bankowosc egzamin(121 pyt)

PYTANIA Z PRZEDMIOTU

„BANKOWOŚĆ”

Uwaga- pytania zaznaczone pogrubioną czcionką są opracowanie albo nie do końca albo wcale, jeśli jest ktoś tak miły i zna na nie odpowiedzi, niech je udzieli i wrzuci na maila poprawioną wersję. Dzięki z góry.


1) Miejsce i rola banku jako pośrednika finansowego.

BANK jest przedsiębiorstwem, które gromadzi środki pieniężne jednostek gospodarczych, instytucji finansowych i publicznych oraz oszczędności ludności. Wykorzystując zgromadzone środki banki udzielają kredytów, a także lokują swoje nadwyżki w innych bankach. Banki wykonują dyspozycje płatnicze swoich klientów przekazując środki pieniężne do innych banków lub instytucji .Rola banku jako pośrednika finansowego polega na dokonywaniu transformacji otrzymanych depozytów w kredyty, przede wszystkim dla przedsiębiorstw (pośrednictwo między podmiotami deficytowymi i nadwyżkowymi).


2) Konkurencja między bankami.

Są różne rodzaje konkurencji między bankami.

Teoria konkurencji doskonałej stoi na stanowisku, że im więcej jest instytucji bankowych, tym bardziej rynek zbliża się do ideału wolnej konkurencji. Jednak okazała się ona niezgodna z realiami obecnej gospodarki rozwiniętych krajów świata, wobec czego została zastąpiona teorią konkurencji zdolnej do działania. Zakłada ona, że między aktywnymi i pasywnymi uczestnikami rynku występuje asymetria informacji. Oznacza to, że nie ilość, ale jakość banków decyduje o tym, czy istnieją warunki dla konkurencji. Konkurencja cenowa nie jest tak istotna jak zaufanie do danej instytucji kredytowej, do tego, czy będzie ona w stanie wywiązać się ze swoich zobowiązań.

Wielkie banki dzieli jakość świadczonych usług i wprowadzanych innowacji. Zasady współdziałania owych banków są ściśle określone, co powoduje, że mamy do czynienia z konkurencją niedoskonałą. Dyktują one warunki, a małe banki muszą się do nich dostosować. Potęga tych banków wynika stąd, że zasięg terytorialny ich działania jest szeroki, dzięki czemu występuje mniejsze ryzyko koncentracji kredytu. Wielkie banki stanowią bardzo stabilny element rynku. Niedopuszczeniem do ich upadku zainteresowany jest budżet państwa oraz bank centralny.

Rywalizacja w sektorze bankowym może stanowić duże niebezpieczeństwo dla działania poszczególnych banków. Są one niezwykle wrażliwe na zmiany w nastrojach klientów. Nawet drobny powód może stać się przyczyną paniki wśród depozytariuszy. Groźna jest także rywalizacja o klientów przejawiająca się w stawianiu mniejszych wymagań przy udzielaniu kredytów, gdy banki obawiają się utraty klientów na rzecz konkurencji. Może to doprowadzić do destabilizacji systemu bankowego.


3) Ewolucja modeli sektora bankowego.

Na drodze ewolucji wykształciły się dwa podstawowe modele sektora finansowego, co wywarło bezpośredni wpływ na zróżnicowanie systemów bankowych na świecie. Wyróżniamy:

  1. MODEL ANGLOSASKI opiera się na rynkach finansowych. Sprzyja to uniezależnieniu się wielkich korporacji przemysłowych od banków komercyjnych., które są wykorzystywane przede wszystkim do funkcji płatniczych i rozliczeniowych, a także do zaspokajania krótkoterminowego zapotrzebowania przedsiębiorstw na kredyt. Natomiast podstawowy dopływ kapitału odbywa się przez emisję papierów wartościowych i przez giełdę. Bardzo istotną rolę w tym modelu odgrywają różnego rodzaju fundusze i banki specjalne (inwestycyjne).

Zalety:

Nadanie kluczowej roli rynkom akcji i obligacji przedsiębiorstw

sprzyjanie działaniu inwestorów instytucjonalnych

pobudzenie innowacji finansowych

Wady:

oparcie finansowania podmiotów gosp. na rynku papierów wartościowych

nastawienie na częste zmiany partnerów ( krótkoterminowa perspektywa w procesach decyzyjnych )

duża formalizacja transakcji ekonomicznych



  1. MODEL NIEMIECKO-JAPOŃSKI zakłada, że główną rolę w sektorze finansowym pełni system bankowy. Banki zaspokajają zarówno krótkoterminowe jak i długoterminowe potrzeby klientów. W tym modelu banki mają charakter uniwersalny. Równocześnie rozpowszechniają się powiązania kapitałowe między bankami i korporacjami przemysłowymi

Zalety:

- finansowanie podmiotów gospodarczych na podstawie indywidualnych umów kredytowych

- długoterminowe finansowanie między bankiem a korporacją przemysłową m.in. poprzez krzyżowanie udziałów kapitałowych

- stymulowanie powstawania silnych banków uniwersalnych

Wady:

- niedostateczne rozszerzenie wachlarza instrumentów finansowych

- opóźnienia we wprowadzaniu innowacji bankowych

-mniejsza odporność na konkurencję ze strony instytucji parabankowych


4) Prywatyzacja banków w Polsce

Prywatyzacja polskich banków przyczyniła się między innymi do znacznego rozwoju sektora bankowego w Polsce, co miało pozytywny wpływ na tempo wzrostu gospodarczego w naszym kraju. Realizacja tego w warunkach banków prywatnych podmiotów dysponujących wystarczającym kapitałem była możliwa poprzez prywatyzację z udziałem zagranicznych inwestorów branżowych. Dzięki temu wyraźnie poszerzyła się oferta produktów i usług oferowanych przez banki działające w Polsce. Wskutek prywatyzacji banki działały w warunkach konkurencji i walczyły o jak najlepsze zaspokojenie potrzeb klientów. Z drugiej jednak strony obsługa klientów indywidualnych to dla wielu krajowych banków działalność uboczna. Banki w Polsce pożyczyły państwu ponad 150 miliardów zł. i stały się bankierem skarbu państwa, który jako najpewniejszy dłużnik wyparł słabszych klientów. Prywatyzacja banków zakłada:

* umożliwienie dostępu do szerszych źródeł finansowania

* unowocześnienie działalności banków

* wprowadzenie nowoczesnych metod zarządzania

* wprowadzenie nowych produktów

* przeniesienie odpowiedzialności za kierowanie bankami ze Skarbu Państwa na władze banku i ich prywatnych właścicieli

* modernizację banków


5) Konsolidacja banków i wpływ na rynek finansowy

Konsolidacja banków- czyli spojenie banków, powoduje rozwój skali i zakresu działalności bankowej. Konsolidacja niesie za sobą:

-konieczność maksymalizacji zysku przy zmniejszającej się wielkości marży

- konieczność wprowadzania nowych technologii, gdyż pojawia się ryzyko niepowodzenia w realizacji celu dochodowego

- zmieniający się Pp ze str klientów na nowe usługi w wyniku zmian w teleinformatyce

Gdy bank dysponuje wolnymi środkami finansowymi inwestuje poza dotychczasową sferą swojej działalności, pozwala to na efektywne zagospodarowanie większych środków banku przejmującego.

Konsolidacja nie zawsze przynosi pozytywne efekty, wynika to stąd, zę funkcjonowanie przedsiębiorstwa zakupionego jest zakłócane przez bank pierwotny, co obniża jego elastyczność. Konsolidacja zwiększa także konkurencyjność banków, w efekcie zwiększa zyski banków i zmniejsza koszty.


6) Ekspansja kapitału zagranicznego w systemie bankowym

Ekspansja- swobodny przepływ kapitału przynoszący korzyści krajom, w których jest nadmiar kapitału. Dopływ kapitału do krajów biednych zwiększa PKB i eksport, a zmniejsza bezrobocie. Sprzyja to równoważeniu się krajów biednych z bogatymi.

Ekspansja kapitału zagranicznego wynika przede wszystkim z globalizacji i ma ona następujące cechy:

- dokonuje się ona szczególnie w tych krajach, gdzie kraj banku pierwotnego rozwija swoje interesy przemysłowe i handlowe

- celem tej ekspansji jest wsparcie i obsługiwanie macierzystych firm sektora niefinansowego wchodzących na rynek danego kraju

- celem jest max zysku dla banku-matki


7) System bankowy i jego funkcje

System bankowy obejmuje następujące grupy banków:

- banki centralne powstałe na bazie banków emisyjnych

- banki operacyjne (depozytowo- kredytowe i uniwersalne)

- banki specjalne ( inwestycyjne, hipoteczne i towarzystwa kredytowe, rolne i melioracyjne, komunalne)

- kasy oszczędnościowe

- spółdzielczość kredytową

System bankowy pełni następujące funkcje:


8) Klasyfikacja banków

Podstawowe rodzaje banków w systemie bankowym to:

* bank centralny,

* banki operacyjne (komercyjne, świadczące usługi tzw. klientowi masowemu):

o banki uniwersalne;

o banki wyspecjalizowane (np. hipoteczne, inwestycyjne, wspierające budownictwo mieszkaniowe etc.).

Istnieje także podział banków ze względu na prawną formę działalności:

* banki państwowe (przedsiębiorstwa państwowe);

* banki spółdzielcze (spółdzielnie);

* banki w formie spółek akcyjnych.

Bankami nie są spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK), choć często bywają z nimi (a zwłaszcza z bankami spółdzielczymi) mylone.


9) Pomoc dla banków zagrożonych upadłością.

W związku z istotnymi kosztami upadłości banków jako instytucji zaufania publicznego istnieje potrzeba specjalnego traktowania banków przez władze państwowe.

Powszechnie znane są dwie zasady

  1. TBTF – too big to fail – „zbyt duży żeby upaść”

  2. TITF – too impotrant to fail – „zbyt ważny żeby upaść”

Które przyczyniają się do ratowania z różnych względów nieefektywnych banków. U podstaw tych zasad leży założenie, że władze nie powinny dopuścić do upadłości banku o kluczowym znaczeniu dla gospodarki. Nie we wszystkich sytuacjach kryzysowych ma zastosowanie mechanizm rynkowy i rachunek ekonomiczny, często są to decyzje polityczne. Zaangażowanie rządu, banku centralnego i innych instytucji w działalność pomocową może przybrać postać:

  1. wsparcia programu samodzielnej sanacji banku.

  2. Wsparcia finansowego w celu przejęcia banku zagrożonego upadłością przez bank o dobrej kondycji ekonomiczno – finansowej

  3. Przejęcia banku zagrożonego upadłością przez instytucje gwarancyjno – pomocową celem jego uzdrowienia, a następnie sprzedaży.


W polskim systemie bankowym działalnością pomocową zajmuje się przede wszystkim Bankowy Fundusz Gwarancyjny, będący odrębnym, samodzielnym podmiotem prawa publicznego wykonującym zadania publiczne i wyposażonym we własną osobowość prawną oraz utworzonym na mocy ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym z dnia 14. XII 1994r.

Zgodnie z ustawą do zadań funduszu w zakresie udzielania pomocy podmiotom objętym systemem gwarantowania należy:

  1. udzielanie zwrotnej pomocy finansowej w postaci pożyczek, gwarancji lub poręczeń na warunkach korzystniejszych od ogólnie stosowanych przez banki w przypadku powstania niebezpieczeństwa niewypłacalności bądź nabycie akcji lub udziałów banku.

  2. Nabywanie wierzytelności banków, w których powstało niebezpieczeństwo niewypłacalności,

  3. Kontrola nad prawidłowością wykorzystania pomocy

  4. Określenie wysokości obowiązkowych opłat rocznych wnoszonych przez banki na rzecz Funduszu

  5. Kontrola realizacji programu postępowania naprawczego banku


Działalność pomocowa realizowana jest na podstawie czterech fundamentalnych założeń:

  1. przestrzegania zasady równości banków w dostępie do środków pomocowych oraz jasności kryteriów i procedur przyznawania pomocy,

  2. możliwie szybkiego rozpatrywania wniosków o przyznanie pomocy, połączonego z szybkim stawianiem środków pomocowych do dyspozycji banku w razie pozytywnej decyzji,

  3. wspomagania procesów restrukturyzacyjnych i łączeniowych w drodze udzielania pomocy na przyjęcia banków o zagrożonej wypłacalności przez silne banki,

  4. mobilizowania wnioskodawców do poszukiwania dodatkowych obok BFG, źródeł wsparcia finansowego.


10) Dostosowanie systemu bankowego do potrzeb gospodarki rynkowej

Zmiany wprowadzono na mocy ustawy o prawie bankowym, a mianowicie wprowadzono:

- wyodrębnienie aparatu bankowego z resortu fin. i przekształcono go w samodzielny pion gosp, w pełni należny i podporządkowany najwyższym organom państwa- Radzie Ministrów i Sejmowi. Prezes NBP jest powołany przez Sejm i przed Senatem odpowiada za działalność banku.

-co roku uchwala się przez Sejm plan kredytowy, wraz z bilansem przychodów i wydatków ludności oraz założeń polityki pieniężno- kredytowej

- powołano Radę Banków jako organu koordynującego działalność wszystkich banków, którą kieruje prezes NBP, co umożliwia jednolite realizowanie polityki pieniężno- kredytowej

- określono, jakie czynności bankowe mogą być wykonywane przez banki


11) Globalizacja rynków finansowych i jej wpływ na system bankowy.

Globalizacja ma dwa główne znaczenia:

  1. globalizacja – umiedzynarodowienie operacji finansowych (proces zlewania się krajowych rynków finansowych w jeden rynek globalny) poprzez:

Banki zagraniczne prowadzą na rynku finansowym transakcje na własną odpowiedzialność, lecz w porozumieniu z bankiem macierzystym.

Banki zagraniczne oferują większy wachlarz sług np. linie kredytowe wykorzystywane na cłym świecie, międzynarodowe usługi w sferze lokat, opieka nad klientem za granicą.

  1. Globalizacja – przejmowanie i łączenie banków (fuzje i przejęcia) w celu realokacji kapitału, która ma spowodować jego najefektywniejsze wykorzystanie oraz umożliwić restrukturyzacje słabych jednostek.

POŁACZENIE (Fuzja) – polega na połączeniu dwóch banków przez scalenie ich kapitałów akcyjnych. Na ogół powstają nowe instytucje bankowe, które dokonują zapłaty za akcje banków łączących się przy pomocy akcji instytucji nowo powstałych

PRZEJĘCIE – jeden z banków, zazwyczaj silniejszy, przejmuje całość kapitału akcyjnego innego banku (możliwe jest zachowanie przez bank przejmowany swej odrębności prawnej).

W latach 1985-1995 przeprowadzono na świecie 58 tys. Transakcji połączeniowych na sumę 4,5 tryliona USD (44% w sektorze finansowym)

GŁÓWNE PRZYCZYNY POŁĄCZEŃ I PRZEJĘĆ W SEKTORZE FINANSOWYM:


SKUTKI GLOBALIZACJI

Najbardziej dynamiczne postępy globalizacji widać w usługach finansowych


12) Liberalizacja prawa dewizowego i wpływ na działalność banków.

Prawo dewizowe - zespół norm prawnych określających obrót dewizowy z zagranicą oraz obrót wartościami dewizowymi w kraju, a także działalność gospodarczą w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwa w ich kupnie i sprzedaży. Dewizami są papiery wartościowe, a także inne dokumenty, które pełnią funkcję środka płatniczego. Muszą być wystawione w walutach obcych. Dewizami mogą być:

* krótkoterminowe należności

* dokumenty stwierdzające istnienie zagranicznych należności u zagranicznych kontrahentów (weksle, czeki, przekazy).

Dewizami nie są waluty, długoterminowe lokaty, akcje. W okresie PRL waluty wymienialne państw kapitalistycznych były potocznie nazywane dewizami.


13) Deregulacja restrykcyjnych norm w sektorze bankowym

Cele regulacji systemu bankowego:

A –Bezpieczeństwo banków i stabilność finansowa

B – kontrola pieniądza (zwłaszcza podaży pieniądza oraz poziomu stabilności cen)

C – Kształtowanie konkurencji adekwatnej do tego sektora, rozwiązywanie związanych z tym sprzeczności(np.: zapobieganie upadłości a promocja konkurencji), przeciwdziałanie ograniczeniom konkurencji uznanym za nadmierne i nieuzasadnione.

Nadzór bankowy ma dwa oblicza:

Pierwsze z nich to bieżące decyzje dotyczące losów konkretnych banków. Mogłyby być one przekazane Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu, który podejmuje jednostkowe decyzje trafniej od aparatu nadzoru bankowego, zainteresowanego „substytucją” upadłości banków przez ich likwidację. Druga część nadzoru to decyzje systemowe, które nie powinny wychodzić poza kompetencje banku centralnego. Bank centralny, którego funkcja jest stabilizacja pieniądza, musi mieć np.: możliwość oceny, w jakiej mierze konkretne innowacja finansowe zagrażają stabilności systemu finansowego.

Do zalet pozostawienia nadzoru bankowego bankowi centralnemu zalicza się:

Argumenty na rzecz wyodrębnienia urzędu nadzoru bankowego ze struktury banku centralnego:

Kompetencje nadzoru bankowego w Polsce spełnia Komisja Nadzoru Bankowego (KNB), w skład której wchodzą Prezes NBP jako przewodniczący, Minister Finansów lub delegowany przez niego (pod)sekretarz stanu jako zastępca przewodniczącego reprezentant Prezydenta RP, Prezes zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG), Przewodniczący Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (KPWiG) lub jego zastępca, Generalny Inspektor Nadzoru Bankowego (GINB), a także (z głosem doradczym) przedstawiciel Związku Banków Polskich (ZBP).

Celem Nadzoru Bankowego jest zapewnienie:

Wyróżnia się następujące funkcje nadzoru bankowego:


14) Sekurytyzacja aktywów i jej wpływ na płynność banków

Sekurytyzacja aktywów to proces, w wyniku, którego pożyczki i wierzytelności są scalane, ubezpieczane i sprzedawane w postaci papierów wartościowych. Najczęściej sekurytyzowanymi aktywami są kredyty hipoteczne, samochodowe, należności leasingowe, z kart kredytowych, a tytułu opieki zdrowotnej, telekomunikacyjne z tytułu rachunków telefonicznych, ze sprzedaży gazu i energii elektrycznej , z franchisingu, z tytułu opłat ubezpieczeniowych, zapasy, papiery wartościowe, kredyty dla przedsiębiorstw, kredyty konsumpcyjne.

Jednym z podstawowych celów sekurytyzacji jest poprawa płynności banku przez:

– dywersyfikację źródeł finansowania i docieranie do nowego typu inwestorów;

– możliwość pozyskiwania dodatkowej płynności bez zmniejszania dostępnych dla banku linii kredytowych;

– możliwość dopasowania terminów zapadalności długoterminowych aktywów i pasywów przez emisję długoterminowych pasywów w formie papierów wartościowych, bądź jednostek uczestnictwa w funduszu sekurytyzacyjnym. Polskie banki nie mają problemów z finansowaniem akcji kredytowej, jednak dynamiczny wzrost akcji kredytowej w segmencie długoterminowych kredytów hipotecznych i mieszkaniowych prowadzi do stałego powiększania się długoterminowej luki płynnościowej. To z kolei coraz bardziej istotny problem dla zarządzających stopą procentową i zarządzających ryzykiem płynnościowym banku. Dodatkowo problem zwiększającej się luki płynnościowej jest coraz częściej podkreślany przez regulatorów;

Drugim istotnym celem Sekurytyzacji jest:

– optymalizacja zarządzania adekwatnością kapitałową, czyli zmniejszenie wymaganego kapitału regulacyjnego i podniesienie wskaźnika wypłacalności. To z kolei będzie łączyć się z rozwiązaniem rezerw celowych utworzonych na należności banku.

-Sekurytyzacja może spełniać również cele stricte komercyjne. Najistotniejsze wydaje się być pozyskanie know-how i doświadczenia w oferowaniu sekurytyzacji klientom banku. Banki, które przeprowadzą sekurytyzację na własny rachunek będą miały znakomitą podstawę do tego, żeby ten produkt oferować swoim klientom. Równie istotne dla banku przeprowadzającego sekurytyzację jest podkreślenie innowacyjnego charakteru własnej instytucji.


15) Teleinformatyzacja rynków finansowych i jej wpływ na działalność banków.

Największy wpływ na zmiany zachodzące na rynkach finansowych zajmuje internet. Innowacyjność polega na zdolności łączenia różnych rodzajów komputerów i terminali w sposób umożliwiający ich wzajemną współpracę. Nowością jest możliwość łączenia w sieci i współpracy między komputerami różnej klasy i marki. Prywatny użytkownik dysponujący modemem i dostępem do linii telefonicznej może nawiązać kontakty z ludźmi na całym świecie. Internet integruje wszystkie rodzaje sieci i systemów sprawiając, że stają się one kompatybilne. Staje się integralną częścią rozwiązań stosowanych w sektorze bankowym.

Internet i nowe technologie w informatyce i telekomunikacji wpłynęły znacząco na konkurencję między instytucjami sektora bankowego i nie tylko. W wyniku postępu obniżono próg dostępu do rynku dla nowych usługodawców co zredukowało znaczenie lokalizacji. Klienci banku mogą porównywać ceny i produkty oferowane przez różnych usługodawców nie ograniczając się do rynku lokalnego, co przyczynia się do większej przejrzystości rynków i pogłębia konkurencję cenową i jakościowa wśród instytucji finansowych.

Bankom pozwala zwiększyć wiedzę o klientach, precyzyjniej i efektywniej promować oraz pobudzać sprzedaż określonych usług. Mogą zmniejszać nakłady związane z przetwarzaniem danych oraz rozszerzać możliwości dostępów klientów w sposób zautomatyzowany. Pozwala na poprawę procesu zarządzania ryzykiem i stosowanie nowoczesnych instrumentów zarządzania ryzykami rynkowymi tj. ryzykiem instrumentów pochodnych, ryzykiem portfela. Z drugiej strony może wiązać się z wieloma ryzykami prawnymi, gdyż ze względu na ich dynamiczny rozwój ciągle brak jest uregulowań prawnych dotyczących tej dziedziny bankowości.


16) Zmiany zachowania i preferencji klientów banków jako akcelerator zmian w systemie bankowym.

Powodem zmian w popycie na usługi bankowe są: przekształcenia na rynkach międzynarodowych. Ważnym czynnikiem wpływającym na takie przeobrażenia są natomiast zmiany w strukturze i zachowaniu klientów.

  1. zmiany w zachowaniu klientów – bardzo zauważalna jest emancypacja klientów. Wynika ona z rosnącego poziomu edukacji, lepszej bazy informacyjnej, większej łatwości uzyskania informacji. Poziom wymagań klientów wobec banku jest zwiększony zarówno pod względem cen jak i zakresu oraz jakości świadczonych usług. Odchodzi się zarazem od tradycyjnych sposobów lokowania oszczędności do lokat w papiery wartościowe, fundusze inwestycyjne i w instytucjach ubezpieczeniowych

  2. zmiany w popycie na usługi dla klientów indywidualnych – Aktywa banków są finansowane przede wszystkim oszczędnościami gospodarstw domowych. Ogólnie najważniejsze tendencje zachodzące w popycie na usługi bankowe klientów indywidualnych można scharakteryzować następująco:


  1. zmiany w popycie na usługi klientów korporacyjnych

Najważniejsze tendencje zachodzące w tym popycie:

b),c) wzrost zapotrzebowania na szybkie, tanie i spełniające wymogi jakościowe usługi standardowe, ale też na usługi złożone, wymagające wykwalifikowanego doradztwa.


