Interpretacja wyników

morfologii krwi 1

Samodzielna Pracownia Medycyny Jamy Ustnej UM w Lublinie

Morfologia

Morfologia – jest to nazwa podstawowego badania hematologicznego, polegającego na oznaczaniu we krwi wersenianowej, cytrynianowej lub heparynowej:

Morfologia

0. HCT – hematokrytu

1. HGB – hemoglobiny

2. RBC – liczby krwinek czerwonych

3. WBC – liczby krwinek białych

Morfologia

W rozszerzonej morfologii:

0. wyliczamy wskaźniki czerwonokrwinkowe

1. obliczamy liczbę płytek i ich wskaźniki

2. wykonujemy morfologiczną ocenę krwinek czerwonych

3. wykonujemy morfologiczną ocenę krwinek białych

Morfologia

Uwaga: w diagnozie niektórych przypadków klinicznych wystarcza pojedyncze oznaczenie np. leukocytów w procesie zapalnym; Hb
i RBC w niedokrwistościach, wzgl. Ht i RBC
w diagnostyce gospodarki wodno-elektrolitowej

Odczyn Biernackiego (1897r)

0. Kobiety do 12mm/h → do 20mm/h po 60 r.ż.

1. Mężczyźni do 8mm/h → do 15mm/h po 60 r.ż.

Odczyn Biernackiego (1897r)

PRZYCZYNY WZROSTU OB:

A. Laboratoryjne

↑stężenia globulin

↑stężenia fibrynogenu

↓stężenia albuminy

↓liczby RBC we krwi

Odczyn Biernackiego (1897r)

PRZYCZYNY WZROSTU OB:

B. Kliniczne

1. stany zapalne

2. choroba reumatyczna

3. nowotwory (ziarnica złośliwa)

Odczyn Biernackiego (1897r)

PRZYCZYNY WZROSTU OB:

B. Kliniczne

4. ciężkie niedokrwistości

5. martwica tkanek (zawał, uraz)

6. fizjologiczne (ciąża, połóg, podeszły wiek)

Odczyn Biernackiego (1897r)

WADY I ZALETY OB:

- prawidłowe OB nie wyklucza nawet poważnych chorób

- zawsze należy ustalić przyczyny wzrostu OB

- tania i czuła metoda monitorowania skuteczności terapii

HCT

Hematokryt (HCT) – jest to stosunek objętości elementów morfotycznych krwi do całkowitej objętości krwi

HCT

Hematokryt (HCT) –wartości referencyjne

Mężczyźni: 0,40-0,54 L/L n. 0,44-0,64 L/L

Kobiety: 0,37-0,47 L/L anal. 37-54%

HCT

0. w normowolemii (3) i hipowolemii (7)

niedokrwistość ↓HTC = ↓RBC

HCT

0. w hipowolemii spowodowanej:

(6) hipohydria ↑HCT bz RBC

(2) krwotok bz HCT

(3) komp (↑osocze) ↓HCT= ↓ RBC

HCT

0. w hipowolemii spowodowanej:

(5) hiperhydrią ↓HTC bz RBC

(4) nadkrwistość ↑HCT = ↑RBC

HCT

0. W normowolemii ↓ Ht świadczy o ↓ liczby RBC

1. Hipowolemia w wyniku ↓ obj. osocza cechuje się ↑Ht pomimo zmian l. Eres, natomiast spowodowana równoczesnym ubytkiem krwinek i osocza (2) → prawidłowy Ht

HCT

0. ↓Ht po ostrym krwotoku jako wyraz kompensacyjnego przenikania do krążenia płynu pozakomórkowego występuje dopiero po kilku, kilkunastu godzinach lub 2-3 dniach.

