Geneza „Cierpień młodego Wertera”
Powieść Johanna Wolfganga Goethego Cierpienia młodego Wertera ukazała się anonimowo w Lipsku w 1774 roku. Szybko zyskała rozgłos i stała się jednym ze sztandarowych utworów epoki „burzy i naporu”.
Goethe w historię głównego bohatera, Wertera, wplótł wątki autobiograficzne. Latem 1772 roku w Wetzlarze poznał na balu Charlottę Buff i jej narzeczonego Johanna Christiana Kestnera. Młody poeta zainteresował się piękną Lottą i zaczął zabiegać o jej względy. Dziewczyna jednak pozostała obojętna na jego uczucia. Goethe wyjechał z Wetzlaru we wrześniu, bez pożegnania z panną Buff.
W drodze powrotnej do Frankfurtu zatrzymał się u pisarki Zofii von La Roche i zakochał się w jej szesnastoletniej córce, Maksymilianie. Wkrótce też dowiedział się o samobójstwie przyjaciela z Wetzlaru, Carla Wilhelma Jerusalema. Mężczyzna, zakochany nieszczęśliwie w zamężnej kobiecie, zastrzelił się pistoletami pożyczonymi od Kestnera. Ukochana Goethego, Maksymiliana, zgodnie z wolą matki, wyszła za mąż za starszego od niej kupca frankfurckiego, Petera Brentano. Pisarz przez jakiś czas próbował być blisko Maksymiliany, niezbyt szczęśliwej w małżeństwie, lecz zazdrosny Brentano zakazał mu odwiedzin w ich domu.
Dzieło o Werterze Goethe napisał w ciągu dwóch miesięcy (luty – marzec 1774 roku). Powieściowa Lotta ma czarne oczy Maksymiliany, a Albert posiada wiele cech kupca Brentano, z którym autor popadł w konflikt.
Do kolejnego wydania dzieła z 1787 roku, Goethe dodał autentyczną historię o zabójstwie, dokonanym z miłości przez wiejskiego parobka.
Powieść odzwierciedlała również ducha nadchodzącej epoki romantyzmu. Tytułowy bohater utworu to postać, która buntuje się przeciwko konwenansom społecznym i obyczajowym, lecz nie potrafi zdobyć się na czynną działalność. Taka postawa była charakterystyczna dla pokolenia okresu „burzy i naporu”. W Cierpieniach młodego Wertera odnaleźć można również uwielbienie przyrody, nierozerwalnie splatającej się z losami ludzi, ich emocjami i stanem duszy.
Dzieło Goethego stało się jedną z najbardziej wpływowych i znaczących książek w Europie. Powieść została przetłumaczona na wiele języków i stała się wzorem dla takich pisarzy, jak Byron, Bernatowicz, Mickiewicz. Johann Wolfgang Goethe wykreował nowy typ bohatera literackiego – człowieka osamotnionego, kierującego się wewnętrznymi rozterkami, nadmiernie wrażliwego i nieszczęśliwie zakochanego.
„Cierpienia młodego Wertera” były ulubioną powieścią Napoleona Bonaparte.
Cierpienia młodego Wertera wpłynęły również na świadomość całego ówczesnego pokolenia. Wystąpiło zjawisko określane jako „gorączka werterowska”. Młodzi mężczyźni ubierali się w strój Wertera: niebieski frak i żółtą kamizelkę. Nieszczęśliwie zakochani odbierali sobie życie w podobny sposób, jak bohater powieści Goethego. Do sławy dzieła przyczyniły się także wygłaszane w kościołach kazania, w których potępiano utwór.