Egiptem nazywa się kraj położony w Afryce Północnej w dolinie Nilu, jednej z największych rzek świata(ok. 6500 km długości). Egipt zajmuje jednakże tylko północną część tej doliny, a obszar jego zajmuje zaledwie 30000 km2. Powierzchnia ta dzieli sie na Górny Egipt - wąską, bo zaledwie 20 do 50 km szeroką dolinę Nilu od pierwszej katarakty do wierzchołka Delty, i na znacznie szerszą dolinę Delty, tak zwany Dolny Egipt - ciągnący się aż do ujścia Nilu do morza Śródziemnego. Katarakty Nilu są to gwałtowne spadki jego wód, spowodowane tym, że rzeka ta przedziera sie przez tereny o podłożu skalistym, i zanim z gór wydostanie się w dolinę, bieg jej jest bardzo bystry, co powoduje wiry i gwałtowny spadek wód.
Na zachód od Eiptu ciągnie się Pustynia Libijska, na północy granicę stanowi Morze Śródziemne, na południu - wspomniana katarakta, a na wschodzie Pustynia Arabska. Tylko wąski przesmyk łączy Egipt z Półwyspem Arabskim i innymi krajami wschodu.
W porze deszczów tropikalnych, które padają w Abisynii(obecna Etiopia), wody Nilu przybierają, toczą się z ogromnym impetem z gór w dolinę i, nie mogą się zmieścić w swoim łożysku, wylewają szeroko, zatapiając przyległe pola.
Ponieważ w Egipcie deszcze padają bardzo rzadko, więc wylewy Nilu, powtarzające się co roku od czerwca do października były prawdziwym dobrodziejstwem, gdyż dostarczały wilgoci niezbędnej do uprawy roli. Dostarczały one jednak nie tylko wilgoci, ale także i żyznej gleby: Nil bowiem w czasie wylewu niósł ze sobą tłusty muł, który pozostawał na polach, gdy wody opadając powracały do swego łożyska. w ten sposób w ciągu wieków utworzyła się warstwa urodzajnej ziemi, która wydała obfite plony.
Ale ani wylewy Nilu, ani urodzajna gleba, ani ciepły klimat egiptu nie wystarczyły, aby uczynić z tego kraju ów ,,spichlerz świata'' - jak go nazywano w starożytności. Aby to osiągnąć, trzeba było umiejętnie wykorzystać siły przyrody, a więc przekopywać kanały, które doprowadzały by wodę do pól dalej położonych, budować groble i tamy, które zatrzymywałyby wezbrane wody Nilu lub kierowały je w pożądanym kierunku, wznosić żurawie studzienne, za pomocą których można by było czerpać wodę wiadrami z miejsc niżej położonych, aby przelewać ją na pola wyżej położone.
Nil nie tylko nanosił glebę i nawadniał ją, ale był również wielką drogą wodną. Ponieważ był to najłatwiejszy i najtańszy środek komunikacji, korzystali z niego niemal wszyscy. Nilem transportowano wielkie bryły i bloki kamienne dla celów budownictwa, Nilem przewożono też najrozmaitsze towary.
Patrząc na mapę hipsometryczną Afryki można stwierdzić, iż północna część Egiptu wraz z doliną Nilu jest terenem nizinnym o przewadze powierzchni równinnej, miejscami pagórkowatej, a południowa jest wyżynna. Wschodnią część Egiptu nad wybrzeżem Morza Czerwonego zajmują niskie góry
b) Klimat jest tu przeważnie zwrotnikowy, natomiast na wybrzeżu śródziemnomorskim i w delcie Nilu podzwrotnikowy .Średnia roczna amplituda opadów wynosi około 40 mm. Temperatury w styczniu wahają się od 11oC do 16oC, a w lipcu od 26oC do 34oC. Duże są wahania temperatury między dniem a nocą.
c)Obszary pustynne Egiptu są właściwie nieurodzajne dla potrzeb rolnictwa. Występują jedynie inicjalne gleby pustynne, słabo wykształcone na terenach Pustyni Libijskiej i Arabskiej. W bezodpływowych obniżeniach występują sołońce i sołończaki, czyli gleby obszarów suchy i półsuchych zawierających na powierzchni dużo łatwo rozpuszczalnych soli. Występują jeszcze szaroziemy i buroziemy na terenie półpustyń północnego wybrzeża. Zielonym zagłębiem Egiptu jest delta i dolina Nilu, gdzie występują najżyźniejsze gleby - aluwialne -powstałe z osadów rzecznych, jeziornych lub morskich, mające budowę warstwową .
d)Przeważającą część Egiptu zajmują pustynie (Libijska i Arabska), stanowiące około 94% powierzchni całego państwa, bardzo ubogie w roślinność i wodę. Około 4% powierzchni to dolina i delta Nilu, stanowiąca właściwie olbrzymią „oazę życia” wśród tych niekorzystnych dla ludzi obszarów .