17) Zadłużenie sektora publicznego i wpływ na zarządzanie aktywami bankowymi

Przyczyny powstawania zadłużenia publicznego:

1) utrzymywanie się deficyt budżetowego przez dłuższy czas,

2) okresy wzmożonych wydatków publicznych,

3) świadomie realizowana polityka utrzymywania deficytu publicznego jako narzędzia interwencjonizmu państwowego, bądź też polityka utrzymywania na tym samym poziomie dochodów publicznych i wydatków publicznych, nieznajdujących pokrycia w dochodach,

4) wejście władz publicznych w pułapkę zadłużenia


18) Rozwój rynku instrumentów finansowych i wpływ na działalność banków

W świetle polskiego prawa, instrumentami finansowymi są:

1. papiery wartościowe;

2. nie będące papierami wartościowymi:

a) tytuły uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania,

b) instrumenty rynku pieniężnego,

c) finansowe kontrakty terminowe oraz inne równoważne instrumenty finansowe rozliczane pieniężnie, umowy forward dotyczące stóp procentowych, swapy akcyjne, swapy na stopy procentowe, swapy walutowe,

d) opcje kupna lub sprzedaży instrumentów finansowych, opcje na stopy procentowe, opcje walutowe, opcje na takie opcje, oraz inne równoważne instrumenty finansowe rozliczane pieniężnie,

e) prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od wartości oznaczonych co do gatunku rzeczy, określonych rodzajów energii, mierników i limitów wielkości produkcji lub emisji zanieczyszczeń (pochodne instrumenty towarowe),

f) inne instrumenty, jeżeli zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym na terytorium państwa członkowskiego lub są przedmiotem ubiegania się o takie dopuszczenie.


19) Nowa koncepcja nadzoru bankowego.

Cele regulacji systemu bankowego:

A –Bezpieczeństwo banków i stabilność finansowa

B – kontrola pieniądza (zwłaszcza podaży pieniądza oraz poziomu stabilności cen)

C – Kształtowanie konkurencji adekwatnej do tego sektora, rozwiązywanie związanych z tym sprzeczności(np.: zapobieganie upadłości a promocja konkurencji), przeciwdziałanie ograniczeniom konkurencji uznanym za nadmierne i nieuzasadnione.

Nadzór bankowy ma dwa oblicza:

Pierwsze z nich to bieżące decyzje dotyczące losów konkretnych banków. Mogłyby być one przekazane Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu, który podejmuje jednostkowe decyzje trafniej od aparatu nadzoru bankowego, zainteresowanego „substytucją” upadłości banków przez ich likwidację.

Druga część nadzoru to decyzje systemowe, które nie powinny wychodzić poza kompetencje banku centralnego. Bank centralny, którego funkcja jest stabilizacja pieniądza, musi mieć np.: możliwość oceny, w jakiej mierze konkretne innowacja finansowe zagrażają stabilności systemu finansowego.

Do zalet pozostawienia nadzoru bankowego bankowi centralnemu zalicza się:


Argumenty na rzecz wyodrębnienia urzędu nadzoru bankowego ze struktury banku centralnego:

Kompetencje nadzoru bankowego w Polsce spełnia Komisja Nadzoru Bankowego (KNB), w skład której wchodzą Prezes NBP jako przewodniczący, Minister Finansów lub delegowany przez niego (pod)sekretarz stanu jako zastępca przewodniczącego reprezentant Prezydenta RP, Prezes zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG), Przewodniczący Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (KPWiG) lub jego zastępca, Generalny Inspektor Nadzoru Bankowego (GINB), a także (z głosem doradczym) przedstawiciel Związku Banków Polskich (ZBP).

Celem Nadzoru Bankowego jest zapewnienie:

Wyróżnia się następujące funkcje nadzoru bankowego:


20) Nowe strategie w działalności banków.

Określenie strategii działania banków zależy od: posiadanych zasobów, osiąganych zysków, relacji między kosztami a dochodami w poszczególnych obszarach działalności, oceny mocnych i słabych stron, a także porównania z instytucjami konkurencyjnymi.

Przewiduje się, że w ślad tendencji wytyczanych przez Unię Europejską na przyszłym rynku będą działały trzy typy pośredników:

- duże instytucje finansowe działające na rynku międzynarodowym, oferujące pełną paletę usług

- instytucje wyspecjalizowane, koncentrujące swoje usługi na wybranej dziedzinie

- regionalne instytucje finansowe o charakterze uniwersalnym lub wyspecjalizowanym, koncentrujące się na rynkach regionalnych lub lokalnych, ewentualnie na określonych grupach klientów lub rodzajach działalności.


W związku ze zmniejszeniem się roli banków jako tradycyjnych pośredników finansowych ich działania powinny się koncentrować na:

- zwiększeniu dochodów z tytułu otrzymanych prowizji (m.in. za: obrót płatniczy, transakcje zakupu-sprzedaży papierów wartościowych, obsługę emisji papierów wartościowych dla dużych przedsiębiorstw i instytucji publicznych, transakcje instrumentami pochodnymi, transakcje walutowe, zarządzanie majątkiem, ubezpieczenia (rzeczowe i na życia), sprzedaż nieruchomości (prowizje za pośrednictwo oraz związane z udzieleniem kredytów hipotecznych), leasing, factoring, pośrednictwo w przeprowadzaniu transakcji zagranicznych.

- Profesjonalnym doradztwie i konsultingu

- Sprzedaży informacji jako nowym źródle dochodów banków


Ze względu na różną zyskowność transakcji z poszczególnymi grupami klientów, istotne znaczenie ma segmentacja klientów na dwie podstawowe grupy:

- Firmy i klienci prywatni o wysokich dochodach,

- klienci detaliczni przeprowadzający mało dochodowe standardowe transakcje

Zamożnym klientom indywidualnym dysponującym wolnym majątkiem w wysokości 1-2 mln USD proponuje się kompleksową analizę a następnie koncepcje zarządzania majątkiem uwzględniającą dywersyfikację na różne rodzaje aktywów, tj. papiery wartościowe, nieruchomości, ubezpieczenia, udziały, fundacje.

Ostatnimi czasy rozwija się w bankach europejskich obszar działalności inwestycyjnej, do której zaliczamy przede wszystkim:

- działalność na rynku papierów wartościowych ( organizowanie emisji, działalność brokerska, dealerska, inwestowanie własnych kapitałów w przedsięwzięcia gospodarcze)

- działalności na rynku pieniężnym (kupno i sprzedaż certyfikatów depozytowych)

- działalność badawcza i analityczna

- zarządzanie finansami i doradztwo ( w tym organizowanie przejęć i fuzji)


Różnice między usługami finansowymi zacierają się coraz bardziej, przez co możliwe stało się wzajemne przenikanie się tych rynków. Coraz większa liczba usług ubezpieczeniowych jest sprzedawana za pośrednictwem banków, które wraz z instytucjami ubezpieczeniowymi mogę tworzyć alianse strategiczne, konglomeraty czy holdingi.


Istotne przemiany nastąpiły w sposobach dystrybucji produktów bankowych. Stopniowe nasycenie się rynku usługami bankowymi, zaznaczająca się tendencja do obniżania marż, pogarszająca się rentowność oddziałów banku, a jednocześnie rozwój postępu technicznego skłoniły banki do:

- zmniejszenia liczby tradycyjnych oddziałów ze względu na wysokie koszty

- zmiany struktury pozostałych w kierunku stworzenia trzech rodzajów oddziałów:

a) oddziałów z obsługą wykwalifikowanych pracowników, przeznaczonych dla firm i zamożnych klientów

b) oddziałów mieszanych z obsługą pracowników i samoobsługą

c) oddziałów tylko z samoobsługą

- nakłaniania klientów dokonujących standardowych operacji do korzystania z samoobsługi


Alternatywne sposoby dystrybucji bankowych:

- bankomaty i kioski multimedialne

- tworzenia filii banków w supermarketach i domach towarowych

- sprzedaż usług bankowych w miejscu pracy klienta

- bezpośrednie wizyty pracowników u klientów

- oferta przez osoby trzecie

- dokonywanie transakcji przez telefon

- bankowość elektroniczna (Internet, telefon komórkowy)

Dzięki wprowadzeniu nowych kanałów dystrybucji banki mają możliwość obniżenia swoich kosztów poprzez zmniejszenie wydatków na utrzymanie oddziałów stacjonarnych i personelu, tym samym zwiększając liczbę swoich klientów. Jednakże dysponowanie przez bank rozbudowaną siecią oddziałów jest elementem przewagi konkurencyjnej, gdyż umożliwia świadczenie za ich pomocą bardziej skomplikowanych usług wymagających intensywnego doradztwa.

Na początku lat dziewięćdziesiątych modne stało się pojęcie lean banking, pod którym kryły się różne rodzaje podejmowanych równolegle przedsięwzięć, mające na celu poprawę rentowności przez obniżkę kosztów.

Wśród tych najważniejszych przedsięwzięć należą:

analiza rentowności oddziałów, redukcja ich liczby, zmiana profilu działania pozostałych, wprowadzenie samoobsługi dla standardowych czynności

zmiany organizacyjne, polegające na zmniejszeniu liczby szczebli pośrednich zarządzania,

wprowadzenie outsourcingu, czyli zlecania czynności, które nie są najważniejsze dla zasadniczegi obszaru kompetencji firmy innym wyspecjalizowanym przedsiębiorstwom

zmniejszenie zatrudnienia, które mogło być osiągnięte zarówno przez redukcje liczby oddziałów, pośrednich szczebli organizacyjnych jak i outsourcing,

wprowadzenie większego związku między płacą a wydajnością pracy

standaryzacja i automatyzacja procesów, nie tylko w obsłudze klientów, ale i wewnętrznych procesach w banku, np. przy ocenie wniosków kredytowych

efektywne sterowanie wykorzystaniem posiadanego potencjału

wybór odpowiedniego stopnia (de-)centralizacji decyzji

koncentracja na podstawowych dziedzinach działalności i źródłach dochodów.


Przeobrażenia na międzynarodowych rynkach finansowych wymagają od banków znalezienia własnej strategii, ciągłych dostosowań i aktualizacji swojej oferty, rozwijania działalności przynoszących prowizję oraz nowych sposobów dystrybucji produktów.


21) Emisja pieniądza bankowego

Emisja pieniądza – polega na wprowadzaniu i wycofaniu z obiegu pieniądza gotówkowego a także bezgotówkowego przede wszystkim przez banki centralne i komercyjne.

Bilety emitowane przez bank centralny, z reguły na zasadzie wyłączności, są zawsze prawnym środkiem płatniczym na terenie tego kraju, a więc mają one ustawową moc zwalniania ze wszystkich zobowiązań publicznych i prywatnych. Nikt nie może odmówić przyjęcia biletów banku centralnego w postaci zapłaty z tytułu jakiejkolwiek należności – bilon ma taką samą moc prawną i nie można odmówić przyjęcia zapłaty w bilonie. W przypadku odmowy przyjęcia tych biletów jako zapłaty, żaden sąd nie będzie prowadził dalszej egzekucji należności.

Bank centralny wprowadza również do gospodarki pieniądz bezgotówkowy, udzielając kredytów pozostałym bankom. Bezgotówkowy pieniądz banku centralnego może być wymieniony na pieniądz gotówkowy na żądanie banku komercyjnego – wtedy bank centralny dodrukowuje banknoty. W dalszych rozważaniach bezgotówkowy pieniądz banku centralnego należy traktować jako równoważny pieniądzowi gotówkowemu.

Banki komercyjne mają zdolność emisji pieniądza bezgotówkowego – w literaturze przedmiotu określanej jako proces kreacji pieniądza bezgotówkowego. Pieniądz bezgotówkowy występuje w gospodarce w postaci zapisów na kontach bankowych. Emitują go banki komercyjne, głównie w formie udzielania kredytów bankowych swoim klientom. Pieniądz ten jest traktowany, w teorii i praktyce, tak jak gotówka. Jedynym sposobem zwiększenia całkowitej wartości nominalnej pieniądza bezgotówkowego banków komercyjnych jest zwiększenie zadłużenia w bankach. Każda spłata rat kapitałowych jest równoważna trwałemu wycofaniu pieniądza o takiej samej wartości nominalnej z obiegu gospodarczego. Odsetki od długu traktowane są jako przychód banku i wchodzą ponownie do obiegu gospodarczego, jako jego wydatki (wynagrodzenia, koszty eksploatacyjne, podatki, dywidendy).


22) Czynniki wpływające na podaż pieniądza.

Podaż pieniądza czyli jego ilość wprowadzona do gospodarki, podlega regulacji państwa. Państwo ma istotny wpływ, zwłaszcza za pośrednictwem banku centralnego oraz różnych agend i instytucji rządowych, na wielkość emisji pieniądza, formy, w jakich pieniądz jest emitowany, oraz na cele, które dzięki kolejnym emisjom zamierza się osiągnąć.

Pp – podaż pieniądza

R - rynkowa stopa procentowa

Rr – stopa redyskontowa a ściślej efektywna stopa redyskontowa, różnica między redyskontową a rynkową,

Rt – stopa oprocentowania depozytów terminowych

Y – dochód

Rż – wskaźnik rezerw obowiązkowych od dep. Na żądanie

Rt – wsk. Rezerw obowiązk. Od dep. Termin.

Bm – baza monetarna

U – inne czynniki


23) Instrumenty oddziaływania na funkcjonowanie sektora bankowego

Stosowane przez bank centralny instrumenty bezpośredniego oddziaływania można podzielić na dwie zasadnicze grupy. Pierwsza obejmuje instrumenty wykorzystywane do kontroli rozmiarów udzielanych kredytów i wysokości stóp procentowych, druga zaś swoistego rodzaju oddziaływanie poprzez perswazję.

Kontrola udzielanych kredytów i stóp procentowych

Zadaniem kontroli wysokości udzielanych przez banki komercyjne kredytów jest utrzymanie podaży pieniądza na określonym poziomie w celu przywrócenia lub po prostu zapewnienia równowagi w gospodarce i/lub obrotach bieżących z zagranicą. Kontrola kredytów może przybierać różne formy. Różny też może być zakres jej stosowania. Może przybrać formę:

* kontyngentów lub pułapów kredytowych,

* kwotowych lub procentowych ograniczeń dotyczących depozytów lub papierów wartościowych,

* dyrektywnych wskaźników określających procentowy stosunek danego typu kredytów do kapitału własnego,

* badania wypłacalności banków komercyjnych,

* innych łagodniejszych form kontroli.

Kontrola poziomu stóp procentowych natomiast, należy do bezpośrednich instrumentów selektywnego oddziaływania na gospodarkę za pomocą zjawisk pieniężnych. Prowadzi się ją poprzez podmiotowe lub przedmiotowe różnicowanie stawek oprocentowania bądź za pomocą wyznaczania górnej lub dolnej wysokości stóp procentowych bądź też narzucania bankom komercyjnym ściśle określonej wysokości stawek.

Perswazja- polega ona na przekazywaniu w różnej formie informacji na temat krótko i średniookresowych założeń polityki pieniężnej, jej instrumentów i zamierzonych efektów. Skala posługiwania się nimi zależy od szeregu uwarunkowań, mających swoje źródła w sytuacji wewnętrznej danego kraju oraz w jego powiązaniach z zagranicą. Można zaryzykować stwierdzenie, iż wielkość zapotrzebowanie na wspieranie polityki pieniężnej instrumentami perswazji powinna być odwrotnie proporcjonalna do poziomu niepewności i niemożności osiągnięcia jej celów za pomocą instrumentów ogólnego oddziaływania na system bankowy.


24) Rezerwy obowiązkowe jako instrument regulacji podaży pieniądza

Rezerwy obowiązkowe – część rezerw pieniężnych, co do utrzymywania, których banki są zobligowane prawem. Obejmują część rezerw zdeponowaną w banku centralnym oraz rezerwy w skarbcach własnych. Jako instrument wpływania na płynność bankową, kontrola poziomu rezerw obowiązkowych jest instrumentem polityki pieniężnej. Służy ograniczaniu nadpłynności banków.

Zmiana poziomu rezerw wpływa na podaż pieniądza. Odbywa się to za pomocą stopy rezerwy obowiązkowej. Jej wzrost powoduje zmniejszenie podaży pieniądza, zaś jej spadek - ekspansję kredytową banków komercyjnych, która przyczynia się do wzrostu ilości pieniądza w obiegu. Podwyższenie poziomu rezerw zmusza banki do stosownego zachowania, a jego obniżenie pewne działania umożliwia– zatem oddziaływanie restrykcyjne tego instrumentu jest silniejsze od ekspansywnego

25) Kredyty refinansowe banku centralnego.

Kredyt refinansowy – zaciągnięcie pożyczki polegające na sprzedaży bankowi centralnemu weksli handlowych wykupionych od klientów. Sprzedaż następuje po określonej cenie, jaka jest stopa redyskontowa. B.C. po określonej cenie przyjmuje od banków handlowych wierzytelność wobec dłużnika wekslowego. Im odleglejszy okres wykupu weksla tym wyższe jest oprocentowanie

Gdy centralne instytucja monetarna obniża stopę redyskontową to mówimy o ekspansywnej polityce pieniężnej, gdy ją podwyższa – o restrykcyjnej.

Refinansowanie banków komercyjnych odbywa się też oprócz redyskonta weksli i przez kredytowanie bezpośrednie. Przykładem takiego kredytu refinansowego jest kredyt lombardowy, udzielany pod zastaw bonów skarbowych, udzielany na jeden dzień. Służy on uzupełnieniu stanu rachunku bieżącego banku do końca danego dnia. Transakcję tą inicjuje bank komercyjny, a nie centralny.

Stopa lombardowa i redyskontowa są wskazówkami dla banków komercyjnych o polityce kredytowej sektora bankowego zależnej od banku centralnego. Obniżka stóp podstawowych wskazuje że B.C. oczekuje obniżki stóp oprocentowania kredytów dla klientów rozszerzenia akcji kredytowej. Podwyżka to znak zahamowania akcji kredytowej dla przedsiębiorstw i ludności.

Kredyt refinansowy ma ograniczoną skuteczność jako instrument polityki pieniężnej, w polskim systemie bankowym występuje stan nadpłynności toteż banki komercyjne nie są tak zależne od B.C.


26) Operacje otwartego rynku.

Operacje otwartego rynku to transakcje dokonywane z inicjatywy banku centralnego z bankami komercyjnymi. Obejmują one warunkową i bezwarunkową sprzedaż lub kupno papierów wartościowych lub dewiz, a także emisje własnych papierów dłużnych banku centralnego.

Operacje otwartego rynku równoważą popyt i podaż środków utrzymywanych przez banki komercyjne w banku centralnym. Dzięki temu bank centralny wpływa na poziom krótkoterminowych stóp procentowych na rynku międzybankowym.

Obecnie operacje otwartego rynku przeprowadzane przez Narodowy Bank Polski polegają na emisji własnych papierów dłużnych (7-dniowych bonów pieniężnych), których minimalna rentowność jest równa stopie referencyjnej wyznaczonej przez Radę Polityki Pieniężnej


27) Instrumenty sterowania bezpośredniego banków

Instrumenty polityki pieniężnej to instrumenty, jakimi posługują się banki centralny w celu kontroli podaży pieniądza i krótkoterminowej stopy procentowej.

Podzielić je można na:

* instrumenty pośrednie – oddziałują na płynność bankową, czyli podaż i koszt kredytów. Banki centralne czynią to za pomocą trzech klasycznych instrumentów, do których należą;

o polityka dyskontowa – zmiana oficjalnej stopy redyskontowej;

o operacje otwartego rynku – sprzedaż lub skup papierów wartościowych z rynku;

o kontrola rezerw obowiązkowych – regulacja poziomu rezerw obligatoryjnie gromadzonych przez banki;

* instrumenty typu administracyjnego – związane z bezpośrednią kontrolą banku centralnego nad systemem bankowym – np. racjonowanie kredytów.

Ponadto banki centralne oddziaływać mogą przez perswazję (ang. moral suasion) – przekazywanie wszelkich uwag i sugestii w stronę polityki banków komercyjnych. Polega to zazwyczaj na ustnym formułowaniu przez bank centralny i rząd nieformalnych zaleceń w celu wymuszenia określonych działań. Często oddziaływanie to ma skalę znacznie szerszą – międzynarodową i wywierane jest przez międzynarodowe organizacje finansowe


28) Polityka walutowa RP i jej wpływ na sektor bankowy

Polityka pieniężna (inaczej polityka monetarna) – systematyczne działania mające na celu zapewnienie stabilności cen. Politykę pieniężną państwa prowadzi bank centralny lub inna instytucja rządowa upoważniona do realizacji tej funkcji. Oddziałuje ona na poziom podaży pieniądza oraz na kursy walutowe.

Cele polityki monetarnej banku centralnego

* Cel finalny (główny i nadrzędny) – jest to odpowiednio zdefiniowany cel ogólnogospodarczy wynikający z realizacji polityki ekonomicznej danego kraju. Przykładowo w Polsce celem finalnym NBP jest „utrzymanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu o ile nie ogranicza to realizacji tego celu” (Ustawa o NBP z 1997 r.).

* Cel pośredni – wyznaczenie określonej kategorii ekonomicznej, która pozostaje w stabilnej relacji z celem finalnym. Przykładowo w Polsce NBP stosuje strategię bezpośredniego celu inflacyjnego, choć dopiero w 2004 r. Rada Polityki Pieniężnej ustaliła wysokość owego celu inflacyjnego na 2,5 proc. z możliwością odchylenia do 1 punktu procentowego w górę lub w dół. Oznacza to, że roczny wskaźnik CPI powinien w każdym miesiącu znajdować się jak najbliżej 2,5 proc.

* Cele operacyjne, które zależą od celu finalnego i powinny wpływać na cel pośredni:

1. Kontrola stóp procentowych

2. Kontrola przyrostu podaży pieniądza

3. Stabilizowanie poziomu kursu walutowego

4. Kształtowanie masy pieniądza rezerwowego

5. Kształtowanie poziomu stóp procentowych

Działania banku centralnego w ramach celów operacyjnych można podzielić na:

* Politykę restrykcyjną (twardą), której celem jest zmniejszanie podaży pieniądza poprzez sprzedaż papierów wartościowych na otwartym rynku, podwyższanie stóp procentowych, zmiany poziomu rezerw obowiązkowych – jest to polityka antyinflacyjna.

* Politykę ekspansywną (miękką), której celem jest zwiększanie podaży pieniądza poprzez zakup papierów wartościowych na otwartym rynku, obniżanie stóp procentowych, obniżanie poziomu rezerw obowiązkowych.


29) Rola rynku międzybankowego w działalności banku komercyjnego

Rynek międzybankowy- to jeden z segmentów rynku pieniężnego, na którym stronami transakcji są instytucje bankowe, a przedmiotem transakcji są depozyty międzybankowe w walucie krajowej i zagranicznej oraz krótkoterminowe instrumenty finansowe. Rynek ten jest uważany za najważniejszą część rynku pieniężnego. Jest to rynek, na którym banki mają możliwość pożyczania sobie nawzajem swoich aktywów płynnych. Jest to także rynek zamknięty, gdyż transakcje instrumentami finansowymi mogą być zawierane tylko przez banki komercyjne i bank centralny. Pośrednikami w transakcjach na tym rynku występują maklerzy, którzy za to otrzymują prowizję. Korzyściami uzyskanymi przez banki komercyjne poprzez rynek międzybankowy są:

* zwiększenie stopnia uniezależnienia od kredytu refinansowego banku centralnego

* możliwość spekulacji na instrumentach finansowych tego rynku, jako dodatkowe źródło dochodów.


30) Funkcje rynku międzybankowego.

Regulacyjna – reguluje się płynność całego sektora bankowego

Informacyjna – tworzy się cena pieniądza

Zarobkowa – banki tworzą otwartą pozycję tzw. spekulacyjną, nastawioną na zysk

31) Regulacje płynności banku komercyjnego za pośrednictwem rynku międzybankowego


32) Operacja arbitrażowa i jej rola w działalności banku

Operacje arbitrażowe to rodzaj terminowych transakcji kupna-sprzedaży o charakterze spekulacyjnym, dokonywanych na giełdach towarowych lub finansowych, których celem jest osiągnięcie zysku dzięki wykorzystaniu różnic cen lub kursów na różnych rynkach wewnętrznych lub międzynarodowych. Przedmiotem operacji arbitrażowych mogą być towary (głównie surowce naturalne oraz płody rolne), dewizy, waluty lub papiery wartościowe.