HCT

0. Hipowolemia wywołana hiperhydratacją powoduje ↓Ht mimo nie zmienionej liczby RBC, natomiast hipowolemia spowodowana ↑ liczby RBC przebiega ze ↑ HCT

HCT

Wzrost wskaźnika hematokrytowego

1. Spowodowany bezwzględnym wzrostem liczby RBC lub wzrostem ich wielkości (makrocytoza), w przebiegu nadkrwistości (poliglobulii):

HCT

Wzrost wskaźnika hematokrytowego

a) nadkrwistość pierwotna (czerwienica prawdziwa)

b) nadkrwistości wtórne wywołane przewlekłym niedotlenieniem (erytrocytoza górska, rozedma płuc, choroby serca) lub zwiększonym wytwarzaniem erytropoetyny (nowotwory nerek, torbielowatość nerek)

HCT

Wzrost wskaźnika hematokrytowego

c) autotransfuzja jako forma dopingu w sporcie

HCT

Wzrost wskaźnika hematokrytowego

2. Spowodowany zmniejszeniem objętości krążącego osocza:

a) utrata osocza np. w chorobie oparzeniowej, w zapaleniu otrzewnej;

b) zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej o typie hipohydratacji (odwodnienia):

HCT

Wzrost wskaźnika hematokrytowego

0. w moczówce prostej;

1. w nadmiernym poceniu (praca w wysokich temp.);

2. w niedostatecznej podaży płynów (m.in. u osób sztucznie odżywianych)

HCT

Spadek wskaźnika hematokrytowego

1. Niedokrwistości spowodowane ↓ liczby RBC

a) ostre lub przewlekłe krwawienia prowadzące do niedoboru żelaza;

b) niedokrwistości hemolityczne (sferocytoza, deficyty enzymatyczne, toksyczne, immunohemolityczne)

HCT

Spadek wskaźnika hematokrytowego

c) upośledzona funkcja lub synteza Hb (z niedoboru żelaza, hemoglobinopatie)

d) upośledzone wytwarzanie RBC (megaloblastyczne, toksyczna lub popromienna hipoplazja szpiku, zmniejszenie wytwarzania erytropoetyny w patologii nerek)

HCT

Spadek wskaźnika hematokrytowego

2. Zaburzenia wodno-elektrolitowe o typie hiperhydratatacji (przewodnienia) np. w trzecim trymestrze ciąży ↑obj. osocza o kilkadziesiąd procent. Dlatego wartości 3,5x10^12 RBC/L należy uznać za prawidłowe!

HGB

Jednostki:

0. g/L

1. g/dL

2. mmol Hb(Fe)/L

HGB

0. stężenie zależy od wieku i płci

1. metoda cyjanmethemoglobinowa jest zalecana przez ICSH jako metoda referencyjna w chemii klinicznej

HGB

Wartości referencyjne

Mężczyźni: 14,0-18,0 g/dL 8,7-11,7 mmol/L

Kobiety: 12,0-16,0 g/dL 7,4-10,0 mmol/L

Noworodki: 14,2-19,6 g/dL 8,8-12,2 mmol/L

HGB

Wzrost stężenia hemoglobiny

0. w nadkrwistościach pierwotnych i wtórnych

1. w odwodnieniu

HGB

Spadek stężenia hemoglobiny

0. w niedokrwistości

1. w przewodnieniu

HCT

HGB ok. 75g/L – po 10 dniach leczenia żelazem ↑HGB o 20-30 g/L

Przetoczenie 500ml krwi → ↑ stęż. HGB

♂ ok.70kg m.c. HGB w przetaczanej krwi ≈140g/L

obj. krwi ok 5200ml + 500ml krwi przetaczanej = 5700ml

w 5700 ml krwi przybyło erytrocytów z 70 gHGB/l

tzn. 1000 ml wzrosło o 12,3 g/L krwi

RBC

Liczba krwinek czerwonych we krwi.

Wartości referencyjne:

Mężczyźni: 4,5-6,0 x10^12/l

Kobiety: 4,0-5,5 x10^12/l

Noworodki: 6,5-7,5 x10^12/l

RBC

12-18 g/dl

HGB

31-37 g/dl 27-34 pg

HCT RBC

37-54% 80-100 fl 4-6x10^12/l

RDW 11,5-14,5%

REGUŁA “TRZECH” 3xRBC = HGB g/dl

3x HGB = HCT%

RBC

↑RBC ↓RBC

- nadkrwistości - niedokrwistości

- odwodnienia - przewodnienia

RBC

Uwaga!

Nie wolno stosować orientacyjnej metody wyliczania RBC z wartości HCT i RBC
w przypadku nieprawidłowego HCT, gdy zazwyczaj stwierdzamy wówczas zmienioną objętość krwinek.

RBC

Uwaga!