Miasta i Krainy Starożytnego Egiptu
Kusz - starożytna kraina położona na południe od II katarakty Nilu (obecnie północny Sudan). Podbita w XVI-XIV wieku p.n.e. przez Egipt (czasy XVIII dynastii) uległa częściowo kulturze egipskiej. W I tysiącleciu p.n.e. samodzielne królestwo ze stolicą w Napata, następnie (od III wiek p.n.e.) w Meroe.
Wiek XIV pne. Faraonowie XVIII dynastii zmuszeni byli do odpowiedniego zreorganizowania systemu administracyjnego w swym wielkim imperium. W Nubii wprowadzili scentralizowane rządy. Podzielili Nubię na dwa wilększe obszary. Na terytorium Wawat, które odpowiadało Nubii właściwej i na terytorium Kusz, które rozciągało się od drugiej do czwartej katarakty. Całością zarządzał urzędnik egipski o tytule: „Królewski syn z Kusz”.
Po 27 p. Chr., za panowania cesarza Augusta, Kuszyci, w liczbie 30 000 ludzi, uderzyli na Egipt (znajdujący sie wówczas pod okupacją rzymską). Zajęli Elefantynę, Syene i File. Jednak ich sukcesy nie trwały długo. Prefekt Petroniusz odbił miasta i ścigał Kuszytów aż do Napaty, którą zdobył szturmem.
Memfis - grecka nazwa jednego z najważniejszych miast starożytnego Egiptu, stolicy w epoce Starego Państwa (III-VIII dynastia).
Wedle Herodota miasto Memfis miało zostać założone przez Menesa, który zjednoczył Dolny i Górny Egipt i stał się pierwszym władcą zjednoczonego Egiptu. Menes miał wznieść tamę, by chronić miasto przed wylewami Nilu. Następca Menesa polecił zbudować, jak pisze Herodot, pierwszy pałac w mieście.
Nazwa Memfis pochodzi od nazwy piramidy Pepiego I Men-nefer ("Doskonałe Trwanie") i używana była na określenie całego miasta od czasów XVIII dynastii. Najstarsza nazwa miasta brzmiała Inebu-hedż ("Biały mur"), zapewne od muru królewskiej rezydencji. W czasach Średniego Państwa Memfis określano nazwą Anch-taui ("Którym żyją Oba Kraje", tj. Egipt), co podkreśla położenie Memfis dokładnie na granicy między Górnym i Dolnym Egiptem (doliną i deltą Nilu).
Pozostałości Memfis znajdują na zachodnim brzegu Nilu, ok. 20 km na południe od Kairu (w pobliżu wioski Mit Rahina). Dzisiaj z tego wielkiego w starożytności miasta nie pozostało prawie nic. Wciąż dobrze widoczne ślady dawnej świetności to jedynie kolosalne posągi Ramzesa II oraz alabastrowy sfinks, prawdopodobnie tego samego władcy.
Główną budowlą Memfis była świątynia boga Ptaha, w czasach Nowego Państwa zwana Hut-ka-Ptah ("Siedziba ducha Ptaha"), od której to nazwy ma pochodzić, wedle niektórych badaczy, grecka nazwa całego kraju - Aigyptos, a zatem i nasz Egipt. Świątynię, istniejącą od czasów Starego Państwa, rozbudowywali kolejni władcy aż po Epokę Poźną. Na południowy wschód od świątyni zlokalizowano mniejsze budowle kultowe oraz królewski pałac Merenptaha, władcy XIX dynastii.
O znaczeniu miasta świadczyć może nekropola memficka, ciągnąca się na przestrzeni ponad 30 km na krawędzi pustyni. Nekropola obejmuje, idąc od południa (nazwy pochodzą od współcześnie istniejących wiosek arabskich):
Aleksandria
Przypuszczalnie miasto założył Aleksander Macedoński w 332 roku p.n.e.. Jednak według opublikowanego w "New Scientist" artykułu autorstwa Alaina Verona i współpracowników z Uniwersytetu Paula Cezanne'a w Aix-en-Provence, miasto istniało już od około 2686 roku p.n.e., a Aleksander jedynie doprowadził do rozwoju miasta i nazwał je swoim imieniem.
Ośrodek życia kulturalnego i wielki port Morza Śródziemnego. Za rządów Ptolemeuszów był stolicą Egiptu, za czasów rzymskich siedzibą władz prowincji. Pod koniec starożytności jeden z czterech największych ośrodków chrześcijaństwa w basenie Morza Śródziemnego (pozostałe to Antiochia Syryjska, Konstantynopol i Rzym). W późniejszych wiekach stopniowo traciła na znaczeniu.