Pojawienie się i upowszechnienie operacji arbitrażowych, uwarunkowane rozwojem telekomunikacji i komputeryzacji, stworzyło tendencje do wyrównywania się poziomu cen i kursów w skali makroekonomicznej.


33) Stopy procentowe WIBOR, WIBID, LIBOR, CIBOR, EURIBOR

WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate) – wysokość oprocentowania pożyczek na polskim rynku międzybankowym, czyli średnia cena za jaką banki pożyczają sobie pieniądze.

WIBID (ang. Warsaw Interbank Bid Rate) - roczna stopa procentowa, jaką płacą banki za środki przyjęte w depozyt od innych banków. Stopa ta, podobnie jak WIBOR, ustalana jest codziennie o godz. 11:00. Stopa ta jest niższa od stopy WIBOR, bo w przeciwnym wypadku banki traciłyby na pożyczaniu sobie pieniędzy.

LIBOR (ang. London Interbank Offered Rate) - stopa procentowa kredytów oferowanych na rynku międzybankowym w Londynie przez cztery główne banki: Bankers Trust, Bank of Tokyo, Barclays i National Westminster. Stanowi bazową stopę procentową dla ustalania oprocentowania kredytów i depozytów na rynku międzybankowym oraz kredytów typu "roll-over".

Wysokość stopy procentowej LIBOR zmienia się w sposób ciągły w zależności od warunków ekonomicznych. Jednomiesięczną stopą LIBOR jest oprocentowanie depozytów jednomiesięcznych w danym momencie oferowane przez bank innemu bankowi, trzymiesięczną stopą LIBOR jest oprocentowanie depozytów trzymiesięcznych etc. Jeśli oprocentowanie pożyczki ustanowione jest na poziomie jednomiesięcznej stopy LIBOR, to stopa procentowa tej pożyczki uaktualniana jest w kolejnych okresach miesięcznych według stopy LIBOR, a odsetki płacone są z dołu. Stopy LIBOR dla innych okresów definiuje się analogicznie.

EURIBOR (ang. Euro Interbank Offered Rate) - stopa procentowa kredytów w strefie euro oferowanych przez jeden bank innemu bankowi. Jest to średnie notowanie z 57 największych banków strefy euro - ustalane przez FBE - Federation Bancaire de L'Union Europeenne w Brukseli.


34) Operacja spekulacyjna na rynku międzybankowym

Operacje na rynku międzybankowym - Lokaty:

- Overnight (O/N) - termin jednodniowy. Bank pożyczający otrzymuje je w dniu zawarcia transakcji, a zwraca w następnym dniu roboczym,

- Tom/ next (T/N) – termin jednodniowy. Bank biorący pieniądze otrzymuje je w dniu następnym po zawarciu transakcji i zwracane są w kolejnym dniu roboczym,

- Spot/ next (S/N) – termin jednodniowy. Bank udzielający lokaty przekazuje pieniądze w drugim dniu roboczym po zawarciu umowy. Zwrot następuje następnego dnia roboczego.

Ponadto wyróżnia się:

- Lokaty tygodniowe – 1 W (1 week),

- Lokaty dwutygodniowe - 2 W (2 weeks),

- Lokaty miesięczne – 1 M,

- Lokaty trzymiesięczne – 3 M.

35) Punkt równowagi transakcji rynku międzybankowego

Jeżeli stopę dyskontową, wskaźnik rezerw obowiązkowych, niepewność banków, co do przyszłego kształtowania się depozytów, zasób gotówki trzymany przez ludność oraz ceny uznamy za stałe to realna podaż pieniądza M/P będzie funkcją rynkowej stopy procentowej. Będzie ona miała nachylenie dodatnie (dla danej wielkości bazy monetarnej banki redukują rezerwy nadwyżkowe, co zwiększa wartość mnożnika, a przez to realną podaż pieniądza). Popyt na pieniądz przy stałym dochodzie również zależy od stopy procentowej. Funkcja ta będzie miała nachylenie ujemne, gdyż wzrost stopy procentowej powoduje spadek realnego popytu na pieniądz.

Równowaga na rynku pieniądza możliwa jest tylko wtedy, gdy realna podaż pieniądza jest równa realnemu popytowi na pieniądz.


36) Czynniki oddziałujące na podaż pieniądza

Czynniki wpływające na podaż pieniądza

* Ilość znaków pieniężnych wyemitowanych przez bank centralny,

* Ilość udzielonych kredytów przez banki komercyjne.

Podaż pieniądza = zasób pieniądza + kredyty udzielone przez banki

z powyższego wynika, że kredyty udzielane przez banki zwiększają zasób pieniądza w gospodarce.

Poziom podaży pieniądza jest określany przez System rezerwy federalnej.

Podaż pieniądza można zdefiniować jako sumę gotówki oraz depozytów M=CU+D

gdzie:

* M - podaż pieniądza;

* CU - zasób gotówki;

* D - zasób depozytów.


37) Czynniki oddziaływania na popyt pieniądza.

Popyt na pieniądz jest to, mówiąc najkrócej, ilość pieniądza, na jaką istnieje zapotrzebowanie zgłaszane przez podmioty gospodarcze

  1. popyt na pieniądz zależy od instytucjonalnych rozwiązań, np.: zwyczajów płatniczych, technik i metod rozliczeń finansowych stosowanych przez system bankowy (udział transakcji rozliczonych w trybie bezgotówkowym, powszechność kart kredytowych itp.)

  2. nominalny popyt na pieniądz rośnie proporcjonalnie do wzrostu cen i realnego dochodu narodowego, natomiast maleje gdy rożnie stopa procentowa.

  3. Realny popyt na pieniądz nie zależy od poziomu cen, natomiast zależy od realnego dochodu narodowego, nominalnej stopy procentowej oraz kosztu zamiany różnych aktywów na pieniądz. Gdy rośnie dochód narodowy i koszt zamiany aktywów na pieniądz, popyt na pieniądz też rośnie, gdy rośnie stopa procentowa popyt na pieniądz maleje

  4. Popyt na pieniądz zależy również od szybkości obiegu pieniądza i liczby transakcji zawartych w danym okresie. Szybkość obiegu pieniądza wskazuje na to, ile razy jedna jednostka pieniężna została w danym okresie użyta przy zawieraniu transakcji.


38) Czynności bankowe

1. Czynności bankowe zastrzeżone wyłącznie dla banku sensu- stricte np.:

Udzielanie kredytów i gwarancji

Emitowanie bankowych papierów wartościowych

Przyjmowanie wkładów pieniężnych

Przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych

2. Czynności bankowe sensu largo, które mogą wykonywać zarówno banki jak i podmioty nie bankowe np.:

Udzielanie pożyczek pieniężnych

Operacje czekowe i wekslowe

Wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu

3. Inne czynności np.:

Zaciąganie zobowiązań związanych z emisją papierów wartościowych

Nabywanie i zbywanie nieruchomości

Świadczenie usług konsultacyjno doradczych w sprawach finansowych


39) Operacje bankowe, klasyfikacja.

Mamy 3 kategorie operacji bankowych:

  1. Bierne

  2. Czynne

  3. Pośredniczące

OPERACJE BIERNE- ( pasywne) są związane z pozyskiwaniem przez bank pieniędzy. Należą do nich takie czynności jak:

Operacje te są głównym źródłem kosztów banku.(koszty odsetkowe)

OPERACJE CZYNNE-(aktywne)-lokowanie zgromadzonych funduszy w róznego rodzaju korzystne przedsięwzięcia. Związane z takimi czynnościami jak:

- udzielanie pożyczek i kredytów bankowych

Operacje te są głównym źródłem przychodów banku.

Operacje czynne i bierne banki przeprowadzają na własny rachunek i własne ryzyko.

OPERACJE POŚREDNICZĄCE- ( usługowe, komisowe ) związane są z następującymi czynnościami:

Operacje pośredniczące banki wykonują na zlecenie, rachunek i ryzyko klientów.


  1. Rachunki bankowe dla osób fizycznych. Bankowość Capiga, wikipedia

Dla osób fizycznych banki prowadzą:

  1. rachunki oszczędnościowe- ( wkłady oszczędnościowe ) związane z książeczkami oszczędnościowymi, wyżej oprocentowane od ROR- u , ale możliwość realizacji wypłat tylko w oddziale banku, w którym został założony rachunek. Rachunku tego nie można wykorzystywać do rozliczeń związanych z działalnością gospodarczą.

  2. rachunki oszczędnościowo- rozliczeniowe- rachunek bieżący przeznaczony dla osób fizycznych, na który mogą być przekazywane wynagrodzenia, emerytury, renty oraz stałe dochody z innych źródeł, z wyjątkiem wpływów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

  3. r. terminowych lokat oszczędnościowych


  1. Rachunki bankowe dla przedsiębiorstw. internet

1. r. bieżacy- rodzaj rachunku bankowego przeznaczonego do gromadzenia środków pieniężnych oraz przeprowadzania rozliczeń pieniężnych przez jednostki gospodarcze

2. r. pomocniczy-  służy przeprowadzaniu rozliczeń w innych bankach niż bank prowadzący rachunek bieżący. Operacje te ograniczają się zazwyczaj do ściśle określonych celów, jak np.:

-wypłata wynagrodzeń w placówkach terenowych,

-wypłata w skupie produktów rolnych,

-wypłata zaliczek na wydatki administracyjno-gospodarcze.

3. r. lokat terminowych- jest to umowa między bankiem a klientem dotycząca lokowania środków pieniężnych zawierana na czas określony. Bank zobowiązuje się wypłacić kapitał wraz zodsetkami na koniec okresu umowy.

Lokaty dzielą się na odnawialne i nieodnawialne. Przy pierwszej opcji po upływie terminu lokata jest automatycznie odnawiana. W przypadku tych drugich, po upływie terminu środki zostają zwrócone klientowi.


42) Rachunki NOSTRO i LORO

rachunek NOSTRO - rachunek banku krajowego w banku zagranicznym,

rachunek LORO - rachunek banku zagranicznego w banku krajowym; dwa ostatnie służą do rozliczeń między bankami.


43) Rachunki kredytowe

rachunek kredytowy - służy do obsługi zaciąganych kredytów, w sensie prawnym nie jest rachunkiem bankowym[2], ponieważ przy zaciągnięciu kredytu pojawia się na nim saldo ujemne, które zmniejsza się przy każdorazowo spłaconej racie kredytowej,


44) Rachunek maklerski.

rachunek maklerski - prowadzony przez biuro maklerskie, służący zakupowi i sprzedaży papierów wartościowych, w sensie prawnym nie spełnia kryteriów rachunku bankowego[2], gdyż umożliwia także deponowanie papierów wartościowych, które nie są gotówką,


45) Rachunek bieżący i jego znaczenie dla banku.

RACHUNEK BIEŻĄCY - podstawowy rachunek dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Na ten rachunek wpływają środki za sprzedane towary i usługi i z rachunku tego pokrywane są wydatki związane z zakupem surowców, materiałów, opłaty za media, podatki i ZUS. W ramach tego rachunku bank może udzielić kredytu.( najbardziej popularny, najtańszy- kredyt otwarty, in blanco). Bank udzielając tego kredytu daje możliwość na debetowanie rachunku do wysokości limitowanego kredytu. Bank może skupować weksle własne posiadacza rachunku, lub ciągnione na niego. Rachunek ten jest rachunkiem czekowym. Kredyt na rachunku bieżącym jest odnawialny. Wysokość przyznanego limitu zależy od przepływów pieniędzy na ten rachunek. Odpowiednikiem rachunku bieżącego dla osób fizycznych jest Rachunek Oszczędnościowo – Rozliczeniowy ( ROR)


46) Certyfikat depozytowy i jego rola w działalności banku

Certyfikat depozytowy – zbywalny papier wartościowy emitowany przez banki z terminem wykupienia do 1 roku.

Certyfikat wystawiony jest z reguły na okaziciela i stanowi dowód złożenia depozytu w banku na określony czas i procent. Emitowane są w zaokrąglonych i dużych kwotach, np. 100 000 €. Ich oprocentowanie jest wyższe niż niektórych papierów wartościowych, oraz mogą być zbywane na rynku wtórnym przed terminem wykupu, co sprawia, że są chętnie nabywane przez przedsiębiorstwa.


47) Bon skarbowy w działalności banku komercyjnego

Bon skarbowy - weksel lub bilet skarbowy, dłużny papier wartościowy Skarbu Państwa na okaziciela o wartości nominalnej 10 tys. PLN z terminami emisji od 1 do 52 tygodni (standardowo 13 i 52). Oprocentowanie bonów ma charakter stały, dyskontowy (dochodem jest różnica pomiędzy ceną zakupu, a wartością nominalną bonu).

Podstawową cechą bonów skarbowych jest zerowy stopień ryzyka, co sprawia, że są atrakcyjnym papierem lokacyjnym. Za zerowe ryzyko nabywca płaci koszt w postaci niskiego oprocentowania. Jednocześnie niskie oprocentowanie świadczy o niewielkim koszcie zaciąganego przez skarb państwa kredytu. Bony są również wykorzystywane przez banki centralne do regulacji obiegu pieniądza w gospodarce.


48) Bon pieniężny NBP w działalności banku komercyjnego

Bon pieniężny NBP (ang. NBP bill) - krótkoterminowy dłużny papier wartościowy (z terminami wykupu 1,7, 14,28, 91, 182 oraz 364 dni), którego emitentem jest Narodowy Bank Polski. Bony pieniężne są sprzedawane na przetargach organizowanych przez NBP, z dyskontem w stosunku do ich ceny nominalnej. Nabywcami bonów pieniężnych NBP mogą być wyłącznie banki polskie, zaś bezpośrednimi uczestnikami przetargów są banki komercyjne posiadające status tzw. dealera pierwotnego rynku pieniężnego (ang.prime dealers). Bony NBP ze względu na wysokie bezpieczeństwo (porównywalne do bonów skarbowych lub obligacji skarbowych) oraz rentowność konkurencyjną do rentowności innych skarbowych papierów wartościowych stanowią atrakcyjną formę lokaty kapitału dla banków komercyjnych. Bony NBP są przedmiotem obrotu na rynku wtórnym organizowanym przez NBP. Emisja oraz wykup bonów pieniężnych stanowi dla banku centralnego instrument pomocniczy w operacjach otwartego rynku typu bezwarunkowego.


49) Segmentacja rynku finansowego

Rynek finansowy jest to „miejsce”, gdzie przedmiot wymiany stanowią instrumenty finansowe reprezentujące szeroko rozumiany kapitał pieniężny. Jest to ogół transakcji związanych z przemieszczaniem środków pieniężnych od podmiotów dysponujących wolnymi środkami finansowymi od podmiotów, które zgłaszają zapotrzebowanie na tego rodzaju formy kapitału. Odgrywa on olbrzymią rolę w funkcjonowaniu gospodarki każdego państwa.

SEGMENTY RYNKU FINANSOWEGO

Rynek pieniężny – Jest to rynek, na którym przeprowadzane są krótkoterminowe (W Polsce to jeden rok) operacje lokacyjne i depozytowe oraz występuje na nim obrót papierami wartościowymi o krótkich terminach wymagalności (na przykład: weksle, czeki, bony skarbowe). Na rynku pieniężnym następuje wycena wartości pieniądza w czasie. Przedmiotem obrotu na rynku pieniężnym jest zatem pieniądz uznawany jako towar posiadający własną wewnętrzną wartość.

Rynek walutowy – umożliwia dokonywanie transakcji kupna i sprzedaży walut różnych krajów w celu regulowania zobowiązań płatniczych wyrażonych w walutach obcych, jak również w celach spekulacyjnych wynikających z różnic w kursach walut i ich zmian oraz wahań.

Rynek kapitałowy – pozwala na tworzenie i przepływy długoterminowych kapitałów udziałowych wykorzystywanych w działalności gospodarczej lub służących pokrywaniu deficytów budżetowych. Dokonuje się na nim obrotu instrumentami ( papierami wartościowymi – akcje, obligacje) o charakterze średnio i długookresowym, czyli zapewniającymi inwestorowi zwrot kapitału po upływie jednego roku.


50) Rynek krótkoterminowych papierów dłużnych

Ze względu na emitenta krótkoterminowe papiery dłużne dzielimy na:

– krótkoterminowe papiery dłużne skarbowe, których emitentem jest Skarb Państwa. Stopa zwrotu uzyskiwana z inwestycji w te papiery z racji mniejszego ryzyka (Skarb Państwa jest dłużnikiem pewnym) jest mniejsza niż w przypadku papierów dłużnych pozaskarbowych,

– krótkoterminowe papiery dłużne pozaskarbowe. Tu emitentami są podmioty posiadające dostateczną wiarygodność finansową.


51) Stopy procentowe na rynku pieniądza

Stopa procentowa – miernik przychodu, jaki przysługuje posiadaczowi kapitału z racji udostępnienia go innym.

Rozróżniane są pojęcia nominalnej oraz realnej stopy procentowej. Realna stopa procentowa w odróżnieniu od nominalnej (rynkowej, oferowanej przez banki) jest skorygowana o wpływ inflacji.

Stopa procentowa oferowana na rynku przez banki jest zróżnicowana w zależności od wysokości wkładu (pożyczki), długości okresu umowy oraz stopy przewidywanej inflacji. Na ogół im dłuższy jest okres wkładu (pożyczki) tym wyższa jest stopa procentowa. Podstawowymi czynnikami wpływającymi na wysokość oferowanej na rynku stopy procentowej są wysokość przewidywanej inflacji, relacja podaży i popytu na pieniądz oraz kierunek polityki banku centralnego działającego jako regulatora na rynku pieniężnym w danym kraju.

Wysokość stóp procentowych w Polsce ustala Rada Polityki Pieniężnej (RPP), powstała w 1998 roku przy Narodowym Banku Polskim (NBP). Istnieją cztery główne stopy procentowe ustalane przez Radę: stopa referencyjna, lombardowa depozytowa oraz redyskontowa.


52) Segmentacja rynku kapitałowego.

Na rynku kapitałowym dokonywane są obroty funduszami pożyczkowymi o terminach lokowania i zwrotu przekraczających 12 m-cy oraz obroty kapitałami właścicielskimi stanowiącymi fundusze własne różnego rodzaju przedsiębiorstw i instytucji gospodarczych.

Fundusze własne dają prawo ich tytułowym posiadaczom do własności czystego majątku (wartości składników majątkowych, pomniejszonej o zobowiązania przedsiębiorstwa czy instytucji w stosunku do wszystkich wierzycieli instytucji gospodarczej, do zarządzania tą instytucją oraz do udziału w zyskach netto tej instytucji (lub też w pokrywaniu jej strat).

Wg kryterium przedmiotowego

-rynek kapitału pożyczkowego

-rynek kapitału właścicielskiego

Wewnątrz tych segmentów rynku kapitału występują dalsze podziały.

Główne podsegmenty rynku kapitału pożyczkowego:

Podsegmenty rynku kapitału właścicielskiego:


53) Rynek depozytów i kredytów bankowych

Depozyt bankowy – kwota pieniędzy lub innych wartości powierzona na przechowanie bankowi.

Banki gromadzą powierzone im środki, aby lokować je w udzielanych kredytach. Obecnie pierwotnym źródłem większości depozytów są udzielane kredyty, gdyż współczesny pieniądz wchodzi do obiegu gospodarczego jako zadłużenie podmiotów względem banków.

Rodzaje depozytów:

* Depozyty a'vista – jest to głównie pieniądz transakcyjny gromadzony na rachunkach bieżących i pomocniczych. Ich właściciele mogą dysponować pieniędzmi w każdej chwili. Za depozyty a'vista banki oferują stosunkowo niską lub zerową stopę procentową.

* Depozyty terminowe (zwane też lokatami terminowymi) – środki pieniężne, które nie są potrzebne do finansowania bieżącej działalności, a mogą przynieść dochód w postaci wyższego oprocentowania. Ponieważ powierzone bankom środki pozostają do ich dyspozycji przez dłuższy czas, płacą one za depozyty terminowe wyższe odsetki.

W Polsce depozyty bankowe gwarantowane są przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

Kredyt bankowy – umowa zawarta w formie pisemnej pomiędzy bankiem a kredytobiorcą. Bank zobowiązuje się udostępnić określoną kwotę na określony cel oraz czas a kredytobiorca zobowiązuje się wykorzystać kredyt zgodnie z jego przeznaczeniem oraz zwrócić pobraną kwotę wraz z należnym bankowi wynagrodzeniem w postaci prowizji i odsetek. Na podstawie tej definicji kredyt postrzegany jest jako specyficzny rodzaj stosunków zobowiązaniowych, którego wyróżniającymi cechami są: zwrotność, terminowość i oprocentowanie.


54) Średnio- i długoterminowe papiery dłużne

Dłużne papiery wartościowe są to papiery wartościowe opiewające na wierzytelności pieniężne, są to na przykład czeki, weksle, obligacje, bony handlowe, listy zastawne, warranty itp.

Rodzaje:

Według kryterium okresu zwrotu można podzielić dłużne papiery wartościowe na:

- średnioterminowe, z okresem zwrotu od 1- 5 lat

- długoterminowe, z okresem zwrotu wynoszącym ponad 5 do 30 lat ( np.: obligacje, listy zastawne)


55) Istota stabilności systemu bankowego

Stabilny system finansowy w istotny sposób wspiera realizację głównych celów banku centralnego – utrzymania stabilnego poziomu cen, a przez to tworzenia podstaw do osiągnięcia długookresowego wzrostu gospodarczego.

Stabilność systemu finansowego jest rozumiana jako stan, w którym system finansowy pełni swoje funkcje w sposób ciągły i efektywny, nawet w przypadku wystąpienia nieoczekiwanych i niekorzystnych zaburzeń o znacznej skali. Zakłócenia w pracy systemu finansowego i zaburzenia efektywności świadczenia usług pośrednictwa finansowego negatywnie wpływają na sytuację przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Dlatego wiodące banki centralne prowadzą analizy i badania w tym zakresie oraz publikują raporty o stabilności. Celem tych działań jest wzmacnianie stabilności systemu finansowego poprzez dostarczanie informacji o czynnikach ryzyka dla stabilności oraz ocenę odporności systemu finansowego na zaburzenia. Upowszechnienie tego rodzaju wiedzy ma sprzyjać utrzymaniu stabilności finansowej, m.in. dzięki lepszemu zrozumieniu skali i zakresu ryzyka w systemie finansowym. W ten sposób zwiększa się prawdopodobieństwo samoistnej korekty zachowań uczestników rynku finansowego podejmujących zbyt duże ryzyko, bez konieczności ingerencji podmiotów publicznych w mechanizmy rynkowe.


56) Przyczyny upadłości banków.

Okres życia upadającego banku jest dzielony na trzy cykle:

1. powstanie trudności, trwa do 2 lat

2. charakteryzuje się przyciąganiem uwagi nadzoru bankowego do danego banku, przy braku świadomości zagrożenia w tym samym banku, trwa kolejne 2 lata

3. ukazuje ostry kryzys, zagrożenie upadłością i wreszcie upadek banku w ciągu roku.

Przyczyny upadłości banków wynikają zarówno z czynników wewnętrznych(zależnych od banku) jak i zewnętrznych(niezależnych od banku),często nakładających się na siebie. Obok defraudacji i oszustw najczęstszą przyczyną trudności jest nieumiejętne zarządzanie bankiem, przejawiające się w podejmowaniu nadmiernego ryzyka przy braku lub niewłaściwym funkcjonowaniu systemu kontroli wewnętrznej. Trudności w banku pogłębiają błędy instytucji kontrolnych, brak efektywnego nadzoru bankowego. Stawianie interesów nadzoru bankowego ponad racjonalność ekonomiczną funkcjonowania systemu bankowego prowadzi do zagrożenia stabilności systemu i utraty zaufania di rodzimych banków. Każdy rodzaj kryzysu związany jest z brakiem kompetencji bankowców, nadzoru i polityków gospodarczych. Decydenci wykazują ograniczoną racjonalność postępowania, poszukując rozstrzygnięć satysfakcjonujących a nie najlepszych. Rzeczywiste zachowania dalekie są od obiektywnej racjonalności głównie z 3 powodów: Racjonalność wymaga pełnej wiedzy i możliwości dokładnego przewidzenia konsekwencji wszystkich rozpatrywanych wyborów, w rzeczywistości znajomość ich następstw jest fragmentaryczna. W procesie przypisywania konkretnych wartości przyszłym konsekwencjom brak doświadczenia zastępuje wyobraźnia. Racjonalność wymaga dokonywania wyborów z możliwych wariantów zachowań, w rzeczywistości rozpatrywane są nieliczne spośród wielu rozwiązań.

