REPLANTACJA I AUOTRANSPLANTACJA ZĘBÓW

Lek.dent.Marta Adwent

Katedra i Klinika Chirurgii Czaszkowo-Szczękowo-Twarzowej i Chirurgii Stomatologicznej ŚUM

Kierownik dr hab. n. med. Iwona Niedzielska

Reimplantacja (reimplantatio dentis)-
zabieg polegający na wprowadzeniu wybitego zęba w jego własny zębodół i unieruchomieniu na czas gojenia,
nazywany reimplantacją urazową

Reimplantacja planowa-
polegająca na ponownym wprowadzeniu do zębodołu zęba usuniętego celem wykonania leczenia przewodowego poza zębodołem

0. zęby ze zmianami okw

1. zęby endoperiodontalne

Wskazania

0. BEZWZGLĘDNE: zęby zwichnięte lub wybite w wyniku urazu (luxatio et expugnatio dentis)

1. zęby usunięte omyłkowo

2. nieprawidłowo wykonana ekstrakcja zęba sąsiedniego

3. zęby usunięte planowo celem przeleczenia poza zębodołem

Wskazania

0. zęby jednokorzeniowe

1. zęby stałe nieuszkodzone (siekacze,kły)

2. nie uszkodzone wyrostki zębodołowe i zębodoły

3. prawidłowy stan tkanek przyzębia

4. małe braki uzębienia

Przeciwwskazania

0. choroby przyzębia (periodontitis)

1. zapalenia miazgi zębowej (pulpitis)

2. ropne zapalenie ozębnej (periodontitis purulenta)

3. duże braki zębowe

4. brak zębów sąsiednich oraz przeciwwstawnych

5. złamanie zęba (fractura dentis)

6. znaczne zniszczenie zmineralizowanych tkanek (caries dentis)

7. zły stan ogólny

Diagnostyka

0. dokładny wywiad ogólny i szczegółowy (data, godzina, przyczyny, okoliczności, udzielona pierwsza pomoc, objawy ogólne, szczepienia)

1. wnikliwe badanie fizykalne zewnątrz- i wewnatrzustne

2. badania dodatkowe (zdjęcia rtg punktowe, pantomograficzne)

Najistotniejszą i najważniejszą zasadą prawidłowo przeprowadzonej reimplantacji jest przestrzeganie aseptyki w trakcie zabiegu

Powodzenie replantacji

0. dojrzałość zęba (stopień rozwoju korzenia)

1. stan miazgi

2. czas przebywania zęba poza zębodołem

3. miejsce i sposób przechowywania zęba

4. względnie wiek pacjenta

Czas

0. najlepiej do 20-30 minut

1. niezakończony rozwój korzenia i zdrowa miazga- REIMPLANTACJA do 2h, z zachowaniem żywej miazgi- REWASKULARYZACJA (ZSN)- kontrola żywotności miazgi co 6 tyg

2. leczenie endodontyczne-zęby z zakończonym rozwojem

3. maksymalny czas utraty zęba powinien byc krótszy niż 12h (im krótszy-rokowanie lepsze)

Przechowywanie zęba

0. przedsionek jamy ustnej

1. ślina

2. zębodół

3. gazik nasączony NaCl

4. mleko

5. zestawy (Save a Tooth, Viaspan)

6. UWAGA!!! zęba nie należy przechowywać w wodzie, środkach odkażających lub transportować na sucho

Etapy postępowania

1.Przepłukanie zęba r-rem 0,9%NaCl (podgrzanym do temp. pokojowej w celu usunięcia zanieczyszczeń)
2.leczenie endodontyczne poza zębodołem, jesli konieczne
3.resekcja wierzchołka korzenia
4.wyłączenie zęba ze zgryzu
5.znieczulenie nasiękowe okolicy zębodołu (bez ADRENALINY!!!)
6.delikatne wypłukanie skrzepów z zębodołu
7.kolejne przepłukanie zęba
8.wprowadzenie do zębodołu
9.unieruchomienie zęba szyną nazębną lub ligaturą stalową (wiązanie Stoudta) na okres 4-6 tygodni (szyna Webera, płytka Sauera, włókno szklane)
10.kontrola radiologiczna po 2 tyg (ryzyko resorpcji)

Zalecenia pozabiegowe

0. antybiotykoterapia

1. miękka dieta

2. płukanki chlorheksydyną

3. ewentualnie szczepienia p/tężcowe

4. obserwacja długoterminowa

5. kontrola radiologiczna po 2 lub 3 tyg, a następnie 3,6,12 miesiącach

Okres gojenia

0. prawidłowe czynności podjęte po 7-14 dniach od zabiegu

1. pełne wygojenie po 3-4 tygodniach

2. replantowany ząb ma szansę średnio przetrwać w jamie ustnej 2-3 lata,rzadziej 10 lat

3. najlepsze wyniki dają ZSN (możliwość rewaskularyzacji)

Powikłania pozabiegowe wczesne

0. krwawienie z zębodołu

1. zakażenie

2. brak możliwości ponownego osadzenia zęba w zębodole

Powikłania pozabiegowe poźne

0. resorpcja korzenia

1. kostnozrost (ankylosis)

