Nauka administracji 21.10.2010

Zajmujemy się różnymi szkołami teorii organizacji.

3 szkoły tradycyjne:

1.Szkoła tradycajnego zarządzania.

2.Szkoła administracyjna.

3.Szkoła tradycji międzyludzkich.

Ad.1 Szkoła naukowego zarządzania, Fryderyk Taylor i Karol Adamiecki.

Adamiecki to inżynier, wysztalcony mający doświadczenie w pracy na stanowiskach kierowniczym.Praktyczne doświadczenia przyniósł na grunt teortyczny. Interesowała go organizacja pracy zespołowej. Znany jest przede wszystkim jako twórca teorii harmonii pracy.W ramach tej teorii sformułował kilka zasad.

1.Prawo wzrastającej produkcji.

2.Prawo specjalizacji.

3.Prawo koncentracji oracy.

4.Prawo harmonii pracy.

Ad.1Karol Adamiecki wskazał że istnieje pewna granica nakładów na pracę, przy której koszt jednostkowy jakiegoś wyrobu staje się najmniejszy, najniższy.Po przekroczeniu pułapu koszty produkcji wzrastają.Było to istotne odkrycie.

Ad.2 Podział pracy, specjalizacja czynności jest źródłem zwiększania wydajności pracy. Człowiek jest przykładem specjalizacji.Skomplikowane funkcje są dzielone na proste. Należy integrować czynności, funkcje tożsame czy do siebie podobne. Podawał przykład jest podział w pracy profukcyjnej podział na pracę umysłowa i fizyczna.Efekty jednej i drugiej muszą być zintegrowane.

3.Komórki organizacyjne które w danej instytucji wykonują podobne czynności należy łączyć w jeden dział.

Ad.4 Największą wydajność pracy można osiągnąć jeżeli się sharmonizuje, zsynchonizuje czynności podejmowane przez poszczególne komórki organizacyjne; jezeli się sharmonizuje czasy działania tych komórek organizacyjnych.

Karol Adamiecki po raz pierwszy eksponował wartość czasu w teorii.Pokazywał do jak dużych strat dochodzi jeśli traci się czas.Wydajność pracy zespołu zależy, jest zdeterminowana przez wydajność pracy zespołu pracującego najgorzej, najsłabiej. Zwrócił uwagę na zanaczenie słabych ogniw.Teoria najsłabszego ogniwa.O jakości łańcucha przesądzi najsabsze ogniwo.Praca najsłabszego ogniwa przesądza o wydajności całości.Z tego wnioski dla pracy kierowniczej.Trzeba wzmacniać najsłabsze ogniwa. Trzeba dążyć aby współdziałające podmioty miały zsynchronizowane czynności.

Tą teorię przedstawił jako inżynier, naukowiec, w czasach zaborów. Po odzyskaniu niepodległości powrócił do Polski 1918 i rozpoczął pracę na UW.Stworzył Katedrę Naukowej Organizacji Pracy.Prowadził cieszące się popularnością wykłady z tego.Do pewnych ustalaeń doszedł wcześniej niz Taylor.Założył towarzystwo naukowej organizacji. Był znany w Europie i na świecie.Współtwórca Europejskiego Stowarzyszenia Naukowej Organizacji.Otrzymał wiele nagród międzynarodowych.Jest to postać godna uwagi.

Ad.2 Szkoła Administracyjna

Jej założycielem, twórcą jest Henryk Fayol.Współtwórcą tej szkoły jest Max Weber.

Henryk Fayol był francuskim inżynierem.Ukończył akademię górniczą.Pracował w przemyśle cięzkim.Pełnił funkcje kierownicze.Skończył na stanowisku dyrektora przedsiębiorstwa.Żył na przełomie XIX/XX wieku. Wiele osiągnął. Od 1918 roku poświęcił się działalności naukowej.Interesowały go zasady sprawowania funkcji kierowniczych.Po raz pierwszy mocno podkreślił znaczenie kształcenia kadr kierowniczych właśnie w zakresie naukowego zarządzania.Wskazywał,że innych umiejętności wymaga się od kierowników niższych szczebli innych od kieronicków szczebli wyższych.Na szczeblach najniższych ważna jest wiedza techniczna.Na wyższych szczeblach maleje znaczenie tej wiedzy a wzrasta zapotrzebowanie na umiejętności interpersonalne.Zdolności organizacyjne zaczynają nabierać odpowiedniego znaczenia.Wskazywał na kilka funkcji kierowniczych.Do dziś jego dorobek jest aktualny.Funkcje kierownicze:

1.Planowanie-obmyślanie planu działania dla zespołu, kierunku działania.

2.Organizowanie-trzeba zespolić wysiłki ludzi i przygotować środki materialne dla wykonywania planu.

