Violetin

Styl naukowy na podstawie „Stylistyki polskiej. Zarys” H. Kurkowskiej oraz S. Skorupki

Styl naukowy jest jedną z odmian stylu funkcjonalnego. W Polsce jego narodziny datuje się na okres średniowiecza, gdzie występował głównie w formie recept lekarskich. Występuje między innymi w pismach naukowych, podręcznikach, encyklopediach, leksykonach itp. Polszczyzna naukowa nie jest jednorodna, a wynika to ze zróżnicowania tekstów jaki obsługuje. Dzieli się na trzy główne typy: naukowy (teksty naukowe), dydaktyczno-naukowy (np. podręczniki szkolne) oraz popularnonaukowy (np. czasopisma o charakterze naukowym). Każdy z nich charakteryzuje się odmiennymi, chociaż zbliżonymi do siebie, cechami. Możemy jednak określić umowne wyróżniki, określające ten styl: abstrakcyjność, precyzyjność, logiczność oraz obiektywizm.

Analizowany tekst jest przykładem literatury dydaktyczno-naukowej. Nadawcą tekstu jest autor i autorka „Stylistyki polskiej”, odbiorcami są przede wszystkim studenci nauk humanistycznych, ludzie posiadający fachową wiedzę z omawianego zakresu nauki, bądź pasjonaci języka polskiego. Książka jest bardzo łatwo dostępna dla każdego człowieka chcącego poszerzyć własne horyzonty.

Abstrakcyjność wiąże się ze specjalistyczną terminologią, która występuje jedynie w danej dziedzinie nauki. W omawianym tekście można podać mnóstwo przykładów słownictwa fachowego, np. : funkcja impresywna, funkcja ekspresywna, fonetyka, morfologia, semantyka, onomatopeja, asonans, a także wyrazów abstrakcyjnych, nie używanych na ogół w polszczyźnie potocznej, np. : koncepcja, proces twórczy, podejście atomizujące itp. Dalej możemy dostrzec rzeczowniki odczasownikowe, które są zakończone na –ość, -anie, -enie, -ęcie (np. „Najczęściej chodzi o spotęgowanie…” , „…monotonne powtarzanie”, „powtórzenie całych wyrazów”, „Dążnośćią do doskonałości”). Są to jednak formy dość monotonne, które nie wpływają na atrakcyjność tekstu. Każde użyte słowo, np. : nurt, ma znaczenie ogólne.

Precyzyjność dostrzegamy w nasyceniu publikacji wyrazami obcymi, które występują tu dość obficie. Najwięcej wyrazów należy do sfery języka łacińskiego i obecnie jest powszechnie używana w środowisku naukowym. Oto niektóre z nich: inventio-dział retoryki opisowej (jeden z jej pięciu kanonów) zajmujący się elementem twórczym w wymowie, przede wszystkim wyszukiwaniem dowodów, dispositio-obejmuje sposoby porządkowania argumentów i wyboru kompozycji całości, elocutio- wysłowienie styl język , stylus- styl.

Na logiczność składa się kilka elementów. Tekst jest podzielony na rozdziały (tu: Elementy stylu oraz Główne odmiany stylowe języka polskiego) oraz akapity. Zawiera tekst poboczny (Spis rzeczy, str.1-7), wstęp wyjaśniający nam istotę przedstawionych w podręczniku badań (str. 9-17), a także tekst główny (str.21-351). Poza tym dzieło opatrzone jest Literaturą (str. 354), Wykazem terminów (str. 364), Indeksem omawianych wyrazów i związków frazeologicznych (str. 369).

Możemy także wyróżnić różne formy wypowiedzi występujące w stylu naukowym. W „Stylistyce polskiej” spotykamy elementy definiowania (np. „Eufonia (z gr. εὐφωνία <przyjemny dźwięk>) oznacza zharmonizowane strony dźwiękowej wyrazu, zespołów wyrazowych i całych wypowiedzi”) oraz streszczenie, przedstawione raczej jako przywołanie jakiegoś autora w sposób dość nieformalny ( „Flaubert nie znosił, żeby w zdaniu powtarzały się te same wyrazy, a nawet zbyt często te same głoski”). Pojawiają się internacjonalizmy (styl - ang. stylistic, fr. stylistique czy niem. stilistik). Wszystko to ma na celu lepsze zobrazowanie interesujących nas kwestii.

Obiektywizm daje wyraz w używaniu bezokoliczników (zastanowić się, tracić z oczu, może wydobyć), formy bezosobowej oraz liczby mnogiej czasownika (możemy , zakreśliliśmy, czerpiemy , wyróżniamy etc.). Słownictwo jest neutralne, brak w nim wyrazów ekspresji. Treść jest sformułowana precyzyjnie i nie odbiega w żaden sposób od przedmiotu rozważań.

Podsumowując: w wybranej przeze mnie książce z całą pewnością został zrealizowany styl naukowy. Realizuje ona podstawowe cechy, które są jego wyznacznikami. Ponad to tekst jest bardzo precyzyjny, ściśle wiąże się z omawianymi zagadnieniami oraz służy nam w celach dydaktycznych.