PRZYCZYNY WEWNĘTRZNE:

1.złe zarządzanie aktywami: straty spowodowane zła gospodarką kredytową, koncentracja kredytów w słabych, niestabilnych sektorach gospodarki, bankructwa głównych kredytobiorców.

2.brak właściwego kierownictwa i sprawnych wewnętrznych procedur kontrolnych: złe inwestycje banku lub przedsiębiorstwa zależnego, fałszywe dane finansowe banku w tym bilanse i rachunki wyników, oszustwa podatkowe, zbyt ambitna polityka właściciela-zbyt ryzykowne operacje.

3.zła pozycja finansowa banku

4.nieokapitlizowanie banku

PRZYCZYNY ZEWNĘTRZNE

5.spadek zaufania społeczeństwa

6.problemy innego banku, grupy zależnej lub holdingu, którego częścią jest bank

7.złe warunki makroekonomiczne

8.niekorzystne komentarze w prasie


57) Skutki upadłości banków.

Upadek banku pociąga za sobą konsekwencje związane z:

tzw. efektem domina-upadek jednego banku może powodować trudności finansowe wielu,często sprawnie działających banków i przedsiębiorstw, utratą przez społeczeństwo części majątku deponowanego w banku, likwidacja placówek bankowych, utrata zaufania społecznego do działalności banków i obniżenie skłonności do oszczędzania, nagłe wycofywanie wkładów z pozostałych instytucji finansowych, zmniejszenie podaży kredytów, zakłócenie obrotu płatniczego.

Koszty społeczne bankrutującego banku mogą być różnorodne: wierzyciele bankrutującego banku mogą być zmuszeni do zaciągania nowych pożyczek w celu utrzymania płynności co może spowodować spadek popytu globalnego, pożyczkobiorcy banku bankruta będą zmuszeni ograniczyć swoja aktywność gospodarczą, dla kontrpartnerów transakcji wymian walutowej i na innych instrumentach pochodnych może okazać się niemożliwe zamknięcie swoich pozycji. Koszty upadłości banku trudno oszacować rozkładają się one na uczestników rynku finansowego: deponentów, właścicieli, BC, SP, podatników.


58) Interwencjonizm a mechanizm rynkowy w działalności banku.

W gospodarce rynkowej działania instytucji czuwających nad bezpieczeństwem systemu bankowego są konieczne i powinny być podejmowane z poszanowaniem zasady” najmniejszych kosztów”. Standardy bankowe mają ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa i efektywności systemu bankowego, ale same nie są w stanie zapewnić stabilności i efektywności. Warunki działalności bankowej wyznaczane są przez przemiany instytucjonalne ( wymuszone przez państwo) i przemiany funkcjonalne (wymuszone przez rynek). Mechanizm rynkowy postrzegany jest jako bardziej efektywny od oddziaływania administracyjnego, ale z drugiej strony zachowania rynkowe poszczególnych jednostek często są zbyt ryzykowne, a niekiedy sprzeczne z dobrymi zwyczajami i przepisami prawnymi. Jednak to rynek kreuje określone rozwiązania i tworzy instrumenty finansowe. Dopiero w drugiej kolejności instytucje zewnętrzne w stosunku do banków podejmują prace nad sposobem regulowania nowych zachowań kreowanych przez rynek. To rynek wymusza zachowania instytucji, które w związku z tym mogą okazać się działaniami spóźnionymi.


59) Nadzór bankowy w Polsce

Ze względu na specyficzny charakter działalności banków władze państwowe ustanawiają urząd nadzoru bankowego. W ramach tego „urzędu” grupa ludzi wyposażona przez prawo w odpowiednie kompetencje władcze ogranicza i dozoruje działalność podległych mu banków. Przedmiotem zainteresowania tego nadzoru jest zapewnienie bezpieczeństwa wkładów gromadzonych przez banki. Nadzór bankowy jest sprawowany bądź przez bank centralny, bądź tez przez Ministerstwo Finansów lub organizacje niezależne. Do zadań nadzoru bankowego należy niedopuszczenie do:

Urząd nadzoru bankowego ma prawo kontrolowania działalności banku, a jeśli uzna, że postępowanie danego banku zagraża wypełnieniu przez niego zobowiązań wobec klientów lub w sposób rażący narusza przepisy prawa bankowego, może zastosować odpowiednie działanie, aż do zawieszenia lub odwołania kierownictwa danego banku i postawienia go w stan likwidacji.

Nadzór bankowy działa w interesie ochrony deponentów oraz w celu zapobieżenia niepożądanym następstwom ogólnogospodarczym masowego bankructwa. Jest instytucja która udziela zezwoleń na uruchomienie instytucji bankowych: dwie metody

Warunkiem koniecznym do tego aby nadzór bankowy mógł w pełni realizować swoją podstawową funkcję(czuwanie nad bezpieczeństwem systemu bankowego)jest zapewnienie jego pełnej niezależności od zewnętrznych wpływów i nacisków. Niezależność ta objawia się w 4 wymiarach: organizacyjnym, finansowym, programowym i metodologicznym


60) Gwarantowanie depozytów w Polsce – BFG (Bankowy Fundusz Gwarancyjny)

System gwarantowania depozytów został utworzony w Polsce na mocy ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym z dn.14 XII 1994r.jego zadania to: gwarantowanie środków pieniężnych zgromadzonych w bankach objętych obowiązkowym systemem gwarantowania do wysokości określonej ustawą, udzielanie zwrotnej pomocy finansowej na usunięcie stanu niebezpieczeństwa niewypłacalności banku bądź przejęcie przedsiębiorstwa bankowego, jego części lub połączenie banku z innym bankiem lub na nabycie udziałów albo pakietu akcji banku przez udziałowców lub akcjonariuszy, gromadzenie i analizowanie informacji o bankach objętych systemem gwarantowania, nadzór nad umownym systemem gwarantowania środków pieniężnych, w systemie gwarantowania połączone są elementy systemów gwarantowania obligatoryjnego i umownego z pomocowym. Źródła finansowania: podmioty objęte ochroną wnoszą obowiązkowe opłaty roczne do BFG, kwoty przekazane z Funduszu Ochrony Środków Gwarantowanych, dochody z oprocentowania pożyczek udzielonych przez fundusz i oprocentowania papierów wartościowych, środki z bezzwrotnej pomocy zagranicznej. Nadzór nad działalnością funduszu sprawuje Min Finansów, organem funduszu jest Rada Funduszu składająca się z przewodniczącego i członków. Celem działalności gwarancyjnej jest zapewnienie deponentom wypłaty do wysokości określonej ustawą środków gwarantowanych w razie ich niedostępności. Obowiązkowy system gwarantowania obejmuje środki gwarantowane do wysokości: równowartości w zł 1000EUR w 100%,od 1000 do 15000EUR w 90%


61) Klasyfikacja kredytów

W polskim systemie bankowym stosuje się wiele kredytów, klasyfikowanych według różnych kryteriów: przedmiotu kredytowania, okresu kredytowania, formy kredytu, sposobu zabezpieczenia kredytu, waluty kredytu.

Według przedmiotu kredytowania rozróżnia się trzy typy kredytów: obrotowe, inwestycyjne i konsumpcyjne.

1)Kredyty obrotowe są przeznaczone na bieżące potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą np.: zakup materiałów. Mogą one mieć charakter krótko- lub średnioterminowy.

2)Kredyty inwestycyjne służą finansowaniu nakładów gospodarczych na stworzenie nowych lub powiększenie istniejących środków trwałych. Kredyty te mogą finansować inwestycje:

- materialne, np. zakup sprzętu, armatury, maszyn, nieruchomości, środków transportu

- niematerialne, np. zakup papierów wartościowych, patentów, finansowanie działalności naukowo-badawczej.

Kredyty inwestycyjne można też podzielić ze względu na ich przeznaczenie na:

- kredyty na nabycie maszyn i urządzeń ( przeważnie krótko- lub średnioterminowe) kredyty na zakup lub budowę całych obiektów ( średnio- lub długoterminowe)

- kredyt na restrukturyzację, przeznaczone na przebudowę struktury gospodarczej kredytobiorcy w celu odzyskania równowagi finansowej ( średnio- lub długoterminowe).

3) Kredyty konsumpcyjne przeznaczone są na ratalny zakup towarów i usług konsumpcyjnych przez ludność, a także na sfinansowanie potrzeb związanych z budownictwem mieszkaniowym. Kredyty udzielane są w formie gotówkowej i bezgotówkowej. Kredytobiorcami mogą być tylko osoby fizyczne.

Biorąc za podstawę podziału okres kredytowania wyróżnia się kredyty:

- krótkoterminowe – według polskiej praktyki udzielane na okres do jednego roku

- średnioterminowe – udzielane na okres do 3 lub 5 lat

- długoterminowe – udzielane na okres powyżej 3 lub 5 lat.

Przyjmując za kryterium formę udzielania kredytu można je podzielić na kredyty udzielane w rachunku bieżącym i rachunku pożyczkowym, kredyty wekslowe.

W rachunku bieżącym mogą być udzielane kredyty krótkoterminowe na działalność eksploatacyjną i tylko wówczas, gdy osoba ubiegająca się o kredyt ma rachunek bieżący w danym banku. Kredyt ten umożliwia kredytobiorcy zadłużenie się w rachunku bieżącym do wysokości przyznanego kredytu, dzięki czemu posiadacz rachunku bieżącego może dysponować nie tylko środkami zgromadzonymi na tym rachunku, ale również może wystawiać zlecenia płatnicze przekraczające stan posiadanych środków do wysokości przyznanego limitu kredytowego. Kredyt w rachunku bieżącym charakteryzuje się dużym ryzykiem, dlatego banki udzielają go jedynie długoletnim, solidnym i wiarygodnym w ich opinii klientom. W ramach kredytów w rachunku bieżącym rozróżnia się: kredyt otwarty ( in blanco ) i kredyt kasowy ( płatniczy ).

Kredyt otwarty jest udzielany na okres 1-1,5 roku, a bank uruchamiając go zobowiązuje się do zapłaty w ramach gotówki, czeków gotówkowych zwykłych, potwierdzonych, poleceń przelewu, akredytyw, w których bank jest wskazany do domicyliat, czyli osoba, u której dokument ma być płatny. W ramach kredytu otwartego, jeżeli jest to określone w umowie, banki mogą wykupywać również weksle trasowane, jeżeli bank jest wskazany na nich jako domicyliat. Za wszystkie wymienione dokumenty bank płaci do wysokości udzielonego w umowie limitu. Kredyt otwarty jest kredytem odnawialnym, tzn. po spłacie może być udzielony ponownie.

Kredyt kasowy upoważnia kredytobiorcę do pobrania z rachunku bieżącego kwoty przekraczającej pokrycie na tym rachunku. Kredyt jest udzielany w razie chwilowego braku gotówki w kasie, na okres od kilku do kilkunastu dni, i spłacany z najbliższych wpływów na rachunek bieżący kredytobiorcy. Kredyt płatniczy jest nieodnawialny, gdyż jego spłata nie powoduje możliwości ponownego wykorzystania. Oprócz wymienionych kredytów w rachunku bieżącym realizacja pozostałych następuje przez rachunek kredytowy.

Kredyty w rachunku pożyczkowym uruchamiane są przez otwarcie dla kredytobiorcy specjalnego rachunku, na którym bank ewidencjonuje każdą wpłatę i spłatę kredytu. Kredytobiorca może mieć kilka rachunków kredytowych w zależności od liczby kredytów, z których korzysta, ponieważ każda z nich jest ewidencjonowano na oddzielnym rachunku. Kredyty w rachunku kredytowym są krótko- lub średnioterminowe i mogą zostać udzielane jako:

- kredyt docelowy – przeznaczone na finansowanie jednej określonej transakcji, będąc kredytem nieodnawialnym

- kredyt na pokrycie wymagalnych zobowiązań – udzielany na okres kilku miesięcy w razie krótkotrwałych trudności płatniczych wywołanych przejściowym wzrostem stanu zobowiązań, zakłóceniami w sprzedaży itp. nie powinien być kredytem odnawialnym

- kredyt kasowy – udzielany w związku z chwilowym brakiem gotówki w kasie

- kredyt sezonowy – na finansowanie potrzeb z związku z przesunięciem wpływów i nakładów eksploatacyjnych spowodowanych specyfiką produktu lub świadczonych usług, np. kredyt na skup płodów rolnych, udzielany na okres do dwóch lat i nieodnawialny

- linie kredytowe – stanowiące kredyt finansujący wiele transakcji, których przedmiotem są sukcesywne i powtarzalne dostawy towarów czy świadczone na rzecz kredytobiorcy usługi, do wysokości określonego w umowie limitu kredytowego. Linia kredytowa jest udzielana bez określenia w umowie obowiązujących terminów i kwot wykorzystania kredytu w postaci transz i może mieć ona charakter kredytu odnawialnego, bądź nieodnawialnego.

Inną formą kredytów są kredyty wekslowe. Wśród nich można wyróżnić kredyty dyskontowe i akceptacyjne.

Kredyt dyskontowy jest udzielany w formie wykupu ( dyskonta ) weksli przez bank przed terminem ich płatności. Bank przyjmując weksel do dyskonta udziela kredytobiorcy kredytu, który jest spłacany nie przez kredytobiorcę, ale przez głównego dłużnika wekslowego. Dopiero jeżeli główny dłużnik wekslowy weksli nie wykupi, bank domaga się spłaty kredytu przez osobę, która złożyła weksel do dyskonta ( kredytobiorcę ). Zgodnie z umową, bank może udzielić kredytu dyskontowego w odniesieniu do każdego złożonego do dyskonta weksla lub w postaci linii dyskontowej, określając górną granicę linii dyskontowej, do wysokości, którego będą przyjmowane w określonym w umowie okresie weksla do dyskonta.

Według prawnej formy zabezpieczenia kredyty dzieli się na: lombardowe, hipoteczne i inne.

Kredytu lombardowego banki udzielają pod zastaw lub zabezpieczenie papierów, towarów i przedmiotów wartościowych. Cechą tego kredytu jest posiadanie przez bank przedmiotu zastawu, choć właścicielem jego jest nadal kredytobiorca. Maksymalna wielkość tego kredytu nie przekracza wartości zastawu.

Kredyt hipoteczny jest kredytem średnio- lub długoterminowym na cele inwestycyjne. Hipoteczne zabezpieczenie zwrotności kredytu wiąże gwarancję jego spłaty z określoną nieruchomością. Jest to forma kredytu wygodna dla banku, gdyż pozwala mu na zaspokojenie roszczeń w tej nieruchomości mimo zmiany właściciela i zapewnia bankowi pierwszeństwo przed wierzycielami kolejnych właścicieli nieruchomości.

Ustanowienie hipoteki następuje przez wpis do księgi wieczystej nieruchomości w sądzie rejonowym. Przeszkodą w udzieleniu kredytu zabezpieczonego hipotecznie jest wysoka odpłatność za wpisanie kwoty zobowiązania hipotecznego ( 3,2% kwoty zobowiązania).•Banki nie mogą udzielić kredytu hipotecznego przedsiębiorstwom państwowym i innym państwowym osobom prawnym oraz spółkom z udziałem skarbu państwa przewyższającego 50% kapitału założycielskiego, nie może, bowiem obciążać nieruchomości stanowiących własność skarbu państwa.

Zależnie od waluty, w jakiej udziela się kredytu, wyróżnia się kredyty złotowe i walutowe.

Banki przeważnie uzależniają walutę kredytu od kraju, w którym mają być dokonywane płatności ze środków zaangażowanych przez banki.

Kredyty dewizowe są to kredyty udzielane w walutach obcych: w dolarach USA, funtach brytyjskich czy EURO. Kredyty te mogą być udzielane przez polskie banki, które mają zezwolenie dewizowe oraz przez banki zagraniczne i inne zagraniczne instytucje finansowe. Zasady i warunki udzielania kredytów określone są w regulaminach i znacznie różnią się w poszczególnych bankach.

Atrakcyjność kredytów dewizowych polega na relatywnie niższej stopie oprocentowania. Spłata kredytu i odsetek następuje w złotych lub dewizach, według kursu obowiązującego w dniu spłaty rat i odsetek, co oznacza, że kredytobiorca ponosi ryzyko różnic kursowych.

Przedstawiona klasyfikacja kredytów obejmuje typowe rodzaje kredytów. Nie każdy bank udziela wszystkich rodzajów kredytów.


62) Prawne formy zabezpieczenia zwrotu kredytów o charakterze osobistym

Działalności kredytowej towarzyszy ryzyko nieterminowego zwrotu kredytu łącznie z należnymi odsetkami, czyli ryzyko kredytowe. Dlatego pewne zabezpieczenie zwrotności kredytu jest ważnym elementem umowy kredytowej.

Wśród prawnych form zabezpieczenia kredytów można wyróżnić zabezpieczenia osobiste oraz rzeczowe. Udzielający zabezpieczenia osobistego odpowiada całym swym majątkiem. Natomiast przy zabezpieczeniu rzeczowym bank egzekwuje roszczenie z zastawionych rzeczy lub praw majątkowych. Banki mogą żądać prawnych zabezpieczeń. Zabezpieczenie jest ustanowione przed udzieleniem kredytu ale może być także ustanowione w czasie wykorzystywania kredytu.

Do zabezpieczeń osobistych zalicza się:

- poręczenie według prawa cywilnego

- weksel

- przelew wierzytelności

- gwarancje lub poręczenie bankowe

- przystąpienie do długu i przejęcie długu kredytowego


63) Prawne formy zabezpieczenia zwrotu kredytów o charakterze rzeczowym

Do zabezpieczeń rzeczowych zalicza się:

- kaucję

- blokadę środków pieniężnych

- zastaw na zasadach ogólnych i zastaw rejestrowy

- przewłaszczenie na zabezpieczenie

- hipotekę: umowną, kaucyjną i przymusową


64) Leasing w działalności banku

Leasing jest umownym stosunkiem cywilnoprawnym.

W ramach leasingu jedna ze stron umowy (finansujący, leasingodawca) przekazuje drugiej stronie (korzystającemu, leasingobiorcy) prawo do korzystania z określonej rzeczy na pewien uzgodniony w umowie leasingu okres, w zamian za ustalone ratalne opłaty (raty leasingowe).


65) Operacje pozabilansowe, gwarancje, poręczenia.

Gwarancja bankowa – jest jednostronnym zobowiązaniem banku podejmowanym na zlecenia klienta. Bank oświadcza ze zgodnie z jego treścią zaspokoi przyjmującego, gwarancje beneficjenta, jeżeli zleceniodawca nie wywiąże się wobec niego z umownych zobowiązań. Gwarancja bankowa może być: bezwarunkowa – roszczenie jest regulowane przez gwarantujący bank na pierwsze żądanie beneficjenta, uwarunkowane – beneficjent aby otrzymac pieniądze musi udokumentowac ze zaistniały warunki objęte gwarancją.

Gwarancje można pogrupowac na:

-kontraktowe,
-otwarcia akredytywy,
- płatnicze,
- udzielania awalu na weksel

- nie związane z transakcjami handlowymi

- poręczenie – zobowiązanie zawsze pieniężne.


66) Bierne operacje bankowe.

Bierne- czyli pasywne operacje bankowe polegają na gromadzeniu depozytów jednostek gospodarczych oraz innych osób prawnych, a także wkładów oszczędnościowych gospodarstw domowych. Również emitowanie przez banki własnych papierów wartościowych oraz podejmowanie innych działań zmierzających do powiększenia wartości materialnych należy do operacji biernych.

Źródłem środków gromadzonych w ramach biernych operacji banku mogą być:

Wkłady oszczędnościowe gospodarstw domowych

Pieniądz transakcyjny i lokaty terminowe jednostek gospodarczych, przechowywane na rachunku bieżącym

Środki pieniężne sfery budżetowej oraz innych instytucji i organizacji, przechowywane na rachunku bieżącym

Lokaty przyjmowane od innych banków

Kredyt refinansowy zaciągnięty w banku centralnym


67) Operacje płatnicze, polecenie przelewu, polecenie zapłaty

Polecenie zapłaty- wprowadzone do polskiego systemu płatniczego w 1998 r. jest nasza wersja zachodniego direct debit. W poleceniu zapłaty stroną inicjującą jest wierzyciel, a więc odwrotnie niż przy poleceniu przelewu, gdzie dyspozycje płatniczą wydaje bankowi dłużnik. Jest ono wygodną formą rozliczeń bezgotówkowych dla wierzyciela , ale może dotyczyć tylko wybranych wierzytelności. Taka metoda rozliczeń jest przydatna przede wszystkim przy rozliczaniu należności bezspornych np. (staryfikowanych opłat za usługi, umownych odsetek zwłoki) . Polecenia zapłaty wykonywane są wyłącznie w systemie ELIXIR Krajowej Izby Rozliczeniowej .Przeprowadzanie rozliczeń w tej formie wymaga, aby wierzyciel i dłużnik mieli rachunki w bankach , które zawarły porozumienie o stosowaniu poleceń zapłaty , a dłużnik wyraził zgodę na stosowanie przez wierzyciela poleceń zapłaty przy rozliczaniu zobowiązań w umowach terminowych. Uznanie rachunku bankowego wierzyciela następuje po uzyskaniu środków przez jego bank od banku dłużnika, wystarczających do pokrycia dyspozycji płatniczej. Dłużnik może w określonym terminie odwołać wykonane pojedyncze polecenie zapłaty. Wówczas bank dłużnika ma obowiązek natychmiastowego uznania jego rachunku bankowego kwotą odwołanego rozliczenia, a bank wierzyciela musi przekazać tę kwotę do banku dłużnika. Maksymalna kwota pojedynczego polecenia zapłaty nie może przekroczyć równowartości 1000 EUR, gdy dłużnikiem jest osoba fizyczna , która nie prowadzi działalności gospodarczej, 10 EUR w wypadku pozostałych dłużników

Polecenie przelewu jest najpopularniejszą formą rozliczeń bezgotówkowych. Polega ono na wydaniu bankowi dyspozycji przelania określonej kwoty z rachunku bankowego płatnika na wskazany przez niego rachunek w dowolnym banku. Z polecenia przelewu mogą korzystać osoby prawne i fizyczne posiadające rachunek bankowy.

W treści polecenia przelewu zleceniodawca poleca, aby oddział banku przelał z jego rachunku określoną kwotę pieniędzy na rzecz wskazanego wierzyciela . Przyjęte przez bank polecenie przelewu powinno być zaksięgowane i wykonane w tym samym dniu, a najpóźniej w następnym dniu roboczym po jego przyjęciu. Kwota polecenia przelewu bank powinien niezwłocznie uznać rachunek wierzyciela (adresata) . Warunkiem wykonania polecenia jest posiadanie przez zleceniodawcę (dłużnika) odpowiedniego pokrycia na rachunku bankowym.

Dokumentem bankowym jest czterowarstwowy formularz. Jeden egzemplarz zatrzymuje zleceniodawca jako dowód na dokonanie księgowania, jeden oddział banku zleceniodawcy jako dowód, że dokonał przelewu w sposób żądany przez zleceniodawcę, dwa pozostałe egzemplarze przesyła się do banku właściwego dla odbiorcy przelewu. Do niedawna papierowy dokument polecenia przelewu przesyłany był pomiędzy rozliczającymi się oddziałami banków. Obecnie najczęściej polecenia przelewu wykonywane są w drodze teletransmisji, przy użyciu elektronicznych nośników informacji. Jednak klient składa w banku dyspozycję płatniczą w formie papierowego dokumentu, a bank przeprowadza operację rozliczeniową techniką elektroniczną.

