Kontrakt na poddostawy

to umowa o dostarczanie importerowi określonego produktu lub usługi, będących przedmiotem oferty zleceniobiorcy (poddostawcy), które są następnie przez odbiorcę samodzielnie oferowane innym partnerom handlowym na rynku krajowym lub w reeksporcie.

Obrót licencjami i know-how

Przedmiotem transakcji są niematerialne dobra przemysłowe:

-wynalazki chronione patentem;

-znaki towarowe, chronione rejestracją;

-wzory użytkowe i wzory zdobnicze chronione rejestracją;

-know-how, tzn. wiedza techniczna, organizacyjna i technologiczna związana z procesem wytwarzania określonego produktu, chronionego jedynie postanowieniami umowy.

Obrót licencjami i know-how – jest obrót myślą naukowo-techniczną. Jednym z elementów tego obrotu są umowy licencyjne. Są to umowy, na mocy, których właściciel patentów, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych oraz znaków towarowych (licencjodawca) udziela innej osobie (licencjonobiorcy) upoważnienia do korzystania z tych praw w zakresie określonym w tejże umowie.

Franchising

Biorca (franczyzant) prowadzi działalność, na którą uzyskał licencję samodzielnie, ale według wskazówek i pod kontrolą dawcy ( franczyzera), tzn. stosując określoną strategię i pod znakiem firmowym dawcy. Sprzedaż ta może być dokonywana jedynie na określonym terenie i obejmować ściśle określone rodzaje towarów.

Przykłady

1.

Pani Janina Z. z Lublina postanowiła założyć biuro podróży. Wcześniej była pracownikiem jednego z biur podróży, więc była pewna, że uda jej się osiągnąć sukces rynkowy. Swoje nowe biuro podróży nazwała "JAŚ WĘDROWNICZEK". Jakież było jej zdziwienie, gdy przekonała się, że prawie nikt nie odwiedza jej biura. Jeśli już ktoś to biuro odwiedził, to i tak mało kto zdecydował się na korzystanie z wycieczek. A już w ogóle nie udawało jej się sprzedać wycieczek zagranicznych.

Koleżanka pani Janiny, tj. pani Krystyna B., również otworzyła w tym samym mieście biuro podróży. Postanowiła skorzystać z umowy franchisingowej z firmą Holiday Inn i prowadziła usługi turystyczne na zasadzie franchisingu korzystając z logo, katalogów potentata rynkowego, jakim jest firma Holiday Inn. Przed otwarciem biura musiała dostosować wystrój wnętrza do standardów firmy Holiday Inn, a jej dwie pracownice zostały przeszkolone w centrali Holiday Inn. Pani Krystyna B. cieszyła się ze znacznej liczby klientów, a uzyskane w pierwszym roku przychody pozwoliły jej pokryć prawie wszystkie poniesione koszty na rozpoczęcie działalności biura.

2.

Pan Tomasz W. z Gliwic był emerytowanym górnikiem. Przy przechodzeniu na emeryturę otrzymał pokaźną odprawę górniczą. Wraz z córką (studentką ostatniego roku ekonomii na Akademii Ekonomicznej w Krakowie) postanowili, że zainwestują otrzymane pieniądze i założą kawiarnię. Okazało się, że firma "Pożegnanie z Afryką" jest franchisodawcą i można z tą siecią kawiarenek podjąć współpracę franchisingową. Pan Tomasz W. otworzył wraz z córką w Gliwicach nieopodal Politechniki Gliwickiej piękną kawiarnię o nazwie "Pożegnanie z Afryką". Franchisodawca zapewnia mu stałe dostawy najlepszych na świecie odmian kawy, a zatrudniony personel (głównie studenci) został przeszkolony w zakresie tajników parzenia wyśmienitych kaw. Pan Tomasz W. zauważył, że nazwa "Pożegnanie z Afryką" przyciąga klientów jak magnes. Wielokrotnie słyszał przed swoją kawiarnią rozmowy typu "Popatrz - to jest ta kawiarnia z tej słynnej firmy "Pożegnanie z Afryką". Widziałem takie w Krakowie i Warszawie. Chodź wejdziemy do środka!".

