SOKI, ALKOHOLATURY

SOKI (Succi)

Przetwory roślinne otrzymywane przez wyciśnięcie w prasie soku komórkowego ze świeżego surowca. Wykorzystuje się zielone części roślin (liście, łodygi), owoce, części podziemne (kłącza, cebule, korzenie).

Surowiec poddaje się oczyszczeniu (myciu) i odpowiedniemu rozdrobnieniu.

Soki zawierają rozpuszczalne składniki występujące w świeżych roślinach. Zazwyczaj są mętne, co spowodowane jest zawartością rozpuszczonych substancji wielkocząsteczkowych (koloidów: białek, pektyn).

Następnie sok poddaje się sączeniu lub odwirowaniu w celu usunięcia zanieczyszczeń i dalej klarowaniu. Procesy te w zależności od rodzaju surowca i zawartych substancji rozpuszczonych klaruje się w różny sposób: na zimno (pozostawia się w chłodnym miejscu do odbalastowania) lub na ciepło (podgrzewa się – strącają się białka - sączenie). Nowoczesną metodą oczyszczania jest odwrócona osmoza (przyp!!!), której dodatkową zaletą jest otrzymywanie produktu czystego mikrobiologicznie i możliwość otrzymania soków zagęszczonych. Konieczne jest precyzyjne dobranie membrany (odpowiednia wielkość porów- wybieramy, które związki chcemy zachować)

Soki mogą stanowić

-postać leku

-być półproduktem do sporządzenia postaci leku, np. syropu, proszki (szczególnie z surowców witaminowych i o przyjemnym smaku)

- jako corringens smaku i barwy

Dawniej duże znaczenie miały soki zagęszczone. Obecnie są one bardzo powszechnie używane w przemyśle spożywczym, szczególnie zagęszczone soki owocowe.

SOKI STABILIZOWANE (Succi stabilisatae):

Otrzymuje się je po wstępnym unieczynnieniu enzymów, zazw. przy użyciu alkoholu etylowego (wysokie ciśnienie i temperatura pary). Zawartość alkoholu w końcowym produkcie nie może być większa niż 30%.

• Succus Bardanae – sok z łopianu (Bardanae radix/et-OH): moczopędny – diureticum, oczyszczający organizm

• Succus Betulae – sok z brzozy (Betulae folium/ et-OH):moczopędny , oczyszczający organizm, wspomagająco przy schorzeniach dróg moczowych

• Succus Echinaceae – sok z jeżówki (Echinaceae purpureae folium): wspomagające układ odpornościowy, immunostymulujące

• Succus farfarae – sok z podbiału (Tussilago farfarae folium/ et-OH): wykrztuśnie – expectorans, przeciwzapalnie – antiphlogisticum.

• Succus Hyperici – sok z dziurawca (Hyperici perforati herba/ et-OH): uspokajające - sedativa, pobudza wydzielanie soków trawiennych – stomachicum, żółciopędnie – cholagoga; UWAGA! FOTOTOKSYCZNOŚĆ!

• Succus Plantaginis – sok z babki lancetowatej (Plantaginis herba): expectorans, spoasmolyticum w górnych drogach oddechowych

• Succus Taraxaci – sok z mniszka lekarskiego (Taraxaci radix/ et-OH): cholagoga, choleretica, diuretica

• Succus Urticae – sok z pokrzywy (Urticae herba/ et-OH): diuretina, słabo obniża poziom glukozy we krwi (pobudza przemianę materii)

ALKOHOLATURY (Alkoholaturae)

Przetwory roślinne otrzymane przez wytrawienie świeżych surowców roślinnych alkoholem etylowym o stężeniu 80 - 96° z zastosowaniem techniki maceracji.

Obecnie znaczenie mają wyłącznie alkoholatury stabilizowane – intrakty. Stabilizacja [polega na inaktywowaniu enzymów występujących w roślinach świeżych i ich przetworach (pary et-OH).

• Intractum Crataegi - intrakt z głogu (Crataegi inflorescentia): nasercowe – cardiacae

• Intractum Hippocastani – intrakt z kasztanowca (Hippocastani seminis): uszczelnia naczynia krwionośne

• Intractum Hyperici – intrakt z dziurawca (Hyperici herba): sedativa, stomachicum, cholagoga,

• Intractum Melisae – intrakt z melisy (Melisae herba): sedativa

• Intractum Visci – intrakt z jemioły (Visci herba): obniża ciśnienie tętnicze (przeciwnadciśnieniowo) - antihipertensivum