

• Wspomaganie prawidłowej postawy. 

• Ćwiczenia w III trymestrze ciąży
  III TRYMESTR- od 28 tygodnia do 40 tygodnia ciąży

• W trzecim okresie ciąży następuje największy przyrost objętości krwi krążącej co sprawia że mogą pojawić się obrzęki kończyn dolnych oraz żylaki. Przyspiesza się także przemiana materii co powoduje większe zapotrzebowanie na tlen co organizm rekompensuje przyśpieszeniem oddechu.

• Stale powiększająca się macica powoduje rozciąganie tkanek szczególnie powłok brzusznych co powoduje rozstęp mięśni prostych. Przyczynia się to do powstania rozstępów skóry brzucha, a także ud w postaci niebiesko-czerwonych pręg. Wykonywanie ćwiczeń (ale nie mm. brzucha)
  w tym okresie pomoże Ci zachować prawidłowe napięcie mięśniowe, a także zmniejszyć nasilenie wystąpienia rozstępów.

• Ćwiczenia w III trymestrze ciąży
  III TRYMESTR- od 28 tygodnia do 40 tygodnia ciąży

• W tym okresie należy ograniczyć się do wykonywania ćwiczeń w pozycji leżącej lub siedzącej, unikając gimnastyki w pozycji stojącej, z uwagi na utrudniony odpływ krwi i chłonki z kończyn dolnych.

• Podczas ćwiczeń należy zachować umiarkowane tempo (ruchy spokojne, w miarowym tempie) pamiętając o czynnym rozluźnianiu mięśni.

• Najważniejsze na tym etapie ciąży są ćwiczenia relaksacyjne, które ułatwiają uzyskać w krótszym czasie: odpoczynek, koncentrację, rozluźnienie, relaksację w przerwie między skurczami podczas porodu.

• Ćwiczenia w III trymestrze ciąży
  III TRYMESTR- od 28 tygodnia do 40 tygodnia ciąży – cd.

• Pod koniec 36 tygodnia dno macicy sięga już wyrostka mieczykowatego powodując ucisk na przeponę przez co oddechy stają się jeszcze płytsze. Dodatkowo powiększający się ciężar brzuszka przyczynia się do powiększenia lordozy kręgosłupa oraz zmian w poruszaniu się (chód kołyszący, mniejsze kroki).

• Ćwiczenia w tym okresie ciąży należy wykonywać w pozycji leżącej, bądź siedzącej, a także unikać gwałtownego podnoszenia kończyn górnych powyżej linii barków. Jest to czas, w którym kładzie się szczególny nacisk na wykonywanie ćwiczeń rozciągających mięśnie dna miednicy, mięśni przywodzicieli kończyn dolnych, kręgosłupa oraz stawów biodrowych. Wykonywanie tych ćwiczeń wpływa na zwiększenie rozciągliwości mięśni i ruchomości w stawach. Pamiętaj również o trenowaniu relaksu i dbaniu o prawidłowość chodu.

• W dalszym ciągu zwróć uwagę na doskonalenie techniki prawidłowego oddychania. Zapewni ona łatwe oraz bez większego wysiłku oddychanie torem brzusznym, które będzie można wykorzystać podczas porodu.

• Ćwiczenia w III trymestrze ciąży
  III TRYMESTR- od 28 tygodnia do 40 tygodnia ciąży – cd.

• W ostatnim okresie ciąży (od 37 tygodnia ciąży do porodu) dochodzi w organizmie do stopniowych, lecz istotnych przygotowań do porodu. W tym czasie ( około 36 tygodnia trwania ciąży) dno macicy obniża się i sięga łuków żebrowych (jak w 32 tygodniu). Położenie dna macicy na takiej wysokości sprawia, że oddech jest swobodniejszy, ustępuje dyskomfort uczucia duszności, dzieje się tak dzięki mniejszemu uciskowi macicy na przeponę.

