CHRONOLOGIA DZIEJÓW FRANCJI

KRÓLESTWO BURGUNDÓW

Dynastia Gibichung

Dynastia panująca nad Burgundami od ok. 400 do 534 roku. Założycielem dynastii był

najprawdopodobniej pierwszy znany nam z imienia król Burgundów, Gibika. Był on

spokrewniony lub tylko spowinowacony z wizygockim naczelnikiem (“sędzią”, królem)

Atanarykiem (zm.381).

Pod wodzą Gibiki Burgundowie wzięli udział w najeździe na Galę w 406 – 407 roku. W

tym też czasie przyjęli wiarę chrześcijańską (arianizm). Gdy część Burgundów z ich dawnej

siedziby w Czechach wyzwoliła się spod panowania Hunów i dołączyła go swoich

pobratymców znad Menu, których wodzem był syn Gibiki, Gundahar, wywołało to wojnę z

Hunami. Pokonali oni Burgundów w 436 roku. Gundahar padł na polu bitwy, a wraz z nim

większość jego rodziny.

W czasach panowania Gundioka (zm. ok. 470, stopień jego pokrewieństwa z poprzednikiem

nie jest możliwy do ustalenia) rzymski wódz Aecjusz, sprawujący władzę w Galii, przyznał

Burgundom jako miejsce osiedlenia okolice Jeziora Genewskiego, a Genewa wybrana została

na główną siedzibę władcy. Ogromnych strat doznali Burgundowie, walcząc w 451 roku

przeciw Hunom na Polach Kataluniejskich. W roku 461 Gundiok opanował ziemię wokół

głównego miasta Galii, Lyonu, do którego przeniósł swoją siedzibę. Aż do śmierci ok.470

roku systematycznie rozszerzał swoje burgundzkie panowanie w południowo-wschodniej

Galii.

Jego dzieło kontynuował brat Chilperyk, pod którego panowaniem władztwo burgundzkie

osiągnęło swój szczyt. Po śmierci Chilperyka Burgundia została podzielona pomiędzy

czterech synów Gundioka: Gundobada (zm. 516), rezydującego w Lyonie i będącego

jednocześnie zwierzchnikiem pozostałych braci, Godegisela, Chilperyka II i Godomara.

Chcąc zdobyć będącą w posiadaniu Wizygotów Prowansję, która umożliwiła by dostęp do

Morza Śródziemnego, Gundobad zmienił tradycyjną prowizygocką orientację swoich

poprzedników i sprzymierzył się z Frankami. Krok ten nie przyniósł spodziewanego rezultatu,

gdyż Prowansja wpadła w ręce Teodoryka Wielkiego.

Gundobad zasłynął jako prawodawca.. Mając za wzór kodeks wizygockiego króla Euryka,

kazał przed 501 rokiem skodyfikować prawo burgundzkie Lex Gundobada. Pełnię władzę po

nim przejął starszy syn Zygmunt, a jako wicekról z siedzibą w Genewie ustanowiony został

jego młodszy brat Godomar.

Zygmunt został wyniesiony przez cesarza Anastazjusza do godności patrycjusza Rzymu.

Narastający konflikt burgundzko-ostrogocki doprowadził nawet do tego, że Zygmunt kazał

zamordować własnego syna z pierwszego małżeństwa z córką Teodoryka Wielkiego, który

spiskował z dziadkiem przeciw ojcu. Królowie merowińscy wykorzystali osłabienie

Burgundii i pokonali Zygmunta, który w 523 roku wraz z całą rodziną został zdradziecko

wydany w ręce Franków i zamordowany. Ponieważ Zygmunt był katolikiem i propagował

katolicyzm wśród ariańskich Burgundów oraz wsławił się licznymi fundacjami kościelnymi,

jego śmierć potraktowano później jako męczeństwo za wiarę, co spowodowało, że od VI

wieku czczony był jako święty.

Jego bratu Godomarowi udało się na krótko scalić część Burgundii po klęskach zadanych

przez Franków, ale ostateczny cios zadali mu królowie frankijscy Childebert i Chlotar, którzy

po dwuletniej wojnie (532 – 534) ostatecznie podzielili Burgundię między siebie i

Teodeberta.

411 - 436 Gundachar Król Burgundów we wschodniej Galii od ok.411 r.

436 - 474 Gundowech Syn ?

474 - 501 Godigisel Syn

474 - 516 Gundobad Brat

516 - 523 Zygmunt Święty Syn, usunięty, zmarł w 524 r.