Cechy franchisingu

franczyzant jest samodzielny pod względem prawnym;

prowadzi działalność według wskazówek i pod kontrolą franczyzera;

- strategię marketingową określa franczyzer;

- sprzedaż odbywa się pod znakiem firmowym franczyzera;

- franczyzer uczestniczy w kampanii reklamowej produktu;

- franczyzant ma określony teren zbytu;

- franczyzanta obowiązuje zakaz sprzedaży towarów konkurencyjnych ;

- franczyzant może zawierać podobne umowy z wieloma

partnerami tylko w zakresie towarów nie konkurujących

wobec siebie;

- franczyzer udziela kredytu na wyposażenie przedsiębiorstwa, składowanie i zbyt towarów.

Leasing

polega na odpłatnym przekazaniu określonych przedmiotów, głównie maszyn, urządzeń, środków transportu, kompletnych obiektów przemysłowych oraz nieruchomości w użytkowanie. Biorą udział trzy strony:

-eksporter urządzeń;

-importer - przedsiębiorstwo leasingowe;

-użytkownik

Leasing – sprzedaż umowy licencyjnej, leasingowej; w wyniku tej umowy leasingodawca przekazuje do używania leasingobiorcy określone rzeczy w zamian za opłatę regulowaną systematycznie w określonych odstępach czasu.

W umowie leasingowej biorą udział 3 podmioty:

- producent dobra,

- specjalistyczna firma leasingowa (leasingodawca),

- podmiot korzystający (leasingobiorca),

- oprócz leasingodawcy i biorcy mogą być jeszcze 4, 5 podmiotów, np. banki.

Rodzaje leasingu:

1. Bezpośredni (producent) i pośredni (pośrednik),

2. Krótko- i długookresowy,

3. Wg. Wieku przedmiotów: nowe i używane,

- netto – czysty – jest przekazywany przedmiot umowy i nie ma dodatkowych obowiązków usług,

- brutto – pełny – dawca oprócz wydania przedmiotu zobowiązuje się do naprawy, serwisu.

4. Ze względu na kryterium zobowiązań:

- operacyjny – taka forma umowy, gdzie dobra inwestycyjne są użyczane na określony czas, jest to okres krótszy niż zużycie przedmiotu (najczęściej do 3 lat a żywotność produktu = 10 lat). Przedmiotami są takie produkty, które mają bardzo wysoką wartość początkową i przedmioty, które mogą być używane przez kilku kolejnych użytkowników. Po wygaśnięciu umowy przedmiot powraca do dawcy. Dawca jest obciążony kosztami amortyzacji, napraw, uzupełnień, itp.,

- finansowy – najbardziej klasyczny, umowa zawierana na konkretny okres czasu, w którym przedmiot leasingu ulega całkowitej amortyzacji. Po tym okresie przedmiot leasingu przechodzi na własność biorcy. Biorca w trakcie trwania umowy ponosi koszty amortyzacji.

Przykład nr 1:

Pan D ma cukiernię, każdego miesiąca sprzedaje ciastek za 50 tys. zł; jego koszty: mąka, cukier, energia, pracownik itd. wynoszą 20 tys. zł;

Przychód (obrót) – 50 tys. zł

Koszty uzyskania przychodu – 20 tys. zł

Zysk (przychód minus koszty) – 30 tys. zł

Podatek 19% od 30 tys. to 5700 zł

Pan D marzy o nowym samochodzie, trafił do Dixi-Car a uczynny i kompetentny handlowiec wytłumaczył mu jak może mieć fajny samochód i jeszcze płacić mniejsze podatki – sprzedał mu samochód w leasingu – wartość samochodu 100 tys. zł; pierwsza wpłata np. 30%:

Miesiąc zakupu: przychód w firmie pana D 50 tys. – koszty 50 tys. (koszty stałe jak zawsze 20 tys. + 30 tys. pierwsza wpłata na samochód) = 0 zysku = 0 podatku i pan D jeździ nowym samochodem za 100 tys.

