FARMAKOGNOZJA 24.09.2013 r.

SUBSTANCJE PODSTAWOWE I WTORNE

Substancje podstawowe - czyli pierwotne, maja charakter metabolitow, ktore w zasadzie sa spotykane w kazdej roslinie, spelniaja podstawowe funkcje fizjologiczne stanowiac substancje energetyczne, budulcowe lub zapasowe.

Sa to:

cukry proste

skrobia

tluszcze

chlorofil

aminokwasy

bialka

kwasy nukleinowe

Substancje te sa niezbedne do zycia rosliny.

Subtancje wtorne: sa wytworem wyspecjalizowanej przemiany materii i nie mozna im przypisac podstawowej funkcji w zyciu rosliny. Ich wystepowanie jest ograniczone do niektorych grup systematycznych.

Substancje wtorne to np. saponiny, alkaloidy, garbniki, terpeny

Sa one glownym przedmiotem zinteresowania farmakognozji i fitochemii farmaceutycznej. do chwili obecnej poznano ponad 50 tys chemicznie okreslonych zwiazkow roslinnych o charakterze wtornym - w tym ponad 7 tys alkaloidow.

BIOSYNTEZA SUBSTANCJI PODSTAWOWYCH I WTORNYCH.

Cykl fotosyntezy wiaze sie z nastepnymi cyklami biochemicznymi., ktore prowadza do wytworzenia sie innych substancji podstawowych., takie jak tluszcze i bialka, a takze do wytworzenia sie produktow wyspecjalizowanej przemiany materii o szczegolnym znaczeniu farmakognostycznym. W procesach biosyntezy substancji wtornych istotna role odgrywaja produkty glikolizy, cyklu Krebsa i acetylokoenzym A.

* jedno z pytan bedzie dotyczylo: ktore substancje naleza do pierwotnych a ktore naleza do wtornych…

SUBSTANCJE WYWODZACE SIE BIOGENETYCZNIE Z CUKROW:

W ten sposob powstaja glownie substancje podstawowe z grupy weglowodanow, a nastepnie rozne pochodne cukrow prostych;

deoksycukry (skladniki glikozydow nasercowych)

alkohole cukrowe

aminocukry

cyklitole

kwasy uronowe

polisacharydy sluzow roslinnych

SUBSTANCJE WYWODZACE SIE Z AKTYWNEGO OCTANU

a.acetogeniny (poliketydy)

W ramach przemian octanu czynnego powstaja miedzy innymi:

kwasy tluszczowe i nienasycone oraz ich estry (lipidy i zwiazki pokrewne)

pochodne acetylenu

floroglucyny

poliketokwasy

kwasy porostowe

kwasy goryczkowe chmielu

niektore pochodne pirydyny (m.in. alkaloidy Conium maculatum Szezwól plamisty)

antybiotyki (tetracykliny i gryzeofulwina)

pochodne gamma chromanu, benzenu, naftalenu, antrachinonu

b.izoprenoidy

do grupy biogenetycznej izoprenoidow zaliczaja sie wazne w farmakognozji zwiazki:

monoterpeny

seskwiterpeny

di- tri- tetra- i politerpeny

steroidy

izydoidy

inne terpenoidy (np. alkaloidy terpenoidowe).

BIOGENETYCZNE POCHODNE KWASU SZIKIMOWEGO

Szlak biogenetyczny prowadzacy poprzez kwas szikimowy i choryzmowy jest podstawowa droga biosyntezy zwiazkow aromatycznych, a zwlaszcza pochodnych fenylopranu. Kwas choryzmowy jest prokursorem aminokwasow aromatycznych, powstajacych w drodze biogenetycznej kwasu szikimowego - tryptofanu, fenuloalaniny, tyrozyny.

Fenyloalanina i tyrozyna po deaminacji tworza w konsekwencji fenolokwasy, kumaryny, lignany, i zwiazki okreslane jako pochodne fenylopropanu wchodzace w sklad flawonoidow.

BIOGENETYCZNE POCHODNE AMINOKWASOW

Ta grupa biogenetyczna obejmuje liczne zwiazki azotowe - aminy, alkaloidy, nitrylozydy (glikozydy cyjanogenne) i glukozynolaty.

Typowe biogenetyczne pochodne aminokwasow to peptydy i polipeptydy, a sposrod nich niektore zwiazki chemiczne (np. grzybowe anatoksyny i falotoksyny), antybiotyki peptydowe, penicyliny i cefalosporyny, a takze bialka toksalbuminy i zwiazki makroczasteczkowe, takie jak fitoaglutyniny (lektyny), glikoproteiny i chromoproteiny.

NA KOLOKWIUM:

1. ktore sa pochodne a ktore wtorne i ktore od czego pochodza.

2. czynniki wplywajace na trwalosc surowcow

3. standaryzacja

4. lek roslinny

5. dawkowanie co to jest dawka terapeutyczna, uderzeniowa… itd.

6. ultrastruktura komorki (ktora struktura za co jest odpowiedzialna) - laczenie w pary

7. Struktury (organelle komorkowe) otoczone podwojna blona komorkowa

8. metody badania surowcow

9. surowce o budowie tkankowej (polskie i lacinskie nazwy)

surowce zawierajace sluz:

agar - agar

radix Althaeae - korzen prawoslazu

Semen lini - nasienie lnu

Lichen Islandicus - porost islandzki

Semen Psylii - nasienie babki płesznika

Folium Althaeae - lisc prawoslazu

SEMEN FOENUGRAECI - NASIENIE KOZIERADKI

FLOS MALVAE SYLVESTRIS - KWIAT ŚLAZU LEŚNEGO

FLOS MALVAE ARBOREAE - KWIAT MALWY CZARNEJ

FLOS VERBASCI - KWIAT DZIEWANNY

CARRAGEN - KARAGEN

SEMEN CYDONIAE - NASIENIE PIGWY

TUBERA SALEP - BULWY STORCZYKOW

INFLORESCENTIUM TILIAE - KWIATOSTAN LIPY

SUBSTANCJE ZAWIERAJACE GUMY:

GUMMI ARABICUM - GUMA ARABSKA

TRAGACANTHA - TRAGAKANTA

GUMI KARAYA - INDYJSKA TRAGAKANTA