523 - 534 Godomar Brat, usunięty, Frankowie zdobywają Królestwo Burgundów

KRÓLESTWO FRANKÓW

Dynastia Merowingów

Dynastia wywodząca się od książąt władających jednym z plemion Franków być może już

w IV wieku, a później panująca w państwie Franków od końca V wieku do 751 roku. Nazwa

pochodzi od historycznie potwierdzonego Meroweusza (zm. ok. 450 r.). w tradycji

merowińskiej daje się rozpoznać ślad podania mitycznego o pochodzeniu Merowingów od

germańskiego boga Mero. W VII wieku pojawiła się wersja wywodząca Merowingów aż z

Troi.

Właściwym założycielem dynastii był Choldwig z Tournai (zm. 511), który w krótkim

czasie z jednego z drobnych plemiennych królów (“królików”) Franków wyrósł na władcę

wszystkich Franków oraz opanował znaczną część Galii. Z niewiadomych nam przyczyn

między 511 a 522 rokiem, dziedzictwo po Choldwigu podzielili pomiędzy siebie jego

synowie: Teuderyk I (zm.534), Chlodomer (zm.524), Childebert (zm.528) i Chlotar I zm.

(561). Zasada podziału była dość skomplikowana, gdyż podstawą nadziałów było terytorium

Choldwiga I w pierwotnych granicach sprzed 486 roku, a jego późniejsze nabytki terytorialne

podzielono osobno. W każdym razie ten pierwszy podział w rodzie Merowingów stał się

precedensem dla kolejnych podziałów w obrębie ich różnych linii genealogicznych.

Ekspansywna polityka znacznie rozszerzyła władztwo Merowingów w Galii o królestwo

Burgundii (534) i Prowansję (536), jak też założone na wschód od Renu państwo Turyngów

(531). Najważniejszymi ośrodkami władzy Merowingów były dawne miasta rzymskie: Paryż,

który był główną siedzibą Choldwiga, oraz Reims, Orlean i Soissons.

Władza ich w VI wieku wspierała się z jednej strony na współdziałaniu ze szlachtą

frankijską i tworzącą się arystokracją, a z drugiej na episkopacie galijskim i potomkach

dawnej arystokracji rzymskiej. Już ok. 560 roku państwo Franków znowu znajdowało się pod

władzą jednego monarchy, Chlotara I. Ponieważ pozostawił on czterech synów, podział

rdzennego terytorium Franków w naturalny sposób nawiązywał do podziału

przeprowadzonego po Choldwigu. Jednak w przypadku terytoriów galijskich dokonano nieco

innego wytyczenia granic niż przed półwieczem. Rychła śmierć Chariberta w 567 roku

rozpętała szereg bratobójczych wojen, toczonych początkowo o jego dziedzictwo, a następnie

o hegemonię wśród Merowingów. Ponieważ część przypadająca następnemu z synów

Chlotara I, Chliperykowi, ze wszystkich stron była otoczona dzielnicami braci, jego nowe

nabytki terytorialne musiały dokonać się ich kosztem. Oba podziały na cztery części wskutek

szybkiego wymierania niektórych linii Merowingów doprowadziły do wydzielenia się z

całości terytorium merowińskiego trzech głównych dzielnic:

Neustrii – z ośrodkiem w Paryżu,

Austrazji – z dominującą pozycją Reims,

Burgundii - z Chalon jako naczelną siedzibą władcy.

Schyłek świetności dynastii przypadł za panowania Chlotara II (613 – 623) i Dagoberta I

(629 – 638/639), którym udawało się utrzymać jedność państwa, mimo wzrastających

tendencji separatystycznych i ze zdwojoną siłą ujawniających się aspiracji politycznych

arystokracji. Od czasów Chlotara II szybko wzrastała rola majordomów, którzy pierwotnie

byli wyznaczani przez królów i zarządzali tylko pałacem królewskim, ale stopniowo stawali

się najważniejszymi i najpotężniejszymi urzędnikami, którzy w końcu przejęli pełnię władzy

w państwie. Jedną z przyczyn osłabienia władzy dynastii Merowingów w VII wieku mogła

być dziedziczna choroba umysłowa, na którą cierpiał także Choldwig II, antenat niemal

wszystkich późniejszych Merowingów.

Począwszy od połowy VII wieku niemal wszyscy Merowingowie uzależnieni byli od

Majordomów. Jeden z nich , syn Pepina Starszego, Grimoald I, kazał nawet w 656 roku

koronować swojego syna Childeberta.