Polecenie przelewu może być wykorzystane w rozliczeniach planowych, które polegają na okresowym(np. co 5 dni) przelewaniu przez odbiorcę na rzecz dostawcy określonych kwot, wynikających z planowanej wartości dostaw. Różnicę między przekazywanymi wpłatami a wartością dostaw rozlicza się za dłuższy(np. miesiąc), co znacznie upraszcza technikę i zmniejsza pracochłonność czynności rozliczeniowych.


68) Pieniądz elektroniczny, karty płatnicze.

Karty płatnicze nie są bezpośrednim środkiem zapłaty, ale instrumentem rozliczeń bezgotówkowych. Posługiwanie się kartą płatnicza zwiększa wygodę i bezpieczeństwo rozliczę, przy tym wysoki stopień informatyzacji rozliczeń bezgotówkowych obniża koszty operacji bankowych. Początkowo dane identyfikacyjne tłoczono wprost na kartach, ale karty te były łatwe do podrobienia więc polskie banki stopniowo ograniczają ich stosowanie na rzecz kart magnetycznych, posiadających pasek magnetyczny z zakodowanymi informacjami o ich emitencie (banku) i posiadaczu z podaniem tzw. PIN .W ostatnich latach wprowadzono tez karty mikroprocesorowe(inteligentne), które maja wbudowany układ elektroniczny posiadający pamięć i mikroprocesor. Dzielimy je na karty pamięciowe, zawierające jedynie układ scalony pamięci programowej i karty procesorowe, zawierające procesor oraz co najmniej jedną pamięć. Przykładem karty mikroprocesorowej jest elektroniczna portmonetka.

Wśród kart płatniczych można wyróżnić także:

1. karty kredytowe-informuje, że jej posiadaczowi udzielono kredytu i może za jej okazaniem dokonywać zakupów w placówkach handlowych, a należność pokrywana jest z jego rachunku bankowego

2. karty debetowe-rozliczenia za pomocą tej karty muszą mieć pokrycie w saldzie rachunku bankowego jej posiadacza

3. karty typu charge – posiadacz tej karty korzysta z kredytu, ale bank obciąża jego rachunek okresowo

4. karty przedpłacone (wstępnie opłacone)- to np. portmonetka elektroniczna, są one z góry opłacone przez użytkownika i są najczęściej kartami mikroprocesorowymi

5. karty wyłącznie do bankomatów- służące wyłącznie do podejmowania gotówki w bankach.

Głównymi uczestnikami operacji rozliczeniowej przy użyciu karty płatniczej są: posiadacz karty, akceptant(np. punkt handlowy), emitent karty płatniczej (gł. banki, ale mogą je emitować także inne podmioty gosp.), organizacja rozliczeniowa.

Najpopularniejszy w Polsce system rozliczeń międzynarodowych za pomocą kart płatniczych stworzyła organizacja Visa International, a także Europay, American Express, Dinners Club. Za pomocą ich kart można dokonywać płatności i podejmować gotówkę na całym świecie. Do rozliczeń krajowych powołana została spółka Polcard S.A. , a polskie banki wydają karty płatnicze pod wspólnym logo Polcardu . Polcard ma bezpośredni dostęp do sieci najważniejszych międzynarodowych organizacji rozliczeniowych, co umożliwia autoryzowanie i rozliczanie płatności krajowych z użyciem kart płatniczych banków należących do tych organizacji.

Ważnym aktem operacji płatniczej jest autoryzacja karty płatniczej, poprzedzająca ostateczne rozliczenie. Tradycyjnie polega ona na telefonicznym połączeniu akceptanta z centrum autoryzacyjno - rozliczeniowym w celu otrzymania potwierdzenia o wypłacalności jej właściciela. Polskie banki stopniowo przechodzą na korzystanie w procesie autoryzacji z terminali elektronicznych POS ( Point of sale) i EFTPOS (Electronic Fund Transfer of Point). Umieszczenie karty w specjalnym czytniku terminalu akceptanta powoduje odczytanie niezbędnych danych z jej paska magnetycznego, przy równoczesnym połączeniu z centrum autoryzacyjno- rozliczeniowym. Operację kończy elektroniczne rozliczenie transakcji i wydrukowanie dowodu sprzedaży z zamieszczonym kodem autoryzacji.


69) Dokumentowe formy rozliczeń

Do podstawowych form rozliczeń pieniężnych zaliczamy:

- rozliczenia gotówkowe,

- rozliczenia bezgotówkowe.

1.Rozliczenia gotówkowe:

Rozliczenia gotówkowe to podstawowy sposób rozliczania się, polegają na dokonaniu wpłaty (bądź też wypłaty) należnej kwoty do kasy.

2.Rozliczenia bezgotówkowe:

Czek- jest papierem wartościowym, za jego pomocą osoba wystawiająca zleca swemu bankowi wypłatę określonej na czeku kwoty pieniężnej ze środków na koncie wystawcy czeku. Czek może zrealizować osoba czek posiadająca, za okazaniem dowodu osobistego (czek na okaziciela) albo osoba, na której nazwisko czek wystawiono (czek imienny). Banki odmawiają realizacji czeków, na których dokonano skreśleń lub poprawek. Bank wypłaca określoną kwotę pieniędzy żądając pokwitowania jej odbioru, które widnieje na odwrotnej stronie blankietu czekowego.

Akredytywa- jeżeli odbiorca towarów czy usługi składa w swoim banku określoną sumę pieniędzy bądź też polecenie wyodrębnienia z ogólnej kwoty dostępnych środków na jego rachunku bankowym pewna część pieniędzy i upoważnia bank do tego, aby kwota ta została przekazana dostawcy po spełnieniu przez niego warunków dostawy, które zostały określone w sporządzonej wcześniej umowie między dostawcą i odbiorcą, to wówczas mówimy o akredytywie. W sytuacji, kiedy odbiorca nie posiada w danym momencie wolnych środków pieniężnych, w zależności od jego płynności finansowej i zaufania kredytowego ze strony banku może dokonywać rozliczeń za pomocą akredytywy z kredytu bankowego.

Karta kredytowa (czy płatnicza)- ma postać namagnetyzowanego kartoniku z tworzywa sztucznego. Jest wydawana osobie fizycznej przez bank lub inną instytucję, np. przedsiębiorstwo handlowe. Karty kredytowe nazywane są także kartami debetowymi. Dzięki nim można regulować należności za zakupy do określonej wysokości, czyli do limitu określonego w momencie wydania karty.

Weksel- jest bezwzględnym, bezwarunkowym przyrzeczeniem zapłaty określonej na nim kwoty w określonym na wekslu czasie i miejscu. Weksel jest dokumentem sporządzonym na piśmie, jest papierem wartościowym, a jego posiadacz jest uprawniony do otrzymania kwoty określonej na wekslu.

Wpłata na rachunek bankowy- jest jedną z prostszych, ale również czasochłonnych form rozliczenia z kontrahentem. O ile pozostałe formy są w zupełności bezgotówkowe, o tyle, w tym przypadku, właśnie gotówkę wpłacamy na rachunek. Jego właściciel nie otrzymuje więc bezpośredniej zapłaty.

Polecenie przelewu- jest dyspozycją (poleceniem) posiadacza rachunku bankowego skierowaną do banku. Dyspozycja ta dotyczy przekazania (przelania) z rachunku bankowego podmiotu wydającego dyspozycję na rachunek bankowy innej osoby określonej w poleceniu przelewu kwoty środków pieniężnych.


70) Rozliczenia gotówkowe

Rozliczenia pieniężne (gotówkowe i bezgotówkowe) Rozliczenia pieniężne polegają na przemieszczaniu zasobów pieniężnych w postaci strumieni pieniężnych. Podmioty gospodarcze z innymi podmiotami rozliczają się w formie gotówkowej, bądź bezgotówkowej.

ROZLICZENIA GOTÓWKOWE.

Rozliczenia gotówkowe dokonywane są za pośrednictwem kasy. Obrót gotówkowy jest realizowany przez kasjera, który ponosi pełną odpowiedzialność materialną za stan gotówki w kasie oraz za prawidłowość operacji kasowych. Obroty gotówkowe powinny być udokumentowane dowodami źródłowymi lub zastępczymi dowodami kasowymi.

Wpływy gotówkowe są dokonywane za pomocą znormalizowanych druków "Dowód Wpłaty - KP" wystawianych w dwóch egzemplarzach. Wypłaty gotówkowe mogą być dokonywane na podstawie dokumentów źródłowych (np. faktury obce, listy płac, delegacje służbowe, pokwitowane przez bank dowody wpłat własnych) lub dokumentu zastępczego "Dowód wypłaty - KW". Wszystkie operacje kasowe dnia winny być ujęte w dokumencie wtórnym RK - "Raport Kasowy". Dopuszcza się sporządzanie raportów kasowych za okresy dłuższe ( tydzień, dekada), nieprzekraczające jednak jednego miesiąca. Niedozwolone jest także objęcie jednym raportem kasowym okresu stanowiącego przełom dwóch kolejnych miesięcy. Po sporządzeniu raportu kasjer powinien sprawdzić zgodność salda raportu ze stanem rzeczywistym gotówki w kasie.

Do obrotu gotówkowego zaliczamy również płatności dokonywane za pomocą czeku gotówkowego, bądź też wpłat na rachunek wierzyciela. Czek gotówkowy stanowi dyspozycję wystawcy czeku (dłużnika) udzieloną trasatowi do obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony, oraz wypłaty tej kwoty okazicielowi czeku ( czek na okaziciela) lub osobie wskazanej na czeku ( czek

imienny). Czek gotówkowy jest przedstawiony do zapłaty bezpośrednio u trasata lub w innym banku. Zapłata czeku gotówkowego przedstawionego do zapłaty w innym banku następuje po uzyskaniu przez ten bank od trasata funduszy wystarczających do zapłaty czeku.


71) Operacje kasowo-skarbcowe

71. Operacje kasowo-skarbowe.

Obsługę rozliczeń gotówkowych prowadzą zazwyczaj, w większych oddziałach banków, wydzielone komórki organizacyjne składające się z trzech zespołów: kas (obsługiwane jednorazowo przez kasjerów), sortowni (w przypadku wielkich obrotów gotówkowych; w sortowniach tzw. licznicy przeliczają i sortują banknoty wpłacone do banku na nadające się i nie nadające się do obiegu) oraz skarbca. W skarbcu bankowym przechowuje się banknoty i monety. Skarbiec jest to pomieszczenie specjalnie zabezpieczone, obsługiwane komisyjnie przez dwóch skarbników, którzy solidarnie odpowiadają za jego zawartość. Najprostszą formą operacji gotówkowej jest dokonanie wpłaty gotówkowej do kasy dziennej banku przy użyciu dowodu wpłaty. Wpłaty gotówki można dokonać także w innej formie np. przez wrzucenie pieniędzy przez całą dobę do skarbców nocnych. Drugą grupę operacji gotówkowych stanowią wypłaty dokonywane przez kasy dzienne banku. W większości banków banknoty i monety liczą maszyny. Pracę kasjerów zastępują bankomaty. Aby zapewnić bezbłędność rozliczeń gotówkowych wszystkie banki muszą przestrzegać wydane przez NBP zarządzenie co do liczenia, sortowania, pakowania banknotów i monet oraz transportów pieniężnych między bankami. Mimo rygorystycznych zasad, w rozliczeniach transportów pieniężnych między bankami mogą wystąpić niezgodności, tzw. różnice kasowe. Podlegają one automatycznemu rozliczeniu między bankami, jeżeli stwierdzono je w terminie obowiązującym dla przeliczenia gotówki i po sporządzeniu protokołu.


Operacje kasowo - (skarbcowe to typowe operacje pośredniczące banku) ogół czynności bankowych polegających na wypłacaniu , przyjmowaniu i przechowywaniu znaków pieniężnych .Obecnie szczególnie w bankowości detalicznej bankomaty zastępują pracę kasjerów bankowych.


72) Pranie brudnych pieniędzy

Falsyfikaty, czyli banknoty podrobione są w całości drukowane przez fałszerzy, najczęściej na kolorowych drukarkach. Papier falsyfikatu i napisy różnią się w dotyku, a oznaczenia są nie pełne lub nie prawidłowe. Banknoty fałszowane są często przerabiane z banknotów oryginalnych o niższym nominale np. przez dorysowanie zer lub całkowitą zmianę oznaczenia nominału. Banknoty preparowane są klejone z kawałków różnych banknotów. Zapobieganie fałszowaniu banknotów polega na stosowaniu specjalnego papieru, wprowadzeniu znaków wodnych widocznych tylko po naświetleniu promieniami nadfioletowymi.

W ostatnich latach, w Polsce, można również zaobserwować narastające zjawisko prania brudnych pieniędzy. Oznacza ono wymianę lub transfer wartości materialnych pochodzących z przestępstwa, w celu zatajenia ich nielegalnego pochodzenia. Praniem pieniędzy jest również nabywanie lub używanie tych wartości, przez osobę, która wiedziała, że pochodzą one z działalności przestępczej. Aby zwalczać ten proceder banki wykonując operacje, których równowartość przekracza 10000 euro maja obowiązek legitymowania klienta i przechowywaniu imiennych dowodów księgowych przez 5 lat. W tym celu powołano również w 2001 roku Urząd Generalnego Inspektora Informacji Finansowej. Do jego zadań należy gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie informacji oraz podejmowanie działań w celu przeciwdziałania wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnego lub nieujawnionych źródeł.


73) System rozliczeń Krajowej Izby Rozliczeniowej

Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A. (KIR) – instytucja pośrednicząca w rozliczeniach między bankami. Funkcjonuje w oparciu o prawo bankowe. KIR została powołana w 1991 r. z inicjatywy 16 największych banków polskich, a także Narodowego Banku Polskiego oraz Związku Banków Polskich. Oferuje szereg usług, które kieruje przede wszystkim do instytucji bankowych, finansowych, dużych przedsiębiorstw z sektora telekomunikacyjnego i energetycznego, firm działających w obszarze e-commerce oraz administracji państwowej. Od ponad 15 lat Izba opracowuje jak i wprowadza na rynek rozwiązania z dziedziny wymiany informacji elektronicznej.

Organizacyjnie KIR tworzy Centrala, Regionalne Centra Sprzedaży, Przedstawicielstwa Handlowe oraz Regionalne Centra Operacji.

Transakcjom gospodarczym przedsiębiorstw i rozmaitym operacjom bankowym towarzyszą rozliczenia pieniężne przebiegające między różnymi oddziałami banków. W każdym rozliczeniu uczestniczą dwa oddziały: oddział rozpoczynający rozliczenie i oddział przysyłający dokumenty do oddziału dokonującego rozliczeń.

W celu przeprowadzenia rozrachunków międzybankowych uczestniczące w nim banki muszą posiadać w NBP rachunki bieżące. Rozrachunki między bankami przebiegają poprzez obciążenie rachunku bieżącego banku dłużnika w NBP i uznanie rachunku bieżącego banku wierzyciela w NBP.


74) System rozliczeniowy SORBNET.

Narodowy Bank Polski jest właścicielem i operatorem Systemu Obsługi Rachunków Bankowych SORBNET. System ten działa od 1999r. i spełnia podstawowe kryteria obowiązującego kraje UE systemu rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym.. System ten działa niezależnie od Krajowej Izby Rozliczeniowej. Uczestnikami rozliczeń w tym systemie są banki posiadające rachunki w NBP, będące zazwyczaj także bezpośrednimi uczestnikami KIR. SORBNET umożliwia elektroniczną wymianę danych między bankami a NBP z wykorzystaniem poczty elektronicznej jako drogi komunikacyjnej; banki uczestniczące w rozrachunkach uzyskały możliwość zdalnego dostępu do systemu obsługi rachunków w SORBNET. W przyszłości NBP otworzy w SORBNET rachunki dla międzynarodowych organizacji i banków zagranicznych. SORBNET umożliwia także przeprowadzenie rozliczeń brutto w czasie rzeczywistym poprzez rachunki bieżące banków w NBP. Realizowane są w nim zlecenia płatnicze wystawiane bezpośrednio przez banki i kierowane do NBP. Zlecenia są realizowane pod warunkiem posiadania przez bank na rachunku wystarczających środków pieniężnych. Do rozrachunku brutto w systemie SORBNET włączono wysokokwotowe zlecenia klientów banków, które poprzednio rozliczane były w ramach KIR.

Rozrachunki dotyczące transakcji papierami wartościowymi są wykonywane przez dwa systemy: SKARBNET dla bonów skarbowych i SEBOP dla bonów pieniężnych. NBP wykorzystuje emitowane przez siebie bony pieniężne dla ściągnięcia z rynku nadmiaru środków pieniężnych i w operacjach otwartego rynku. Rejestracja transakcji bonami skarbowymi odbywa się w systemie SKARBNET, a transakcji obligacjami w systemie rozliczeń papierów wartościowych w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych (KDPW)


75) Operacje bankowości inwestycyjnej

Banki inwestycyjne są szczególnymi instytucjami finansowymi, które operują głównie na rynku kapitałowym i nie przyjmują depozytów ani nie udzielają pożyczek i kredytów. W systemach kontynentalnych przyjęto system banków uniwersalnych. W sensie czysto formalnym można by więc powiedzieć, że w Polsce nie ma czystych banków inwestycyjnych. Byłoby to jednak pół prawdy. Jak pamiętamy, nasze banki uniwersalne mogą wykonywać cały szereg czynności bankowych, które są operacjami pośrednictwa na rynku kapitałowym - a więc są operacjami typowymi dla banków inwestycyjnych. Dlatego np. polscy autorzy, pisząc o bankach inwestycyjnych w naszych warunkach, określają je jako "instytucje finansowe zajmujące się sprzedażą nowych usług finansowych różniących się od produktów do tej pory oferowanych przez polskie banki komercyjne". Wyprzedzając dalsze rozważania, można powiedzieć w skrócie, że takimi typowymi usługami należącymi da bankowości inwestycyjnej są:

* obrót papierami wartościowymi i zarządzanie funduszami

* doradztwo finansowe i zarządzanie finansami

* operacje rynku pieniężnego.

Otóż, czynności takie są wykonywane u nas przez banki. Istnieje więc w Polsce bankowość inwestycyjna, tyle, że jest prowadzona przez banki uniwersalne. Ale i to sformułowanie nie jest do końca prawidłowe, bowiem istnieją w Polsce filie zagranicznych banków inwestycyjnych i dodatkowo niektóre nasze banki coraz bardziej zaczynają się specjalizować w bankowości inwestycyjnej. Jest też kwestią sporną, czy powstaną w przyszłości w Polsce podmioty, które będzie można nazwać bankami inwestycyjnymi. Nasz system instytucji finansowych znajduje się bowiem ciągle w fazie tworzenia. I jego struktura podmiotowa nie jest do końca przesądzona.


76) Operacje banków hipotecznych.

Banki hipoteczne są to instytucje wyspecjalizowane w udzielaniu kredytów hipotecznych oraz refinansowaniu tej działalności na rynku kapitałowym za pomocą specjalnych papierów wartościowych, które najczęściej mają swoje pokrycie w hipotekach zabezpieczających udzielenie kredytu (sekurytyzacja kredytów hipotecznych). Podstawowymi operacjami banków hipotecznych jest więc udzielenie kredytów hipotecznych na budowę, zakup i remont mieszkań (kredyty mieszkaniowe), a także na budowę, zakup i remonty nieruchomości użytkowych, takich jak biura, sklepy, centra handlowe itp. (kredyty gospodarcze)(operacje aktywne banków hipotecznych), oraz emisji listów zastawnych, mających pokrycie w hipotekach ustanowionych na rzecz banku (zwanych także hipotecznymi listami zastawnymi) i innych bankowych papierów wartościowych (działalność pasywna banków hipotecznych). W niektórych systemach banki hipoteczne mają dodatkowo prawo udzielania kredytów dla sektora publicznego i ich refinansowania za pomocą emisji publicznych (komunalnych) listów zastawnych


  1. Kurs walutowy i wymienialność walut

Kurs walutowy – cena danej waluty wyrażona w innej walucie. Miejscem transakcji, na którym przedmiotem są waluty krajowe jest rynek walutowy; sprzedaje się jedną walutę w zamian za inną. Mowa jest o rynku, należy podkreślić, że występuje na nim: podaż, popyt, i cena. Na ogół o relacjach wymiany walut, czyli o kursach walut, decyduje podstawowe prawo rynku tworzące kurs (cenę) równowagi przy zrównaniu popytu z podażą danej waluty.

Wymienialność waluty - gwarantowana prawem możliwość swobodnej wymiany waluty krajowej na dowolną walutę obcą lub odwrotnie według jednolitego kursu walutowego - tzw. wymienialność finansowa (ang. financial convertibility). Jest ona odwrotnie proporcjonalna do ograniczeń dewizowych, czyli restrykcji walutowych występujących w systemie monetarnym danego kraju. W stosunkach gospodarczych częściej stosowanym pojęciem jest raczej wymienialność towarowa pieniądza, czyli zdolność wymiany środka płatniczego na towary i usługi.


78) Europejska Unia Gospodarcza i Walutowa

Unia Gospodarcza i Walutowa (UGW) – jeden z elementów współpracy w ramach Unii Europejskiej, ustanowiony w 1992 roku Traktatem z Maastricht. Jej głównym przedsięwzięciem jest utworzenie wspólnej waluty europejskiej euro oraz przeniesienie polityki pieniężnej na szczebel wspólnotowy.

Warunkiem pełnego uczestnictwa w UGiW jest wypełnienie przez państwo członkowskie kryteriów konwergencji. Wyróżnia się kryteria konwergencji nominalnej oraz kryteria konwergencji prawnej. Do pierwszej grupy zalicza się:

* kryterium stabilności cen (inflacyjne) - zgodnie z nim inflacja mierzona wskaźnikiem HICP w ciągu roku poprzedzającego badanie nie może przekroczyć 1,5 pkt. procentowego inflacji w trzech państwach Unii Europejskiej o najbardziej stabilnych cenach;

* kryterium fiskalne - państwo w momencie badanie nie może być objęte procedurą nadmiernego deficytu;

* kryterium kursu walutowego - państwo przez minimum dwa lata musi uczestniczyć w Mechanizmie Kursów Walutowych - w tym czasie nie może dochodzić do poważnych napięć oraz nie wolno samowolnie przeprowadzać dewaluacji;

* kryterium stóp procentowych - w ciągu roku od momentu badania średnia długoterminowa stopa procentowa nie może przekroczyć o więcej niż 2 pkt. procentowe średniej z analogicznych stóp procentowych trzech państw Unii Europejskiej o najbardziej stabilnych cenach.

Z kolei zgodnie z kryteriami konwergencji prawnej należy zapewnić zgodność prawodawstwa krajowego z art. 130 i 131 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej oraz ze Statutem Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Statutem Europejskiego Banku Centralnego


79) System dewizowy w Polsce

Dewizy (tylko w l. mnogiej) – według polskiego prawa są to papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję środka płatniczego, wystawione w walutach obcych[1]. Szerszym pojęciem są wartości dewizowe. Nazwa pochodzi z franc. devise - "waluta".

Dewizami mogą być:

* krótkoterminowe należności

* dokumenty stwierdzające istnienie zagranicznych należności u zagranicznych kontrahentów (weksle, czeki, przekazy).

Dewizami nie są waluty, długoterminowe lokaty, akcje. Waluty obce stanowią jednakże wartości dewizowe i potocznie w okresie PRL waluty wymienialne państw kapitalistycznych były także nazywane dewizami.

Obrót dewizowy - w rozumieniu ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. Prawo dewizowe obrotem dewizowym jest obrót dewizowy z zagranicą oraz obrót wartościami dewizowymi (patrz Dewizy) w kraju.

