Anatomia
Śledziona- jest narządem o barwie ciemnoczerwonej, waży około 150g, ciezar ikształt jest zmienny. śledziona jest magazynem krwi. Rozmnażają sie tam limfocyty.
Układ oddechowy
Układ oddechowy człowieka dzieli się na:
- Górne drogi oddechowe (jama nosowa, gardło)
- Dolne drogi oddechowe (krtań, tchawica, oskrzela)
- Płuca są głównym narządem oddechowym i tam też kończą się dolne drogi oddechowe.
Krtań ma kształt trójściennej piramidy, zbudowana jest z chrząstek oraz więzadeł, które łączą te chrząstki między sobą. Więzadła krtani dzielą się na 2 grupy (więzadła łączące krtań z otoczeniem i więzadła właściwe krtani). Mięśnie krtani:
- Mięsień głosowy
- Mięsień tarczowo-nalewkowy
- Mięsień pierścienno-tarczowy
- Mięsień nalewkowy poprzeczny
- Mięsień pierścienno-nalewkowe boczny i tylny
Tchawica ma kształt sprężystej, spłaszczonej od tyłu rury, która łączy się górnym końcem z krtanią, a dolnym przechodzi do wnętrza klatki piersiowej, gdzie dzieli się na dwa oskrzela. Tchawice dzielimy na część szyjną i piersiową.
Oskrzela- tchawica dzieli się na dwa oskrzela główne. Budowa oskrzeli jest podobna do tchawicy. Nabłonek oskrzeli zawiera gruczoły oskrzelowe.
Płuca- leżąw klatce piersiowej, są właściwym narządem oddechowym, w którym dochodzi do wymiany gazowej pomiędzy krwią a powietrzem. Płuca mają kształtściętych u dołu stożków. Płuca dzielimy na prawe i lewe. Różnią się one od siebie wielkością i kształtem. Płuco prawe dzieli się na trzy płaty (górne, środkowe i dolne), w płucu lewym wyróżniamy dwa płaty (górny i dolny). W każdym płucu wyróżniamy dziesięć segmentów. Barwa płuc zalezy od szeregu czynników- kolor od brunatno-czerwonego jasnego, do ciemnoszarego. Ciężar płuc u człowieka dorosłego to około kilogram u kobiet, i 1,3 kilogram u mężczyzn.
Układ trawienny
Układ trawienny ma za zadanie dostarczyć organizmowi materiał do budowny i odnowy własnych tkanek oraz związki energetyczne dla podtrzymania wszelkich procesów życiowych.
Jama ustna- służy do przyjmowania pokarmu, jego oceny i rozdrabniania. Tutaj także odbywa się już wstępne trawienie, zanim pokarm przejdzie dalej, do gardła i przełyku.
Gardło- ma kształt lejkowatej cewy mięśniowo-włóknistej, położonej za jamą nosową, ustną i krtanią. Część ustna gardła stanowi skrzyżowanie drogi oddechowej i pokarmowej.
Przełyk- jest przewodem łączącym gardło z żołądkiem. Jego długość wynosi około 25 cm. Możemy go podzeilić na następujące części: szyjną, piersiową i brzuszną. Od wewnątrz przełyk pokryty jest błoną śluzową,na zewnątrz natomist tkanką łączną. Jest najwęższą częśćią układu pokarmowego.
Żołądek- Stanowi workowate rozszerzenie przewodu pokarmowego. Spełnia dwa zadania:
-Stanowi zbiornik dla pokarmu
-jest narządem wydzielniczym- wytwarza kwas solny i enzymy trawienne.
Żołądek jest bogato unaczyniony i unerwiony, oraz posiada błony mięśniowe.
Dwunastnica- wyróżniamy w niej trzy części: opuszkę, część zstępującą i część poziomą dolną.
Jelito cienkie- Jest to najdłuższa część przewodu pokarmowego. Długość ok. 4-5 m. Można je podzielić na dwunastnice, jelito czcze i jelito kręte.
Jelito grube- Ma długość ok. 2 m. Wyróżniamy w nim trzy części: wstępującą, poprzeczną i zstępująco-esowatą. Jelito grube kończy się odbytem.
Odbyt- błona mięśniowa.