Ostatnim samodzielnie panującym Merowingiem był Childeryk II (622 – 875), który został

zamordowany przez jedno z walczących o władzę stronnictw arystokratycznych. Po jego

śmierci rozpętała się wojna majordomów: Ebroina z Neustrii (zm.680/683) i Pepina

Średniego z Heristalu, wnuka Pepina Starszego. Ogromne znaczenie dla przyszłości dynastii

miało wygaśnięcie w 679 roku na Dagobercie II austrazyjskiej linii Merowingów, co

pozwoliło tamtejszej arystokracji na przejęcie faktycznej władzy. Po zwycięskiej bitwie pod

Tertry w 687 roku, w której majordom Austrazji Pepin pokonał Neustryzyjczyków, został on

faktycznym jednowładcą w państwie Franków. Walki majordomów o władzę umożliwiły

uniezależnienie się od Franków ziem położonych na wschód od Renu. Odtąd królowie

merowińscy jedynie legitymizowali władzę majordomów z rodu Karolingów.

Karol Młot odważył się nawet na pozostawienie nieobsadzonego tronu po śmierci

Teuderyka IV w 737, a adopcja w tym samym roku jego syna Pepina Krótkiego przez króla

Longobardów Liutpranda, czyli włączenie go do rodziny królów, świadczy o królewskich

aspiracjach Karola. Przed bitwą z Odilonem z Bawarii, który mienił się obrońcą Merowingów

i był inspiratorem anty karolińskiej opozycji po śmierci Karola Młota, jego synowie posadzili

na tronie ostatniego Merowinga z nieustalonej linii, Childeryka III (743 – 751). Gdy Pepin

Krótki umocnił swoją władzę, a nawet od 747 roku był jedynowładcą, zwrócił się w 750 roku

do papieża Zachariasza o sankcję dla zmiany dynastii panującej u Franków. Przyzwalające

responsum papieskie otwarło Pepinowi drogę do wybrania go przez możnych na króla w 751

roku. Childerykowi III przycięto długie włosy (symbol władzy królewskiej) i zesłano do

klasztoru (prawdopodobnie St. Bertin).

Panowanie Merowingów można podzielić na dwa okresy:

W pierwszym, obejmującym dwa pokolenia, od Choldwiga do śmierci Chlotara II,

zbudowano podstawy potęgi państwa Franków w Galii i na wschód od Renu.

W drugim trwającym ponad stulecie, mamy do czynienia z walkami między członkami

dynastii, przejęciem władzy przez majordomów i zepchnięciem Merowingów na margines

życia politycznego, aż do ich usunięcia z tronu i wygaśnięcia rodu.

460 - 482 Childeryk I Syn Meroweusza / Merovee /, wódz król Franków salickich w Tournai

ok. 460 r.

482 - 511 Choldwig I (Clovis) Syn

511 - 524 Chlodomer Syn, król Orleanu

511 - 533 Teodoryk I Brat, w Reims

511 - 558 Childebert I Brat, w Paryżu

511 – 561 Chlotar I Brat, w Soissons, jedyny król 558

533 - 547 Teodebert I Syn Teodoryka I, w Reims

547 - 555 Teodebald Syn w Reims

561 - 567 Charibert I Syn Chlotara I, w Paryżu

561 - 575 Sigibert I Brat, w Reims, (AUSTRAZJA)

561 - 584 Chilperyk I Brat, w Soissons, (NEUSTRIA)

561 - 593 Guntram Brat, w Burgundii

575 - 596 Childebert II Syn Sigiberta I, w Austrazji, w Burgundii 593.

584 - 629 Chlotar II Syn Chilperyka I, w Neustrii, jedyny król 613.

596 - 612 Teodebert II Syn Childeberta II, w Austrazji, usunięty, zmarł 612.

596 - 613 Teodoryk II Brat, w Burgundii, w Austrazji 612.

613 Sigibert II Syn, w Austrazji i Burgundii.

629 - 639 Dagobert I Syn Chlotara II, w Austrazji 623, jedyny król 632.

630 - 632 Charibert II Brat, w Akwitanii.

639 - 656 Sigibert III Święty Syn Dagoberta I, w Austrazji 634.

639 - 657 Chlodwig II Brat, w Neustrii i Burgundii.

656 - 661 Childebert Przybrany syn Sigiberta III, w Austrazji.

657 - 673 Chlotar III Syn Choldwiga II, w Neustrii i Burgundii.

662 - 675 Childeryk II Brat, w Austrazji, jedyny król 673.

676 - 679 Dagobert II Święty Syn Sigiberta III, w Austrazji

676 - 690 Teodoryk III Syn Chlodwiga II, w Neustrii i Burgundii, jedyny król 679

690 - 694 Chlodwig III Syn.

694 - 711 Childebert III Brat.

711 - 715 Dagobert III Syn.

