Temat: Biografia Ulricha Becka, socjologa społeczeństwa zagrożonego ryzykiem przetrwania.
Biografia Ulricha Becka
Ulrich Beck jest niemieckim socjologiem, urodzonym 15 maja 1944 roku w Słupsku. W 1966 roku rozpoczął studia na wydziale prawa we Freiburgu, jednak porzucił prawo aby studiować socjologię, filozofię, psychologię i nauki społeczne na Uczelni w Monachium. W 1972 roku uzyskał tytuł doktora filozofii i pracował jako socjolog na Uniwersytecie, do którego uczęszczał jako student.Wykładał na Uniwersytecie w Munster od roku 1979 do 1981 oraz na Uniwersytecie w Bambergu w latach 1981-1992. Od 1997 roku jest profesorem na Uniwersytecie Ludwika Maksymiliana w Monachium oraz London School of Economics. Otrzymał doktoraty honoris causa kilku uczelni europejskich. Profesor Beck od 1980 roku jest także współredaktorem niemieckiego czasopisma „Soziale Welt”. W swojej pracy koncentruje się na teorii modernizacji, socjologii ryzyka, transformacji pracy oraz nierówności społecznej. Jest twórcą terminów takich jak „druga nowoczesność” czy „modernizacja refleksyjna”.W latach 80-tych wprowadził do socjologii koncepcje społeczeństwa ryzyka, które jest podatne na katastrofy technologiczne oraz wyłonione jest z rozwoju przemysłu i techniki, których skutkami są nieodwracalne zmiany nad którymi ciężko zapanować. Jest autorem licznych monografii o tematyce koncentrującej się na jego zainteresowaniach związanych z socjologią, a mianowicie zagadnienia zwiazane z ryzykiem, środowiskiem i globalizacją.
Beck twierdzi, że podczas produkcji bogactwa produkuje się ryzyko. Podstawowymi rodzajami ryzyka w ujęciu Becka są: ryzyko ekologiczne, zdrowotne, informatyczne oraz społeczne. Charakterystycznymi cechami społeczeństwa ryzyka jest wysoki poziom rozwoju oraz brak możliwośći przypisania go do czynników zewnętrznych. Ryzyko to jest spowodowane przez ludzkie działania i zaniedbania, Pojęcie to nie jest nowością w kategorii nauk społecznych, jednak przedstawione na tle wspólczesnych przemian społecznych nabiera nowego wymiaru. Obecnie jest profesorem monachijskiego Ludwig-Maximilians-Universitat oraz London School of Economics and Political Science.
Ulrich Beck jest zdobywcą róznych nagród w dziedzinie nauki :
1. 2009: „Mondi Migranti-Carige“, Międzynarodowa nagroda Studiów migracji uniwersytetów w Mediolanie i Genui,
2. 2006: Nagroda za wybitne osiągnięcia przyznawane przez Instytut Badawczy Muzeum Nobla w Sztokholmie
3. 2005: Nagroda Shader, najbardziej prestiżowa nagroda dla badaczy społecznych w Niemczech
4. 2004: Nagroda Niemieckiego Towarzystwa Socjologicznego (DGS)
5. 1999: Cicero, nagroda za wystapienia publiczne
6. 1999: niemiecko-brytyjskie Forum Awards (z Giddens Anthony)
7. 1997: Nagroda Kultury miasta Monachium
8. 1997: Prix spécial Risques - Les Echos - Paryż
A także chciałabym wymienić książki oraz prace Profesora, które zostały przełożone na język polski i ukazały się wnaszym kraju:
1. Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Warszawa 2002 i 2004, Wyd. Scholar
2. Modernizacja refleksyjna. Polityka, tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności, tłum. Konieczny Jacek, Warszawa 2009, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 288
3. Władza i przeciwwładza w epoce globalnej. Nowa ekonomia polityki światowej, Warszawa 2005, Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2005, s. 414
4. Europa Kosmopolityczna. Społeczeństwo i polityka w drugiej nowoczesności, 2009, Wyd. Scholar
Książki Profesora Becka zostały przetłumaczone na ponad 35 języków. Regularnie publikuje eseje w głównych gazetach krajowych w Europie.