• Okres ten charakteryzuje również schodzenie coraz niżej części przodującej (najczęściej główka) w kanale rodnym, tym samym uciska ona na pęcherz moczowy. Proces ten wpływa na zwiększenie częstości oddawania moczu przez ciężarną w małych ilościach. Ucisk, który wywiera główka znajdująca się w miednicy mniejszej staje się przyczyną wystąpienia bólów podbrzusza, ograniczenia ruchomości w stawach krzyżowo biodrowych, utrudnienie oraz zmiany w sposobie poruszania się.

• Ćwiczenia w III trymestrze ciąży
  III TRYMESTR- od 28 tygodnia do 40 tygodnia ciąży – cd.

• W konsekwencji tych zmian kobiety nie wykonujące ćwiczeń w okresie ciąży mogą odczuwać zmęczeniu już po niewielkim wysiłku fizycznym. Nawet, jeśli ćwiczenia były prowadzone konsekwentnie od początku trwania ciąży należy wykonywać serie ćwiczeń w powolnym tempie, a także dobierać rodzaj oraz ilość wykonywanych ćwiczeń odpowiednio do własnych możliwości.

• W tym ostatnim okresie powinno się wykonywać tak jak w poprzednich ćwiczenia oddychania torem brzusznym, pamiętając o zwiększeniu liczby oddechów około 5 razy, przeplatając je ćwiczeniami rozluźnienia oraz pełnego relaksu.

• Szczególna uwagę w tym czasie powinno się zwrócić na ćwiczenia z zakresu: nauki parcia, rozluźniających mięśnie dna miednicy, kojarzenia ćwiczeń lub skurczów ciężarnych, jeśli są przez Ciebie odczuwane z oddychaniem, wspomagających krążenie, szczególnie w obwodowych częściach ciała.

• Gimnastyka w okresie od 37 do 40 tygodnia ciąży – przygotowanie do porodu:

• Ćwiczenia oddechowe:

  • Wyjaśnić i uświadomić normalny sposób oddychania

( wdech/wydech/przerwa po wydechu max.)

• Postrzegać ruchy przy oddychaniu (położyć dłonie na brzuchu, klatce piersiowej, na bokach)

• Nauczyć się postrzegać zmiany ruchów oddechowych i rytmu oddechowego ( w czasie napięcia, wysiłku, bólu, strachu)

• Odczuwać płaszczyzny odniesienia przepona miednicy-przepona-jama ustna (np.. mm.przepony miednicy mocno napiąć, jednocześnie mocno zacisnąć usta; utrzymać napięcie w obu płaszczyznach, a następnie rozluźnić napięcie tylko ust napięcie przepony miednicy ustąpi automatycznie)

• Gimnastyka w okresie od 37 do 40 tygodnia ciąży – przygotowanie do porodu:

• Ćwiczenia relaksacyjne , trening autogenny Shultza

To specjalna technika pozwalającą dość szybko i skutecznie uzyskać efekt "spokojnego ciała, a w ślad za tym - efekt wyciszenia psychicznego... W trakcie treningu dążymy do uzyskania rozluźnienia mięśni kończyn i tułowia, a w efekcie - do uzyskania odprężenia emocjonalnego. Odbywa się to poprzez przekazywanie sobie autosugestii związanych z odczuwaniem ciężaru, a potem ciepła w ciele

• Ćwiczenia rozluźniające mięśnie dna miednicy, szczególnie w pozycjach:

  • Leżącej na plecach, górna część tułowia lekko uniesiona , podudzia na wałeczku, lekko rozwarte

  • Kolankowo- łokciowej

  • Kucznej

  • Półskośnej leżąc na boku

  • Siadu na podłodze z przywiedzionymi i złączonymi podeszwami

  • Siadu skrzyżnego z możliwie dużym rozchyleniem kolan

• Ćwiczeń rozciągających mięśnie dna miednicy ćwiczenia Kegla

  • Gimnastyka w okresie od 37 do 40 tygodnia ciąży – przygotowanie do porodu:

W dalszej kolejności występują ćwiczenia:

• Zwiększające przemianę materii ( pobudzenie krążenia i wzmożenie przemiany materii – wykonujemy obszerne, forsowane ruchy rąk, przedramion, stóp, ud).

