PATOFIZJOLOGIA

Tematy wykładów:

1. Nowotwory

2. Zapalenia

3. Miażdzyca

4. Nadciśnienie tętnicze

5. Niewydolność krążenia. Wstrząs.

6. Zaburzenia regulacji hormonalnej.

7. Cukrzyca.

8. Patomechanizmy hemostazy.

9. Zaburzenia hemostazy. Skazy krwotoczne. Zakrzepica.

10. Patogeneza niewydolności wątroby.

Tematy ćwiczeń:

1/2 Patomechanizm powstawania chorób przysadki i tarczycy oraz nadnerczy. Zaburzenia gospodarki wapniowo - fosforanowej.

3/4 Prawidłowa odnowa szpiku. Krew obwodowa. Niedokrwistość. Białaczki.

5/6 Wykonanie i analiza EKG. Zaburzenia przewodnictwa i bodźcotwórczość. Zawał serca.

7/8 Patofizjologia chorób nerek.

9/10 Kolokwium

1/2 ENDOKRYNOLOGIA:

Podwzgórze: uwalnia hormony z przysadki mózgowej.

Z przysadki mózgowej uwalniane są hormony tropowe:

- przedni płat: GH, ACTH, TSH, LH, FSH,

GUZY PRZYSADKI:

- w 90% przypadków rozpoznanie guza przysadki mozna ustalić w oparciu o typowy obraz kliniczny i wyniki badań hormonalnych.

- u pacjentów z guzem przysadki stwierdza się najczęściej:

Prolactinoma 32%

Acromegalia 25%

Choroba Cushinga 24%

Guzy hormonalnie nieczynne 7%

PROLAKTYNA:

TRH - zwiększa wydzielanie

DOPAMINA - hamuje wydzielanie

Duże stężenie PRL hamuje wydzielanie GnRH - nie dopuszcza do jajeczkowania

PROLACTINOMA: najczęstszy guz przysadki

- OBJAWY: nieregularna miesiączka, brak miesiączki, niepłodność, często mlekotok, otyłość, PMS u kobiet, u mężczyzn zmniejszenie libido i impotencja

- niekorzystny wpływ na kości (hipogonadyzm)

- gdy duże gruczolaki - objawy: wzrost ciśnienia śródczaszkowego

- rozpoznanie pewne, gdy stężenie prolaktyny w surowicy > 200 mg/ml

- norma do 20 mg/ml u kobiet i do 15 mg/ml u mężczyzn

- przy mniejszym wzroście - prolactinoma, niedoczynność tarczycy, stres, niewydolność nerek, leki

AKROMEGALIA: Nadmierne wydzielanie hormonu wzrostu u dorosłych.

OBJAWY: bóle glowy, zaburzenia widzenia, prognatyzm, przerost chrząstki nosa, wzrost tkanek głównych obwodowych części szkieletu, wydatne fałdy nosowo - wargowe, zmiany skórne, osteoartopatia, powiększenie narządów miąższowych, nadciśnienie, cukrzyca,

NIEDOCZYNNOŚĆ PRZYSADKI:

- niedobór jednego lub kilku hormonów wzrostu

- przyczyny: poporodowa martwica przysadki (zespół Sheehana), nieczynne hormonalnie guzy przysadki, guzy okolicy podwzgórzowo - przysadkowej, urazy, autoagresja.

KARŁOWATOŚĆ PRZYSADKOWA:

PRZYCZYNY: idiopatyczna, uwarunkowana genetycznie, guz, naświetlanie czaszki, karłowatość LArona

- Spadek lub brak hormonu wzrostu i niedobór gonadotropin.

OBJAWY: niski wzrost, niedorozwój płciowy, rozwój umysłowy prawidłowy, gromadzenie tkanki tłuszczowej w nadbrzuszu, okrągłe policzki, cofnięty podbródek, krótki nos.

