WYKAZ ZAGADNIEŃ DO EGZAMINU Z JĘZYKOZNAWSTWA OGÓLNEGO

 sem. zimowy 2010/2011

1. Pojęcia znaku i języka.

 Cechy definicyjne języka naturalnego. Definicja znaku, typy znaków; znaki naturalne i konwencjonalne: symptomy, sygnały, symbole

2. Poziomy (płaszczyzny, podsystemy) systemu językowego i ich jednostki.

3. Systemy pisma a jednostki języka.

 Piktografia i ideografia. Sylabariusze i alfabety

4. Wiedza o języku w starożytności.

 Panini; teorie physei i thesei; spór o analogię i anomalię; język . myśl . rzeczywistość w teorii Arystotelesa.

5. Ewolucjonizm XIX-wieczny.

 Znaczenie prac Raska, Boppa i Grimma; teorie Schleichera i Schmidta; szkoła młodogramatyczna, jej podstawowe założenia, metody i wyniki badań.

5. Klasyfikacja genetyczna języków.

Pojęcia pokrewieństwa języków i rodziny językowej; rodzina języków indoeuropejskich: języki indyjskie, starożytne i współczesne języki irańskie, język grecki w różnych epokach, języki italskie, romańskie, celtyckie w starożytności i obecnie, germańskie, bałtyckie, słowiańskie i in. Rodzina językowa semito-chamicka (afro-azjatycka). Rodziny języków uralskich, ałtajskich, chińsko-tybetańskich. Inne ważniejsze języki świata.

6. Klasyfikacja typologiczna języków.

 Rodzaje uniwersaliów językowych; typologia fonologiczna; morfologiczna: analityczność a syntetyczność, podstawowe cechy języków izolujšcych, fleksyjnych, aglutynujšcych, alternacyjnych, polisyntetycznych; typologia składniowa, języki ergatywne i nominatywne; Typologia semantyczna: systemy zaimkowe i liczebnikowe; gatunki mowy w różnych kulturach.

7. Klasyfikacja geograficzna i społeczna języków.

 Zróżnicowanie geograficzne a społeczne; język, dialekt, socjolekt i pojęcia pokrewne; kontakt między językami: interferencja, substrat, superstrat; bilingwizm, dyglosja, przełšczanie i mieszanie kodów; powinowactwo języków, ligi językowe; pojęcie pidżynu i języka kreolskiego. Społeczna funkcja języka; hierarchia języków ze względu na ich społeczne znaczenie; języki międzynarodowe: funkcje języków: angielskiego, hiszpańskiego, francuskiego, rosyjskiego; rola kulturowa starożytnych i współczesnych języków indoeuropejskich i semickich; język a naród i państwo; pojęcie polityki językowej.

Wykaz literatury

Opracowania podstawowe

 I. Bobrowski, Zaproszenie do językoznawstwa, Kraków 1998

 Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, red. K. Polański, Wrocław 1993

 Encyklopedia języka polskiego, red. M. Kucała, S. Urbańczyk, Wrocław 1999

 Furdal Antoni, Językoznawstwo otwarte, Wyd. III, Ossolineum 2000

 Z. Gołšb, A. Heinz, K. Polański, Słownik terminologii językoznawczej, Warszawa 1968

 Ch. F. Hockett., Kurs językoznawstwa współczesnego, Warszawa 1968

 Języki indoeuropejskie, red. L. Bednarczuk, Warszawa, t. 1, 1986, t. 2, 1988

 E. Łuczyński, J. Maćkiewicz, Językoznawstwo ogólne. Wybrane zagadnienia, Gdańsk, 2006

 A. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989

 T. Milewski, Językoznawstwo, Warszawa 1965 (i wyd. nast.)

 F. de Saussure, Kurs językoznawstwa ogólnego, Warszawa 1961

 A. Weinsberg, Językoznawstwo ogólne, Warszawa 1983 (część A: Przedmiot i działy językoznawstwa)

 B. L. Whorf, Język, myśl i rzeczywistość, Warszawa 1982

 A. Wierzbicka, Język . umysł . kultura, Warszawa 1999