Techniki socjoterapii w resocjalizacji.

1. Pojęcie socjoterapia przez socjoterapię możemy rozumieć metodę leczenia zaburzeń zachowania i niektórych zaburzeń emocjonalnych u dzieci i młodzieży w toku spotkań grupowych i że jest ona formą pomocy psychologicznej dla dzieci i młodzieży, która stanowi formę pośrednią pomiędzy psychoterapią a psychoedukacją i treningiem interpersonalnym.

1. Psychoterapia- metoda leczenia zaburzeń psychicznych po przez wyspecjalizowane metody i techniki psychologiczne. Odbywa się w formie indywidualnej jak i grupowej oraz rodzinnej czy małżeńskiej koncentruje się na szukaniu przyczyn zaburzeń i ich usuwaniu.

2. Psychoedukacja – przebiega według ułożonego planu uczenia się, a jej celem jest nabycie określonych umiejętności psychologicznych. Mechanizmami zmiany są ćwiczenia dotyczące nowych zachowań i umiejętności.

3. Trening interpersonalny – stosowany do osób zdrowych psychicznie i służy rozwojowi właściwości psychicznych które są niezbędne do podejmowania satysfakcjonujących kontaktów z innymi ludźmi.

4. Pomoc psychologiczna – jest to świadoma aktywność profesjonalna, polegająca na operowania środkami psychologicznymi w celu udzielenia pomocy osobom cierpiącym psychicznie lub poszukującej własnej drogi rozwoju osobistego, społecznego i zdrowotnego.

5. Interwencja kryzysowa – wsparcie emocjonalne w nagłych i krytycznych zdarzeniach życiowych.

6. Rehabilitacja psychologiczna – odziaływanie psychologiczne na osoby niepełnosprawne fizycznie lub psychicznie w celu przystosowania do życia w zmienionych okolicznościach.

7. Psychoprofilaktyka – działania prowadzące do ujawnienia możliwości rozwojowych jednostki i do zapobiegania powstawania zaburzeń psychicznych.

8. Promocja zdrowia, poradnictwo – proces umożliwiający jednostką kontrolę nad swoim zdrowiem czy zrachowaniami.

1. Cele socjoterapii:

1. Cel terapeutyczny – dostarcza wzorców zachowań pożądanych umożliwiając wypróbowanie i wyćwiczenie ich oraz odreagowanie napięć emocjonalnych.

2. Cel edukacyjny – zapoznawanie z zagadnieniami, które ułatwiają funkcjonowanie społecznie i radzenie sobie z problemami.

3. Cel rozwojowy – potrzeby związanie z etapami rozwojowymi.

4. Cel profilaktyczny – ochrona przed zaburzeniami zachowania, wsparcie.

- zapobieganie zaburzeniom zachowania,

- zapobieganie zaburzeniom psychicznym,

- odreagowanie emocjonalne ,

- przeżycie katharsis- oczyszczenia,

- korekta zaburzeń zachowania,

1. Obszary zaburzeń zachowania:

1. Ja – dorośli

• Trudności w :

- komunikacji,

- wyrażaniu emocji,

- zgłaszaniu potrzeb,

• Ważne jest by:

- obdarzenie dorosłego zaufaniem,

- dobre kontakty z rodzicami,

• Korekta polega na:

- wyrażanie potrzeb,

- rezygnacja z agresji ,

- komunikowanie swoich emocji,

- przyjmowanie i wyrażanie krytyki,

- korzystanie ze wsparcia.

1. Ja – rówieśnicy

• Trudności:

- przemoc fizyczna, psychiczna,

- nadmierna rywalizacja,

- agresja werbalna,

- dystansowanie się i izolowanie…

• Korekta polega na:

- trenowanie umiejętności współdziałania z innymi.

-umiejętność rozwiązywania konfliktów,

- negocjowanie,

- słuchanie siebie nawzajem,

-przedstawianie swoich planów celów,

- pozytywne informacje o innych,

- wyrażanie własnych sądów.

1. Ja – sytuacje zadaniowe:

- kłopoty organiczne( dysleksja, dysgrafia itp.) ,

- traumatyczne zdarzenia, doświadczenia,

-przeświadczenia o braku zdolności,

- wychładzanie przez rodziców,

- unikanie ( uczeń nie chce pracować).

• Korekta polega na:

- umiejętność określenia własnych celów na miarę możliwości,

- organizowanie i określanie własnych zadań,

- wyznaczanie etapów realizacji celów,

- opanowanie umiejętności porządkowania wiedzy.

1. Ja –Ja

- słabo wykształcony i nieadekwatny obraz siebie,

• Korekta polega na:

- umiejętność koncentrowania się na sobie,

- rozpoznawanie swoich stanów emocjonalnych,

- identyfikacja swoich potrzeb,

-określenie własnych zasobów i dobrych cech charakterystycznych,

- otrzymanie informacji zwrotnych na temat własnej osoby.