• Ćwiczenia gibkościowe mające na celu rozluźnienia mięśni grzbietu, brzucha i dna miednicy, wykonuje się je z odpowiednio dobranymi ćwiczeniami oddechowymi jako małe ruchy prostujące, zginające, skrętne tułowia w pozycji siedzącej, na boku, klęku podpartym leżeniu na plecach z wysoko uniesionymi nogami czy w pozycji stojącej.

• Gimnastyka w okresie od 37 do 40 tygodnia ciąży – przygotowanie do porodu:

  • Ćwiczenia mięśni brzucha i dna miednicy (powodują zwiększenie ich rozciągliwości i elastyczności oraz usprawnienie naprzemiennego rozluźniania i napinania ich)

  • Ćwiczenia powłok brzusznych i dna miednicy ( w celu usprawnienia ich napinania i rozluźniania, wykonywane są z zaangażowaniem toru brzusznego ze zwróceniem uwagi na pracę mięśniową w pozycjach: siedzącej, leżącej na plecach; przerwa oddechowa z równoczesnym utrzymaniem napięcia powłok brzusznych – rozluźnienie)

• Ćwiczenia oddechowe

• Sposób oddychania podczas porodu ściśle wiąże się z określonym rytmem skurczów macicy, które niczym fale morskie wzbierają, kulminują tworząc grzbiet i opadają.

Jeśli kobiecie uda się zsynchronizować z nimi oddech, a tym samym dostroić do akcji porodowej – wszystko przebiega znacznie sprawniej i mniej boleśnie lub bezboleśnie.

• Nauka prawidłowego oddychania

Torem piersiowym

Torem brzusznym

• Oddychanie torem brzusznym

• Przy wdechu - wypięcie brzucha do przodu („wypełniaj brzuch powietrzem”).

• Wydech jest samoistny, bez udziału mięśni.

• Można obserwować zachowanie się mięśni kładąc ręce na dolnej części brzucha.

W trakcie skurczów porodowych rozluźnienie mięśni brzucha bywa pomocne, gdyż zapewnia macicy swobodę ruchów i zmniejsza ból.

• Techniki oddychania torem brzusznym

1. Głęboki i wolny oddech torem brzusznym.
Wydech ma być dłuższy niż wdech. Nabieramy powietrza przez nos stopniowo rozprężając brzuch (unosząc go do góry), a następnie robimy długi wydech przez usta w czasie którego brzuch swobodnie opada. Ta technika najbardziej dotlenia dziecko, stąd powinniśmy z niej korzystać w sytuacji, kiedy dziecko "prosi" o więcej tlenu. Kiedy kobieta korzysta ze znieczulenia zewnątrzoponowego, może tę technikę stosować w przebiegu całego porodu.

2. Oddech torem brzusznym przyspieszony
Kiedy skurcze stają się bardziej bolesne, trudno oddychać wolno
i majestatycznie. Zachowując tę samą technikę oddychania przyspieszamy nieco oddech na szczycie skurczu. Wraz z przyspieszeniem musimy oddech spłycić. Więc robimy bardzo krótki wdech i wydech też dość szybko, ale wydech nadal powinien być dłuższy niż wdech.

3. Oddech torem brzusznym z podziałem wydechu na cztery części
Robimy wdech przez nos rozprężając brzuch, a następnie cztery krótkie wydechy przez usta. Wydechy są rytmiczne, mogą przypominać gaszenie świeczki. Tę technikę oddychania możemy wizualizować dodatkowo korzystając z własnych dłoni i w czasie czterech krótkich wydechów przeciwstawiać kciuk pozostałym czterem palcom. Rytm tej techniki oddychania, odliczanie w wydechu do czterech, bardzo dobrze odwraca uwagę od bólu.