Obrotem wartościami dewizowymi w kraju jest:

* Zawarcie umowy lub dokonanie innej czynności prawnej powodującej (lub mogącej powodować) dokonanie w kraju między rezydentami lub między nierezydentami rozliczeń w walutach obcych.

* Przeniesienie w kraju między rezydentami lub między nierezydentami własności wartości dewizowych.

* Wykonanie wyżej wyszczególnionych umów.

W rozumieniu ustawy Prawo dewizowe przedmiotem obrotu dewizowego w kraju są tylko wartości dewizowe, natomiast przedmiotem obrotu dewizowego z zagranicą są zarówno wartości dewizowe, jak i krajowe środki płatnicze.


80) Znaczenie banków w obrocie zagranicznym

Dynamicznemu wzrostowi międzynarodowych obrotów gospodarczych towarzyszy rosnąca rola banków w operacjach zagranicznych. Rozliczenia międzynarodowe wynikają z transakcji eksportowo-importowych, sprzedaży usług, a także innych świadczeń. Wiążą się z nimi też operacje kredytowe. W transakcjach zagranicznych i związanych z nimi operacjach płatniczych i kredytowych występuje ryzyko. Stopień ryzyka jest wyższy niż w operacjach krajowych. Wynika ono z braku znajomości nowych kontrahentów, ich ustawodawstwa gospodarczego, zwyczajów i tradycji handlowej. Czynnikiem zwiększającym ryzyko było także wprowadzenie przez państwa gospodarczo rozwinięte płynnych kursów walutowych, co w rezultacie spowodowało pojawienie się ryzyka kursowego. Z tych względów rozliczenia międzynarodowe mogą być przeprowadzone tylko przez instytucje wyspecjalizowane w bankowych operacjach zagranicznych, mające stałe i uregulowane kontakty z bankami poza granicami Polski. Zatem główne role banków w rozliczeniach zagranicznych to:

1. Pośrednik w rozliczeniach między zagranicznymi kontrahentami.

2.Gwarant w transakcjach eksportowo-importowych.
3. Bank jako doradca ekonomiczno-finansowy.

4. Bank jako kredytodawca – kredytuje transakcje handlu zagranicznego.


81) Zagraniczne operacje rozliczeniowe

Pośrednictwo to polega na prowadzeniu rachunków bankowych zarówno eksporterów jak i importerów towarów i usług, a także na przekazywaniu w określonym terminie odpowiednich kwot pieniężnych z tytułu realizacji umowy międzynarodowej, czyli na polecenie importera bank przekazuje w drodze przelewu określoną kwotę do banku eksportera. Rozliczenia te przebiegają głównie bezgotówkowo w formie rozliczeń dewizowych.

Wykonywanie operacji bankowych w skali międzynarodowej wywołuje potrzebę utrzymywania współpracy z bankami w różnych krajach. Bank zagraniczny, z którym bliżej współpracuje bank krajowy nazywany jest bankiem korespondentem. Współpracujące banki świadczą wzajemnie usługi, wymieniają informacje oraz prowadzą swoje rachunki, na których księgują wzajemne rozliczenia z tytułu różnych operacji (np. skupowanie czeków) a powstające salda są okresowo rozliczane. Wyróżniamy:

RACHUNEK LORO – rachunek banku zagranicznego w banku krajowym (w Polsce),

RACHUNEK NOSTRO – rachunek banku krajowego u korespondenta zagranicznego (np. w Szwecji).


82) Gwarancje w obrocie zagranicznym

Gwarant (na zlecenie swojego klienta) zobowiązuje się do zapłacenia określonej sumy pieniężnej wskazanemu podmiotowi (eksporterowi), w przypadku, gdy zleceniodawca gwarancji nie wypełni swoich zobowiązań w stosunku do benificjenta. Stronami w gwarancji bankowej są:

ZLECENIODAWCA – (importer) na zlecenie, którego bank gwarantujący wystawia gwarancję,

BENIFICJENT GWARANCJI – (eksporter) na rzecz, którego wystawiana jest gwarancja,

BANK – udzielający gwarancji (bank importera).

BANKOWY LIST GWARANCYJNY – to dokument, wystawiony przez bank, w którym zawarte jest poręczenie zapłaty; treść tego listu składa się z trzech części:

I. Tzw. Preambuła, która zawiera istotne informacje dotyczące transakcji, w związku którą gwarancja została udzielona.

II. Określa, co jest podmiotem zabezpieczenia oraz zakres zobowiązania banku gwaranta.

III. Podaje termin wejścia w życie gwarancji oraz datę jej wygaśnięcia.

W operacjach zagranicznych, wiążących się na ogół z większym ryzykiem kontrahenci, chcąc się zabezpieczyć często żądają gwarancji bankowych. Ze względu na przedmiot gwarancji w obrotach z zagranicą najczęściej występują gwarancje: przetargowe, należytego wykonania kontraktu, zwrotu zapłaty (np. zaliczki), zapłaty za dostawę towaru, wykonanie usługi.


83) Finansowanie zagranicznych operacji bankowych

Finansowanie za pomocą akredytywy.

Najbardziej znane formy finansowania za pomocą akredytywy to:


84) Kredyty walutowe w obrocie zagranicznym.

Banki mogą udzielać kredytów dewizowych. Kredyt dewizowy to kredyt w walucie obcej (waluta obca – wg prawa dewizowego znaki pieniężne nie będące prawnym środkiem płatniczym w kraju, a także międzynarodowe jednostki rozrachunkowe - SDR)

KREDYTY DEWIZOWE – udzielane są przez banki krajowe w walutach wymienialnych z tzw. środków własnych – wykaz takich walut ustala NBP. Przeznaczone są dla przedsiębiorstw krajowych na zakup np. importowanych surowców, materiałów, usług, oraz na finansowanie należności eksportowych i inwestycji proeksportowych. Spłata kredytów dewizowych wraz z należnymi odsetkami odbywa się w walucie, której zaciągnięto kredyt lub w walucie krajowej. Spłaty dokonywane są po kursie obowiązującym w dniu spłaty kredytu lub raty kredytowej.


85) Rozliczenia wzajemne w obrocie zagranicznym

Formy rozliczeń zagranicznych:

rozliczenia dewizowe;

rozliczenia bezdewizowe.

Rozliczenia dewizowe są bezgotówkową formą rozliczeń, która pozwala na usprawnienie techniki płatniczej w stosunkach międzynarodowych. Dłużnik przekazuje wierzycielowi dewizę, która w kraju wierzyciela stanowi tytuł do otrzymania pieniądza krajowego. Sprzedaż i kupno dewiz następują zazwyczaj za pośrednictwem banków, które pobierają za te czynności prowizje i opłaty. Sprawne funkcjonowanie rozliczeń za pomocą dewiz jest możliwe dzięki temu, że banki krajowe współpracują w tym zakresie z bankami zagranicznymi. Wśród rozliczeń dewizowych można wyróżnić:

zlecenia płatnicze bezwarunkowe (np. czeki, akredytywy pieniężne);

zlecenia płatnicze uwarunkowane (np. inkaso dokumentowe, akredytywa dokumentowa).

Zlecenie uwarunkowane znajdują zastosowanie głównie w rozliczeniach importowych i eksportowych, gdzie często występuje potrzeba zabezpieczenia interesów stron przez spełnienie określonych warunków.

Czek- w obrotach zagranicznych jest zleceniem, udzielonym zagranicznemu bankowi przez bank krajowy, wypłacenia określonej kwoty pieniężnej oznaczonej w nim osobie. Czeki są wystawiane na formularzach wydawanych przez banki i muszą zawierać w treści dokumentu nazwę „czek” w języku, w jakim go wystawiono.

Wystawca czeku (trasant) powinien dysponować w banku środkami na pokrycie czeku w okresie jego ważności. Czek jest dokumentem „przenaszalnym” przez indos. Indos umieszcza się na odwrotnej stronie czeku.

W polskiej praktyce bankowej występują czeki bankierskie i podróżnicze. Zagraniczny czek bankierski jest wystawiany przez bank (zagraniczny), który poleca innemu bankowi (krajowemu) wypłacenie określonej kwoty pieniędzy osobie wskazanej w tekście tego dokumentu. W rozliczeniach zagranicznych na ogół nie stosuje się czeków na okaziciela. Klienci zakupują czeki bankierskie jako wygodny środek płatniczy za granicą, który równocześnie ułatwia przewóz pieniędzy i zabezpiecza przed kradzieżą. Operacja skupu czeku bankierskiego polega na postawieniu do dyspozycji klienta odpowiedniej kwoty pieniędzy w zamian za przelanie przez niego w drodze indosu praw do danego czeku. Po zainkasowaniu należności bank stawia środki płatnicze do dyspozycji klienta. Czeki podróżnicze emitują banki, instytucje finansowe, a także wielkie biura podróży. Mają one inną formę, gdyż są emitowane na drukowanych formularzach na okrągłe kwoty o różnym nominale. Nie są one czekami w rozumieniu prawa czekowego, ale mimo to są używane jako wygodny instrument płatniczy. Podróżni nabywając te czeki, umieszczają na nich wzór podpisu, a przy realizacji podpisują czek powtórnie. Skup czeków podróżniczych jest bardzo uproszczony. Są one przyjmowane także przez krajowe przedsiębiorstwa usługowe i handlowe, które następnie odstępują bankom.

Weksel- zwłaszcza weksel trasowany, pełni ważną rolę w obrotach zagranicznych. W funkcji płatniczej może być on traktowany jako forma rozliczeń, ale jego rola jest znacznie większa, gdyż pełni równocześnie funkcję kredytową. Wystawiany w obcej walucie jest dewizą poszukiwaną na rynkach zagranicznych i krajowych. Ujednolicone w skali międzynarodowej zasady posługiwania się wekslem ułatwiają obroty gospodarcze.

W obrotach zagranicznych weksle występują zazwyczaj w krótkoterminowych transakcjach kredytowych, a typowy przebieg operacji jest następujący:

eksporter otrzymuje za dostarczony towar tratę zaakceptowaną przez importera (nazywaną wówczas także akceptem) lub jego własny weksel (sola);

eksporter zazwyczaj dyskontuje otrzymany weksel w banku i otrzymuje należność pomniejszoną przez bank o odsetki dyskonta;

bank, który zdyskontował weksel, może go odstąpić jako dewizę lub przedstawić importerowi do wykupienia w terminie płatności.

Eksporter może domagać się dodatkowo zabezpieczenia należności w formie poręki wekslowej (awalu). W transakcjach eksportowych znajdują zastosowanie traty terminowe (ciągnione zazwyczaj na 90 lub więcej dni, ale na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy) oraz traty awista (za okazaniem). Traty terminowe, jako dewizy, są przedmiotem obrotów na międzynarodowym rynku dyskontowym, natomiast traty awista, czyli płatne na pierwsze żądanie, praktycznie nie mogą być przedmiotem obrotu na rynku dewizowym.

Na rynku dyskontowym rozróżnia się weksle towarowe oraz finansowe. Weksle towarowe pochodzą od bieżących obrotów towarowych, a traty ciągnie eksporter na akceptującego je importera lub na jego bank. Natomiast przypisanie wekslowi charakteru finansowego bywa trudne; mają ten charakter np. traty finansujące koszty przewozu. Ponieważ weksle finansowe nie są ściśle związane z eksportem towarowym, banki bardziej uzależniają ich dyskonto od pozycji gospodarczej wszystkich osób podpisanych na wekslu. Banki najchętniej dyskontują tzw. pierwszorzędne akcepty bankowe, a weksle kupieckie uzyskują mniej korzystne warunki dyskonta.

Forfaiting- jest szczególną formą operacji rozliczeniowej. Operacja polega na skupie należności terminowych w postaci weksli, z wyłączeniem prawa regresu wobec odstępującego weksel.

Operacje forfaitingowe są znacznie kosztowniejsze od tradycyjnych operacji wekslowo-kredytowych. Przede wszystkim instytucja forfaitingowa liczy odsetki według wyższej niż normalna stopy dyskontowej. Wiąże się to z większym ryzykiem, tym bardziej, że przedmiotem skupu są należności terminowe 6-miesięczne i dłuższe, reprezentowane przez weksle własne importera lub akceptowane przez niego traty eksportera. Ponadto instytucja forfaitingowa potrąca przy skupie weksli dyskonto z góry za cały okres. Mimo to operacje forfaitingu rozpowszechniły się, przynosząc korzyść eksporterom (którzy mogą włączyć koszty w ceny) oraz importerom otrzymującym towar na kredyt. Również dla banków operacje te są zyskowne, gdyż stosują przy nich wyższe opłaty.

Polecenie wypłaty- wydaje bankowi jego klient lub bank korespondent. Polega ono na wypłaceniu lub zapisaniu na rachunek wskazanej osoby określonej kwoty pieniężnej, pochodzącej ze środków wpłaconych bankowi lub w ciężar rachunku zleceniodawcy w jego banku, bądź zapisanej na rachunek banku wykonawcy przez bank zlecający wypłatę. Polecenie wypłaty nie może być indosowane.

W operacji polecenia wypłaty biorą udział cztery strony:

zleceniodawca może być osobą prawną lub fizyczną, zlecającą bankowi przekazanie wskazanej osobie prawnej lub fizycznej określonej sumy pieniędzy;

bank zleceniodawcy odpowiada wobec zleceniodawcy jedynie za wykonanie polecenia ściśle według otrzymanej instrukcji oraz za właściwy wybór banku za granicą, ze starannością „dobrego kupca”;

bank pośredniczący działa ściśle według zlecenia otrzymanego od banku zleceniodawcy i nie może przyjąć ewentualnej bezpośredniej dyspozycji pierwotnego zleceniodawcy ani beneficjenta polecenia zapłaty;

beneficjent – odbiorca.

Bankowe przekazy pieniężne są formą rozliczeń podobną do poleceń wypłaty, ale mają charakter bezwarunkowego zlecenia płatniczego ciągnionego na określony bank. Zawierają one w treści bezwzględne polecenie zapłaty oraz klauzulę „na zlecenie” z imiennym wskazaniem beneficjenta, co umożliwia przenoszenie płynących z nich praw przez indos. Klienci wpłacają należność za przekazy pieniężne z góry, czyli są one sprzedawane przez emitujący je bank. Przekazy pieniężne są wygodną formą rozliczeń, ponieważ mają długi okres ważności (sięgający roku).


Przelew transgraniczny- określenie „przelew transgraniczny” oznacza operację przeprowadzaną z inicjatywy nadawcy za pośrednictwem banku w jednym państwie członkowskim, w celu udostępnienia określonej kwoty pieniężnej beneficjentowi w banku na terytorium innego państwa członkowskiego; nadawcą i beneficjentem może być także ta sama osoba. W celu dokonania operacji nadawca wydaje bankowi zlecenie przelewu transgranicznego w postaci bezwarunkowej instrukcji realizacji przelewu. Banki powinny udostępnić bieżącym i potencjalnym klientom w przystępnej formie na piśmie, a w miarę potrzeb w postaci elektronicznej, informacje o warunkach realizacji przelewów transgranicznych. Informacje te powinny zawierać:

określenie terminu niezbędnego do uznania konta banku beneficjenta kwotą, na jaką opiewa zlecenie przelewu transgranicznego;

sposób obliczania prowizji i opłat należnych od klienta;

opis gwarantowanych klientowi procedur reklamacyjnych i odszkodowawczych;

określenie stosowanych stóp procentowych.

Inkaso- jest szeroko stosowaną formą rozliczeń w obrotach zagranicznych i usługą świadczoną przez banki. Polega ono na pobraniu przez bank należności klienta lub zabezpieczeniu jego przyszłej zapłaty w zamian za wydanie dokumentów powierzonych przez niego bankowi.

W zależności od inkasowanych dokumentów rozróżnia się inkaso dokumentowe oraz finansowe. Przy sprzedaży towaru na kredyt może być stosowane inkaso akceptacyjne, w którym dla zabezpieczenia zapłaty inkasujący bank przyjmuje weksel akceptowany przez importera. W zależności od tego, czy zapłata za inkasowane dokumenty następuje na bieżąco, czy po upływie określonego terminu, występuje inkaso awista lub terminowe. W zależności natomiast od rodzaju transakcji rozróżnia się inkaso importowe lub eksportowe.

W typowej operacji inkasowej występują:

podawca (eksporter) składający w banku zlecenie inkasowe z załączonymi dokumentami towarowymi;

bank podawcy przyjmujący od podawcy dokumenty i przesyłający je z własnym zleceniem inkasowym do zagranicznego banku pośredniczącego;

bank pośredniczący, będący bankiem płatnika w kraju płatnika, który wydaje mu dokumenty po zainkasowaniu należności lub spełnieniu przez płatnika innych warunków zawartych w zleceniu inkasowym;

płatnik (importer) wykupujący inkasowane dokumenty.

Akredytywa- dokumentowa jest zobowiązaniem banku importera do uregulowania eksporterowi należności w zamian za złożenie dokumentów reprezentujących towar. Mimo, że bank otwiera akredytywę w związku z umową kupna-sprzedaży, jest ona jego zobowiązaniem samoistnym i niezależnym od tej umowy. Banki realizujące akredytywę nie są związane umową zawartą między eksporterem a importerem.

W rozliczeniach za pomocą akredytywy dokumentowej zleceniodawcą jest importer, który zleca swemu bankowi otwarcie akredytywy na rzecz nazywanego beneficjentem akredytywy. Bank importera, który otrzymuje zlecenie otwarcia akredytywy, korzysta za granica z pomocy banku pośredniczącego, będącego zazwyczaj bankiem eksportera.

Specjalną formę ma akredytywa typu listu kredytowego, zwana także akredytywą typu L/C. jej otwarcie awizuje bank zleceniodawcy bezpośrednio beneficjentowi, bez udziału banku pośredniczącego, przysyłając mu tekst akredytywy na specjalnym blankiecie firmowym utrudniającym fałszerstwo. W liście kredytowym bank upoważnia beneficjenta akredytywy do ciągnienia na niego weksla trasowanego i zobowiązuje się do wykupienia ciągnionych na niego trat, jeśli będą do nich dołączone dokumenty świadczące o wysłaniu towaru.

Akredytywa pieniężna jest formą uwarunkowanego zlecenia płatniczego. Występuje ona rzadko i jest wypierana przez sprawniejsze operacyjnie metody rozliczeń. Ma ona formę dokumentu, w którym wystawiający ją bank upoważnia inne banki do dokonywania wypłat na rzecz beneficjenta akredytywy do wysokości kwoty oraz w granicach terminu określonego w akredytywie. W rozliczeniach przy użyciu akredytywy pieniężnej kwotę wypłaty określa sam beneficjent w granicach kwoty podanej w akredytywie. Beneficjent, po przedstawieniu dokumentu tożsamości, może podjąć środki z akredytywy bądź jednorazowo w całości, bądź w dowolnych kwotach częściowych, w zależności od potrzeb.

Rozliczenia bezdewizowe polegają, najogólniej biorąc, na kompensowaniu wzajemnych należności bez potrzeby zapłaty w dewizach. Najczęściej stosowanymi formami rozliczeń bezdewizowych są:

barter;

clearing.

Barter – wymiana towarowa – jest to wymiana towaru za towar (własność towaru przechodzi z jednego kontrahenta na drugiego nie za ekwiwalent pieniężny, ale za inny określony towar). Pozabankową kompensatę należności stosują również kontrahenci pozostający ze sobą w stałych stosunkach gospodarczych i mający wzajemne należności i zobowiązania.

Clearing- to forma dokonywania rozliczeń finansowych, polegająca na wzajemnym wyrównywaniu zobowiązań i należności wynikających z dokonanych między uczestnikami operacji bez natychmiastowego użycia środków płatniczych. Zaistniałe należności i zobowiązania są kompensowane, a następnie wyprowadzane jest saldo stanu rozliczeń wzajemnych za pewien okres, które podlega uregulowaniu. Clearing może przyjmować postać mechanizmu rozliczeń dwustronnych lub wielostronnych.

Clearing dwustronny polega na wyrównaniu należności i zobowiązań wynikających z obrotów między dwoma państwami. Płatności te wynikają najczęściej z wymiany handlowej, lecz mogą dotyczyć również innych płatności związanych np. z usługami transportowymi, obrotem turystycznym itp. Przewaga clearingu dwustronnego nad transakcjami kompensacyjnymi wynika głównie z tego, że e clearingu dwustronnym kupcy mogą swobodnie zawierać kontrakty, nie muszą martwić się o wyszukanie partnerów i dbać o powiązanie dostaw towarów.

Podstawą rozliczeń clearingowych są dwojakiego rodzaju umowy międzynarodowe: umowa handlowa i umowa płatnicza. Umowa handlowa, której głównym celem jest zrównoważenie wartości obrotów między obu krajami, określa ilość i rodzaj towarów będących przedmiotem wymiany towarowej oraz inne czynniki stanowiące obiekt rozliczeń clearingowych. Umowa płatnicza ustala warunki przeprowadzania rozliczeń między obu państwami. Określa się w niej m.in. instytucje bankowe prowadzące rachunki clearingowe, walutę stosowaną w rozliczeniach, koszty i oprocentowanie rachunków, wysokość kredytu technicznego oraz sposób i częstotliwość regulacji salda clearingowego. Umowy te zawierają władze obydwu krajów, transakcje natomiast – poszczególne jednostki gosp. dokonujące sprzedaży i zakupu towarów lub usług.

Dostawy towarów i płatności z tego tytułu nie zawsze przebiegają rytmicznie i dlatego trudno jest utrzymać rozliczenia stale na tym samym poziomie. Z tego względu strony zawierające umowę clearingu przyznają sobie wzajemnie możliwość zadłużenia do pewnej określonej wysokości, które może występować raz po jednej raz po drugiej stronie. Zadłużenie to, wynoszące zwykle 10-20% rocznych obrotów, nosi nazwę kredytu technicznego. Jeśli jedna ze stron przekroczy wysokość tego kredytu powinna niezwłocznie dokonać wyrównania dostawami towarów, częściej jednak przekroczenie trzeba pokryć walutą wymienialną.

Nadwyżka ponad kredyt techniczny w obrocie clearingowym jest niekorzystna dla wierzyciela, gdyż angażuje bezowocnie jego środki finansowe, nadwyżka ta bowiem – podobnie jak wszystkie należności na rachunku clearingowym jednego kraju – nie może być wykorzystana w rozliczeniach clearingowych z innymi krajani ani na rynkach wolnodewizowych. W praktyce wymiany międzynarodowej stosuje się określoną formę upłynniania zamrożonych środków finansowych w clearingu w postaci sprzedaży salda clearingowego lub jego części za dewizy wymienialne lub towary. Taka transakcja nosi angielską nazwę switch. Switch finansowy polega na sprzedaży należności na rachunku clearingowym w danym państwie za waluty wymienialne kontrahentom z innego państwa. Switch towarowy oznacza zakup towarów za należności clearingowe w kraju, w którym te należności powstały, a następnie sprzedaż tych towarów kontrahentom z innych krajów za waluty wymienialne. Przypomina to w pewnym stopniu ukryte transakcje reeksportowe na rynki wolnodewizowe. Umowy clearingowe nie przewidują stosowania transakcji switchowych, lecz w praktyce transakcje te są stosowane. Zajmują się nimi zwykle firmy wyspecjalizowane w transakcjach switchowych, a niekiedy i banki.

W transakcjach switchowych występuje zwykle w stosunku do posiadacza należności clearingowych disagio, co oznacza, że posiadacz tych należności otrzymuje za walutę clearingową mniej wolnych dewiz, niż wynikałoby to z przeliczenia waluty clearingowej po kursie oficjalnym lub rynkowym. Przyczyną tego jest głównie fakt, że ceny towarów w obrocie clearingowym są zazwyczaj wyższe niż w handlu za wolne dewizy. Wynika to poniekąd stąd, że kupcy w krajach prowadzących rozliczenia clearingowe znajdują się w sytuacji przymusowej i skazani są na wzajemne obroty handlowe, gdyż nie posiadają nawet walut na zakupy wolnodewizowe i dlatego wzajemnie stosują ceny wyższe. U kupujących za wolne dewizy w transakcjach switchowych występuje natomiast zwykle dodatkowa korzyść, zwana agio, wynikająca z różnicy kursów walutowych.

