Babeszjoza bydła dr.hab. Przemysław Sobiech

• Choroba leśna bydła

• Gorączka teksaska

• Hemoglobinuria pastwiskowa

• Hemoglobinuria europejska

Rumuński badacz Victor Babes (1888r.) wykrył u bydła pierwotniaka Babesia sp.

Gatunek Babesia	Wektor	Występowanie
B. bovis	Ixodes, Rhipicephalus, Boopholus	EU, Amer Płn, Amer Płd, Azja, Australia, Afryka
B. divergens	Ixodes	EU, Amer Płn
B. bigeminia	Haemaphysalis, Rhipicephalus, Boopholus	EU, Amer Płn, Amer Płd, Azja, Australia, Afryka
B. major	Haemaphysalis	EU, Afryka, Azja
B. jakimovi	Ixodes	EU wsch, Azja

Typ: Pierwotniak – jednokomórkowiec

Rodzina: Piroplasmida

Rodzaj: Babesia

Wielkość: 1,5 µm (małe gatunki); 2-4 µm (większe)

Pasożyty rozmnażają się w krwinkach czerwonych kręgowców;

Pasożytnictwo

• Osobniki odrębnych gatunków (zespół)

• Pasożyt i żywiciel albo gospodarz

• Pasożyt czerpie pokarm

• Bytuje w organizmie żywiciela

• Pasożyt jednocześnie szkodzi żywicielowi

Drugim żywicielem Babesia są kleszcze

Kleszcz

• Kleszcz nie ma oczu

• Czują zapach, wilgoć i ciepło dzięki wyspecjalizowanym organom

• Posiadają specjalne haczyki, którymi wbijają się w ofiarę

• Kleszcz wpuszcza ze śliną wydzielinę znieczulającą i antyhemostatyczną w momencie ukłucia

• Do zakażenia bakteriami, wirusami, pierwotniakami dochodzi podczas ssania krwi (w ciągu 48 – 72 godzin)

Choroby przenoszone przez kleszcze (zwierzęta i ludzi):

• Babeszjoza

• Odkleszczowe zapalenie mózgu

• Borelioza

• Ehrlichioza (Anaplasma sp.)

• Gorączka Q

• Tularemia

Umiejscowienie kleszczy : małżowiny uszne, wewn. powierzchnia ud, wymię, powieki, szyja

Zachorowania

• Wiek: 1-2 rok życia

• Sprowadzone z innych terenów: nieuodpornione

• Chorują ciężko, nawet ze skutkiem śmiertelnym

• Przebieg lekki, bezobjawowy: zwierzęta młode wychowywane na terenie endemicznym

Babeszjoza – OBJAWY

• Inkubacja od kilku dni do kilkunastu dni

  • Apatia

  • Brak apetytu

  • Niechęć do ruchu

  • Gorączka (40-41C)

  • Obwisłe, bardzo blade lub zażółcone wymię

  • Żółtaczka hemolityczna

  • Znaczne przyspieszenie rytmu serca (120 ud./min) i tony kołaczące

  • Zwiększenie pola opukowego wątroby (2-4 palce) i bolesność

  • Hemoglobina w moczu – Hemoglobinuria

  • MODS – Multiple organ dysfunction syndrome – zespół niewydolności wielonarządowej;

  • We krwi pojawiają się Sferocyty – krwinki kuliste, brak przejaśnienia, zmniejszona oporność osmotyczna – Sferocytoza

  • Rozpad krwinek: Hemoliza

    • Uwalnianie hemoglobiny z krwinek

    • Hemoglobina dostaje się do osocza

    • Wydalana jest przez nerki z moczem

    • Rozkładana jest na bilirubinę

    • Żółte zabarwienie błon śluzowych, skóry, gałek ocznych

• Wątroba: zaburzenia funkcji, przeładowanie hemoglobiną, bilirubiną, osadzenie się kompleksów antygen przeciwciało, niekiedy trwałe uszkodzenie.