• Oddychanie torem piersiowym

• przy wdechu - rozszerzanie się klatki piersiowej

• przy wydechu – opadanie klatki piersiowej

• Oddychaj starając się angażować wyłącznie mięśnie klatki piersiowej.

• Ręce połóż na łukach żeber w ten sposób, aby końce palców zetknęły się tuż pod piersiami, a kciuki obejmowały klatkę piersiową w kierunku ku tyłowi. Ruch klatki piersiowej przy wdechu spowoduje rozsunięcie palców. Podczas wydechu palce ponownie się zetkną.
  Ten tor pracy powoduje, iż oddech staje się bardziej płytki i szybszy.

TECHNIKI ODDYCHANIA

Dobrze opanowane techniki oddychania i okresy bezdechu ułatwi drugi okres porodu( łatwa koncentracja, możliwość odpoczynku w czasie przerw między skurczami, prawidłowe oddychanie, lepsze utlenowanie krwi).

1) Technika bezdechu

• Na początku ćwiczenia 2-3 głębokie wdechy
  z pogłębionym wydechem, następnie szybkie przejście do maksymalnego wdechu i zatrzymanie wciągniętego powietrza na okres 10-15 sekund.

• Po wykonanej serii należy wyrównać oddech przez spokojne i rytmiczne oddychanie. Nie należy powtarzać bezdechu zbyt często, można natomiast wydłużać czas jego trwania do osiągnięcia granicy 20-25 sekund.

Doświadczając dużego wysiłku fizycznego, w sposób spontaniczny przechodzimy na oddech tylko ustami. Podobnie jest w porodzie, w pewnym momencie trudno już jest oddychać przez nos i wtedy wykonujemy szybkie i płytkie oddechy przez usta. Te techniki często nazywamy ziajaniem.

2) Ziajanie, zwane również „oddechem zgonionego psa”

• polega na szybkim nabieraniu niewielkich ilości powietrza, następnie po płytkim wciągnięciu szybkie jego wypuszczenie, wywołuje to krótkie, szarpane ruchy przeponą.

• Można to robić na różne sposoby:
  a) sposób tzw. piesek - na rozchylonych ustach wykonujemy bardzo krótkie i płytkie wdechy i wydechy. Brzuch tylko lekko "podskakuje", jakby drga, i nie ma czasu aby opaść. Ten sposób powoduje duże wysuszanie się śluzówek, wiec inną odmianą tej techniki jest
  b) tzw. ciuchcia. Usta układa się tak jak do gwizdania i przez nie sączy się powietrze we wdechu i wydechu równie szybko i płytko tak, że brzuch tylko lekko drga.
  c) można również tę technikę wykonać wydając z siebie gardłowy dźwięk:

he, ha bądź hu trzymając lekko rozchylone usta.

• Technika ta pomaga zapobiec wystąpieniu niekorzystnej hiperwentylacji pozwola również powstrzymać się od parcia w czasie II okresu porodu, kiedy będzie to niewskazane. Ten rodzaj oddechu ułatwia to przez zmniejszenie napięcia tłoczni brzusznej oraz ograniczenie zbędnego ucisku przepony na macicę.

• Aerobik

Ćwiczenia aerobowe wspaniale nadają się w ciąży, stymulują prace serca, płuc, mięśni, dzięki czemu poprawiają cyrkulacje, krwi i dostarczanie tlenu
do poszczególnych części ciała matki oraz dla rozwijającego się dziecka.
Wpływają korzystnie na sylwetkę,
co zapobiega bólom pleców i zwiększają wytrzymałość, zmniejszają zmęczenie i polepszają sen.

• Joga jest mało obciążającą postacią aktywności fizycznej, którą bezpiecznie można uprawiać w okresie ciąży, wpływa korzystnie na napięcie mięśniowe, wzmacnia mięśnie i pomaga w koncentracji uwagi.

• Pilates

Zaletą tych ćwiczeń jest nacisk na oddech, techniki relaksu, prawidłową postawę.