Clearing wielostronny różni się od clearingu dwustronnego głównie sposobem wyrównywania sald. Podstawą jego wprowadzenia jest zawarcie przez państwa w nim uczestniczące odpowiedniej umowy międzynarodowej i powołanie międzynarodowej instytucji rozrachunkowej, którą zazwyczaj jest bank. Do tej instytucji rozrachunkowej, nazywanej agentem, wszystkie kraje objęte umową zgłaszają w określonych okresach salda należności osiągnięte za dany okres z każdym partnerem we wzajemnej wymianie. Instytucja rozrachunkowa dokonuje rozliczeń wielu sald należności i zobowiązań dwustronnych każdego kraju, przeprowadza ich kompensatę przez wzajemne potrącanie należności i zobowiązań oraz ustala jedno saldo dla każdego kraju w stosunku do instytucji rozrachunkowej. Z wielu sald brutto powstaje więc w stosunku do poszczególnego kraju saldo netto, które może stanowić zobowiązanie danego kraju w odniesieniu do agenta, wymagające uregulowania lub należność przekazywaną przez agenta danemu partnerowi. Warunkiem clearingu wielostronnego jest przeliczanie sald dwustronnych wyrażonych w różnych walutach, w jedną walutę określoną w umowie.

Wraz z coraz powszechniejszą, w stosunkach międzynarodowych, wymienialnością walut, transakcje clearingowe różnego rodzaju zaczynają zanikać. W pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych Polska maiła zawarte umowy clearingowe z niewieloma państwami, np. z Finlandią, Mołdawią, Chorwacją, Czechami, Litwą, Białorusią, Słowacją.


86) Operacje bankowości elektronicznej eCash.

Dzięki rozwojowi sieci Internetu oraz możliwościom, jakie niesie za sobą jaj upowszechnienie, bankowość elektroniczna może być postrzegana nie tylko jako nowy kanał dystrybucji usług finansowych, ale także możliwości konstruowania zupełnie nowych produktów – produktów finansowych nowej ekonomii (eFinance, eBanking):
eCash – rozwój technologii teleinformatycznej wpłynął na postrzeganie roli oraz kształtu pieniądza, co widać w postaci pieniądza w postaci informacji. W elektronicznych systemach płatności, jednym z podstawowych problemów jest określenie miejsca lub zasady magazynowania wartości. Rozwiązują to systemy tezauryzacji wartości (SV). Dzielimy je na: systemy zamknięte SV pozwalają na magazynowanie wartości wykorzystywanej w ramach zamkniętych zbiorów funkcji i społeczności, systemy otwarte SV opierają się na elektronicznym zobowiązaniu wystawcy względem posiadacza i mogą występować jako karta mikroprocesorowa, zapis w pamięci telefonu komórkowego czy też komputer przenośny lub stacjonarny. Tego typu rozwiązania prowadzą do stworzenia elektronicznej portmonetki (eWallet) oraz elektronicznego pieniądza (eCash).
Portale finansowe – produkty finansowe idealnie nadają się do handlu elektronicznego. Portal jest pośrednikiem pomiędzy klientem a instytucją finansową , np. bankiem. Z punktu widzenia banku jest on swego rodzaju hurtowym odbiorcą usług. Portal prowadzi sprzedaż usług świadczonych przez różne banki. Klient może w czasie rzeczywistym otrzymać informację o ofercie różnych instytucji podaną w postaci porównywalnych zestawień, wskazujących na zalety i wady poszczególnych produktów.
ebanking – zdalne usługi bankowe – dostęp elektroniczny do rachunku bankowego może maksymalizować użyteczność funkcji rozliczeniowej. Jeżeli kanał dystrybucji potraktujemy jako możliwość do wyprodukowania zupełnie nowej usługi bankowej, może się okazać, że wzrasta także użyteczność płynąca z funkcji lokacyjnej.
eLending – pożyczki konsumpcyjne - zdalny dostęp do kredytów konsumpcyjnych. W przypadku tej usługi problem jest z ustaleniem wiarygodności finansowej klienta. Zaletami eLending są: oszczędność kosztów i czasu, większa interaktywność procesu, szybkość rozpatrywania wniosku, prostą obsługę, system postrzegany bardzo obiektywnie. Do wad można zaliczyć: większe ryzyko technologiczne, depersonalizacja, miej intuicyjną pomoc, poczucie mniejszej kontroli procesu przez klienta.
eBilling - usługi rozliczeniowe w Internecie – usługa elektronicznego zarządzania rachunkiem. Dzięki temu klient płaci w jednym miejscu tylko jeden rachunek i nie musi pamiętać o wszystkich swoich płatnościach. Ponadto jego rachunki są przechowywane przez usługodawcę w formie elektronicznej, ma więc do nich dostęp, a dzięki stosowanym algorytmom sortowania może prowadzić ich analizy. Dzięki efektowi skali usługodawca może obsługiwać płatności taniej niż realizujący je bezpośrednio klient. Oszczędności biorą się ze zmniejszenia prowizji za przelewy dokonywane na poczucie lub za pośrednictwem banków.
Płatności P2P – platformy płatności P2P. Ideą tego produktu jest stworzenie wirtualnego rachunku pieniężnego, który może być uznany przez obciążenie karty kredytowej jego posiadacza. Dzięki temu, że serwis P2P prowadzone są przez renomowane instytucje o podwyższonych normach bezpieczeństwa sieciowego, środki pieniężne bezpiecznie wchodzą do świata Internetu. Posiadacz wirtualnego rachunku może następnie dysponować środkami pieniężnymi w transakcjach sieciowych.
ebroking – usługi maklerskie w Internecie – obecnie są to już najpowszechniejsze usługi, które wykorzystują aktywni inwestorzy. Automatyzacja obrotów spowodowała zwiększenie szybkości i spadku kosztów transakcyjnych. Zaletami tych usług są również: bezpieczeństwo zawieranych transakcji, poufność realizowanych transakcji.


87) Sekurytyzacja aktywów

Sekurytyzacja określa proces emisji papierów wartościowych, które zabezpieczone są przez grupę wyselekcjonowanych aktywów.

Sekurytyzacja jest procesem, w którym dłużne papiery wartościowe, takie jak obligacje czy certyfikaty inwestycyjne, są sprzedawane bezpośrednio inwestorom.


88) Zasady i systemy zarządzania bankiem


89) Rola kapitałów własnych w działalności banku.

Wyróżnia się 3 rodzaje kapitału własnego:

Księgowy kapitał własny definiujemy jako pieniężny odpowiednik składników majątku, stanowiących własność jednostki. Wyróżniamy składniki:

W bankach spółdzielczych obejmuje fundusz zasobowy, który powstaje z wpłat przez członków wpisowego i części zysku do podziału;

Kapitały własne obejmują zarówno środki wpłacone w gotówce bądź wniesione w postaci aportu przez właścicieli banku, jak i zysk zatrzymany przez bank. Kapitał założycielski banku nie może być niższy od 5 mln EUR, co jest zgodne z rozwiązaniami Unii Europejskiej.

Ekonomiczny kapitał własny – to różnica między wartością aktywów i zobowiązań, czyli wartość netto. Wyróżniamy:

Regulacyjny kapitał własny (fundusze własne) – to baza kapitałowa jaką władze nadzorcze określiły specjalnie dla celów nadzorczych w celu zapewnienia bezpieczeństwa bankom. Jest ona obliczana za pomocą miary adekwatności kapitałowej – współczynnika wypłacalności.

Fundusze obce:


90) Sprzedaż produktów bankowych, marketing-mix.


91) Ewolucja bankowych kanałów dystrybucji.

Kanały dystrybucji produktów banku wykorzystywane są do przepływu informacji, prowadzenia negocjacji i dokonywania płatności za usługę. Ewolucja tych kanałów była efektem zmian w strategiach dystrybucyjnych uwzględniających preferencje klientów w sposobie komunikowania się z otoczeniem. Odchodzenie od tradycyjnych kanałów dystrybucji(oddziały, filie)wynikało z rosnących wymaga klientów dotyczących możliwości szybkiego dostępu do zdeponowanych środków pieniężnych. Wymagania coraz większych grup klientów i dążenie do zwiększenia rentowności produktów bankowych doprowadziły do wykorzystania alternatywnych kanałów dystrybucji (telefon, bankomaty, PC, internet).Wykorzystanie nowoczesnych kanałów dystrybucji wpłynęło na: obniżenie kosztów świadczenia usług, zwiększenie liczby klientów, pogłębienie asortymentu usług bankowych, lepsze wykorzystanie segmentacji klientów, poprawę wizerunku banku. Powstanie wielu często konkurujących ze sobą kanałów dystrybucji doprowadziło do powstania strategii wielokanałowej dystrybucji(wykorzystanie 2 lub więcej kanałów marketingowych w celu dotarcia do 1 lub więcej segmentów klientów. Obecnie klient może korzystać z większej liczby kanałów sprzedaży produktów bankowych, dlatego banki muszą opracowywać strategie dystrybucji. Grupy strategii nie pozwalające na osiągnięcie korzyści z segmentacji rynku: strategia swobodnego wyboru kanału dystrybucji przez klienta(stworzenie możliwości nabycia pełnego asortymentu usług przy wykorzystaniu nowych kanałów, uwzględnia preferencje klienta, ma na celu zwiększenie komfortu sprzedaży produktów bankowych),strategia kierowania klienta do najbardziej efektywnych kanałów dystrybucji(polega na nakłanianiu klienta do korzystania z preferowanego przez bank kanału, motywem korzystania z nowoczesnego kanału jest ograniczenie kosztów banku związanych ze sprzedażą danego produktu ,decyzję o rozwoju danego kanału wynikają z relacji zysków banku z danej transakcji do kosztów jej zrealizowania za pośrednictwem tego kanału),strategia okrążenia-obejścia(polega na sprzedaży produktów bankowych przy wykorzystaniu nowych kanałów dystrybucji przy ograniczeniu redukcji sieci oddziałów, klient korzysta z kanałów dystrybucji preferowanych przez siebie, bank może kierować go do najbardziej efektywnego kanału).Grupy strategii przynoszące korzyści z segmentacjom rynku: strategia nowy kanał-nowy segment(ma na celu zdobycie nowego segmentu klientów za pomocą nowego kanału i zwiększenie lojalności dotychczasowych klientów, w ramach tej strategii dynamicznie rozwijającą się formą jest home banking-syst elektronicznego porozumiewania się z bankiem),strategia komplementarności(wprowadzenie nowych kanałów dystrybucji ściśle zintegrowanych z pozostałymi formami sprzedaży produktów bankowych),strategia dywersyfikacji marki(banki-matki tworzą banki-córki działające pod własną marką ale mające wspólną strukturę operacyjną i zarządzającą).Dzięki rozwojowi nowoczesnych kanałów dystrybucji bank osiąga wyższą rentowność w dystrybucji fizycznej ,a w zakresie dystrybucji akwizycyjnej uzyskuje skuteczniejsze możliwości komunikowania się z klientem.


92) Pojęcie ryzyka bankowego i jego rodzaje.

Zarządzanie ryzykiem obejmuje przedsięwzięcia mające na celu planową i celową analizę, sterowanie ryzykami występującymi w działalności bankowej oraz kontrolę podejmowanych przedsięwzięć. Zarządzanie ryzykiem powinno mieć charakter planowy i celowy, tzn. działanie w tym kierunku nie powinny być podejmowane bardziej lub mniej sporadycznie, od przypadku do przypadku, lecz systematycznie i długofalowo. Konieczna jest także integracja tych przedsięwzięć w ramach kompleksowego systemu zarządzania bankiem.

Etapy w zarządzaniu ryzykiem:


Rodzaje ryzyk:


W ramach sterowania ryzykiem mogą być podejmowane dwa rodzaje działań:


93) Przyczyny występowania ryzyka w działalności banku.

Ryzyko-sytuacja związana z wystąpieniem negatywnego zjawiska w przyp gdzy możemy określić prawdopodobieństwo danego zjawiska, występowanie negatywnych zjawisk wpływających na wynik finansowy banku, sytuacja, która uniemożliwia osiągnięcie danego celu

Ryzyko: zmiany st proc(przy badaniu jej wpływu na WF wyróżniamy:1 ryzyko związane z inwestowaniem- wiąze się z aktywami banku, papierami wartościowymi o stałym oproc,istnieje zależność odwrotnie proporcjonalna między zmiana st proc a zmianą kursu papieru o stałym oprocentowaniu 2ryzyko związ z dopasowaniem jest rozpatrywane w 4 płaszczyznach-a)ryzyko dopasowania rodzaju oprocentowania,b)ryzyko dopasowania terminów przyjmowania depozytów,c)dopasowanie z pktu widzenia okresów na jakie przyjmujemy depozyty z okresami na jakie udzielamy kredytów,d)dopasowanie z pktu widzenia okresowości aktywów z okresowością pasywów),zmiany kursu walutowego,utraty płynności,kredytowe.


94) Pojęcie i klasyfikacja ryzyka kredytowego.

Jest to ryzyko, iż kredytobiorca nie spłaci kredytu w ogóle albo uczyni to w terminie późniejszym, bądź spłaci kredyt w mniejszej kwocie niż uzgodniona w umowie. Wtedy bank narażony jest na straty, gdyż musi on realizować swoje zobowiązania w stosunku do depozytariuszy.

Ryzyko kredytowe dzielimy na:

1. Ryzyko łączne- występuje na szczeblu centrali banku i wiąże się z dwoma kierunkami strategii działania banku

Specjalizacja- prowadzi do obniżenia kosztów jednostkowych obsługi kredytu, a zarazem zwiększa ryzyko poniesienia straty

Uniwersalizacja- z jednej strony zwiększa koszty jednostkowe, ale z drugiej ogranicza ryzyko

Przy zarządzaniu ryzykiem łącznym bank może stosować

3 główne strategie:

a. Strategia konserwatywna- Pozwolić sobie na nią może duży bank o ugruntowanej pozycji. Posiada on wtedy kilka wyspecjalizowanych kredytów i stosuje bardzo rygorystyczne procedury związane z oceną zdolności kredytowej.

b. Strategia równomiernego wzrostu- Często związane jest z szukaniem nisz produktowych, a więc specjalizacji w obsłudze określonych grup klientów. Bank przyjmując tą strategię stara się w okresie dobrej koniunktury gospodarczej uzyskać na tyle korzystne wyniki finansowe, by móc pokryć ewentualne straty w czasie recesji.

c. Strategia agresywna- Bank prowadzi bardzo dużą ilość produktów przy niskich wymaganiach, co do zdolności kredytowej.


2. Ryzyko indywidualne- związane jest z udzieleniem każdego pojedynczego kredytu. Zarządzanie tym ryzykiem polega głównie na wykorzystaniu metod wskaźnikowych. Wyróżniamy dwie grupy czynników:

a. Czynniki oceny obiektywnej

Wskaźnik rentowności

Wskaźnik płynności

Wskaźnik sprawności działania

Wskaźnik zadłużenia


b. Czynniki oceny subiektywne

Ocena produktu kredytobiorcy

Ocen pozycji na rynku

Ocena współpracy z kontrahentami

Ocena dotychczasowej współpracy z bankiem


95) Ocena zdolności kredytowej, pojęcia, zakres

Zdolność kredytowa- zdolność podmiotu gospodarczego do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminie ustalonym między kredytodawcą (bankiem) a kredytobiorcą. Bank przed zawarciem umowy kredytowej sprawdza zdolność kredytową podmiotu gospodarczego m.in. przez badanie terminowości rozliczeń z dostawcami i odbiorcami. Posiadanie zdolności kredytowej jest warunkiem uzyskania kredytu

Ocena zdolności kredytowej- jest procesem, który spotka każdego, kto chce zaciągnąć w banku kredyt. Warto przy tym pamiętać o swoich wcześniejszych zobowiązaniach finansowych i tym, czy regulowane były one w terminie. Dane te bowiem dostają się do BIK i mogą stanąć na drodze uzyskania kredytu.


96) Analiza dyskryminacyjna jako ilościowy model oceny zdolności kredytowej

Analiza kredytowa służy badaniu zdolności kredytowej kredytobiorcy.

Analiza ilościowa, polegająca na ustaleniu wysokości i stabilności uzyskiwanych dochodów, które są zapewnieniem spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w ustalonym przez bank terminie. Niezbędne do przeprowadzenia takiej analizy są dokumenty przedstawiane bankowi przez kredytobiorców, obrazujące ich sytuację finansową.


97) Ocena ryzyka dla przedsięwzięć inwestycyjnych

Przy przedsięwzięciach inwestycyjnych, ze względu na ich długookresową realizację, należy być świadomym ogromnego ryzyka, które wynika z:

* procesów inflacyjnych i towarzyszących im zmian stopy procentowej od kapitału pożyczkowego,

* dotrzymywania terminów zwrotu kapitału inwestycyjnego w tym kapitału pożyczkowego (wraz z jego oprocentowaniem)

* sytuacji inwestora, jego ogólnej kondycji, konkurencyjności na rynku oraz płynności finansowej


98) Ocena zdolności kredytowej dla finansowania działalności bieżącej

Udzielenie kredytu jest to czasowe udostępnienie przez bank środków płatniczych kredytobiorcy z przyjęciem sprawdzonego wiarygodnego zobowiązania kredytobiorcy do zwrócenia udostępnionej kwoty w określonym terminie wraz z ustalonymi odsetkami.

O kredyt na finansowanie działalności bieżącej, czyli inaczej o kredyt obrotowy mogą się ubiegać małe i średnie przedsiębiorstwa prowadzące działalność gospodarczą (przedsiębiorcy indywidualni, spółki cywilne, jawne, spółki prawa handlowego oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej utworzone zgodnie z przepisami prawa polskiego i prowadzące działalność gospodarczą) posiadające zdolność kredytową określoną na podstawie dokumentacji finansowej obecnej i prognozowanej oraz stanu majątkowego, zapewniających spłatę kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych umową kredytową.


99) Ocena zdolności kredytowej dla kredytów konsumpcyjnych

Kredyt konsumpcyjny służy do sfinansowania dóbr konsumpcyjnych, a więc np. samochodu, pralki, kina domowego, wycieczki zagranicznej, wymarzonych wakacji, remontu domu, wyposażenia mieszkania, opłaty za studia czy kurs językowy. Kredyty konsumpcyjne mogą być udzielone osobie fizycznej na cele bezpośrednio niezwiązane z działalnością gospodarczą.

Kredyt konsumpcyjny może być udzielony osobie posiadającej pełną zdolność do czynności prawnych. Kredytobiorca kredytu konsumpcyjnego musi mieć udokumentowane dochody pochodzące ze źródeł akceptowanych przez kredytodawcę oraz pozytywnie wyliczoną zdolność kredytową.

Decyzja kredytowa o przyznaniu kredytu konsumpcyjnego podejmowana jest dość szybko, zatem jeśli kredytobiorca spełnił postawione przez kredytodawcę warunki, może liczyć na natychmiastową wypłatę gotówki. Kredyt konsumpcyjny jest udzielany według stałych i zmiennych stóp procentowych. Maksymalna kwota kredytu konsumpcyjnego zależy od dochodów oraz historii kredytowej wnioskodawcy.


100) Limitowanie wysokości kredytu

Banki zasadniczo stosują trzy podstawowe metody określania wysokości udzielanego kredytu (występują oczywiście pewne warianty ale podstawowe zasady są te same):

* ocena wiarygodności kredytowej;

* minimalny udział własny;

* stosunek wartości kredytu do zarobków.

Obowiązują też dosyć ścisłe reguły, na co można wziąć kredyt.

Niżej omawiam wszystkie te pojęcia, na wstępie jeszcze tylko dwie uwagi:

* w dużych bankach (PKO BP, PeKaO SA, itp), kryteria są najczęściej sztywne i albo się zdołasz wpasować albo nie, mniejsze zgłaszają niekiedy chęć negocjacji i często można trochę z jakiegoś warunku stargować;

* z drugiej strony, w dużym banku łatwiej uzyskasz kompletną listę warunków i jeśli się wpasujesz, możesz być spokojny - kredyt dostaniesz, w mniejszym bardziej płynne reguły to zarazem brak gwarancji.

Na przyznanie kredytu mieszkaniowego można czekać od złożenia wszystkich niezbędnych dokumentów nawet do miesiąca (przy operacjach na takich sumach muszą spotkać się wszyscy święci danego oddziału banku - tzw. komisja kredytowa - a nie dzieje się to zbyt często).


101) Tworzenie rezerw celowych na ryzyko kredytowe

Rezerwy celowe – to tworzenie rezerw na kredyty zagrożone (zabezpieczenie przyszłych należności). W bankach tworzone są również innego rodzaju rezerwy na podatek dochodowy i inne potrzeby.

Każdy bank ma obowiązek monitorowanie swojego portfela kredytowego i podział należności wg grup ryzyka na należności:

1. normalne – opóźnienie w spłacie nie przekracza jednego miesiąca i sytuacja finansowa dłużnika jest dobra

2. pod obserwacją - opóźnienie w spłacie nie przekracza jednego miesiąca i sytuacja finansowa dłużnika jest dobra, ale podmiot gospodarczy budzi dla banku pewne wątpliwości wg wewnętrznych kryteriów banku (są obarczone większym ryzykiem)

3. poniżej standardu – nastąpiło opóźnienie w spłacie od jednego do trzech miesięcy, a sytuacja finansowa może spowodować zagrożenie terminowej spłaty kredytu

4. wątpliwe – należności, w których opóźnienie wynosi od trzech do sześciu miesięcy, a sytuacja finansowa pogorszyła się na, tyle, że straty pokrywane są kapitałem własnym

5. stracone – opóźnienie w spłacie kredytu przekracza sześć miesięcy, oraz należności od dłużników zostały postawione w stan upadłości, toczy się postępowanie sądowe, nieznane jest miejsce pobytu kredytobiorcy lub sytuacja


102) Monitoring kredytowy

Monitoring kredytowy to system bieżącej i systemowej weryfikacji zdolności kredytowej klienta oraz zabezpieczeń prawnych w toku funkcjonowania kredytu. Podstawowym jego celem jest systematyczne analizowanie poszczególnych umów kredytowych, kredytowych także struktury jakościowej portfela kredytowego na szczeblu oddziału i całego banku.

Funkcje monitoringu:

- informacyjna – odnosi się do całego portfela kredytowego, umozliwia okresowe dostarczanie jednostkom zarządzającym portfelem informacji o rozwoju działalności kredytowej w okresie porównawczym

- zabezpieczająca – działania zabezpieczające oraz eliminowanie następstw aktywnego ryzyka kredytowego. Służy ono zastosowaniu środków zapobiegawczych. Monitoring dotyczy obserwacji rozwoju lub zmianom w zakresie przedsiębiorcy, firmy, warunków kredytowania, zabezpieczeń kredytowych.

Dwa tryby monitoringu:

1. indywidualizowany – dostosowany do klientów

2. automatyczny – z zastosowaniem technik komputerowych

Kluczową role w systemie monitorowania odgrywa inspektor kredytowy


103) Zarządzanie portfelem kredytowym

Ostrożnosciowe podejmowanie ryzyka oznacza utrzymywanie zdrowej równowagi pomiedzy prowadzeniem działalności przychodowej i kontrolowaniem ryzyka. Wprawdzie ryzyko stanowi element większości operacji bankowych, niemniej ta część rozdziału koncentruje się na występowaniu ryzyka w portfelu kredytowym. Odpowiedzialność za zarządzanie tym ryzykiem, spoczywa na zarządzie. Rada nadzorcza natomiast sprawuje stały nadzór nad działalnością banku we wszystkich dziedzinach, a wiec równie3 nad zarządzaniem portfelem kredytowym, poprzez faktyczna kontrole działalności zarządu banku.