Orientacyjnego sposobu opceny RBC za pomocą HCT nie wolno stosować do obliczania:

0. bezwzglednej liczby retikulocytów;

1. wskaźników czerwonokrwinkowych – MCV, MCH

RBC

„Miłość”

Maria Pawlikowska – Jasnorzewska (córka Wojciecha, wnuczka Juliusza Kossaka

Nie widziałam Cię już od miesiąca.

I nic. Jestem może bledsza,

trochę śpiąca, troche bardziej milcząca,

lecz widać można żyć bez powietrza!

MCV

Średnia objętość krwinki czerwonej

Wyliczana na podstawie hematokrytu i liczby erytrocytów wg. wzoru:

MCV

Wartości referencyjne:

80-100 fl - normocyt

poniżej 80 fl - mikrocyt

powyżej 100 fl - makrocyt

MCV

0. średnia objętość krwinek mierzona w środowisku izoosmotycznym (H-1 technicon)

1. wyliczona na podstawie wartości HCT i RBC

MCV

MCV wyliczony i MCV pierwotnie mierzony stosowany w różnicowaniu niedokrwistości

MCV – wyliczony:

0. ↑ w zaburzeniach hipotonicznych

1. ↓ w zaburzeniach hipertonicznych

MCV

Nie wolno stosować mierzonego MCV w H-1 do oceny zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej gdy automat wykonuje pomiar w środowisku izoosmotycznym!!!

MCV

Nie wolno stosować do obliczeń MCV orientacyjnych wartości RBC uzyskanych przez matematyczne przekształcenia wartości HCT, gdyż wówczas otrzymujemy absurdalny, zawsze jednakowy wynik!!!

MCV

Wzrost MCV

0. niedokrwistości makrocytarne (niedobór wit B12 oraz kwasu foliowego) – 50% wszystkich niedokrwistości

MCV

Niedokrwistość makrocytarna z niedoboru wit. B12/kwasu foliowego

MCV

Wzrost MCV

0. 25% makrocytoz wywołuje alkoholizm i choroby watroby;

1. 25% inne choroby np.: terapia cytostatykami: antagoniści kw. foliowego, inhibitory syntezy DNA, cyklofosfamid

MCV

Wzrost MCV

0. rzekoma makrocytoza w chorobie zimnych aglutynin – należy próbkę ogrzać do 37°C fałszywie ↓RBC, ↑MCV i ↑MCH

MCV

Wzrost MCV

Gdy makrocytoza:

0. ogladać rozmaz krwii!

1. makroowalocyty i hipersegmentacja jąder ułatwia diagnozę anemii megaloblastycznej

MCV

Spadek MCV

0. niedokrwistości mikrocytarne z niedoboru żelaza

1. hipohydratacja hipertoniczna spowodowana nadmierną utratą wody lub jej niewystarczającym dowozem

2. hiperhydratacja hipertoniczna

MCV

Spadek MCV

Zawsze należy ustalić przyczynę mikrocytozy.

W Polsce najczęściej anemia mikrocytarna hipochromiczna z niedoboru żelaza

MCV 55fl MCH 15pg MCHC220g/l RBC

MCV

Mikrocytoza hipochromiczna

MCV

Spadek MCV

Najwcześniej pojawia się anizocytoza i wzrost odsetka mikrocytów gdy jeszcze HGB, żelazo, MCH, MCHC są w normie

MCV

Anizocytoza

MCV

0. gdy MCV i RDW w normie rezygnujemy z oceny gospodarki żelazowej!!!

1. w poźnym okresie anemii z niedoboru żelaza ↓MCHC, HGB ↓ 90g/dl, wysycenie transferyny żelazem ↓16%

MCV

0. rzadkością jest anemia mikrocytarna angiopatyczna spowodowana fragmentacją RBC we krwi obwodowej

MCV

Ta sama nazwa mikro-, normo- i makrocyty obejmuje dwa różne pojęcia: objętość krwinki oraz jej średnicę ocenianą mikroskopowo np. sferocyt jest mikrocytem w ocenie mikroskopowej – jego średnica jest mniejsza niż prawidłowego erytrocytu, a zarazem jest normocytem w ocenie MCV.

MCV

Megalocyt jest makrocytem wg. obydwu kryteriów: mikroskopowego i wartosci MCV.