Wybierając ćwiczenia należy zwrócić uwagę by były one specjalnie ułożone dla kobiet w ciąży.

Pilates to nieobciążające dla organizmu ćwiczenia rozciągające mięśnie. Ułatwiają relaksację
i wzmacniają prawidłową postawę.

Wybierajmy ćwiczenia niewymagające zbyt dużego napinania i rozciągania mięśni, szczególnie brzucha, w czasie wykonywania ćwiczeń stojących używajmy ściany, lub podpory jako pomocy przy złapaniu równowagi.
W czasie schylania używajmy bioder nie pleców. W ćwiczeniach wymagających skrętów skręcajmy ramiona nie brzuch. Jest to jeden
z rodzajów ćwiczeń nadający się dla każdej ciężarnej niezależnie od jej wcześniejszego poziomu aktywności sportowej.

• NORDIC WALKING

       

• Nordic Walking jest bezpieczną, łatwą i bardzo przyjemną formą ruchu dla kobiet ciężarnych. Daje możliwość zachowania kondycji i aktywności fizycznej sprzed ciąży, uwzględniając specyficzne potrzeby organizmu podczas ciąży, a dla kobiet które były mało aktywne przed ciążą pozwala w łagodny sposób zwiększyć wydolność organizmu. Utrzymanie lub poprawa kondycji fizycznej prowadzi w prosty sposób do ułatwienia porodu.

• Nordic Walking – równowaga podczas ćwiczeń, odciążenie kręgosłupa, poprawa ruchomości i stabilności stawów, bioder oraz stawów krzyżowo-biodrowych, które w okresie ciąży są szczególnie narażone na przeciążenia

• POŁÓG

• Gimnastyka w okresie połogu:

• Początek 24h po porodzie

• Czas trwania : aż do pełnej rehabilitacji mięśni brzucha i przepony miednicy

( do 6 miesięcy)

• Cel:

  • Dobrze zwinięta macica

  • Normalnie funkcjonujące mm. przepony miednicy

  • Normalnie funkcjonujące mm. brzucha

  • Profilaktyka, mająca na celu przeciwdziałanie wypadnięciu macicy.

  • Profilaktyka przeciwzakrzepowa

• Gimnastyka w okresie połogu:

• Nauka oddychania: oddychanie żebrowo-brzuszne, oddychanie kontaktowe

• Wypracowanie napięcia mięśni przepony miednicy

  • Wyćwiczenie izolowanego napięcia mm. przepony miednicy leżąc na plecach z podniesionymi nogami.

  • Unikać używani mm. pośladkowych i przywodzicieli.

• Wypracowanie napięcia synergistycznego mięśni brzucha

  • Wyćwiczenie synergistycznego napięcia mm. Brzucha, leżąc na plecach z podniesionymi nogami.

  • Kręgosłup lędźwiowy „wciskać” w podłoże w celu uniknięcia lordozy.

• Gimnastyka w okresie połogu:

• Wypracowanie napięcia podstawowego

  • Ćwiczyć napięcie podstawowe a różnych pozycjach (kolejność wg wzrostu trudności) leżenie na plecach z podgiętymi nogami-wygodna pozycja leżąca na boku- leżenie na plecach z wyprostowanymi nogami- siedzenie –stanie.

• Odciążenia przepony miednicy; rozciąganie skróconych mięśni grzbietowych

(np.. Leżenie na plecach z podniesionymi nogami. Unieść miednicę, potem kręgosłup opuszczać kręg po kręgu i w końcu położyć pośladki ponownie na podłożu)

• Wzmocnienie mięśni brzucha i przepony miednicy

• Ćwiczenia mm. Poprzecznych brzucha rozpocząć wtedy, gdy może być utrzymane napięcie mieśni przeppony miednicy przy unoszeniu głowy.

• Ćwiczenia wykonywane nieprawidłowo lub zbyt cieżkie mogą sprzyjać wypadaniu macicy