Podczas badania portfela kredytowego, inspektorzy oceniają poziom ryzyka podjętego przez bank poprzez oszacowanie wielkości ryzyka kredytowego obcia3ajacego portfel kredytowy. W tym celu ustalają jakość należności składających się na portfel kredytowy. Inspektorzy określają tak3e adekwatność i skuteczność wewnątrz bankowych systemów zarządzania ryzykiem, tzn. oceniają jakość zarządzania ryzykiem. Oznacza to przede wszystkim badanie procesu zarządzania portfelem kredytowym oraz stosowanych przez bank zasad polityki, procedur i systemu kontroli wewnętrznej.


104) Współczynnik wypłacalności

Został wprowadzony przez komitet bazylejski. Współczynnik wypłacalności= współczynnik adekwatności kapitałowej= współczynnik Cooke’a. określa się go w procentach normy są następujące:

Dla banków nowo otwartych ( do 1 roku) - >15%

Dla banków funkcjonujących od 1 do 3 lat - >12%

Dla pozostałych banków - > 8%


105) Normy koncentracji kredytów

Suma kredytów udzielonych jednemu kredytobiorcy lub grupie związanej finansowo < 15% sumy niepodlegających podziałowi funduszy własnych i zgromadzonych w bankach kredytów.

b/ Wielkość kredytu udzielona na podstawie jednej umowy nie wyższa niż 10% sumy kapitałów własnych.

c/ Suma łączna dużych kredytów nie przekracza ośmiokrotności kapitałów własnych.

d/ Papiery wartościowe - do 20% funduszy własnych banki mogą umieszczać w nieruchomości

e/ Dla podmiotu prowadzącego działalność maklerską 730 tys. ECU kapitał własny

f/ Bezpieczeństwo lokat bankowych - w Polsce utworzono Państwowy Fundusz Gwarancyjny


106) Ryzyko płynności w działalności banku

Ryzyko płynności - zagrożenie banku utratą zdolności do wywiązywania się z bieżących zobowiązań płatniczych. Czynniki powodujące zagrożenie utraty płynności są różnorodne. Wszystkie operacje bankowe, które powodują przepływ strumieni pieniężnych mogą wywołać perturbacje banku w sferze płynności.

Istnieją ścisłe związki między ryzykiem płynności a pozostałymi rodzajami ryzyka finansowego we wszystkich obszarach działalności banku. Najszerzej współzależność tę można przedstawić między ryzykiem płynności a ryzykiem wyniku finansowego.

Utrata płynności ma negatywny wpływ na wyniki finansowe banku i odwrotnie, skutki utraty kapitału, niekorzystne zmiany stopy procentowej lub kursów walutowych mogą stać się przyczyną braku płynności banku.

Te sprzężenia zwrotne między skutkami zagrożeń stanowią podstawę klasyfikacji ryzyka płynności na pierwotne i wtórne.

Pierwotne ryzyko płynności wynika z samego gospodarowania aktywami i pasywami bilansu, a w konsekwencji stanowi źródło zagrożenia wyniku finansowego.

Wtórne ryzyko płynności jest związane z poniesionymi stratami w wyniku niekorzystnych zmian „cen" i utraty kapitału. Wynika z tego, że przy wtórnym ryzyku płynności redukcja ryzyka wyniku finansowego obniża niebezpieczeństwo utraty płynności.


107) Zarządzanie ryzykiem płynności.

Bank zarządza płynnością poprzez monitorowanie strumieni:

1. aktywów zapadalnych- środki, które wpłyną do banku z racji udzielonych wcześniej kredytów i pożyczek, a także z racji wykupionych przez emitentów papierów wartościowych i kuponów.

2. pasywów wymagalnych- środki, które bank musi przygotować z racji zwrotu zdeponowanych w banku pieniędzy wraz z odsetkami. Są to także kwoty przeznaczone na wykup emitowanych przez bank papierów wartościowych wraz z kuponami.


Wyróżniamy dwa podejścia do utraty płynności:

1. Bierne, pasywne- bank dąży do domykania luki. Poza tym stara się posiadać aktywa o dużej płynności w postaci papierów wartościowych, są to najczęściej bony skarbowe bądź bony pieniężne. Papiery te pełnią rolę bufora, gdyż można je sprzedać w razie wystąpienia luki.

2. Czynne, aktywne- bank dąży do kreowania odpowiedniej luki. Jest to w znacznym stopni związane z operacjami typu forward, futures, option.


108) Ryzyko stopy procentowej, przyczyny występowania

Ryzyko stóp procentowych wynika ze zmienności rynków finansowych i przejawia się w zmianach ceny pieniądza. Ryzyko to w odniesieniu do przedsiębiorstwa oznacza, że jest ono narażone na zmiany wartości aktywów, jak i zobowiązań na skutek zmian stóp procentowych. Takie zmiany mają wpływ na wartość kapitału własnego, a więc na wartość przedsiębiorstwa. W skrajnym przypadku zmiany stóp procentowych mogą prowadzić do niewypłacalności przedsiębiorstwa, jeśli wartość zobowiązań przekroczy wartość aktywów.

Wielkość ekspozycji na ryzyko zmian stóp procentowych zależy od terminów zapadalności aktywów i terminów wymagalności zobowiązań. Jeżeli terminy zapadalności aktywów są dłuższe od terminów wymagalności zobowiązań, występuje wówczas ryzyko refinansowania (koszt refinansowania aktywów w przyszłości może być wyższy niż stopa zwrotu z aktywów). Gdy do czynienia mamy z sytuacją odwrotną, występuje ryzyko reinwestycji (stopa zwrotu dla reinwestowanych środków może być w przyszłości niższa niż ich koszt). Główną przyczyną występowania tego rodzaju ryzyka jest podejmowanie działań, których skutki finansowe są odsunięte w czasie. Taką aktywnością stanowić mogą między innymi: zaciąganie długoterminowych kredytów bankowych, sprzedaż z odroczonym terminem zapłaty oraz inwestycje rzeczowe. Innym czynnikiem narażającym przedsiębiorcę na ryzyko stóp procentowych jest brak elastyczności dostosowania pozycji o zmiennej stopie procentowej poszczególnych pozycji aktywów i pasywów do zmian rynkowej stopy procentowej.


109) Metody kwantyfikacji ryzyka stopy procentowej

Metoda luki stopy procentowej

Metoda ta jest określana jako metoda gap (ang. gap analysis) lub jako bilans niedopasowania. Uznaje się ją za jedną z najprostszych koncepcji zarządzania ryzykiem stopy procentowej. Polega na analizie niedopasowania aktywów i pasywów w wybranych okresach i służy głównie do pomiaru i zarządzanie ryzykiem stopy procentowej.

Na podstawie zestawienia niedopasowania oblicza się:

• lukę, czyli różnicę między aktywami i pasywami w określonym wybranym momencie w przyszłości, nadwyżka po stronie aktywów to luka dodatnia, po stronie pasywów to luka ujemna;

• lukę skumulowaną – suma luk w poszczególnych okresach wybranych do analizy;

• współczynnik luki – relacje luki do aktywów/pasywów o stałej stopie procentowej lub sumy bilansowej, dochodów netto z odsetek itp.

Ryzyko banku nastąpi tylko wtedy, gdy przy istnieniu nadwyżki po stronie aktywów wzrośnie rynkowa stopa procentowa lub przy istnieniu nadwyżki po stronie pasywów rynkowa stopa obniży się.

Na podstawie zestawienia niedopasowania i przeciętnego oprocentowania aktywów i pasywów można obliczyć tzw. graniczne stopy procentowe.

Metoda badania elastyczności stopy procentowej

Metoda ta stwarza, w przeciwieństwie do metody luki, możliwość analizy ryzyka związanego z pozycjami o zmienne stopie procentowej, a nie tylko z pozycjami o stałej stopie procentowej.

Elastyczność dopasowania stóp procentowych pozycji o zmiennej stopie procentowej po stronie aktywów i pasywów do zmian rynkowej stopy procentowej definiuje się jako relację zmian stopy procentowej pozycji aktywów lub pasywów do zmian stopy procentowej, np., jeśli dla depozytów współczynnik równa się 0,6 to pod wpływem zmiany rynkowej stopy procentowej o 1% oprocentowanie depozytów zmieni się w relacji 0,6.

Badanie elastyczności dostosowania się oprocentowania pozycji o zmiennej stopie procentowej pozwala na rozszerzenie analizy w stosunku do metody luki.

Modele symulacyjne

Na podstawie modelu symulacyjnego można otrzymać prognozy dla alternatywnych scenariuszy: wariantu najgorszego, najlepszego i pośredniego. Dzięki zastosowaniu modeli symulacyjnych uzyskujemy informację o zagrożeniach związanych z określonymi scenariuszami przyszłych zdarzeń.

Analiza okresowa

Analiza okresowa określana również jako metoda duracji (ang. duration analysis), za pomocą, której możemy określić stopień zagrożenia ryzykiem wartości, ryzykiem dochodu, ryzykiem podstawowym, ryzykiem reinwestycji oraz ryzykiem stochastycznym.

Wskaźnik okresowości może być wykorzystany do obliczenia wrażliwości papieru wartościowego lub portfela kapitałowego na zmiany stopy procentowej.


110) Metoda luki w zarządzaniu ryzykiem stopy procentowej

Metoda luki stopy procentowej

Metoda ta jest określana jako metoda gap (ang. gap analysis) lub jako bilans niedopasowania. Uznaje się ją za jedną z najprostszych koncepcji zarządzania ryzykiem stopy procentowej. Polega na analizie niedopasowania aktywów i pasywów w wybranych okresach i służy głównie do pomiaru i zarządzanie ryzykiem stopy procentowej.


111) Ryzyko walutowe, czynniki wpływające na kształtowanie kursu walut

Ryzyko walutowe – (ryzyko kursowe) ryzyko związane z możliwością wahań kursu jednej waluty w stosunku do innej. W praktyce można wyróżnić dwa rodzaje tego ryzyka:

* ryzyko transakcyjne (transaction risk), występujące w przypadku zawierania transakcji rozliczanej w innej walucie niż waluta krajowa danego przedsiębiorstwa;

* ryzyko księgowe (accounting risk), wynikające z możliwości zmiany wyceny aktywów lub pasywów, których cena jest wyrażona w innej walucie niż waluta, w której dane przedsiębiorstwo prowadzi księgi.

czynniki wpływające na kształtowanie kursu walut

* Ekonomiczne

o podaż walut obcych na krajowym rynku

o popyt na waluty obce

o różnice stóp procentowych oraz stóp inflacji na rynku obcym i krajowym

o stopień reglamentacji waluty

o polityka walutowa

o stan gospodarki kraju oraz jego partnerów gospodarczych

* Polityczne

o sytuacja międzynarodowa

o napięcia polityczne

* Psychologiczne

o związane z oczekiwaniami dotyczącymi przyszłego stanu gospodarki


112) Zarządzanie ryzykiem walutowym.

Związane jest z możliwością występowania części aktywów i pasywów w walucie obcej.

Zarządzanie tym ryzykiem walutowym polega na:

1. Zamykaniu otwartych pozycji walutowych w przypadku, gdy bank nie potrafi przewidzieć kierunku zmian kursu walutowego

2. Natomiast gdy bank jest w stanie przewidzieć kierunek zmian to stara się on mieć otwarte pozycje długie w walucie mocnej (tej, której kurs rośnie w stosunku do waluty słabej) i otwarte pozycje krótkie w walucie słabej tzn. bank będzie udzielał kredytów w walucie mocnej, a finansował je walutą słabą.

Inną forma zabezpieczenia przed ryzykiem walutowym (ale też zmiany stóp procentowych bądź kursu akcji) jest hedging, czyli wykorzystanie instrumentów pochodnych, derywatów. Są to operacje pozabilansowe najistotniejszych z nich należą operacje:

1. Swap- polega ona na dokonaniu przemiennej operacji zakupu jednej waluty za drugą na dwa różne terminy. Obecnie występuje on w dwóch podstawowych formach:

a. Currency swap

b. Interest rate swap

2. Future

3. Option

4. Forward rate agreement


113) Weksel, funkcje, rodzaje, podstawowe pojęcia.

Weksel jest bezwarunkowym zobowiązaniem zapłaty określonej kwoty pieniędzy(sumy wekslowej) w danym miejscu i czasie. Pełni on funkcje: kredytową, refinansową, gwarancyjną i płatniczą, która oznacza ,że weksel może być wykorzystany jako forma zapłaty(zwłaszcza w transakcjach kupna-sprzedaży) Rozróżnia się następujące weksle:

Weksel własny(sola), w którym wystawca zobowiązuje się do zapłaty

Weksel ciągniony, nazywany także trasowanym (trata) , w którym wystawca zleca wskazanej w wekslu osobie zapłacenie określonej kwoty .

W wekslu własnym występują dwie osoby , a wystawca jest płatnikiem na rzecz remitenta. Natomiast weksel trasowany jest poleceniem ciągnionym przez wystawcę weksla(trasanta) na płatnika (trasata - musi on złożyć podpis na pierwszej stronie weksla tzw. awal=żyro) , który ma zapłacić remitentowi kwotę wymieniona w tracie. Jednak zobowiązanie trasata powstaje dopiero po wyrażeniu przez niego akceptu polecenia zapłaty. W wekslu ciągnionym występują więc co najmniej 3 osoby.

Weksel własny musi zawierać 8 elementów:

1) musi być w języku w jakim go wystawiono

2) bezwarunkowe zobowiązanie zapłaty

3) data i miejsce wystawienia weksla

4) kwota weksla

5) nazwa osoby wystawiającej weksel (trasant)

6) nazwa osoby na rzecz której weksel został wystawiony

7) data i miejsce realizacji weksla

8) podpis wystawcy weksla

Weksel trasowany musi zawierać te 8 elementów plus podpis trasata weksla.

Awers weksla to pierwsza strona weksla, druga strona weksla to rewers, który służy do nanoszenia indosów i jest pustą kartką.

Weksel może być wypisany na blankiecie wekslowym ( na nim uiszczona jest opłata skarbowa- 1 promil sumy wekslowej od każdej zaczynającej się 100 -złotowej kwoty weksla) lub na normalnej kartce.

Cechą weksla jest możność przenoszenia płynących z niego praw w drodze indosu, polegającego formalnie na umieszczeniu na odwrocie weksla odpowiedniej formuły oraz podpisu indosanta. Indos umożliwia szybkie przeniesienie praw z weksla na inne osoby , przy solidarnej odpowiedzialności za zobowiązanie wekslowe osób podpisanych na tym dokumencie.

Szczególnym sposobem wykorzystania weksla w funkcji gwarancyjnej jest tzw. weksel in blanco, opatrzony co najmniej podpisem wystawcy , bez wypełnienia treści formularza wekslowego


114) Dyskonto i redyskonto weksla.

Operacja bankowego dyskonta weksla polega na jego nabyciu przez bank komercyjny. Bank dyskontując weksel nie płaci jego pełnej kwoty, lecz potrąca z góry odsetki, nazywane potocznie dyskontem. Wielkość potrąconego dyskonta zależy od wysokości stopy dyskontowej(procentu) i okresu od daty operacji do dnia płatności weksla. Kwotę odsetek z tytułu dyskonta ( D )obliczamy ze wzoru:

D= NV – Wb , gdzie NV to wartość nominalna weksla, Wb to wartość bieżąca weksla, przy czym Wb =NV[1- (d  n) / (360 100)] oraz d = D/NV  360/n  100%, gdzie d- to stopa dyskontowa, n – liczba dni pozostająca do wykupu weksla.

Bank ma ponadto możliwość odsprzedaży danego weksla do Banku Centralnego i jest to tzw. redyskonto weksla, które polega na zamianie wcześniej zdyskontowanych weksli w BK na gotówkę w BC z potrąceniem odsetek redyskontowych.


115) Kredyt, elementy umowy kredytowej

Kredyt bankowy – umowa zawarta w formie pisemnej pomiędzy bankiem a kredytobiorcą. Bank zobowiązuje się udostępnić określoną kwotę na określony cel oraz czas a kredytobiorca zobowiązuje się wykorzystać kredyt zgodnie z jego przeznaczeniem oraz zwrócić pobraną kwotę wraz z należnym bankowi wynagrodzeniem w postaci prowizji i odsetek. Na podstawie tej definicji kredyt postrzegany jest jako specyficzny rodzaj stosunków zobowiązaniowych, którego wyróżniającymi cechami są: zwrotność, terminowość i oprocentowanie.

Dla tak zdefiniowanej umowy kredytu bankowego ustawa zastrzega formę pisemną, określając jednocześnie jej podstawowe elementy.

* umowa kredytu powinna określać jej strony, czyli kredytobiorcę i kredytodawcę. Jako kredytodawca występować może zasadniczo wyłącznie podmiot o prawnym statusie banku, natomiast kredytobiorcą może być każda osoba fizyczna lub prawna, a także jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej.

* Drugim elementem umowy kredytu bankowego pozostaje określenie kwoty i waluty udzielanego kredytu oraz terminu i sposobu postawienia do dyspozycji kredytobiorcy.

* Umowa kredytowa określać powinna cel, na jaki kredyt został udzielony. Sformułowanie to pozwala przyjąć, iż niedopuszczalnym jest zawarcie umowy pozostawiającej kredytobiorcy pełną swobodę w dysponowaniu środkami pieniężnymi pozyskanymi tą drogą. Przepisy nie precyzują jednak zarazem pojęcia celu, na jaki kredyt został przyznany, co oznacza szeroki zakres swobody stron w tym temacie.

* Kolejnym elementem umowy kredytowej stanowi określenie zasad i terminu spłaty kredytu oraz wysokość prowizji od udzielonego kredytu, a także wysokość oprocentowania i zasad jego zmiany. Na kredytobiorcy ciążą więc pewne obowiązki w postaci obowiązku zwrotu kredytu, zapłaty oprocentowania oraz obowiązku zapłaty prowizji. Wszystkie te obowiązki winny być uszczegółowione postanowieniami umowy.

* Umowa kredytu powinna zawierać postanowienia dotyczące sposobu zabezpieczenia kredytu

* Szóstym elementem umowy kredytowej jest określenie zakresu uprawnień banku związanego z kontrolą wykorzystania i spłaty kredytu. Niezależnie jednak od wszelkich ewentualnych postanowień umownych w tym przedmiocie, bank, jako strona umowy kredytowej, wyposażony został w zespół uprawnień o charakterze szczególnym, mającym w założeniu ograniczać ryzyko finansowe kredytodawcy.

* Ostatnim elementem umowy kredytu bankowego pozostaje określenie warunków dokonywania zmian i rozwiązania umowy.


116) Kredyty konsumpcyjne w działalności banku

Kredyt konsumpcyjny - kredyt bankowy udzielany na określone potrzeby osób, a jego spłata jest indywidualnie ustalana z bankiem. Zabezpieczenia kredytu stanowią najczęściej dochody kredytobiorcy lub poręczenia innych osób, a wysokość kredytu zależy od możliwości spłaty przez osobę zaciągającą kredyt.


117) Kredyty gospodarcze w działalności banku

Kredyty gospodarcze stanowią produkt bankowy adresowany do przedsiębiorców. Środki pozyskane za pomocą takiego kredytu mogą zostać przeznaczone na cele związane z działalnością gospodarczą takie, jak zakup środków trwałych, koszty ekspansji na nowe rynki, pozyskanie niezbędnego know how albo też zatrudnienie nowych pracowników.


118) Kredyt z rachunku bieżącego

Na sfinansowanie bieżących potrzeb, związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, oferujemy kredyt w rachunku bieżącym. Środki z kredytu zapewnią utrzymanie płynności finansowej przedsiębiorstwa, pozwalając na swobodne prowadzenie rozliczeń z partnerami handlowymi zwłaszcza w przypadku rozbieżności pomiędzy terminami wpływów i wydatków.

Charakterystyka kredytu

* Minimalna kwota kredytu: 100.000 złotych lub ich równowartość w innej walucie

* Maksymalna kwota kredytu: nie określona, bank uzależnia wysokość przyznanego kredytu od:

o średniomiesięcznych obrotów na rachunku bankowym,

o średniomiemiesięcznych przychodów ze sprzedaży.

* Waluta: PLN, EUR, USD i CHF,

* Okres kredytowania: do 1 roku,

* Oprocentowanie: stałe lub zmienne oparte na stawkach rynkowych WIBOR/LIBOR/EURIBOR 1M, 3M

* Płatność odsetek: miesięcznie,

* Płatność kapitału: jednorazowo na koniec okresu kredytowania,

* Wcześniejsza spłata: możliwa w każdym momencie.


119) Kredyt z rachunku kredytowego

Kredyt w rachunku kredytowym może zostać udzielony jako:

* kredyt docelowy – przeznaczony na finansowanie jednej określonej transakcji;

* kredyt na wymagane zobowiązania – kilkumiesięczny, z reguły nieodnawialny, przeznaczony na pokrycie krótkotrwałych trudności płatniczych;

* kredyt kasowy – udzielany w związku z chwilowym brakiem gotówki w kasie;

* kredyt sezonowy – finansowanie powstałych potrzeb w związku z przesunięciem wpływów i nakładów eksploatacyjnych spowodowanych specyfiką produkcji lub świadczonych usług;

* linia kredytowa – w ramach przyznanego limitu można finansować wiele transakcji na różne kwoty i terminy.


120) Kredyty pomostowe.

Przeznaczone na finansowanie projektów, na rzecz których przyznano dotację z środków unijnych. Kredyt ten skierowany jest do klientów dysponujących pełnym udziałem własnym wymaganym przez instytucję wdrażające, dlatego jego wysokość nie przekracza wartości przyznanej dotacji. Kredyt przeznaczony jest na finansowanie kosztów kwalifikowanych inwestycji w okresie realizacji i jest spłacany środkami z dotacji po zakończeniu inwestycji.

Zapewnia dostęp do środków pieniężnych od momentu poniesienia pierwszych wydatków związanych z realizacją projektu, aż do chwili uzyskania refundacji. Może być wypłacony zarówno jednorazowo, jak i w transzach w wysokości nawet 100% wartości przyznanej dotacji. Szczegółowe warunki zależą od banku.


121) Kredyty konsorcjalne

Kredyt konsorcjalny to kredyt udzielony kredytobiorcy wspólnie przez co najmniej kilka banków w celu rozłożenia ryzyka niewypłacalności kredytobiorcy. Konsorcjum bankowe organizowane jest zwykle przy kredytach dużej wysokości oraz średnio lub długoterminowych. Na czele konsorcjum stoi jeden bank tzw. organizator konsorcjum. Prowadzi on w imieniu konsorcjum negocjacje z kredytobiorcą, zawiera z nim umowę a następnie administruje tym kredytem.


51




Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
benchmarking, Bankowość, Bankowość + egzaminy, Bankowość cz2
Referaty, Bankowość, Bankowość + egzaminy, Bankowość, Wykłady
Bankowość test, Bankowość, Bankowość + egzaminy, Bankowość cz2
bankowa egzamin
Bankowość egzamin poprawione
ryzyko kredytoweI, Bankowość, Bankowość + egzaminy, Bankowość, Wykłady
Egzaminy w Wordzie, Pyt na psych od 3 gr
Egzaminy w Wordzie, Pyt na psych od 3 gr
Wstep ryzyko bankoweI, Bankowość, Bankowość + egzaminy, Bankowość, Wykłady
egzamin chemia pyt
kredyt jako zrodlo finansowania podmiotow gospodarczych, Bankowość, Bankowość + egzaminy, Bankowość
Bankowosc-zestawy, Bankowość, Bankowość + egzaminy, Bankowość, Wykłady
NBP, Bankowość, Bankowość + egzaminy, Bankowość, Wykłady
Egzamin opracowane pyt P (1)
ryzyko operacyjneI, Bankowość, Bankowość + egzaminy, Bankowość, Wykłady
ryzyko wyplacalnosciI, Bankowość, Bankowość + egzaminy, Bankowość, Wykłady
bankowość zestaw 1, Bankowość, Bankowość + egzaminy, Bankowość cz2
ryzyko plynnosciI, Bankowość, Bankowość + egzaminy, Bankowość, Wykłady