Populacja ludzi zamieszkujacych nasza planete staje sie coraz starsza. w ciagu 25lat ogolna liczba ludzi starszych(ponad 60letnich) wzrosnie z 605 mln w 2000r. do 1.2 mld w 2025. w wielu krajach rozwinietych juz dzisiaj jest wiecej osob pow. 60 roku zycia anizeli tych ponizej 15 roku zycia.Polskie spoleczenstwo starszeje sie takze,a w konsekwencji w latach 2010-2020 przybedzie nam ok. 2mln osob w wieku poprodukcyjnym.duza liczba osob starszych powoduje wzrost wydaktow na pomoc spoleczna i opieke zdrowtna.

Ludzie nie tylko chca zyc dluzej, ale tazke uitrzymywac do poznej starosci neizaleznosc oraz dobra jakosc zycia.(osinski 2003). badania prowadzone w usa centre od diseases control(cdc)wykazaly ze kazdy dolar zainwestowany w aktywnosc fizyczna(czas+wyposazenie) oszczedza 3,2 dolarow, ktore przeznaczono na opieke medyczna.

tabela 1. wybrane teorie objasniajace proces starzenia sie.

TEORIE
obnizanie sie aktywnosci enzymow naprawczych DNA
ekspresja genow starzenia sie
zatrzymanie zegara wew.(komorki dziela sie ograniczoną liczbe razy)
obnizanie sie aktywnosci ukladu immunologicznego
obumieranie nieodtwarzajacych sie kom.nerwowych
aktywacja wolnych rodnikow

Przyczyna ponad polowy zgonow wsrod osob starszych sa choroby sercowo-naczyniowe. przy zwiekszonej aktywnosci fiz. liczba zgonow mozna by zmieniejszyc o 25-33%. obnizona aktywnosc fiz. jest niezaleznym czynnikiem ryzyka przedwczesnej smiertelnosci.

tabela 2. spoleczne uzasadnienie dla zwiekszenia aktywnosci fiz. przez osoby starsze wg.WHO

1.zmniejszenie kosztow opieki zdrowotnej i opieki spolecznej. brak aktywnosci fiz. i siedzacy tryb zycia zmniejszaja niezaleznosc i przyniaja sie do wystapienia wielu chorob przewleklych.aktywny fizycznie tryb zycia moze pomoc opoznieniu pojawienia sie slabosci fizycznej io chorob, znacznie zmniejszajacych w ten sposob kosztu opieki zdrowotnej
2.zwiekszenie zdolnosci do pracy osob w podeszlym wieku.osoby starsze moga wnosci duzy wklad w zycie spoleczne.fizycznie aktywny tryb zycia pomoga starszym osobom utrzymac niezaleznosc czynnosciowa i optymalizuje stopien,w jakim sa one w stanie aktywnie uczestniczyc w spoleczenstwie
3.prfomocja pozytywnego i aktywnego iobrazu osob starszych. spoleczenstwo,ktore sprzyja aktywnemu fizycznie stylowi zycia osob starszych, moze lepiej czerpac korzysci z bogactwa doswiadczen i wiedzy posiadanej przez starszych czlonkow spoleczenstwa

Kryteria klasyfikacji ludzi starych wg wieku kalendarzowego.

*mlodzi-starzy 65-74
*starzy 75-84
*starzy-starzy 85-99
*najstarsi-starzy wiecej niz 100

Spadek sprawnosci i wydolnosci fizczynej z wiekiem jest fizlologiczny i nieunikniony, ale przebiega on u poszczegolnych osob w roznym tempi i nasileniu. opoznianiu proscesow starczych moze sprzyjac utrzymywanie aktywnosci fizycznej do poznej starosci. wydatek energi 5 kcal/min powoduje ze osoba nie jest zdolna do wykonywania podstawowych czynnosci dnia codziennego i utrzymania niezaleznego statusu wlasnego zycia.Zdolnosc do biegu z predkoscia 8km/h stanowi prog mozliwosci prowadzenia normalnej, samodzielnej zyciowej aktywnosci.W 7 dekadzie zycia prawidlowy poziom pobotru tlenu powinien: u mezczyzn 35-40 ml/kg -1 min-1. Zwykly marsz normalnym krokiem po twardej powiezchni podejmowany przez kobiete o masie 62 kg wymaga utrzymania ww.minimalnego poziomu sprawnosci.Przecietny poziom 70-letnich kobiet jest bliski granicznego progu,a wiele kobiet nie moze utrzymac zadowalajacej samodzielnosci w wykonywaniu podstawowych codziennych czynnosci

We wszystkich pop[ulacjach wystepuje powszechna tendencja do obnizania sie aktywnosci fizycznej wraz z wiekiem, choc rozne jest rozne jest tempo tego spadku.W usa odsetek mezczyzn o odp.poziomie aktywnosci fizycznej w wieku 25 lat osiaga 40% a w wieku 50 lat nieco powyzej 20% a w wieku 80 lat max 10%.

Każdy czlowiek traci ok.1 % ogolnej wydolnosci fizycznej oraz 3.5% sily konczyn dlnych w ciagu roku.ryzyko przedfwczesnej smierci rosnie wraz ze zmiejszoną aktywnościa fizczna wyrazona np. poprzez mniejszy tygodniowy wydaTEK ENERG. ryzyko to jest alezne od wieku,palenie papierosow, nadcisnienie,otylosci,dlugosci lat rodzicow. Osoby,ktore w okresie 9 lat spacerowaly mniej niz 5 km tygodniowo lub pokonowyaly mniej niz 20 pieter tyg,wyikazywaly odpowiednio o 27% i 22% wyzszy wskaznik smiertelnosci. Mezczyzni aktywni fizycznie ponizej 200kckl na tydzien posiadali wskaznik o 40%wyzszy.

tabela 3 Skala codziennej aktywnosci fizycznej

Stopien aktywnosci CHARAKTERYSTYKA AKTYWNOSCI

I-bardzo duzy aktywnosc sportowa,wytezone cwiczenia kilka razy w tygodniu wymagajace znacznego wysilku

II-dyzy wytezone cwqiczenia przynajmniej 3 razy w tygodniu np.ciezka praca fizyczna w ogrodzie, plywanie i bieganie

III-umiarkowane przez okolo 3-4 godz tygodniowo:prace domowe,gotowanie, sprzatanie,jazda na rowerze

IV-lekki wykonuje latwe zadania domowe(odgrzewanie posilkow,scieranie kurzu) krótki spracer

V-znikomy przewaznie siedzim,czyta,oglada TV

VI-brak aktywnosci oblożnie chory, przykuty do lozka