3.Rozkazywanie-nadawanie kierunku działaniom ludzkim.Wydawanie poleceń.

4.Koorydynowanie-harmonizowanie wysiłków ludzkich.

5.Kontrolowanie-sprawdzanie i na bieżąco i poprzez kontrolę końcową jak założenia planu są realizowane.

Henryk Fayol przedstawił koncepcję 14 zasad zarządzania, naukowego kierownictwa.Byl zdanie że te zasady odnoszą sie nie tylko do działalności przemysłowej.Zasady mają szersze zastosowanie.Napisał pracę :,,Administracja przemyslowa i ogólna" i starał się w niej udowodnić że wiele zasad wypracowanych na gruncie działalności przemysłowej można a wręcz trzeba przenieść na grunt administracji publicznej.Początkowo ta idea nie znalazła specjalnego uznania w Europie ale po przetłumaczeniu prac na język angielski, jego dzieło było bardziej znane w Stanach niż w Europie.Do dziś jest to bardzo eksponowane.W Stanach Zjednoczonych mamy związki pomiędzy biznesem a administracją.

Henryk Fayol to postać znana i ceniona.Jest założycielem najbardziej prestiżowej we Francji Narodowej Szkoły Administracji.Powołał instytut Studiów Administrayjnych.Przeksztalcono to NSA.Mamy Krajową Szkołę Administracji Publicznej.

14 zasad zarządzania:

Wskazywał że zasady nie stanowią zamkniętego katalogu.Są katalogiem otwartym,mogą być uzupełnione o inne zasady.Uważał, że zasady te nie mają charakteru sztywnych reguł.Zasady trzeba pojmować i stosować elastycznie ze względu na to że różne są warunki działania i ludzie różnią się między sobą.

1.Zasasa podziału pracy.

2.Zasada autorytetu.

3.Zasada dyscypliny.

4.Zasada jedności rozkazodawstwa.

5.Zasada jednolitości kierownictwa.

6.Zasada podporządkowania interesów prywatnych interesowi ogółu.

7.Zasada sprawiedliwego wynagradzania.

8.Zasada centralizacji.

9.Zasada hierarchizacji.

10.Zasada ładu.

11.Zasada odpowiedzialnego,odpowiedniego traktowania personelu.

12.Zasada stabilizacji personelu.

13.Zasada inicjatywy.

14.Zasada zgrania personelu.

Ad.1

Zasada podziału pracy-podział pracy jest złożony, skomplikowany na prostsze czynności, prostsze elementy powoduje, że ludzie specjalizują się w wykonywaniu tych czynności.Mają możliwość specjalizowania się.Nabierają większej wpracy w wykownywaniu tych czynności.Ludzie mogą sprawniej wykonywać pracę.Ich praca stara się bardziej wydajna.Wyrazistym przykładem specjalizacji jest taśma montażowa. Suma czynności składa się dopiero na jakiś gotowy produkt.Przy tego typu specjalizacju końcowy efekt osiąga się dzięki wpsółpracy wielu osób. W znaczeniu,że ktoś posiada szczególne kompetencje,zasada specjalizacji występuje.Istnieją granice specjalizacji, których przekroczyć nie wolno,bo to prowadzi do dehumaninizacji pracy.Poza tym przekroczenie tej rozsądnej granicy specjalizacji powoduje że wydajność pracy wcale nie rośnie. Fayol nawiązywał do umiaru.

Ad.2

Zasada autorytetu-kierownik aby mógł realnie przewodzić zespołowi ludzi musi posiadać nie tylko autorytet formalny.Autorytet formalalny wynika z miejsca stanowiska zajmowanego w hierarchi prganizacyjnej. Ktoś kto jest na stanowisku kierowniczym ma kompetencje do wydawania poleceń.Wg Fayola autorytet formalny powinien być dopełniony autorytetem osobistym.

Z czego wynika autorytet osobisty?

Z wiedzy,doświadczenia,umiejętności nawiązywania kontaktów z ludźmi.Wynika także z wartości moralnej, walorów moralnych.Nie jest to tylko mądry ale też uczciwy człowiek.Jak złożymy autorytet moralny i formalny to złoży się na posłuch u podwładnych.Autorytet może mieć ktoś kto jest sprawiedliwy.

Ad.3

Zasada dyscypliny-dyscyplina wynika z umiejętności i możliwości wymuszenia posluszeństwa wobec siebie. Poziom dyscypliny w największym stopniu zależy od wartości kierownika.Przestrzegał kierowników przed usprawiedliwianie się :,, z kim ja muszę pracować???". Stan dyscypliny zależy od umiejętności nagradzania i karania.Trzeba rozsądnie stosować kary za wykroczenie.Surowość kary musi być dostosowana do stopnia wykroczenia, konsekwencja w karaniu.Wszystko wynika ze sprawiedliwych układów,przejrzystych zasad zarządzania.Stan dyscypliny zależy od wartości kierownika.