715 - 721 Chilperyk II Syn Childeryka II ?.

717 - 719 Chlotar IV Syn Teodoryka III ?, anty-król w Austrazji.

721 - 737 Teodoryk IV Syn Dagoberta III, interregnum 737 – 743

743 - 751 Childeryk III Prawdopodobnie syn , usunięty, początek rządów KAROLINGÓW.

Uwaga : Królewskim tytułem Merowingów, dziedziczonym przez Karolingów był “ Król

Franków ” rex Francorum.

KSIĘSTWO AKWITANII

Dynastia z Owernii

898 - 918 Wilhelm I Pobożny Syn Bernarda Kosmatej Stopy, hrabiego Owernii, tytułowany

księciem od 898 roku

Dynastia z Razes

918 - 926 Wilhelm II Młodszy Syn Adelindy, siostry Wilhelma I, i Akfryda z Razes

926 - 927 Akfryd brat

Dynastia z Poitiers

Ród feudalny który ok. 840 roku objął dziedziczną władzę w hrabstwie Poitiers – Ramnulf I.

Hrabiowie Poitiers brali aktywny udział w polityce wewnętrznej państwa

wschodniofrankijskiego – jeden z nich, Ramnulf II, był nawet pod koniec IX wieku

kandydatem do tronu. Już wówczas ród ten rywalizował z hrabiami Tuluzy o panowanie w

Akwitanii. Zmagania te zakończyły się nadaniem przez króla Raula z Burgundii hrabiemu

Eblesowi ( synowi z nieprawego łoża Ramnulfa II) tytułu księcia Akwitanii w 928 roku, choć

już jego ojciec tytułował się dux maximae partis Aquitaniae.

Przedstawiciele dynastii z Poitiers panowali w Akwitanii do 1204 roku. W swym księstwie

byli władcami niemal niezależnymi od królów Francji. Następca Eblesa, Wilhelm III

Jasnowłosy wydał swą córkę Adelajdę za Hugona Kapeta, króla Francji. O znaczeniu rodu

świadczy fakt, iż panujący w latach 993 – 1030 Wilhelm V Wielki był kandydatem do tronu

cesarskiego po śmierci w 1024 roku cesarza Henryka II, lecz godności tej nie przyjął.

Książęta Akwitanii starali się podporządkować swej władzy całą południową Francję ( za

panowania Wilhelma VIII przyłączono Saintonge i Gaskonię). Wilhelmowi IX (1086 – 1126)

udało się nawet opanować w 1097 Tuluzę, stolicę rywalizującego o władzę w Akwitanii

księstwa, lecz nie zdołał jej utrzymać. Władca ten był nie tylko wojownikiem, ale też jednym

z najlepszych poetów langwedockich, pozostawił po sobie 15 pieśni. Jego syn Wilhelm X

(1127 – 1137) był również miłośnikiem poezji, ale też świetnym politykiem – doprowadził do

małżeństwa swej córki Eleonory z królem Francji Ludwikiem VII. Jeden z braci Wilhelma,

Rajmund z Poitiers, dzięki małżeństwu z dziedziczką księstwa Antiochii, Konstancją (1136),

został władcą tego bliskowschodniego państwa. Jego dwuznaczne kontakty z siostrzenicą

Eleonorą były jedną z przyczyn rozwiązania jej małżeństwa z Ludwikiem VII. Potomkowie

Rajmunda (zabitego w roku 1149) panowali w Antiochii od 1136 – 1289, aż do upadku

księstwa. W latach 1187 – 1287 rządzili też hrabstwem z Trypolisu.

Najbardziej znaną postacią rodu z Poitiers jest jednak ostatnia przedstawicielka jego

akwitańskiej linii, Eleonora (Alienor). Rozwiedziona w roku 1152 ( pod pozorem zbyt

bliskiego pokrewieństwa z Ludwikiem VII), jeszcze w tym samym roku poślubiła Henryka

Plantageneta, od 1154 roku Króla Anglii, dając mu pięciu synów. Była nie tylko protektorką

poetów, ale też energicznym politykiem, stając przez długi czas w opozycji do swego męża.

Za panowania Ryszarda Lwie Serce była nawet regentką. Po jej śmierci w 1204 roku księstwo

Akwitanii stało się dziedzictwem królów Anglii.

927 - 934 Ebles Bękart Daleki kuzyn, hrabia Poitou 890 - 892 i od 902

934 - 963 Wilhelm III Jasnowłosy Syn

963 - 993 Wilhelm IV Samochwał Syn, abdykował, zmarł w 996?

