Napoje energetyzujące
Napoje energetyzujące pojawiły się na polskim rynku w latach 90. XX w. i bardzo szybko zyskały popularność, głównie dzięki intensywnym działaniom marketingowym. Zwane są one również energizerami lub psychodrinkami. Do najbardziej znanych marek tego typu napojów należą: Red Bull, Tiger, Burn, R20 +, Techno Power Energy, XL Energy Drink.
Podstawową funkcją energizerów jest dodanie energii lub „odświeżenie” umysłu; zwiększają one efektywność organizmu podczas długotrwałego wysiłku fizycznego i psychicznego.Ze względu na specyficzne działanie napojów energetyzujących głównymi ich konsumentami powinni być kierowcy, ludzie pracujący umysłowo lub aktywni fizycznie.
Zdrowe osoby dorosłe mogą pić energy drinki sporadycznie, w sytuacjach, gdy potrzebują otrząsnąć się ze zmęczenia. Surowo zakazane spożywanie tych napojów mają osoby z wysokim ciśnieniem krwi, dzieci, kobiety w ciąży oraz karmiące piersią, a także osoby chore na cukrzycę ze względu na zawartość dużej dawki kofeiny.
Skład napojów energetyzujących:
Za pobudzające działanie tych napojów odpowiedzialne są takie substancje jak: kofeina, tauryna, guarana oraz w mniejszym stopniu: inozytol i karnityna.
Oprócz tego w skład energizerów wchodzą także witaminy z grupy B – ryboflawina i niacyna, witamina B6 i B12, ale są to ilości znikome.
W niektórych napojach mogą znaleźć się także ekstrakty roślinne: wyciąg z żeń – szenia, miłorzębu japońskiego czy innych egzotycznych roślin.
Główne składniki :
kofeina – dostarczana w odpowiednich ilościach: poprawia nastrój, poprawia wydajność, zwiększa koncentrację, zmniejsza senność; dzienna dawka nie powinna przekroczyć 300 mg (1 puszka energy drinka zawiera ok. 80 mg); nadużycie powoduje: podrażnienie żołądka i ścian jelit, zakłócenie koordynacji ruchów i drżenie, bezsenność, zwiększenie częstości skurczów serca;
tauryna – w rozsądnych porcjach: zmniejsza napięcie nerwowe, zwiększa sprawność umysłową i fizyczną, przeciwdziała procesom utleniania; dzienna dawka nie powinna przekroczyć 400 mg (1 puszka napoju zawiera od 300 do 2000 mg/100 ml); zbyt duże spożycie skutkuje m.in. tym, że działanie pobudzające jest coraz krótsze, a po nim występuje jeszcze większe zmęczenie;
Zagrożenia związane z nadmiernym spożywaniem napojów energetyzujących:
- bóle i zawroty głowy, kołatanie serca, drażliwość, niepokój;
- podczas ciąży: samoistne poronienia, przedwczesny poród, niższa waga urodzeniowa;
- w połączeniu z alkoholem: utrata kontroli nad działaniem, szybsze upijanie się, w niektórych przypadkach, wzmożona agresja;
w połączeniu z lekami: leki przeciwbólowe silniej działają, leki uspokajające działają słabiej, niektóre antybiotyki powodują upośledzenie rozkładu kofeiny w organizmie;