Przypisy:
1. http://www.spinelligroup.eu/actions/who-we-are/ulrich-beck/
2. http://www2.lse.ac.uk/sociology/whoswho/academic/beck.aspx
3. http://www.ulrichbeck.net-build.net/index.php?page=welcome-english
4. "Wprost", 03.05.2009, str 38
Recenzja monografii : Ulrich Beck, Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej rzeczywistości., Warszawa 2002
Ulrich Beck w swojej książce przedstawia problemy współczesnych Niemiec a mianowicie zagłębia się w problemy bezrobocia, przestępczości a także braku bezpieczeństwa socjalnego. Jednakże w przedmowie do wydania polskiego zachęca do przeanalizowania tych problemów także w Polsce. Społeczeństwo ryzyka Beck przedstawia jako społeczeństwo katastrof. Ryzyko przez profesora nie jest pojmowane jako ryzyko jednostki żyjącej w społeczeństwie ale jako zagrożenie zewnętrzne – globalne. Wspomina,że problem ten jest widoczny w wielu rozwiniętych przemysłowo krajach, co za tym idzie ryzyko to nie zna granic, a także jest trudno rozpoznawalne ze względu na brak typowych uwarunkowań tego problemu. Książka podzielona jest na trzy części, z których każda opisuje owe zagrożenie w różnych aspektach przedstawionych przez Becka i składających się na całość „społeczeństwa ryzyka”
Część pierwsza poświęcona jest teorii społeczeństwa przemysłowego i koncepcji „refleksyjnej nowoczesności”. Beck przedstawia swoją teorie powstawania społeczeństwa ryzyka – od społeczeństwa ryzyka czyli klasycznej nowoczesności do w/w społeczeństwa ryzyka – czyli refleksyjnej nowoczesności. Twierdzi, że doszło do znaczących zmian w strukturach społecznych co przyczyniło się do utorzenia tej innej nowoczesności. Fundamentem tych zmian społecznych jest zrównanie produkcji bogactwa z produkcją ryzyka. Chociaż społeczeństwo znajdujące się pod społeczeństwem przemysłowym jest zorganizowane wokół nierówności ekonomicznej i bogactwa w niedostatku, społeczeństwo ryzyka skupia się wokół zagrożenia w obfitości. Poprzez nieustanną innowację społeczeństwo jest narażone na samozagrożenie wynikające z przyczyn chemiczno-fizycznych. Beck dochodzi tu do pewnej konkluzji, a mianowicie społeczeństwo jest zagrożone poprzez nieustający rozwój techniki oraz ekspansji sił wytwórczych w społeczeństwie. Nasze źródła wody mogą zawierać arsen, japoński ryż może być skażony promieniowaniem, globalne ocieplenie może zniszczyć kilka tysięcy miast w najbliższej przyszłości w wyniku podnoszącego się poziomu morza, warzywa zawierające DDT , nie jest to ryzykowne dopóki naukowcy tego nie odkryją i nie stanie się to niebezpieczne dla społeczeństwa. Ryzyko dotyczy struktury społecznej w wielu ważnych dziedzinach. Na przykład, nie istnieją granice zaistnienia globalnego ocieplenia, może ono pojawić się w każdym zakątku kuli ziemskiej , podobnie jak owce w Walii były zanieczyszczone przez promieniowanie z Czarnobyla. Jak ujął to Beck elegancko, "bieda jest hierarchiczna, smog jest demokratyczny". Logika społeczeństwa ryzyka ma całkowicie inny wydźwięk niż społeczeństwa przemysłu, ryzyko gromadzi się na dole, a bogactwo kumuluje na górze.. Tak więc ryzyko jest powszechne, ale jest rozdzielane nierówno. Nauka także przyczynia się do organizacji i podziału ryzyka. Gdy zaistnieje sytuacja, w której nie wiadomo czy coś stanowi ryzyko czy też nie zatrudniani są naukowcy, którzy mają za zadanie to zbadać oraz wyznaczyć kryteria „do przyjęcia”jak np. ilość pestycydów w pożywieniu. Jeżeli badania wykonywane są na zwierzętach to skąd mamy pewność, że ta ilość nas nie zabija?
W części drugiej tekstu Profesora Becka poruszony jest temat indywidualizacji nierówności społecznych i detradycjonalizacji społeczeństwa przemysłowego.Chodzi tu oodniesienie do tożsamości klasy, płci, rodziny i zatrudnienia. Beck zauważa, że społeczeństwa przemysłowe (klasyczna nowoczesność), choć uwolnione z żelaznego uścisku religii, nadal opieraja się na tradycyjnych formach społecznych, które zostały odziedziczone od społeczeństwa feudalnego: klasa i stratyfikacja, rodzina nuklearna, model żywiciela zależny od płci itp. Modernizacja refleksyjna, zmienia to poraz kolejny – zmiana w warunkach przynależności klasowej czy faudalnych funkcji związanych z płcią. Poprzez pojawienei się człowieka na rynku pracy traci on połączenei z rodziną, sąsiadami, kulturą a zyskuje więż z innymi uczestnikami rynku pracy. Indywidualizację możemy więc rozumieć jako dowodzenie własnym zyciem i zniesienie postaw myślenia w ujęciu klas społecznych, stanów, warstw oraz wyrażania własnych poglądów w tworzących się nowych ruchach społecznych. Dalej Beck nawiązuje do rozważań na temat klasowości w ujęciu Marksa i Webera, które ze spokojem można odnieść do teraźniejszego społeczeństwa.
Zwraca uwagę na tworzenie się nowego ubóstwa, które nie jest tylko problemem materialnym. A daremne próby zerwania z nim giną w ślepym akceptowaniu. Ciekawym zagadnieniem jest sfera prywatna w odniesieniu do samodzielnego tworzenia przez jednostkę warunków do życia. Poszukiwanie przez jednostkę samospełnienia poprzez czasami skrajny indywidualizm. Odwołuje sie do zmian w sferze norm społecznych - 50-letnie małzeństwo szokuje a konkubinat nie dziwi, relacje między mężczyzną a kobietą nie są juz rozpatrywane w kategoriach miłości, seksualności czy czułaości a wręcz przeciwnie w kategoriach pracy, zawodu, nierówności. Dawniej model rodziny, w którym matka stanowi rolę żywiciela rodziny a ojciec wychowuje dzieci był nie do przyjęcia, dzisiaj to zjawisko naturalne i coraz cześciej akceptowane w społeczeństwie. Podsumowując indywidualizacja sprowadza się do uwolnienia od tradycji i powstanie nowych wiezi społecznych.
Trzecia i ostatnia część książki porusza problematykę modernizacji refleksyjnej i generalizacji nauki i polityki. Beck dochodzi do wniosku, że "lekarstwem" na problem ryzyka jest nauka. Polityka natomiast oznacza zmianę warunków życia oraz ich kształtowanie jednak nie przyszłości ludzkiej. Teraz odbywa się to w zamkniętych pomieszczeniach, co skłania do twierdzenia, że pozbawiono politykę władz i granic. Beck nazywa to zajwiskiem wyodrebniania się subpolityk i antypolityk, zaliczając do nich także sądownictwo, media, prywatność, oraz medycynę.
Reasumując, książka Ulricha Becka porusza bardzo istotną kwestie.