993 - 1030 Wilhelm V Wielki Syn

1030 - 1038 Wilhelm VI Gruby Syn

1038 - 1039 Odo Brat

1039 - 1058 Wilhelm VII Śmiały Brat

1058 - 1086 Wilhelm VIII Brat

1086 - 1126 Wilhelm IX Trubadur Syn

1126 - 1137 Wilhelm X z Tuluzy Syn

1137 - 1204 Eleonora Córka, żona Henryka II, króla Anglii

Unia z Anglią do podboju przez Francję 1453

Uwaga :

Wilhelm I od 898 roku był tytułowany księciem, od 909 roku księciem Akwitanii.

Dynastia Karolingów

Historia Francji zaczyna się wraz z powstaniem państwa Franków, ludu germańskiego który

zajął terytorium rzymskiej Galii po upadku imperium w roku 355.

2 połowa III w. Osadnictwo w północnej Galii zalegalizowane przez Rzym.

257 łupieżcze wyprawy aż po Pireneje.

486 – 507 Choldwig przyporządkowuje sobie większość Galii. Chrzest Choldwiga w 496 r.,

w r. 511 jego śmierć i rozdrobnienie kraju.

687 r. Pepin z Heristalu jednoczy większość ziem.

721. Karol Młot, syn Pepina utrwala władzę jako majordom

Pepin Mały (Krótki)

751 – 768

Ok.715 – 768. Syn Karola Młota, który w bitwie pod Poiters w roku 732 powstrzymał

muzułmański najazd na Francję. Strony: Frankowie – 30 tys., Arabowie – 50 tys.

Abderrahman ibn Aabdillach. Przebieg: Kilkudniowe starcie zakończone wycofaniem

Arabów. Skutek: Symboliczny koniec ekspansji arabskiej w Europie Zach. Został królem po

zdetronizowaniu ostatniego króla z dynastii Merowingów w 754r.. W latach 754 – 756 razem

z siłami papieskimi najechał na królestwo Longobardów, pokonał ich, oddał władzę w tym

rejonie papieżowi.

Karol I Wielki

768 – 814

742 – 814.Pokonał Longbardów i Sasów, Wizygotom, Awarom, Słowianom. walczył z

Arabami na Półwyspie Iberyjskim gdzie stworzył wielkie Imperium. 792r. Libri Carolini –

zwierzchnik chrześcijaństwa zachodniego. Papież Leon III w roku 800 koronował Go na

cesarza Zachodu. Patronował odrodzeniu kultury i nauki.

Ludwik I Pobożny

814 – 840 cesarz

778 – 840. Syn Karola Wielkiego. Odziedziczył po nim imperium. Osłabienie władzy

centralnej.

Karol II Łysy

843 – 877

823 – 877. Był jednym z trzech synów Ludwika I, który po trzech latach walk wewnętrznych

imperium, podzielił cesarstwo między potomków.

843 – Traktat w Verdun - Karol został królem Królestwa Zachodniofrańkońskiego. Władzę

miał ograniczono pod wpływem możnowładców, Lotara I i Ludwika zw. Niemieckim. W

latach 875 – 877 był cesarzem

Ludwik II Jąkała

877 – 879

846 – 879. Rządził krótko, okres jego rządów był pełen niepokojów. Po jego śmierci kraj

podzielono pomiędzy synów Ludwika III ( 863 - 882 ) i Karlomana ( zmarł w r. 884)

Karol Gruby

884 – 887

839 – 888. Pod Jego rządami królestwo Franków zostało po raz ostatni zjednoczone. Został

zdetronizowany po inwazji Wikingów.

Odo

888 – 898

860 – 898. Zdobył sławę bronić miasto przed Wikingami. Zwano Go księciem Paryża. Nie

udało mu się zwyciężyć kontrkandydata do tronu z dynastii Karolingów.

Karol III Prostak

893 – 922

879 – 929.Zawarł pokój z przywódcą Wikingów, Rollonem, zezwalając na założenie państwa

w Normandii. Został zdetronizowany.

Robert I

922 – 923

865 – 923. Brat Odo. Zginął w walce.

Raul

923 – 936

Książe Burgundii

Ludwik IV Zamorski

936 – 954

921 – 954. Młodość spędził na wygnaniu. Syn Karola Prostaka. Faktyczną władzę sprawował

w tym czasie Hugo Wielki.

Lotar

954 – 986

914 – 986. Syn Ludwika IV. Faktyczną władzę sprawował Hugon z rodu Kapetów – syn

Hugona Wielkiego.

Ludwik V Gnuśny

987 – 996

0k. 967 – 987. Ostatni władca Francji z dynastii Karolingów.

