Rodzaje podręczników

1) Podręczniki przedmiotowe najczęściej zawierają podstawowy materiał określonego przedmiotu nauczania. Treść przedmiotowa ułożona jest zgodnie z działami i tematami programu. Ale są i inne rodzaje podręczników. Należą do nich zbiory ćwiczeń i zadań, wypisy zawierające teksty literackie, materiały źródłowe czy przykłady opisów ważnych dla przedmiotu zagadnień. Do podręczników zalicza się także przewodniki do ćwiczeń, przewodniki bibliograficzne oraz rozbudowane przydziały materiału do samodzielnego opanowania. Różnego typu atlasy i słowniki to także opracowania podręcznikowe. W ostatnich latach pojawiły się podręczniki obudowane, czyli zawierające obok tradycyjnych opracowań dodatkowe materiały dydaktyczne w formie ilustracji, testów, przeźroczy, filmów, płyt, kaset i taśm. Odrębnym rodzajem są podręczniki programowane.

2) Rodzaje podręczników rozróżniamy ze względu na:

- adresata (uczeń, student, nauczyciel)

- etap i poziom kształcenia (do szkoły podstawowej, gimnazjum, liceum, kształcenia zawodowego (podręcznik warsztatowy), akademicki, doskonalenia zawodowego i podyplomowego itd.)

- przedmiot (do j. polskiego, biologii, matematyki itd.)

- sposób prezentowania treści (tekstowy, ilustrowany, obudowany (np. dodatkowe przezrocza, kasety audio lub wideo itp.), multimedialny (na CD-ROMie lub w sieci), hipertekstowy)

- zawartość i formę (podręcznik, zeszyt ćwiczeń, zbiór zadań, atlas szkolny, przewodnik metodyczny (dla nauczycieli) itp.)

- uzupełniające (m.in. słowniki, encyklopedie, lektury (z opracowaniem krytyczno-metodycznym), vademecum, kompendia, roczniki statystyczne, poradnik warsztatowy, zbiory testów)

3) Podręczniki dzielimy na:

1. Właściwe:

- uniwersalne - zawierają systematyczne teksty prezentujące za pomocą słów i sposobów graficznych daną dziedzinę rzeczywistości a obok tego problemy do rozwiązania, ćwiczenia, pomysły badawcze, zadania praktyczne.

- systematyczne - obejmujące uporządkowaną wiedzę w zasadzie odpowiadającą rocznemu programowi danego przedmiotu do ćwiczeń i zajęć

praktycznych, mogące mieć charakter podręcznika zwartego (np. ćwiczenia gramatyczne czy zbiory zadań z matematyki)

- programowane - mogące obejmować część rocznego kursu danego przedmiotu lub jego całość

- konwencjonalne, programowane, kombinowane - połączenie tekstów tradycyjnych z problemowymi, programowanymi, audiowizualnymi, manipulacyjnymi itp.

2. Uzupełniające książki do czytania - wspierające uczenie się danego przedmiotu

3. Książki podręczne - słowniki, encyklopedie, atlasy, itp.