• Nerki: niewydolność nerek (ARF – acute renal failure), uszkodzenie kłębuszków i kanalików w wyniku hemoglobinuri i/lub autoprzeciwciał

• Azotemia – mocznica

  • Mocznik – stężenie w surowicy wzrasta > 10mmol/l

  • Kreatynina – stężenie w surowicy wzrasta > 150µmol/l

  • Azotemia to ważny wskaźnik prognostyczny

  • Nasilenie wskutek lizy erytrocytów

• ARDS – acute respiratory distress syndrome – Ostry zespół niewydolności oddechowej

- ciężka i częsta katastrofalna komplikacja babeszjozy (zwiększona przepuszczalność naczyń kapilarnych)

- obrzęk płuc

- wilgotny kaszel

- wypływ pienisty z nosa podbarwiony krwią

- uwaga! Intensywna płynoterapia pogłębia obrzęk płuc

• Mózg

  • Zaburzenia krzepliwości powodowane niszczeniem fibrynogenu

  • Mikrozawały i zatrzymanie erytrocytów w małych kapilarach, hipoksja

  • Obrzęk mózgu

• OBJAWY nerwowe

  • Niezborność

  • Nierównomierne rozszerzenie źrenic

  • Podniecenie

  • Niedowłady/zaleganie

  • Drżenie mięśni

  • Konwulsje

  • Śpiączka

Rozpoznanie:

Krwinki białe – wzrost

Krwinki czerwone – spadek (1-3 x 10⁶ / µl)

Hematokryt i wskaźniki czerwonokrwinkowe – spadek

Trombocytopenia

Surowica- hemoliza

Hematologia:

- obraz anemii mikrocytarnej regeneratywnej

- wzrost liczby retikulocytów

- spadek płytek krwi (znaczny)- trombocytopenia

ROZMAZ- Wykonanie

Kropla krwi na szkiełko podstawowe (rozmaz)

Suszenie

Utrwalanie (5min. Mentol lub May-Grunwald)

Spłukanie

Barwnik Giemsy – 30 min

Spłukanie wodą destylowaną

Suszenie

Zestawy Hemacolor, Diff – Quick

Badanie Serologiczne

ELISA

IFAT (ang. Indirect immunofluorescence antibody test) wykrywa IgG

PCR – reakcja łańcuchowa polimerazy wykrywająca DNA pasożyta

Zmiany Sekcyjne

• 3-4 krotne powiększenie śledziony

• Zmiany zwyrodnieniowe w wątrobie i nerkach (martwica hemolityczna i zwyrodnienie tłuszczowe wątroby)

• Przewody żółciowe i pęcherzyk silnie wypełniony ciemną, zagęszczoną żółcią

• Ciemnoczerwone lub czarne przebarwienia w nerkach

• Silnie wypełniony pęcherz moczowy z ciemnym moczem

• Nieżytowe zapalenie błony śluzowej trawieńca, jelit, pęcherza moczowego, pęcherzyka żółciowego

• Wybroczyny krwawe na terenie serca

• Żółtaczka

LECZENIE:

- Imidokarb (Imizol) 1,2 – 3 mg/kg s.c. podanie jednokrotne, działa na Ehrlichia sp.

- Diminazen (Fa. Try. Banil) 3-8 mg/kg, głęboko domięśniowo, jednokrotne w razie potrzeby powtórzyć po 24 h

-Transfuzja krwi (5-10l/zwierzę)

IMIDOKARB

• Babeszjobójczy z grupy karbanilidów

• Prowadzi do zmian morfologicznych w komórce pasożyta: uszkodzenie jądra komórkowego, powstawanie wakuoli w cytoplazmie

• Zahamowanie syntezy DNA

• Wywołują hipoglikemię w organizmie gospodarza

• Nie podlega metabolizmowi w organizmie

• Wydalany w postaci niezmienionej z moczem i kałem

• Wykazuje skuteczność do wszystkich rodzajów Babesia

• Podany profilaktycznie chroni bydło przed zakażeniem na 2 miesiące

• Przenika do żerujących na zwierzęciu kleszczy – prowadząc do utraty wirulencji pierwotniaków w kleszczu

DIMINAZEN

• Lek pierwotniakobójczy

• Wpływa na przemiany cukrowe pasożyta

• Hamuje przemiany tlenowe

• Prowadzi do rozpadu cytoplazmy pierwotniaka

• Uszkadza błony organelli babeszji

Szczepienia:

• P-ko B. divergens – inaktywowana formaliną (w Austrii od 1988 r.)

Austrian Federal Institue for the Control of Infectious Diseases In Animals, Moedling

• Produkowane przez ośrodki naukowe

• Szczepionki żywe atenuowane (odporność na ok. 1 rok)

• Pasażowanie pierwotniaków na zwierzętach żywych bądź hodowlanych komórkowych

• Mrożenie uzyskanego antygenu w ciekłym azocie (długotrwała konserwacja bez utraty immunogenności)

Zapobieganie:

• Kąpiele bydła sprowadzonego z rejonów endemicznych

• Akarycydy: fosforoorganiczne, pyretroidy i awermektyny