Dynastia Kapetyngów

Hugo Kapet

987 – 996

Ok.938 – 987. Założyciel dynastii. Władza ograniczona wpływami możnowładców.

Robert II Pobożny

996 – 1031

Ok.970 – 1031. Władca aktywny i waleczny, przeciwstawiał się możnowładcom.

Henryk I

1031 – 1060

Ok.1008 – 1060. Panowanie zakłócane przez wojnę domową.

Filip I

1060 – 1108

1052 – 1108. Wywoływał skandale, ściągnął na siebie ekskomunikę, zwiększył zakres

władzy monarchy.

Ludwik VI

1108 – 1137

1081 – 1137. Stworzył administrację królewską, doprowadził do sojuszu między koroną,

miastami i kościołem.

Ludwik VII

1137 – 1180

Ok. 1120 – 1180. Przewodził drugiej, nieudanej krucjacie do Ziemi Świętej. Eks-małżonka

Eleonora Akwitańska po ślubie z Henrykiem II królem Anglii stworzyła imperium

Plantagenetów , którego interesy były sprzeczne z interesami Francji.

Filip II August

1180 – 1223

1165 – 1123. Skoncentrował się na umacnianiu monarchii francuskiej. Podbił wszystkie

należące do Plantagenetów terytoria we Francji. W roku 1214 Bitwa pod Bouvines (Flandria)

Strony: wojska niemiecko – flamandzkie 12 tys.- Otton IV, Francja- 7,5 tys. Przebieg:

Zdecydowane zwycięstwo Francuzów. Skutek: Rozbicie sojusznika Anglii zajętej podbojem

Akwitanii.

Ludwik VIII

1223 – 1226

1187 – 1226. Dokończył podboju Prowansji zaczętego przez możnowładców północnych w

celu zniszczenia tzw. albigensów uznanych za heretyków.

Ludwik IX Święty

1226 – 1270

1214 – 1270. Jedyny władca Francji kanonizowany. Zmarł na dżumę w Tunisie, gdzie był z

krucjatą przeciwko władcom Egiptu.(fiasko wyprawy).

Filip III Śmiały

1270 – 1285

1245 – 1285.Oddziedziczył Langwadocję. Złe przygotowanie wyprawy do Hiszpanii

zakończyło się śmiercią.

Filip IV Piękny

1285 – 1314

1268 – 1314.Zwiększył znacznie władzę monarchii. Prowadził wojnę z Edwardem I – królem

Anglii i Flandrii, upokorzył papieża Bonifacego VIII, nakazując uwięzienie, oraz zagarnął

majątek zakonu templariuszy, wypędził z Francji Żydów. W latach 1309 – 1376 papieże

rezydowali w Awinionie znajdując się pod wpływem królów francuskich .tzw. niewola

awiniońska

Ludwik X

1314 – 1316

1289 – 1316.Reakcja feudałów na wzrost uprawnień króla zmusiła go do ustępstw na rzecz

możnych.

Jan I

Panował 5 dni

Filip V

1316 – 1322

Ok.11293 – 1322.

Karol IV

1322 – 1328

1294 – 1328. Ostatni z dynastii Kapetyngów. Pretensje do tronu Edwarda III zostały

odrzucone, ponieważ we Francji sukcesja możliwa była do potomstwa w linii męskiej. tzw

prawo salickie.

Dynastia Walezjuszy

Filip VI

1328 – 1350

1293 – 1350.Wnuk Filipa Pięknego.Za jego rządów zaczęła się wojna stuletnia

(1337 – 1453 ) Klęska pod Crecy – 1346,Strony: Francja – 12 tys., Anglia – 9 tys.-Edward III.

Skutek: Zajęcie przez Anglię Calais, początek roli piechoty w Europie. epidemia czarnej

śmierci-dżumy 1348.Edward III kwestionuje prawa do tronu

Jan II Dobry

1350 – 1364

1319 – 1364.rycerski i niekompetentny. Pojmany przez Anglików pod Poitiers w1356r,

zwolniony po podpisaniu rozejmu w 1360 r dobrowolnie wrócił do niewoli. Księstwo

Burgundii oddał synowi przez co stworzył zagrożenie dla monarchii.

Karol V Mądry

1364 – 1380

1337 – 1380.regent w czasie gdy jego ojciec przebywał w niewoli, stłumił powstanie

chłopskie (1358) z pomocą Bertranda de Guesclin, wyparł Anglików z Francji.