1. Pojęcie grupy i jej funkcjonowanie:

• Grupa – jest to zbiór trzech lub więcej osób między którymi zachodzi:

- bezpośrednia interakcja,

- mają wspólny cel,

- występują normy zachowania,

- struktura ról,

- osoby mają świadomość że tworzą odrębną grupę.

• Organizacja zajęć socjoterapeutycznych:

- odpowiedzialność socjoterapeuty – ma decydujące zdanie co do doboru uczestników , formy i przebiegu zajęć.

- odpowiednia liczba grupy – powinna się wahać w granicach od 8 – 15.

- regularność spotkań- najlepsza długość spotkań to od 1,5 h – 2h raz lub dwa razy w tygodniu.

-niezmienność grupy – cały czas te same jednostki, powstają silne interakcje.

- odpowiedni dobór grupy- powinno się wstępnie zdiagnozować uczestników.

- różnorodność zaburzeń zachowania - nadpobudliwe i zatrzymane psychoruchowo jednostki.

- atrakcyjność zajęć- ciekawe prowadzenie.

- otwartość prowadzącego – elastyczność terapeuty i otwartość na propozycje uczestników.

- współpraca dwóch terapeutów – prowadzenie zajęć przez dwóch terapeutów co ułatwia prowadzenie zajęć.

- prowadzenie dokumentacji – notatki, sprawozdania, opisy.

• Proces grupowy:

1. Jawny

2. Ukryty

Forma spotkania grupowego:

$ rytualne powitanie

$ gry, zabawy wyciszające

$ zajęcia

$ podsumowanie i pożegnanie.

• Etapy rozwoju grupy:

1. Według Jagiełły:

1. Faza orientacji:

- indywidualna rozmowa z uczestnikami,

- ustalenie norm, zawarcie kontraktu,

- zawarcie wspólnego kontaktu,

- wprowadzenie spójności grupy,

-m powstają konflikty.

2) Faza różnicowania:

- ujawniają się różnice interpersonalne,

- terapeuta powinien mówić o swoich uczuciach,

- konflikty – krytyka,

- przeformowanie ról grupowych,

- powstaje poczucie bezpieczeństwa i spójność grupy.

3) Faza współpracy:

- otwarte mówienie o emocjach,

- terapeuta bardziej skupia się na jednostkach, które wymagają większego zainteresowania,

- właściwa praca z uczestnikami,

- pełne zaufanie,

- współpraca z grupami lokalnymi,

- radzenie sobie z rzeczywistością,

- uczestnicy zachęcają siebie nawzajem do pracy.

4) Faza końcowa:

-w zrozumiały sposób zakończenie spotkań,

- terapeuta pomaga w rozwiązaniu problemów związanych z uczuciami powstałymi po przez zakończenie zajęć,

- myśli członków że sami sobie nie poradzą z problemami,

- radzenie sobie z rzeczywistością,

- destygmatyzacja,

- podsumowanie przebiegu zajęć organizacja uroczystego pożegnania.

1. Według Tockmana i Jansena

1. Faza formowania,

2. Faza ścierania,

3. Faza normowania,

4. Faza działania,

5. Faza separacji.

• Role grupowe

• Role w wstępnych fazach rozwoju grupy

• Lider dominacji – pragnie przejąć przywództwo walczy z terapeutą,

• Lider sympatii – dostarcz innym wsparcia ciepła,

• Błazen – rozładowuje napięcie w grupie,

• Kozioł ofiarny - kanalizuje agresję i lęk innych i negatywne emocje do terapeuty,

• Pomocnik terapeuty – podporządkowuje się terapeucie,

• Kamikadze –realizuję zasadę otwartości gdy grupa nie jest na to gotowa,

• Outsider – budzi niepokój grupy swoją innością,

• Buntownik – częste kwestionowanie posunięć terapeuty.

• Role w zaawansowanych fazach rozwoju grupy:

  • Wyraziciel nastrojów grupowych – odbiera emocje w grupie i przedstawia je słownie w sposób bardzo trafny,

  • Stabilizator emocji grupowych – interpretuje znaczenie wydarzeń w grupie i ujmuje je na poziomie poznawczym,

  • Sumienie grupowe – uczestnik czuwający nad przestrzeganiem norm, wzbudza poczucie winy u innych,

  • Dziecko grupowe – dziecko biedne – bezradność i niezdecydowanie, dziecko szalone - wyraża różne impulsy nawet te które nie są powszechnie akceptowane,

  • Dobra mam lun kochany wujaszek – osoba często najstarsza jest opiekuńcza,

  • Bard grupowy – uczestnik wrażliwy na klimat i nastrój grupowy . Wyraża w sposób metaforyczny najważniejsze zdarzenia w grupie.

