Ekonomia-zajmuje sie sprawami gospodarstwa domowego.Jest nauka o tym jak ludzie radza sobie z rzadkoscia,czyli nieograniczonoscia potrzeb.(rozbierznosc mozliwosci i oczekiwań).Ekonomiki tworza ekonomie opisowa.

Celem ekonomii jest poznanie rzeczywistosci gospodarczej,opisanie jej i wyjasnienie przyczyn i natury zjawisk oraz procesow zachpodzacuch w gospodarce rynkowej,w ktorych podmiotem jest czlowiek.

Piramida potrzeb wg Maslowa:*biologiczna, *bezpieczenstwa, *przynaleznosci.Cechy potrzeb:*ograniczona pojemnosc,*nieograniczony zakres,*indywidualizm i subiektywizm. Klasyfikacja potrzeb:*nizszegi i wyzszego rzedu,*jednorazowe i powtarzalne,*terazniejsze i przyszle,*indywidualne i zbiorowe.Rodzaje dobr:*materialne i niematerialne,*wolne i ekonomiczne,*produkcyjne i konsumpcyjne,*trwale i obrotowe,*substytucyjne i komplementarne.Dobra ekonomiczne czyli wytwarzane przez czlowieka w duzej ilosci.*do ich wytorzenia trzeba uzyc pracy ludzkiej lub innych dobr ekonomicznych i pierwotnych,*sa dobrami rzadkosci.Czynniki produkcji to wszystkie dobra pierwotne i ekonomiczne a takze praca ludzka.(ziemia,praca,kapitał) Podmioty gospodarcze*jednostka gospodarujaca-aktywny uczestnik procesu gospodarowania ktory przez swoje wybory wplywa na zachowanie innych uczestnikow tego procesu. Decyzje ekonomiczne podmiotow gospodarczych*konsumenci-decyduja jakie dobra w jakiej ilosci od kogo beda nabywac.*producenci-co,w jakich ilosciach przy pomocy jakich urzadzen dla kogo beda produkowac.Zachowanie podmiotow gospodarczych.Wszystkie podmioty dzialaja racjonalnie.*racjonalnosc dzialania -dzialaja rozumnie,madrze,posiadaja decyzje optymalne w danych warunkach.Udaje im sie osiagnac jak najlepsze rezultaty.*Zasada racjonalnego dzialania-polega na wyborze najkorzystniejszej relacji pomiedzy nakladami a efektami. Dwa warianty zasady:*wydajnosciowy-chodzi o maksymalizacje efektu-przy danych nakladach chcemy miec jak najlepszy efekt.*oszczednosciowy-minimalizacje nakladow,zakladamy ze musi okreslic cel jaki efekt chcemy osiagnac przy jak najmniejszych kosztach. Rodzaje racjonalności *racjonalnosc rzeczowa- z danym dzialaniem gospodarczym wiaza sie rzetelne inf.danego przedsiewziecia,gdy mamy pelna wiedzę,*racj.proceduralna-mowimy o niej jesli logika wnioskowania zostala zachowana ale w procesach podejmowania decyzji istnieja ograniczenia ,wiedz byla niepelna. I PRAWO GOSSENA: PRAWO MALEJĄCEJ UŻYTECZNOŚCI KRAŃCOWEJ. W miarę konsumpcji kolejnych, jednakowych jednostek danego dobra, spada użyteczność krańcowa. (uwaga! użyteczność krańcowa może nawet zacząć przyjmować wartości ujemne).

II PRAWO GOSSENA to warunek maksymalizacji użyteczności całkowitej konsumenta . wynika z niego że aby konsument maksymalizował użyteczność całkowitą, stosunek użyteczności krańcowych dobra xA, do xB musi być równy stosunkowi ceny dobra xA do ceny dobra xB.

