Odczyn Hirsta - jest odczynem enzymatycznym (nie serologicznym) i polega na aglutynacji krwinek czerwonych przez wirusa grypy i inne wirusy z hemagluyninami. Stosuje się krwinki kurze lub ludzkie grupy 0. Jest to odczyn jakościowy.
Występuje też modyfikacja - odczyn ilościowo-jakościowy (próbówkowy) - rozcieńcza się wirusa i dodaje taką samą ilość krwinek. Największe rozcieńczenie wirusa przy którym występuje jeszcze hemaglutynacja uznaje się jako jedną jednostkę wirusa.
Odczyn Hirsta - Salka jest odczynem serologicznym (w przeciwieństwie do odczynu Hirsta) i polega na ocenie zahamowania hemaglutynacji. Nazywany jest inaczej odczynem parzystych surowic.
Hemaglutynacja - niektóre wirusy zawierają na powierzchni kapsydu lub osłonki lipidowej receptory zwane hemaglutyninami (np. wirus grypy). Obecność tych receptorów sprawia, że wirus w kontakcie z erytrocytami powoduje ich wiązanie, a takie kompleksy wirusa i wielu krwinek są widoczne makroskopowo jako czerwone paprochy.
Do wykonania odczynu Hirsta - Salka potrzebny jest wirus wyizolowany od pacjenta oraz 2 próbki krwi:
Pierwsza pobrana w pierwszych dniach choroby (pobieramy ją na skrzep) i otrzymaną surowicę zamrażamy.
Drugą próbkę pobieramy po 2 tygodniach, także na skrzep i otrzymujemy drugą surowicę.
Następnie wykonujemy szereg rozcieńczeń pierwszej surowicy i szereg takich samych rozcieńczeń drugiej surowicy.
Do prób kontrolnych dodajemy sól fizjologiczną.
Następnie do każdej z prób dodajemy po 4 jednostki wirusa, a następnie do każdej z prób po 0,5 ml zawiesiny erytrocytów.
Jeżeli przeciwciał w danej próbie jest odpowiednio dużo, to zwiążą one receptory hemaglutyniny i nie pozwolą wirusowi związać krwinek (nie wytworzy się ten osad z paproszków).
Za dodatni wynik tego odczynu uznajemy co najmniej czterokrotny wzrost miana przeciwciał po 2 tygodniach (czyli organizm broni się przed wirusem).