Karol VI

1380 – 1422

1368 – 1422.Walki Burgundczyków i Armaniaków. Henryk V – Król Anglii w roku 1415

zwyciężył Francuzów w bitwie pod Azincourt i w sojuszu z Burgundią podbił północną

Francję ( Normandię )Strony: Francja –25 tys. d”Albert, Anglia- 5,7 tys. Henryk V. Przebieg:

Bitwa wygrana przez Anglików dzięki łucznikom.

W 1420 – traktat w Troyes król uznał Henryka V za jego następcę

Karol VII

1422 – 1461

1403 – 1461. Początkowo władał tylko na południe od Loary. Pod dowództwem

Joanny d” Arc wyzwolili Orlean i Karol został koronowany. Anglicy stopniowo wyparci z

kraju.

Ludwik XI Pająk

1461 – 1483

1432 – 1483. Przydomek zawdzięcza niezwykłej przebiegłości. Po długiej walce z Burgundią

doprowadzono do rozpadu i aneksji przez Francję.

Karol VIII

1483 – 1498

1462 – 1515. Mimo zwycięstwa Francji we Włoszech pod Neapolem wojna nie przyniosła

spodziewanych korzyści. Zaczęła się ingerencja w sprawy Półwyspu Apenińskiego.

Ludwik XII

1498 – 1515

1462 – 1515.Wojna we Włoszech w latach 1494 – 1559 Zdobyto Mediolan i Neapol ale

zdobycze utracono.

Franciszek I

1515 – 1547

1494 – 1547.Patron sztuki. W tym czasie rosła potęga Habsburgów. Klęska pod Pawią

(1525 ). Nieznacznie ograniczył władzę Karola Habsburga.

Henryk II

1547 – 1559

1519 – 1559.prześladował protestantów- hugenotów. faworyzował rodzinę Gwizjuszy.

Zdobył ostatnią posiadłość Angielską w 1558 w Calais. Zginął tragicznie podczas turnieju

rycerskiego.

Franciszek II

1559 – 1560

1544 – 1560. Był słabego zdrowia, jednym z trzech synów Henryka II, którzy zostali

królami. Wszyscy byli pod wpływem matki Katarzyny, która manewrowała między frakcją

Gizewiuszy i Burbonami (protestanci).

Karol IX

1560 – 1574

1550 – 1574.Słaby i neurotyczny Wojna religijna katolików i hugenotów. W dniu Św.

Bartłomieja 1572 pod wpływem matki zarządził masakrę protestantów.

Henryk III

1574 – 1589

1551 – 1589. Przez kilka miesięcy król Rzeczypospolitej(1573 – 1574).Gdy został królem

Francji potajemnie wrócił do kraju gdzie trwała wojna domowa. Zamordowany podczas

oblężenia Paryża w 1589 r.

Epoka Burbonów

Henryk IV

1589 – 1610

1553 – 1610.Od 1562 król Nawarry. Musiał nawrócić się na katolicyzm aby utrzymać

autorytet.(“Paryż jest wart myszy” – powiedział przy tej okazji.) Uregulował kwestie religijne

w edykcie nantejskim w r.1598, który gwarantował hugenotom swobodę wyznania.

Zamordowany w czasie przygotowań do wojny.

Ludwik XIII

1610 – 1643

1601 – 1643.Początkowo krajem rządziła matka regentka Maria Medycejska ,a następnie

kardynał Richelieu który zbudował potęgę Francji.

Ludwik XIV

1643 – 1715

1638 – 1715. Jego wojny doprowadziły do rozrostu państwa i dały Burbonom tron

hiszpański, mimo że go osłabiły. Zwano go “Król Słońce”, sam mawiał “Państwo to ja”.

Ludwik XV

1715 - 1774

1710 – 1774. Utalentowany choć leniwy .Sławę przyniosły mu kochanki – markiza de

Pompadour i hrabina du Barry ) niż polityka.

Ludwik XVI

1774 – 1792

1754 – 1793. W 1789 r. Zwołał Stany Generalne by przygotować nową Konstytucję. W 1791

podjął z rodziną nieudaną próbę ucieczki z kraju. 1792r – zdetronizowany. 21 I 1793 zginął

na gilotynie

II Republika

Alphonse de Lamartine

1790 – 1869

Poeta . czołowa postać Rządu Tymczasowego 1848r.

Louis Cavignac

1802 – 1857

Generał .posiadał nadzwyczajne pełnomocnictwa do zduszenia powstania w Paryżu 1848 r.

Ludwik Napoleon Bonaparte

1808 – 1873

1848 – 1852 = prezydent. Od 02 12.1851 miał władzę dyktatorską, a od listopada 1852

rządził jako cesarz Napoleon III.

II Cesarstwo

Napoleon III - cesarz 1852 – 1870.