Od następnego miesiąca pan D zapłaci znowu mniejszy podatek, bo będzie miał koszty o 3000 zł większe, bo wziął leasing 24-miesięczny.

Następne 23 miesiące: przychód 50 tys. – koszty 23 tys. (koszty stałe 20 tys. + 3 tys. rata za samochód) = 27 tys. zysku = 5100 podatku (600 zł niższy podatek i pan D jeździ nowym samochodem za 100 tys.)

Każda rata leasingowa jest o 19% tańsza, bo dla pana D stanowi koszt uzyskania przychodu w jego firmie i dzięki temu pan D płaci w okresie trwania umowy leasingowej niższe podatki.

Transakcje barterowe

tradycyjne

-polegają na bezpośredniej wymianie towaru za towar. Warunkiem jest tu równość wzajemnych dostaw, co wyklucza konieczność transferu dewiz pomiędzy kontrahentami.

Klasycznie termin ten oznacza umowę handlową, w myśl której następuje wymiana jednego towaru na drugi lub kilku towarów na kilka innych towarów. Każda ze stron takiej transakcji jest uważana za sprzedającego towar, który daje w zamian, i kupującego towar, który otrzymuje od drugiej strony. Istotne w transakcji barterowej jest to, że wartość dostawy po obu stronach jest identyczna i nie występuje w związku z tym transfer pieniędzy.

Transakcje barterowe dokonywane są głównie przez firmy kupieckie, a przypadki zawierania ich przez przedsiębiorstwa wytwórcze są bardzo rzadkie. Firma handlowa jest bowiem zawsze w stanie znaleźć takie towary do wymiany barterowej, które mogą zainteresować firmę handlową w drugim kraju. Faktem jest jednak, że towary, które są przedmiotem transakcji barterowej, trudno jest zazwyczaj sprzedać w transakcjach wolnodewizowych. Są to więc towary gorszego rodzaju, gatunku lub o niższym stopniu jakości, bardzo często nadwyżki rynkowe. Obrót barterowy, z punktu widzenia towarowego, jest ograniczany przez państwo. Towary, które normalnie można sprzedać w transakcjach wolnodewizowych, nie są dopuszczane do wymiany barterowej.

Transakcja barterowa może być przedmiotem ukrytego transferu środków płatniczych. Ma to znaczenie w przypadku, gdy transfer środków dewizowych podlega rygorom państwowym. W związku z tym podlegają one najczęściej kontroli państwowej,

a więc obowiązkowi uzyskania zezwolenia na dokonanie takiej operacji (licencji).

Cechy barteru

-brak pośredników: każdy z uczestników jest równocześnie eksporterem i importerem,

-zawieranie jednego kontraktu na dostawę i kontrdostawę,

-równoczesność dostawy i kontrdostawy,

-jednorazowość umowy

Transakcje kompensacyjne

-udział co najmniej trzech partnerów,

-przedmiotem transakcji może być szereg towarów,

-ich dostawy mogą być rozłożone w czasie,

-rozliczeniu dewizowemu podlega nieskompensowana wartość importu i eksportu, czyli szpica.

(przyjęcie przez sprzedawcę części należności w pieniądzach, a części w produktach lub usługach);

polegają­ce na wymianie towaru za towar, bez regulowania należności w dewizach. Warunkiem tego rodzaju transakcji jest wzajemne równoważenie się (kompen­sowanie) wartości towaru importowanego i towaru eksportowanego. Tylko nieznacz­na, nie skompensowana nadwyżka wartości (tzw. szpica) może być rozliczana w formie pieniężnej.

W transakcji kompensacyjnej bierze na ogół udział co najmniej czterech partnerów, tj. po jednym eksporterze i importerze z dwóch różnych krajów. Wewnątrz każdego z tych krajów rozliczenie między importerem a eksporterem jest dokonywane w walucie krajowej.

