Mechanizm rynkowy
- Mechanizm rynkowy za pośrednictwem systemu cen (relatywnych) dostarcza podmiotom gospodarczym informacje o stopniu rzadkości dóbr.
- Informacje te podmioty ekonomiczne przetwarzają wg zasady racjonalności i kierując się własnymi korzyściami podejmują masowe decyzje o zmianie (lub nie) zakupów lub produkcji
Popyt, podaż
Popyt to zainteresowanie danym dobrem (ilość nabywana) przy danej jego cenie ceteris paribus i w danym czasie. Na popyt wpływają także czynniki niecenowe.
Zmianę ilości nabywanej dobra pod wpływem zmiany jego ceny ilustruje przesunięcie wzdłuż krzywej popytu. Czynniki niecenowe powodują przesunięcie całej krzywej popytu.
Wyjątki w prawie popytu:
Efekt Veblena (efekt prestiżowy) polega na tym, że niektóre gospodarstwa domowe nabywają tym większe ilości danego dobra, im jest ono droższe. Korzyść konsumpcyjna polega wówczas na demonstrowaniu swoich możliwości konsumpcyjnych.
Efekt snobizmu polega na tym, że niektóre gospodarstwa domowe mniej cenią te dobra, które konsumują inni, a zatem nabywają ich mniej lub w ogóle ich nie kupują.
Efekt owczego pędu polega na tym, że pewne gospodarstwa domowe tym wyżej cenią pewne dobra i tym więcej ich nabywają, im bardziej je cenią i więcej ich nabywają inne gospodarstwa domowe (np. moda).
Dobra podstawowe – popyt względnie sztywny
Podaż to ilość dóbr zaoferowanych przez producentów przy różnych poziomach ceny przy założeniu ceteris paribus.
Krzywa podaży ilustruje prawo podaży, mówiące o tym, że wraz ze wzrostem ceny danego dobra ceteris paribus rośnie ilość oferowana tego dobra i odwrotnie.
Równowaga rynkowa
Równowagę rynkową na rynku danego dobra interpretuje się jako punkt przecięcia krzywych popytu i podaży tego dobra - wyznaczający jedyną możliwą cenę - przy której ilość nabyta będzie równa ilości oferowanej na sprzedaż.
Cechy i funkcje pieniądza
cechy pieniądza (trwałość, zastępowalność, podzielność, uznaną wartość, rzadkość)
funkcje pieniądza (pośrednik wymiany, środek płatniczy, środek tezauryzacji, miernik wartości)
Polityka pieniężna i fiskalna
Polityka pieniężna – zespół działań regulujących obieg pieniądza, zwłaszcza jego podaż oraz wpływająca na poziom stóp procentowych i kursów walutowych. Za realizacje polityki pieniężnej odpowiedzialny jest z reguły bank centralny
Cel NBP
Utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu
Inflacja
Spadek wartości pieniądza.
Instrumenty polityki pieniężnej
- stopy procentowe (lombardowa, redyskontowa, referencyjna depozytowa)
- operacje otwartego rynku
- rezerwy obowiązkowe
Stopa referencyjna
Określa minimalną rentowność 7-dniowych bonów pieniężnych NBP (4,50%)
Sektor publiczny i finansów publicznych
Sektor publiczny – wszystkie podmioty będące własnością Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego, w tym także podmioty mieszane z przewagą skarbu Państwa (GUS, OECD) ( szerszy)
Sektor finansów publicznych – państwowe i samorządowe instytucje oraz jednostki organizacyjne, których działalność jest finansowana wyłącznie bądź głównie z podatków i innych dochodów należnych państwu i jednostkom samorządu terytorialnego. Warunkiem niezbędny – wykonywanie zadań publicznych na zasadach niekomercyjnych. Sektor ten to sektor:
Rządowy
Samorządowy
Ubezpieczeń społecznych
Wartości makroekonomiczne
Skąd państwo bierze pieniądze
Dochody budżetu państwa (vat, pit, akcyza, cit)
Dochody budżetu gmin
System ZUS – repartycyjny
System OFE – kapitałowy
Funkcje zarządzania
Piramida potrzeb Maslowa
Badania Lewina (style zarządzania)
Wartość przyszła i bieżąca
Wartość przyszła informuje z jaką wartością nominalnie ustalonej kwoty będziemy mieli do czynienia po upływie określonego czasu. Proces przechodzenia od wartości aktualnej do wartości przyszłej to kapitalizacja. Polega ona na arytmetycznym ustaleniu ostatecznej wartości przepływu (lub przepływów) środków pieniężnych, przy zastosowaniu odsetek składanych.
Wartość bieżąca określa teraźniejszą wartość przyszłych przepływów środków pieniężnych. W celu obliczenia wartości zaktualizowanej posługujemy się metodą dyskonta. Dyskontowanie to proces odwrotny do kapitalizacji. Polega na obliczeniu, jaką wartość w dniu dzisiejszym ma kwota, którą otrzymamy po n okresach przy założeniu, że stopa procentowa reprezentująca utratę wartości pieniądza wynosi r.
Bilans