Violetin

STYL URZĘDOWY NA PRZYKŁADZIE ZAWIADOMIENIA

Styl urzędowy jest odmianą języka literackiego, która stworzona została w celu regulacji norm społeczno-prawnych. Jest stylem oficjalnym, należącym do sfery obsługującej pole komunikacji społecznej. Wyróżnić możemy jej dwie odmiany: styl aktów prawnych (akty normatywne) oraz styl wypowiedzi kancelaryjnych, wykorzystywany w różnych pismach i dokumentach. Zarówno pierwszy jak i drugi ujednolicają nakazy, zakazy a także wszelkie zasady funkcjonowania jednostki w państwie. Pisma z tego zakresu charakteryzują się: precyzyjnością, standaryzacją, dyrektywnością, bezosobowością, której podlega brak emocjonalności.

Omawiany przeze mnie tekst jest ZAWIADOMIENIEM. Już sama nazwa wskazuje nam, że mamy do czynienia z pismem urzędowym. Zawiera odpowiednią terminologię z zakresu prawa, tzw. kancelaryzmy , posiadające własne, ścisłe znaczenie (art.387 kpk, sprawa VK 836/13, akt, wniosek, oskarżony, rozprawa główna, występek, pouczenie) oraz nie zawiera słownictwa synonimicznego. Często ważniejsze wyrazy są powtarzane w niezmienionej formie. Wszystkie wymienione cechy składają się na precyzyjność tekstu.

Funkcja informująca jest zarazem standaryzacją pisma. Przejawia się w uzupełnieniu szablonu elementami indywidualizującymi, jakimi są wszelkie personalia (imię, nazwisko, adres). Treść jest zrozumiała, dotyczy omawianej sprawy, nie ma w niej niespójności. Kompozycja jest zazwyczaj ustalona odgórnie. Zawiera dane nadawcy, adresata, czas i miejsce zdarzenia, myśl główną zawiadomienia, podpis oraz pouczenie. Widoczna jest zatem jedna z dwóch rodzajów sytuacji komunikacyjnych- sytuacja zindywidualizowana. Odbiorca został jasno określony jako osoba fizyczna wskazana imiennie na samym początku. Pieczątka oraz podpis osoby reprezentującej instytucję stanowią gwarancję autentyczności pisma. W tym przypadku mamy do czynienia z Sekretarzem Sądowym.

Dyrektywność nie zawsze jest widoczna od razu. Często pismo jest konstruowane w taki sposób, aby osoba do której jest ono kierowane nie czuła się w żaden sposób przymuszana do zrobienia czegokolwiek. W załączonym piśmie dyrektywność także nie ukazuje się bezpośrednio. Wyrażenie „stawiennictwo nieobowiązkowe” oraz data procesu ustalona bez naszej ingerencji daje nam jednak do zrozumienia, że nie ma równości między nadawcą a odbiorcą pisma. Administracja samodzielnie decyduje o każdej ważniejszej kwestii. Kontakt między dwoma uczestnikami rozprawy, tj. pokrzywdzoną a Sądem Rejonowym, nastąpił jedynie za pomocą pisma bez jakiejkolwiek styczności czasowej. Autorytet władzy jest więc bardzo silny.

Bezosobowość i łączący się z nią bezpośrednio brak emocjonalności możemy ujrzeć przede wszystkim w obiektywizmie pisma. Sprawa jest przedstawiona w sposób zgodny z rzeczywistością, neutralny i nienaruszający norm prawnych (konwencjonalizacja). Widoczne są formy bezosobowe czasownika, nieodnoszące się do żadnej z trzech osób, przez które odmienia się czasownik ( „któremu zarzucono występek…” ) , jego osobowe formy w stronie czynnej („Sąd może uwzględnić wniosek…”, „Sąd może uznać…”) oraz konstrukcje będące w stronie biernej („złożyć wniosek…”). Zawiadomienie jest pisane w formie oficjalnej („Pani”, „Panią …”), brak oznak ekspresji językowej.

Na podstawie wcześniejszej analizy można śmiało stwierdzić, że styl kancelaryjno-urzędowy został zrealizowany w sposób należyty. Spełnia on jego podstawowe wymogi, problematyka jest przejrzysta, a jej odbiór logiczny treści nie został zaburzony. Jest to dość ważne, gdyż nieporozumienie na linii instytucja-obywatel może prowadzić do wielu nieprzyjemnych sytuacji oraz skutkować np. sankcjami nałożonymi przez władze.