Ożywiony rozwój przemysłu. Wywołał na małą skalę wojnę z Austrią i Rosją zakończoną

sukcesem. Stopniowo się liberalizował, lecz temu położyła kres wojna z Prusami 1870 – 1871

w czasie której dostał się do niewoli pod Sedanem. – Francja 100tys. Mc Mahon, Ducrot,

Wimpfen, Prusy 200 tys. Helmut Moltke.

1870 – 1871 Wojna francusko – pruska

Stromy: Francja, Prusy. Przyczyny: Kandydatura Leopolda Hohenzolerna na tron Hiszpanii.

Obszar: Francja Przebieg: klęski Francuzów i ich kapitulacja Pokój: Wersal Skutek: Obalenie

cesarstwa Utrata Alzacji i Lotaryngii kontrybucje wojenne Zjednoczenie Niemiec ( II Rzesza)

III Republika 1875 - 1940

Prezydent:

Uprawnienia:

1.funkcje głowy państwa

2.władza wykonawcza

3.inicjatywa ustawodawcza razem z izbami

4.prawo rozwiązania Izby za zgodą Senatu

5.ogłasza ustawy

Ministrowie:

Tworzą rząd, któremu przewodniczy prezydent

Zgromadzenie Narodowe:

Uprawnienia:

1.Wybór prezydenta

2.zmiana konstytucji

Izba deputowanych , Senat

Uprawnienia:

Ustawodawstwo w sprawach finansowych ustawa w pierwszej kolejności musiała być

przyjęta przez Izbę.

Senat może sądzić prezydenta i ministrów.

Izby pracują na sesjach.

Zasady Ustroju:

1.Zasada podziału władz.

2.Zasada suwerenności narodu

3.System rządów parlamentarnych

4.Silna pozycja prezydenta

Rząd Obrony Narodowej

1870 – 1871

Rząd ten proponował prowadzenie kontynuowanie wojny do momentu , gdy można było

rozpisać wybory parlamentarne. Jego czołowym członkiem był Leon Gambetta.

Adolphe Thiers

1871 – 1873

Szef Rządu 1871, prezydent 1871 – 1873.Francja zrzekła się Alzacji i Lotaryngii na rzecz

Niemców. Oddziały rządowe w maju 1871r.rozbiły komunę (wspólnotę obywatelską)

zmuszony do rezygnacji w maju 1873.

Patrice de MacMahnon

1873 – 1879

Marszałek Francji, monarchista. Władza należała do ministrów.

Jules Grevy

1879 – 1887

Prowadzono agresywną politykę kolonialną w Afryce Płn. i w płd. – wsch. Azji. Minister

wojny Gen. Georges Boulanger był bliski przejęcia władzy lecz skończył na wygnaniu.

Sadi Carnot

1887 – 1894

Ujawniono w latach 1892 – 1893 skandal korupcyjny związany z budową Kanału

Panamskiego. Wraz z Rosją przymierzano się do wojny przeciw Niemcom. Wzmożona

działalność anarchistów terroryzuję Francję, a sam prezydent zostaje zasztyletowany.

Jean Casimir – Perier

1894 – 1895

Złożył dymisję po sześciu miesiącach.

Felix Faure

1895 – 1899

W r. 1898 Francją wstrząsnął skandal tzw. sprawa Dreyfusa. Oficer pochodzenia

żydowskiego Alfred Dreysfus niesłusznie oskarżony o szpiegostwo.

Emilie Loubet

1899 – 1906

Sprawa Dreyfusa – uznany za winnego lecz uniewinniony dekretem prezydenckim.

Emilie Combes

1902 – 1905

Ograniczył wpływ kościoła- rozdział kościoła od państwa. Porozumienie z Wielką Brytanią -

odwieczny wróg Francji.

Armand Fallieres

1906 – 1913

Konflikt z Niemcami o wpływy kolonialne w Maroku.

Raymond Poincare

1913 - 1920

I-wojna światowa (premier:Rene Viviani) Największym przywódcą był jednak Georges

Clemanceau zwany Tygrysem.

Paul Deschanel

1920

Złożył dymisję ze względu na stan zdrowia.

Alexandre Millerand

1920 – 1924

W 1923 wkroczono do Zagłębia Ruhry, aby ukarać Niemców za szkody spowodowane

działaniami wojennymi. Pod naciskiem prawicy zmuszony do rezygnacji.

Gaston Doumergue

1924 – 1931

Niestabilność polityczna.

Paul Doumer

1931 – 1932

Zginął z rąk Rosyjskiego zamachowca.

Albert Lebrun

1932 - 1940

Druga wojna światowa.