Istota i struktura systemów finansów publicznych

1.system finansowy- ogół zasad i instytucji finansowych stworzony przez obowiązujące w danym czasie prawo finansowe

2.inne ujęcie systemu finansowego to zespół urządzeń i instytucji prawnych połączonych w sposób celowy i logiczny w całość a ich celem jest gromadzenie i rozdysponowanie środków

Elementy systemu finansów publicznych:

S. Owsiak wskazuje na rozpatrywanie SFP w kilku przekrojach: podmiotowy, prawny, instytucjonalny, instrumentalny, techniczny

1.podmiotowy:

• ustawodawcze (sejm, senat, sejmiki wojewódzkie, rada gminy/powiatu)

• wykonawcze (rada ministrów, rząd, prezydent, marszałek, wójt, burmistrz, starosta)

• aparat kontrolny (NIK, wojewoda, Regionalne Izby Obrachunkowe),

• aparat skarbowy

• policja, straż pożarna

2.prawny:

• Konstytucja RP

• Ustawa o finansach publicznych

• Ustawy podatkowe

• Rozporządzenia Rady Ministrów, Ministra Finansów

• Uchwały organów stanowiących

3.instytucjonalny:

• Budżet państwa

• Budżety jednostek samorządu terytorialnego

• Fundusze ubezpieczeń społecznych

• Fundusze organizacji publicznych

4.instrumentalny:

• Podatki

• Opłaty

• Cła

• Składki na ubezpieczenia społeczne

• Dotacje

• Subwencje

• Państwowy i samorządowy dług publiczny

5.techniczny:

• Klasyfikacja budżetowa

• Procedura budżetowa

• Postępowanie podatkowe

• Metody planistyczne

Oddziaływanie sektora publicznego na rozwój gospodarczy a konkretnie związek między wielkością i strukturą dochodów i wydatków publicznych a stopą wzrostu należy do jednej z ważniejszych kontrowersyjnych zagadnień.

Wydatki na służbę zdrowia -> opłacalne inwestycje

Budżet w tym zakresie można podzielić na 2 grupy:

1. Wpływ wielkości sektora publicznego na wzrost gospodarczy

2. Wpływ poszczególnych rodzajów wydatków i podatków na stopę wzrostu

Badania koncentrujące się na wpływie całkowitej wielkości dochodów i wydatków publicznych w krajach OACD sektor publiczny spowalnia wzrost gospodarczy. (?)

Przegląd wielu wskaźników wskazuje, że dostępne dowody chociaż ograniczone sugerują, ze kraje o małym sektorze rządowym nie wyprodukowały gorszych wskaźników socjo-ekonomicznych niż kraje z dużym sektorem publicznym. W dziedzinach takich jak efektywność ekonomiczna, rynek pracy, zadłużenie publiczne, zarządzanie i regulacje prawne, kraje posiadające małe rządy wydają się osiągać lepsze rezultaty niż pozostałe grupy państw.

Część badaczy ogranicza swoje badania do wpływu wydatków konsumpcyjnych na stopę wzrostu gospodarczego (spowalniają wzrost gospodarczy).

Inni autorzy polemizują z takimi wnioskami, dowodzą, ze podatki i wydatki nie są istotną zmienną wyjaśniającą wzrost gospodarczy w krajach OACD.

Zaskakująco trudno jest ustalić wiarygodny związek między wzrostem a różnymi makroekonomicznymi wskaźnikami dotyczącymi rozmiarów sektora publicznego.

Zakres podmiotowy i przedmiotowy SFP.

Sektor publiczny- R. Domaszkiewicz definiuje sektor publiczny pośrednio stwierdzając, że działalność aparatu państwowego oraz innych związków publiczno- prawnych wchodzących w skład tzw. sektora publicznego wymaga ponoszenia różnego rodzaju wydatków

S. Owsiak wskazuje, że takie zdefiniowanie sektora publicznego jest niepełne, gdyż analizując pojęcie SP przez pryzmat jego wydatków można wskazać na 2 rodzaje strumieni wydatkowych:

1. Wydatki materialne- związane z zakupem dóbr i usług

2. Wydatki transferowe- oparte na redystrybucji dochodów przez państwo

Z. Gilowska, A. Mierzwa, W. Mision- rozumieją przez SP pewien za każdym razem nieco inny zbiór jednostek organizacyjnych.

Schemat podziału sektora finansów publicznych:

sektor finansów publicznych

rządowy samorządowy

podległe jednostki org. województwo powiat gmina

podległe jednostki org.