Motywem zawierania transakcji kompensacyjnej jest chęć utrzymania wymiany towarowej na określonym poziomie, pomimo trudności płatniczych, które wystąpiły u jednego z partnerów.

Transakcje wiązane

-zakup i sprzedaż określonych towarów jest uzależniona od sprzedaży lub zakupu innego towaru,

-umowy kupna - sprzedaży nie muszą się ze sobą równoważyć pod względem wartościowym,

-zawiera się więcej niż jeden kontrakt,

-dostawy i płatności dokonywane są w różnym czasie,

-formy i sposoby zapłaty nie muszą być jednakowe, najczęściej zapłata dokonywana jest w dewizach,

Transakcje wiązane w handlu zagranicznym to takie, w których zakup lub sprzedaż określonych dóbr są uzależnione od sprzedaży lub zakupu innych dóbr. Powiązane ze sobą umowy kupna-sprzedaży nie muszą równoważyć się wzajemnie pod względem wartościowym. Dostawy i płatności z tytułu tych umów nie muszą następować w tym samym terminie, a formy i sposoby zapłaty nie muszą być jednakowe. Wiązanie może dochodzić do skutku między dwoma partnerami, z których każdy jest jednocześnie eksporterem i importerem, ale w transakcji może także uczestniczyć trzeci partner, będący z reguły odbiorcą importowanego towaru.

Przykłady transakcji wiązanych

stosowane zwłaszcza w handlu międzypaństwowym

• poziome

transakcje typu zakupy równoległe (ang. counterpurchase),

transakcje zaliczkowe,

transakcje (porozumienia) o samospłacie (ang. buy-back arrangements).

• pionowe

transakcje (porozumienia) typu offset arrangements,

transakcje zamienne, (switch)

przykładem transakcji wiązanej jest wart 9 mld dolarów barterowy kontrakt pomiędzy chińskim holdingiem budowlanym a DR Konga. Gdyby nie inicjatywa chińskiego CREC, potencjał kongijskich złóż pozostałby nieodkryty. Oferta CREC w krótkim czasie pozwala obu stronom zrealizować szereg imponujących korzyści, a za inicjatywę i model transakcji dobrze dostosowany do słabszego ekonomicznie partnera chińskie przedsiębiorstwo otrzyma premię w postaci nadzwyczajnego zysku oraz znaczącej przewagi konkurencyjnej wobec konkurentów w regionie Afryki Zachodniej.

Transakcje równoległe

uzależnienie dokonania zakupu importowego od uzyskania zobowiązania eksportera, że w określonym czasie zakupi on u kupującego lub u innego wskazanego przedsiębiorcy określone dobra lub usługi, albo też spowoduje ich zakup przez inne przedsiębiorstwo zagraniczne – do wysokości ustalonego

z importerem procentu wartości swego eksportu

Transakcje zaliczkowe

importer z kraju wysoko rozwiniętego dokonuje „awansem” zakupów u eksportera z kraju rozwijającego się, opierając się jednocześnie na zobowiązaniu tego ostatniego, że w określonym (ale stosunkowo krótkim czasie) zakupi w zamian towary u niego. Niektóre formy zakupów zaliczkowych w terminologii zachodniej nazywane są transakcjami typu iunctim

Transakcje samospłaty

długoterminowe porozumienia i kontrakty, w sprawie zakupu za granicą, najczęściej

na warunkach kredytowych – kompletnych obiektów przemysłowych, linii technologicznych lub know-how i – z drugiej strony – pełnej lub częściowej spłaty zobowiązań kraju importującego wytworzonymi dzięki temu zakupowi produktami

(dostawca otrzymuje całość lub część swojej należności w postaci produktów wytworzonych za pomocą dostarczonego przez niego sprzętu);

"Transakcje samospłaty obejmują zwykle długoterminowe porozumienia i kontrakty dotyczące zakupu za granicą najczęściej na warunkach kredytowych; kompletnych obiektów przemysłowych, lini technologicznych lub know-how.