MOCZÓWKA PROSTA: diabetes insipidus

- Jest to stan chorobowy, będący następstwem niedoboru wazopresyny (hormon antydiuretyczny, adiuretyna, ADH)

- PODZIAŁ ETIOLOGICZNY: objawowe: (guzy okolicy podwzórzowo - przysadkowej, urazy, choroby z zapaleniem mózgu i opon), samoistne: (przypadki o nieustalonej etiologii), rzadko uwarunkowane genetycznie.

- OBJAWY: poliuria (3 - 25 l. / dobę - mocz o małej gęstości względnej poniżej 1,003 g/ml), polidypsja, odwodnienie, zapaść.

- RÓŻNICOWANIE: nerwica pragnieniowa, moczówka prosta nerkowa, cukrzyca.

- wazopresyna produkowana jest w jądrach nadwzrokowych i przykomorowych podwzgórza, wiąże się z receptorem V2 w cewkach zbiorczych, co sprawia, że cewka staje się przepuszczalna dla wody.

TARCZYCA:

Odjodowanie T4 do T3 i rT3 zachodzi w wątrobie, nerkach, mózgu, przysadce przy udziale dejodynazy.

typ I 5' wątroba, nerki, mięśnie

typ II 5' mózg (wzrasta przy spadku krążącej tyroksyny)

typ III 5' łożysko, mózg (T3 i T4 w rT3)

NOŚNIKI BIAŁKOWE:

TBG - globulina wiążąca tyroksynę

TT - transtyretyna dawniej TBPA czyli praalbumina wiążąca tyroksynę

DZIAŁANIE HORMONÓW TARCZYCY:

- przemiany energetyczne i produkcja ciepła

- rozwój i dojrzewanie układu kostnego

- prawidłowy rozwój i czynność mózgu oraz obwodowego układu nerwowego

- gospodarka wapniowo - fosforanowa

- metabolizm białek, tłuszczów i węglowodanów

- bilans wody

- regulacja siły mięśniowej

- pobudzanie filtracji kłębuszkowej

- wzmaganie działania katecholamin

TARCZYCA:

- niedoczynność

- wole obojętne

- nadczynność ( wole guzkowe nadczynne, Choroba G - B )

WOLE OBOJĘTNE:

- powiększenie tarczycy, które nie jest spowodowane ropnym procesem zapalnym lub zmianami nowotworowymi, przebiegające z eutyreozą

PATOGENEZA:

- przewlekły niedobór jodu w diecie ( wzrost wydzielania TSH )

- defekty enzymatyczne w tarczycy ( pobudzenie )

- związki wolotwórcze - niedobór hormonów tarczycy - wzrost - rozwój wola tarczycy

- stres fizjologiczny

- zapalenie tarzcycy - limfocytarne i typu Hashimoto

- leki

- nadmiar jodu

- zanieczyszczenia przemyslowe

OBJAWY NADCZYNNOŚCI TARCZYCY:

W warunkach ambulatoryjnych większość pacjentów skarży się na jedną dolegliwość. Dokładniejszy wywiad ujawnia jednak szeroki zakres skard:

OBJAWY PODMIOTOWE:

- zła tolerancja ciepła

- chudnięcie mimo wzmożonego łaknienia

- nudności

- częste oddawanie stolca

- brak miesiączki (zaburzenia), spadek libido

- uczucie dyskomfortu w oczodołach

- ból głowy

- zaburzenia psychiczne (np. niepokój), nerwowość, zaburzenia koncentracji, drażliwość

- drżenia kończyn, osłabienie mięśni

- napadowe bicie serca

OBJAWY PRZEDMIOTOWE:

- powiększenie obwadu szyi, wyczuwalne powiększenie tarczycy

- zwiększenie amplitudy ciśnienia tętniczego

- migotanie przedsionków, akcentacja pierwszego tonu nad sercem, tachycardia

- ciepła, wilgotna skóra

- wytrzeszcz gałek ocznych

- rozszczepianie paznokci (onycholisis)

- wole

- obrzęk przedgoleniowy

- niepokój ruchowy

BADANIE LABORATORYJNE:

- podwyższony poziom wolnych hormonów czasem tylko fT3

- bardzo niskie TSH, nie podwyższa się po podaniu TRH

PRZYCZYNY NIEDOCZYNNOŚCI TARCZYC:

WRODZONE:

- aplazja lub hipoplazja tarczycy

- wrodzone defekty metaboliczne syntezy hormonów tarczycy

NABYTE:

- najczęstsza: w przebiegu procesu autoimmunologicznego (podwyższenie miana przeciwciał antymikrosomalnych i przeciwtyreoglobulinie

- uszkodzenie przysadki mózgowej z wtórną hipotyreozą - guz przysadki, napromieniowanie czaszki

- zniszczenie gruczołu tarczowego w wyniku: podania jodu radioaktywnego, zabiegu chirurgicznego, radioterapii okolicy szyjnej

- leczenie solami litu w psychozie maniakalno - depresyjnej może doprowadzić do ujawnienia się subklinicznej niedoczynności tarczycy, tyreostatyki.

- głęboki niedobór jodu w diecie

OBJAWY PODMIOTOWE:

- przyrost masy ciała (mimo zmniejszonego łaknienia)

- uczucie zmęczenia

- zła tolerancja zimna

- zaparcia

- u kobiet zaburzenia cyklu miesiączkowego

- spowolnienie ruchowe i psychiczne

OBJAWY PRZEDMIOTOWE:

- obrzęk okolooczodołowy

- wzrost ciśnienia rozkurczowego

- chłodna, sucha skóra

- przedłużenie czasu trwania odruchów mięśniowych

- tachycardia

- wlosy suche i łamliwe

- paznokcie kruche i bruzdkowane

- płyn w worku osierdziowym

- brzuch duży rozlany (płyn w jamie otrzewnej)

KORA NADNERCZY:

- WARSTWA KŁĘBKOWA: mineralokortykosteroidy (aldosteron, dezoksykortykosteron - DOC)

- WARSTWA PASMOWATA: glikokortykosteroidy (kortyzol, kortyzon, kortykosteron)

- WARSTWA SIATKOWATA: androgeny (dehydroepiandrosteron DHEA, androstendion, 11-beta-hydroksyandrostendion i niewielkie ilości testosteronu oraz niewielkie ilości żeńskich hormonów płciowych

CHOROBA ADDISONA (cisawica): Zanik kory nadnerczy spowodowany procesami autoimmunologicznymi (75%) lub zniszczeniem przez proces zapalny, gruźlica, nowotwór i jego przerzuty, grzybica, u chorych na AIDS w wyniku zakażeń.

OKRESY CHOROBY:

1. Bezobjawowa niewydolność kory nadnerczy

2. Klinicznie jawne niewydolności (gdy zniszczeniu ulegnie 90 % kory nadnerczy)

3. Przełom nadnerczowy

4. Śpiączka nadnerczowa.

OBJAWY:

- bardzo znaczna i nagle występująca męczliwość

- przebarwienie skóry i błon śluzowych

- utrata masy ciała i odwodnienie

- niskie ciśnienie tętnicze krwi

- często dolegliwości ze strony jamy brzusznej: nudności, wymioty, bóle brzucha, utrata owłosienia wtórnego u kobiet spowodowana niedoborem androgenów.

PRZEŁOM ADDISONOWY:

to co powyżej oraz dodatkowo:

- odwodnienie, spadek ciśnienia, wstrząs, skąpomocz

- rzekome zapalenie otrzewnej

- hipoglikemia, kwasica metaboliczna

- obniżona temperatura ciała w pierwszym okresie, później gorączka związana z odwodnieniem

- majaczenie, śpiączka

CHOROBA CUSHINGA:

- Gdy pierwotna przyczyna zaburzeń zlokalizowana jest w podwzórzu lub przysadce

OBRAZ KLINICZNY:

- wynika z nadmiernego dzialania na tkanki i narządy steroidów

- twarz w kształcie księzyca w pełni, bawoli kark, duzy brzuch, szczupłe kończyny, oslabienie siły mięśniowej, osteoporoza, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia cyklu miesiączkowego, zanik popędu plciowego, depresja, euforia, zmniejszona tolerancja glukozy bądż cukrzyca.