174

Polski21. Żaden prominentny reżyser, scenarzysta ani producent nie był Polakiem; nie było też wielkich gwiazd polskiego pocho­dzenia. Wspomniany przez nas brak polskich aktorów w filmach odzwierciedla tę nieobecność polskich artystów w Hollywood.

Wielu spośród twórców filmów, które omawialiśmy, było żydowskimi emigrantami z Europy Wschodniej22. Biorąc pod uwagę prominentną rolę Żydów w Hollywood okresu wojny, jest to istotny czynnik i temat ten stanowił przedmiot wielu godnych uwagi analiz23. Zdaniem scenarzysty Juliusa Epsteina, obecność Żydów miała tak wielki wpływ na Hollywood, że nawet goje myśleli „po żydowsku".

Biorąc pod uwagę narastanie antysemityzmu wśród Polaków od końca dziewiętnastego wieku, zwłaszcza po 1919 roku, zu­pełnie zrozumiałe, że ci uciekający przed antysemityzmem Żydzi nic mieli zbyt wielu powodów do sympatii dla Polski. Liczne badania wskazują na związek głębokiego amerykańskiego pa­triotyzmu żydowskich filmowców z odrzuceniem przez nich ich europejskiego pochodzenia. Alan Spiegel tak opisuje zło­żone interakcje pomiędzy przywiązaniem do żydostwa, pogardą dla spędzonej w Europie Wschodniej przeszłości i wdzięczno­ścią wobec Stanów Zjednoczonych: potentaci filmowi „nigdy nie ignorowali swojego judaizmu, [ale] gorliwie podkreślali

" Prowadzi to oczywiście do intrygującego pytania, dlaczego Słowianie w ogóle, a w szczególności Polacy tradycyjnie byli przedstawiani w amery­kańskim kinie negatywnie.

~: Nawet pomijając właścicieli wytwórni, Gabler oblicza, że w 1936 roku wśród 86 ważniejszych producentów hollywoodzkich było 53 Żydów.

-•' David Desser i Lester D. Friedman zwracają uwagę, że choć amerykań­ska rozrywka „od początku stulecia była w znacznej mierze żydowska (...), wkład Żydów w snow-business nigdzie nie jest tak kluczowy, jak w bran­ży filmowej". Doneson pisze o „dominującej" pozycji Żydów w branży fil­mowej, a nawet wspomina o „żydowskim Hollywood'. „Kino (...) stwo­rzyli obcy; wschodnioeuropejscy Żydzi", konkludują Lary L. May i Elaine Tyler May. Zwracają też uwagę, że obecność Żydów w Hollywood dostrze­żono, lecz jej nie wyjaśniono.

Dlaczego Hollywood walczyło z Polakami?

wierność amerykańskim ideałom zamiast imigranckich korzeni. Robili tak zarówno w geście wdzięczności (...)> jak i w ramach strategii ogrania swoich licznych antysemickich przeciwników". Wiedzieli, jak „zdusić antysemitów w pojednawczym uścisku uznania, lojalności i gorączkowego machania flagą".

Jest dość oczywiste, że już na długo przed drugą wojną świa­tową amerykańscy Żydzi, z których wielu pochodziło z Polski, uważali ojczyznę swoich przodków za szczególnie antysemicką. Neal Gabler zauważa, że dla wschodnioeuropejskich Żydów w Hollywood „tym, co ich jednoczyło w głębokim pokrewień­stwie duchowym, było całkowite i zupełne odrzucenie prze­szłości". Zdaniem scenarzysty Alberta Maltza dla dzieci żydow­skich emigrantów takich jak on charakterystyczne było, że nie wiedziały absolutnie nic o polskiej przeszłości swoich rodzin. Inny komunistyczny scenarzysta, Walter Bernstein, również po­tomek przybyszów z Europy Wschodniej, nie miał pojęcia, skąd pochodziła jego rodzina: „Nikt nie wiedział tego na pewno". John H. Lawson w swojej autobiografii stwierdza tylko, że jego dziadkowie „uciekli z polskiego getta". Jack i Harry Warner nie mogli lub nie chcieli ujawnić prawdziwego nazwiska swojej ro­dziny nawet własnym dzieciom. Hal Wallis, producent, „nie chciał, by znano jego przeszłość" i również nie podawał prawdzi­wego nazwiska. Jego rodzina pochodziła z północno-wschodniej Polski, on jednak, tak jak wielu innych, „wymazał przeszłość". Phillip Roth nazywa to zjawisko „dobrowolną amnezją"24. Anzia Yezierska, polska Żydówka z tego samego pokolenia co poten­taci filmowi, pisze, że polscy Żydzi „wyrwali swoje korzenie", opuszczając Polskę i zostawili stary świat „za sobą, jako umarły".

Niemal wszystkimi większymi hollywoodzkimi wytwórniami

Schwartz komentuje, że „hollywoodzki establishment nie chciał oglądać się na getto, na swoją narodowość i związane z nią ryzyko",

352

353


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
174
174
Dz U 1951 nr 22 poz 174 sprężarki
174 Ustawa o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników
174 175
KPRM. 174, WSZYSTKO O ENERGII I ENERGETYCE, ENERGETYKA, KOPYDŁOWSKI
Fizjoterapia w pediatrii id 174 Nieznany
163-174, PK I rok, Geologia, Kolos
174
174 Strony WWW i katalogi bibliotek w Internecie
174
174
171 91 Outdoor monta z i pielegnacja docid 174 (2)
3 roz 174 193
19 174 GRUPY PSYCHOMANIPULACYJNE EE2id 18238 ppt
174 TYTAN wykaz dokumentacji 2007 02 20
Pasowanie na przedskolaka s 171 174 P M 1 Przygoda z uśmiechem
Ir-1 (R-1) 167-174 Dodatek I
ks W Zaborski, Pojęcia religijne Persów za Achemenidów [w] PP nr 27, 174