System gospodarczy to okreslony uklad stosunkow i organizacju ktore ksztaltuja prawa rzadzace dzialanoscia gospodarcza oraz okreslaja prawa wlasnosci czynnikow produkcji..*gospodarka naturalna- polega na celowym wytwarzaniu produktow z przeznaczeniem do konsumpcji w drodze podzialu miedzy uczestnikami gospodarki--konsekwencje--*nie bylo wymiany,rynku,nie funkcjonowal pieniadz ,cena,popyt,podaz. Gospodarka towarowa-polega na wytwarzaniu towarow z przeznaczeniem do wymiany pola przedsiebiorstwem.--skutki-pojawila sie wymiana,rynek,pieniadz,cena,popyt,podaz. Jej glownym celem jest wymiana ,dokonywanie aktu kupna-sprzedazy.Do powstania i rozwoju gosp.towarowej przyczynily sie podzial i specjalizacja pracy.Najpierw towar pozniej pieniadz. Prosta gospodarka towarowa-wymiana ma charakter powszechny .Jest on bezposredni i ma pojedynczy charakter wymiany. Rozwinieta gospodarka towarowa-wymiana ma charakterpowszechny,jej posrednikiem jest pieniadz. TOWAR-produkt pracy ludzkiej przeznaczony do wymiany.--cechy*wartosc uzytkowa-to zdolnosc do zaspokojenia okreslonych potrzeb*wartosc wymienna-stosunek ilosciowy w jakim towar moze byc wymieniony na inny. PIENIADZ-specyficzny towar powszechnie akceptowanysrodek umozliwiajacy dokonywanie aktow wymiany pelniac kilka waznych funkcji.*miernika wartosci-mierzy wartosc wymienna towarow,*f.cyrkulacji-srodek wymiany,posrednika*f.srodka platmiczego ktora wyodrebnila sie w funkcji srodka cyrkulacji i umozliwila przedmiotom wywiazanie sie z zobowiazan finansowych.*tezauryzacji-gromadzenie rezerw,oszczednosci.*f.pieniadzamiedzynarodowego.Warunki dojrzalego rynku-*dominacja prywatnej wlosnosci i swoboda w zakresie transferu praw wlasnosci*swoboda prowadzenia dzialalnosci gosp.*istnienie sprawnie dzialajacych instytucji obslugujacych rynej,tzn infrastruktura rynku,*integralnosc rynkow. RYNEK--to mechanizm alokacji zasobow gospodarczych,*to miejsce spotykania sie popytu i podazy*koordynator dzialan gospodarczych za posrednictwem systemu cen za pomoca mechanizmu rynkowego. Cechy rynku,*dobrowolnosc*odplatnosc*ekwiwalentnosc*konkurencja.cenowa-doslownie obnizka cen.*pozacenowa-lepsze produkty.Funkcje rynku-*wyceny*informacja*prowadzeniee do racjonalnosci*rynek umozliwia prowadzenie do rownowagi*weryfikacja tego co jest przydatme.Struktury rynkowe1.iloscuczestnikow rynku 2.wplyw na cene 3.rodzaj produktu 4.dostep do inf. przejrzystosci rynku 5.bariery wejscia,wyjscia. Konkurencja doskonala- przekonuje zarówno kupujących jak i sprzedających, że ich indywidualne decyzje nie mają wpływu na cenę rynkowąModel doskonalej konkurencji 1.Bardzo duza liczba uczestnikow 2.pszczegolni uczestnicy nie maja wplywa na cene tylko "niewidzialna reka "3.produkt jest homogeniczny4.rynek jest przejrzysty 6.bariery nie istnieja . Modele monopolu 1.jeden uczestnik 2.pozostali uczestnicy nie maja wpluywu na cen 3. produkt niezbedny nie ma bliskich substytutow.4.monopolista ma pelen dostep do inf.konsumecji.5.Sbardzo silne bariery,trudne do przelamania w krotkim czasie. Model ologopolu 1.wiecej niz jede, mniej niz kilkudziesieciu uczestnikow 2.mozliwosc wplywania na cene przez zmowe cenowa 3.brak ograniczen homogonicznych 4.maja czesciowydostep do informacji 5. duze silne bariery mozliwe do przetlumaczenia. Model konkurecji monopolistycznej-1.od kilkudziesieciu do kilkuset uczesnikow 2.maja niewielki wplyw na cene 3.produkt heterogeniczny 4.czesciowy dostep do inf. 5.niewielkie bariery latwe do przelamania.

Podaż - Ilość danego towaru kupowanego przez ludzi, którzy dostawcy są chętni dostarczyć, jeśli cena spada podaż maleje, jeśli cena rośnie podaż wzrasta, bo to byłoby nieopłacalne dla dostawców.

Popyt - Kupowanie przez ludzi danego towaru, w danych warunkach, jeśli cena rośnie to popyt spada, jeśli cena maleje popyt rośnie...bo to jest opłacalne dla kupujących.

Rynek - Zazwyczaj miejsce,w którym spotykają się kupujący i sprzedający. Miejsce dokonywania transakcji.określona zbiorowość podmiotów gospodarujących zainteresowanych dokonywaniem operacji kupna-sprzedaży określonych dóbr, wartości lub usług. Część zbiorowości reprezentuje podaż (oferenci) zaś część popyt (nabywcy).

Monopol - To pewna forma rynku, w którym może pracować tylko jeden sprzedawca przy wielu nabywających.

Oligopol – Forma struktury rynkowej, różna od doskonałej konkurencji, gdzie występuje znaczna liczba małych konkurentów.

Co oznacza rownowaga na rynku danego dobra? *Rownowaga to taki stan rynku kiedy przy okreslonym poziomie ceny ilosc dobra jaka sa sklonni kupi konsumenci odpowiada ilosci tego dobra oferowanej przez producentow.*Jest to sytuacja w ktorej wielkosc popytu jest przy danej cenie rowna wielkosci podazy:QD=QS.Równowaga rynkowa - jest to taki stan rynku, w którym ilość dóbr nabywanych przez konsumentów równa jest ilości tych dóbr wytwarzanych przez producentów, czyli stan w którym wielkość popytu na danym rynku jest równa wielkości podaży.Nierównowaga rynkowa występuje wtedy kiedy cena jest wyższa lub niższa od ceny równowagi, analogicznie są wtedy niedobory lub nadwyżki. Tzn towar oferowany przez producentów nie znajdzie (w całości) lub znajdzie (i go zabraknie) zainteresowanie wśród konsumentów.