Transakcje offsetowe (z ang. wyrównanie, kompensata)

system kompensacji wydatków ponoszonych przez kraj dokonujący zakupów za granicą, stosowany często w przemyśle zbrojeniowym i lotniczym

Polega na:

-umożliwienia krajowi – importerowi produkcji części do tego sprzętu na rynku miejscowym,

-zakupu od niego komponentów do produkcji innych,pochodnych towarów,

-bezpośredniego zakupu lub znalezienia kupca na towary miejscowe, które nie mają związku z przemysłem zbrojeniowym lub lotniczym

(sprzedający zobowiązuje się wydać całość lub część swojej należności w sposób, który przyniesie kupującemu korzyści handlowe, przemysłowe lub inne)

Transakcje zamienne

są techniką finansową wykorzystywaną do rozwiązywania problemów wynikłych z bilansowania rozliczeń clearingowych.

polegają one na sprzedaży części lub całości należności clearingowej partnera z kraju trzeciego

Switch towarowy i finansowy

Transakcje zamienne (nazywane również switchowymi), polegające na sprzedaży całości lub części należności clearingowych partnerowi z kraju trzeciego, dzieli się na:

1. switch towarowy polegający na przekazywaniu towarów kupowanych przez importerów w ramach kontrdostawy do kraju trzeciego (który płaci za nie w dewizach) w którym dany towar cieszy się większym powodzeniem niż na rynku rodzimym importera;

2. switch finansowy polegający na sprzedaży nadwyżki clearingowej krajowi trzeciemu również za wolne dewizy.

Clearing (ang. wyczyszczenie) – procedura obrotów finansowych, w której podmiot clearingowy działa jako pośrednik i przyjmuje na siebie role kupującego i sprzedającego w danej transakcji w celu zabezpieczenia zamówień między dwiema stronami.

Transakcje wewnątrzwspólnotowe

• wewnątrzwspólnotowe nabycie – zakup towarów/usługi od podmiotu mającego siedzibę w innym kraju unijnym

• wewnątrzwspólnotowa dostawa – sprzedaż towaru/ usługi podmiotowi mającemu siedzibę w innym kraju unijnym

Z terytorium Wspólnoty wyłączone są następujące regiony, należące do terytoriów państw członkowskich

• wyspa Helgoland, terytorium Buesingen -Niemcy

• Cauta, Melilla, Wyspy kanaryjskie - Królestwo Hiszpanii

• Livigno, Campione d’Italia, włoska część jeziora Lugano - Republika Włoska

• departamenty zamorskie Republiki Francuskiej

• Góra Athos - Republika Grecka

• Wyspy Alandzkie - Republika Finlandii:

Wewnątrz wspólnotowe nabycie towarów to nabycie praw do rozporządzania jako właściciel towarami dostarczonymi lub przywiezionymi z jednego z krajów członkowskich UE.

Wewnątrz wspólnotowe nabycie to także przemieszczenie towarów przez podatnika z terytorium innego państwa członkowskiego, jeżeli towary te mają służyć podatnikowi do wykonywania działalności gospodarczej.

Transakcja nie jest wewnątrz wspólnotowym nabyciem, jeśli podmiotem są:

• rlnicy ryczałtowi kupujący towary na potrzeby prowadzonej działalności

• -podatnicy wykonujący czynności zwolnione z podatku, którym nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego

• -podatnicy zwolnieni z podatku ze względu na niewielkie obroty (limit: równowartość 10 000 EUR)

• -osoby prawne nie będące podatnikami VAT, jeżeli całkowita wartość wewnątrz wspólnotowego nabycia nie przekroczyła w roku podatkowym równowartości 10 000 EUR.

• -obce przedstawicielstwa dyplomatyczne, konsularne, misje specjalne oraz organizacje międzynarodowe mające siedzibę na terenie kraju. Dotyczy to jednak przede wszystkim towarów przeznaczonych do użytku urzędowego, choć w przypadku urzędników konsularnych, ich domowników, personelu dyplomatycznego oraz innych osób korzystających z immunitetu – także towarów przeznaczonych do użytku osobistego.