Ad.4

Zasada jedności rozkazodawstwa-każdy pracownik powinien otrzymywać polecenia w zakresie konkretnych czynności i operacji przez niego wykonywanych,tylko od jednego kierownika.Był zdecydowanym przeciwnikiem dwoistości rozkazodawstwa, która w praktyce występuje.Dwoistość rozkazodawsta narusza autorytet przełożonych,niszczy organizację.Może powstać konflikt pomiędzy pracownikami.Jedynym wyjściem, przeciwdziałanie temu wymaga precyzyjnego ustalenia zakresu uprawnień,kompetencji kierowniczych. Precyzyjne rozgraniczenie kompetencji.

Ad.5

Jednolitość kierownictwa-Prace prowadzące do jednego celu powinny być przedmiotem kierowania przez jednego kierownika i do tego sposługującego się jednolitym, spójnym planem. Np.wydział ,dział nie powinien mieć 2 kierowników.

Ad.6

Zasada podporządkowania interesu indywidualnego interesowi ogólu-interesy poszczególnych grup pracowników, interesy indywidualne lub partykularne nie mogą zdominować, przeważyć nad interesami całej instytucji.Widział tu ogromne pole do działania dla kierowników.Kierownik powinien być konsekwentny, stosować kary, ograniczać pole do działania dla ludzi którzy swój interes prywatny, osobisty wysuwają na plan pierwszy.Potrzebny jest dobry przykład ze strony kierownictwa, od szczebla najniższego do najwyższego,

Ad.7

Zasada sprawiedliwego wynagradzania-sprawiedliwe wynagrodzenie jest wtedy kiedy zadowala zarówno kierownictwo jak i pracowników.Wynagrodzenie powinno być sprawiedliwe,bo ma funkcję motywacyjną.Nikogo nie wolno faworyzować, sprawiedliwy podział premii. Sprawiedliwe nie znaczy jednakowe.

Ad.8

Zasada centralizacji jest odnoszona do konkretnej instytucji.Stopień centralizacji instytucji mierzony jest rolą podwładnych w podejmowaniu decyzji.Ograniczenie roli pracowników oznacza centralizację.Natomiast zwiększenie roli pracowników,decetralizację. Nie ma jakiegoś jednego, optymalnego stopnia centralizacji,który można by wprowadzić we wszytskich instytucjach.Stopień centralizacji zależy od warunków panujących w instytucji i być do nich dostosowany. W tej samej instytucji stopień centralizacji powinien się zmieniać w zależności od warunków. Jakie warunki miał na myśli mówiąc o zdeterminowaniu stopnia cetralizacji?

Wartość przełożonych i wartość podwładnych.Jeżeli w danej istytucji czy komórkach organizacyjnych tych instytucji wartość przełożonych jest niska, natomiast pracownicy to ludzie doświadczeni to wtedy należało by stawiać na decentralizację.Przejawia się dążenie do elastycznego stosowania zasad.

Ad.9

Kolejna zasada to zasada hierarchii-budowa organizacji jest budową szczeblową,stą stanowiska kierowniczwe wyższego,średniego,niższego szczebla a rezultatem instnienia hierarchii jest droga służbowa.Jest to droga po której przechodzą polecenia pochodzące od szczebla najwyższego i kierowane do szczebli najniższych. Do drodze służbowej przechodzą meldunki, informacje które pochodzą od szczebla niższego i idą do szczebli wyższych.Ta droga służbowa komplikuje załatwianie spraw w instytucjach.

A

B C

D E

F G

Droga służbowa-f załatwi część sprawy idzie po szczebelkach i w końcu do G trafi.Drogę służbową można zredukować poprzez wprowadzenie kładki.POmiędzy f i g można zbudować kładkę i będą się porozumiewali bezpośrednio,pod warunkiem że zgodzą się ich przełożeni bezpośredni i ta współpraca będzie przebiegać harmonijnie.Droga służbowa komplikuje,wydłuża czas załatwniania spraw.

Ad.10

Zasada ładu-FAYOL wyodrębniał ład rzeczowy inaczej materialny i ład personalny.Ład rzeczowy oznacza, że każda rzecz powinna się znajdować na miejscu dla niej przeznaczonym i powinna mieć w ogóle wyznaczone takie miejsce.Pojęcie ładu nie jest wystarczające.Do prawdziwego ładu potrzeba aby miejsca dla rzeczy były wybrane odpowiednio(ład rzeczowy)