  • Opozycjonista – kwestionuje posunięcia terapeuty ale w sposób tak że wstępuje wśród uczestników dyskusja,

  • Szara eminencja- pragnie mieć wpływ na grupę, ale go ukrywa,

  • Osoba wspierająca trenera – wyraża wprost uczucia sympatii do terapeuty szczególnie wtedy gdy jest atakowany przez grupę.

Normy grupy występują formalne i nieformalne,

5) Zajęcia socjoterapeutyczne:

• Przesłanki które kierują na zajęcia:

- trudności w uczeniu się,

- słabe relacje interpersonalne,

- deficyty i zniekształcenia procesów poznawczych,

- życie w rodzinie z zaburzeniami,

• Zasady prowadzenia zajęć:

1. Zasada afirmacji – na zajęciach zostanie wytworzona tak atmosfera wzajemnych relacji , która pozwoli na dostrzeganie i podkreślanie pozytywnych cech i zdolności uczestników.

2. Zasada bliskości - prowadzący powinien stworzyć ciepłe i bezpieczne, bliskie relacje z poszczególnymi uczestnikami zajęć.

3. Zasada otwartości – umożliwienie jasnego, otwartego wyrażana i przyjmowania informacji o sobie. Otwartość tylko wtedy gdy zostanie zagwarantowane bezpieczeństwo interpersonalne.

4. Zasada istnienia norm – prowadzący powinien wprowadzić normy porządkujących, organizujących i strukturalizujących przebieg zajęć.

6) Fazy spotkania socjoterapeutycznego:

1. Spotkanie ( rytualne powitanie, rundka),

2. Gry i zabawy (wyciszające lub pobudzające),

3. Zajęcia właściwe ( psychokorekcyjna, edukacyjne, rozwojowe, profilaktyczne),

4. Zakończenie ( rundka podsumowująca, rytualne pożegnanie). przez socjoterapię możemy rozumieć metodę leczenia zaburzeń zachowania i niektórych zaburzeń emocjonalnych u dzieci i młodzieży w toku spotkań grupowych" (1999) i że jest ona formą pomocy psychologicznej dla dzieci i młodzieży, która stanowi formę pośrednią pomiędzy psychoterapią a psychoedukacją i treningiem interpersonalnym.

7) Techniki wykorzystywane w socjoterapii:

1. Techniki terapii Gestalt – w zdarzeniach psychicznych możemy wyróżnić „ figury” i „tło” oraz całość jest czymś innym niż suma poszczególnych części. Zdolność optymalnego tworzenia figur zapewnia nam zaspokojenie naszych potrzeb. Ważne jest tu poznanie własnego „JA”.

2. Techniki neurolingwistycznego programowania – psychoterapia zwraca uwagę na sposób w jakim powstają i zmieniają się ludzkie wzorce spostrzegania i myślenia, starając się za pomocą różnych technik zmienić te schematy, które prowadzą do powstawania problemów psychicznych.

3. Techniki analizy transakcyjnej – głównym założeniem jest to że wszystko co przeżyliśmy świadomie jest zapamiętane, zapianie i zmagazynowane w naszym mózgu. Może to zostać „odtworzone” w każdej chwili. Centralnym problemem jest badanie stanów –ego. Stany te stanowią podstawę aktów komunikacyjnych między ludźmi, zwanymi transakcjami. Transakcje jako jednostki działań społecznych składają się z pojedynczych bodźców i pojedynczych reakcji werbalnych i niewerbalnych.

4. Opowiadanie/ metamorfozy – mikrowykłady kilku minutowe wykłady na dany temat,

= staranne przygotowanie historyjki

= dobra intonacja

= zwracać uwagę na to co powinno być podkreślone

= opowieść interesująca

= zwrócić uwagę na reakcje

1. Paradoks- terapeuta wzmacnia zaistniałe problemy zamiast je usuwać. Np. pacjenci cierpiący na różnego rodzaju fobie mają jak stwarzać jak najwięcej sytuacji z fobią by zapoznać się z reakcją. Należy wyjaśnić zaistniałą sytuację, a efektem będzie szybkie rozwiązanie problemu.

2. Techniki treningu interpersonalnego – trening umiejętności psychologicznych, rozwój takich zajęć gdzie jest atmosfera akceptacji i braku zajęć powstaje wtedy szansa na ujawnienie swojego prawdziwego „JA”. Nastawienie na rozwijanie i uczenie konkretnych umiejętności.

3. Technika burzy mózgów – rozpatrywanie dużej ilości pomysłów i wybór najlepszych.

4. Dyskusja/ debata- odnosi się bezpośrednio do doświadczeń uczestników, każdy zawiera głos. Występuje zasada każdy słucha siebie. Każdy ma prawo wyrażać swoje zdanie. Uczestnicy nie przerywają swoich wypowiedzi, uczniowie mówią do swoich kolegów/koleżanek, panuje bezpieczna atmosfera.