Wielkie gruczoły trawienne:
Wątroba- jest największym gruczołem ciała ludzkiego. Waży około 1,5 kg. Ma barwę brunatno-czerwoną z powodu bardzo dobrego ukrwienia. Funkcje wątroby:
- przemiana węglowodanów; białek i tłuszczów.
- magazynowania witamin A, D, B.
- wychwytywanie z krwi i przemiana substacji toksycznych.
- wytwarzanie i magazynowanie glikogenu.
-produkcja żółci
- wytwarzanie heparyny- substancji przeciwkrzepliwej.
- wytwarzanie ciepła
- wytwarzanie białek osocza i osoczowych czynników krzepnięcia
- uczestniczenie w tworzeniu i niszczeniu krwinek czerwonych.
Trzustka- wyróżniamy w niej głowę, trzon i ogon. Masa trzustki to około 100 gram., długość od 12 do 20 cm. Trzustka ma budowę zrazikową. Wyróżniamy dwie częśći- wewnątrzwydzielniczą, zewnątrzwydzielniczą. Część zewnątrzwydzielnicza wytwarza sok trzustkowy zawierający enzymy trawienne. Część wewnątrzwydzielnicza zlokalizowana jest w ogonie w postaci wysp trzustki (są to odmienne komórki). Komórki alfa (produkują glukagon), komórki beta (wytwarzają hormon zwany insuliną), komórki gamma (jest ich najmniej, występują rzadko i są to komórki, które produkują somatostatynę- która reguluję uwalnianie hormonów z komórek alfa i beta).
Krew
Krew i płyn tkankowy (limfa) tworzą środowisko wewnętrzne ustroju, w którym żyją wszystkie komórki i tkanki ciała. Krew stanowi około 7,5% masy ciała u mężczyzn i około 6,5% masy ciała u kobiet.
Funkcje krwi:
- Transportowa- krew przenosi składniki odżywcze, metabolity, gazy oddechowe, ciepło oraz hormony.
- Ochronna i obronna- krew uczestniczy w procesach rozpoznawania i neutralizacji szkodliwych i obcych dla organizmu czynników pochodzących ze środowiska zewnętrznego lub wewnętrznego.
- Homeostatyczna- krew uczestniczy w tworzeniu i utrzymywaniu stałego środowiska wewnętrznego organizmu.
Krew składa się z części płynnej (osocza), oraz elementów morfotycznych (komórki krwi).
Podział krwi:
Krew-5/6l.
Osocze -56% Krwinki-44%
Czerwone (erytrocyty) Białe(leukocyty) Płytkowe(trombocyty) granulocyty-60%*
monocyty-4%
limfocyty-36%
*granulocyty dziela sie jeszcze na: zasachłonne, kwasochłonne, obojętnochłonne
Krwinki czerwone (erytrocyty) wytwarzane są w czerwonym spziku kostnym, transportują tlen (hemoglobina), oraz dwutlenek węgla, uczestniczą w utrzymaniu stałego Ph
Krwinki białe (leukocyty)- wyróżniamy trzy grupy; monocyty- komórki żerne, limfocyty- produkują przeciwciała, granulocyty- mają zdolność do przenikania do zakarzonych tkanek.
Płytki krwi (trombocyty)- biorą udział w krzepnięciu krwi oraz przy zmianach miażdżycowych.
Mechanizmy obronne krwi:
- Antygeny- czynniki wywołujące reakcje obronne (immunologiczne), nazywamy antygenami.
- Przeciwciała- wtargnięcie do ustroju antygenu powoduje wytwarzanie swoistego przeciwciała, którym jest białko o budowie chemicznej dopasowanej do danego antygenu.
W wytwrzania immunoglobulin (przeciwciała) kluczową rolę odgrywają limfocyty małe. Odróżnia się dwie populacje tych komórek (limfocyty T i limfocyty B).
Grupy krwi:
-A
-B
-AB
-0
Wyróżniamy współczynnik Rezus, Rh, dodatni i ujemny. Układy antygenowe mają udział w powstawaniu chorób i reakcjach obronnych podczas przetaczania krwi.
Układ nerwowy
Podstawowym elementem układu nerwowego jest komórka nerwowa (neuron).
Pod względem czynnościowym neurony dzielimy na:
- czuciowe
- ruchowe
- pośrednie