WYKŁAD NR 1

16.02.2012r.

Logika, logika praktyczna, logika pragmatyczna, logika nieformalna, logika ogólna, krytyczne myślenie (analityczne)

Podręcznik: Zygmunt Hajduk – „Ogólna metodologia nauk” część I (do strony 78)

Podział logiki:

• Logika formalna – jest to inaczej teoria wynikania logicznego, czyli związku, który zachodzi między zdaniami np. „Wszyscy ludzie są śmiertelni. Marian jest człowiekiem. -> Zatem Marian jest śmiertelny.” „Jeżeli zdam egzamin to pojadę w góry. Zdałam egzamin. -> Zatem jadę w góry.” Logika formalna symbolizuje zdania proste p,q,r,s.

Symbole:

~ - nieprawda, że

p – Maria lubi owoce.

q – Maria kupuje owoce.

Maria lubi owoce i kupuje owoce – p (daszek) q

Jeżeli Maria lubi owoce, to Maria kupuje owoce – p (strzałka -) q

Logika formalna zajmuje się raczej kształtem i układem napisów, a nie ich treścią. Zajmuje się głównie p,q,r,s itd.

• Logika języka – inaczej semiotyka logiczna.

Semiotyka logiczna (logika języka) jest to – semiotyka w projektowanym przez nas znaczeniu jest to ogólna, formalna, teoria języka, badająca język w aspekcie jego racjonalności i sprawności w aktach poznania i komunikowania przekonań i wiedzy.

• Komentarz do definicji:

Semiotyka jest ogólną teorią języka, ponieważ zajmuje się wszystkimi językami w wyróżnionym dla nich, wspólnym aspekcie (znaki, słownik, gramatyka – reguły). Analizuje język pod kątem jego słownika i reguł.

Co znaczy, że semiotyka jest formalna? Semiotyka bada dany komunikat pod kątem jego kształtu czy formy, związków logicznych zachodzących pomiędzy poszczególnymi elementami komunikatu.

Język – zbiór albo system znaków.

Aspekt – punkt widzenia, kąt patrzenia. Np.: na historię możemy popatrzeć jak na suchą faktografię albo np. jak na związki przyczynowo skutkowe i proces. Aspekt to pewna perspektywa poznawcza. Język może być rozumiany np. jako zbiór znaków formalnych lub np. w aspekcie semantycznym. Np. człowiek jest przedmiotem materialnym badań wielu nauk, jednak każda z tych nauk ma swój przedmiot formalny badań, czyli punkt widzenia, kąt patrzenia, aspekt badawczy (np. medycyna, psychologia, socjologia, teologia, filozofia).

Język także jest przedmiotem materialnym dla wielu nauk: psychologia języka, filologie, socjologia języka, logopedia, filozofia języka. Każda z tych nauk ma swój przedmiot formalny.

Racjonalność – co znaczy, że język jest badany w aspekcie racjonalnym? Język jest nośnikiem informacji, język pełni funkcję poznawczą, jest nośnikiem poznania.

Sprawność – co znaczy, że język jest sprawny, kiedy język jest sprawny? Oznacza to, że język jest zrozumiały, jasny, skuteczny (skuteczny jest wtedy kiedy inni go rozumieją). Język jest niesprawny kiedy ludzie go rozumieją, jednak można by dane słowa powiedzieć szybciej i bardziej zrozumiale. Sprawność języka oznacza, że ktoś może komunikować językowo w sposób skuteczny lub nieskuteczny, sprawny lub niesprawny. Sprawny język – minimum słów, maksimum zrozumienia i przekazu.

Co to jest poznanie? Poznanie jest to zdobywanie informacji o czymś.

Komunikacja – jest to inaczej przekaz (może być radiowy, telewizyjny, pisemny, ustny itd.)

Przekonanie – jest to znaczenie zdania, które ktoś sobie myśli lub mówi. Człowiek żywi jakieś przekonania np. coś jest lepsze od czegoś.

Wiedza – jest to zbiór przekonań prawdziwych i uzasadnionych. Zdanie jest prawdziwe wtedy kiedy odnosi się do rzeczywistości i wyraża coś faktycznego.

Uzasadnienie – podanie innego zdania, które by wspierało logicznie dane zdanie w taki sposób aby kogoś do danego zdania przekonać. Różnica między argumentacją, a uzasadnieniem polega na tym, że: można kogoś uargumentować i przekonać (druga strona się zgadza i czuje się przekonana), można uargumentować i nie przekonać (druga strona rozumie jedną, ale nie czuje się przekonana), można także nie uargumentować i przekonać (druga strona się zgadza, jednak jest brak argumentacji). Ostatnia sytuacja zachodzi wtedy kiedy nie ma argumentacji i nie ma także przekonania (nie ma ani dobrej argumentacji, ani perswazji).

Typy nauk o języku:

Humanistyczne i społeczne nauki o języku: filologie (dzielą się na językoznawstwa i literaturoznawstwa), psychologia języka, socjologia języka (interakcja społeczeństwo-język, język-społeczeństwo).

Filozoficzne nauki o języku: język jako system znaków

Nauki formalne o języku: semiotyka logiczna, logika formalna

Przyrodnicze nauki o języku: akustyka, logopedia

• Logika poznania – jest to jedna z teorii poznania. Poznanie może być rozumiane jako czynność i jako wytwór (rezultat). Jest czynność i jest rezultat.

Logika poznawania – to inaczej metodologia. Dotyczy ona metod (metod poznawczych, metod poznawania).

Logika poznawania jako wytwór – inaczej epistemologia. Poznawanie dąży do zdobycia wiedzy.

Namysł nad czynnościami poznawczymi nazywa się metodologia. Namysł nad wiedzą to epistemologia.