2. martwica miazgi

3. obliteracja kanału korzeniowego

4. infraokluzji

5. zapalenie kości

6. powstanie ropni

W przypadku stwierdzenia braku możliwości replantacji zęba, alternatywą w postępowaniu jest odbudowa za pomocą mostów adhezyjnych na włóknach szklanych, tradycyjnych mostów porcelanowych lub wszczepienie implantów

AUTOTRANSPLANTACJA ZĘBÓW

Autotransplantacja (autotransplantatio dentis)-
zabieg polegający na przeszczepieniu własnego zęba lub zawiązka zęba,świeżo po jego usunięciu w inny lub nowo wytworzony zębodół

Transplantacja autogenna-
u tego samego osobnika z miejsca na miejsce

Transplantacja homogenna-
w ramach gatunku

Zastosowanie

0. częściej zawiązki zębów (z.przedtrzonowe)

1. w ortodoncji przy braku możliwości sprowadzenia zęba do łuku (siekacze,kły)

2. zwykle u dzieci w wieku 9-13 lat w celu zachowania żywotności zęba (opóźnione wyrzynanie nieprawidłowo położonego kła)

3. alternatywa dla leczenia protetycznego i implantologicznego

4. zastępowanie zębów zniszczonych próchnicą, w których większośc tkanek stanowi wypełnienie (trzonowce)

Zalety

0. zalecana w wieku rozwojowym

1. poprawa estetyki

2. poprawa czynności żucia

3. lepsza artykulacja

4. pobudzenie rozwoju wyrostka zębodołowego (przenoszenie sił żucia na ozębną)

5. przebudowa kości

6. brak konieczności augmentacji kości (implantacja)

7. niższe koszty zabiegu (implantacja)

Wskazania

0. zęby zaklinowane i ektopowe, które nie mogą być sprowadzone do łuku metodami ortodontycznymi

1. utrata zęba stałego we wczesnym wieku w wyniku próchnicy (trzonowce pierwsze i drugie) lub urazu (zęby przednie)

2. brak zawiązka zęba

3. wrodzone braki zębowe w jednym łuku, gdy w drugim występuje stłoczenie lub z.nadliczbowe/zawiązki z.nadliczbowych

Wskazania

0. zęby o niepomyślnym rokowaniu, co do których podejrzewa się konieczność ekstrakcji lub leczenia protetycznego (caries radicularis, caries complicata coronae)

1. anomalie rozwojowe-dysplazja obojczykowo-czaszkowa, rozszczep wyrostka zębodołowego, miejscowa odontodysplazja

2. zastąpienie z.stałych leczonych endodontycznie lub poddanych resekcji wierzchołka korzenia

Przeciwwskazania

0. niewystarczające wymiary poprzeczne wyrostka zębodołowego w miejscu docelowym

1. zbyt małe rozłożenie korzeni

2. niewłaściwa higiena

3. brak współpracy ze strony pacjenta

4. zapalenia ostre i przewlekłe w miejscu planowanego przeszczepu

Kwalifikacja do zabiegu

0. stadium rozwoju korzenia (najlepiej zęby z niezakończonym wzrostem korzenia-3 lub 4 stopień rozwoju wg Moorrees'a, rzadko 5, 6)

1. nie zobliterowana komora zęba

2. najczęściej zęby przedtrzonowe,kły

3. odpowiednia budowa systemu korzeniowego zęba

Diagnostyka

0. wywiad ogólny i szczegółowy

1. dokładne badanie fizykalne zewn- i wewnątrzustne (ocena potencjalnego transplantatu: ustawienie w łuku,wymiary mezjalno-dystalne korony)

2. badanie radiologiczne (wysokość kości, wielkość przestrzeni międzyzębowych, budowa i ewentualne zaburzenia morfologii korzeni)

Zasady

0. osłona antybiotykowa przed i 7 dni po zabiegu

1. znieczulenie nasiękowe

2. atraumatyczna ekstrakcja (aparat więzadłowy,pochewka Hertwiga!!!)

3. leczenie endodontyczne jeśli konieczne

4. krótki czas przechowywania zęba poza zębodołem

5. odpowiedni sposób przechowywania (r-r NaCl i krew pacjenta)

6. ryzyko powstania skrzepu (ozębna-nowy zębodół)

7. zalecenia pozabiegowe podobne jak w przypadku ekstrakcji

Techniki zabiegu

0. JEDNOCZASOWA- usunięcie i wszczepienie zęba na miejsce docelowe odbywa się w czasie trwania tego samego zabiegu

1. DWUCZASOWA- w pierwszym etapie tworzony/opracowywany jest zębodół, a w drugim usuwany i wszczepiany jest autotransplantat; metoda korzystniejsza w przypadkach wytworzenia nowego zębodołu

Przeszczepianie zawiązka zęba

0. chirurgiczne nacięcie dziąsła

1. odsłonięcie i pobranie zawiązka zęba z kości

2. umieszczenie zawiązka w uprzednio przygotowanym łożu kostnym w pozycji infraokluzji

3. stabilizacja szwami (rzadziej cienkim stalowym drutem)

Kontrola pozabiegowa

0. długoterminowa obserwacja pacjenta (rozwój zęba i wzrost kości wyrostków zębodołowych)

1. badania radiologiczne celowane i pantomograficzne (postęp rozwoju korzenia oraz procesy patologiczne w nim występujące,obliteracja komory zęba,kość wyrostka zębodołowego,stan ozębnej, ewentualne powikłania)

2. kontrola żywotności miazgi (wykluczenie pulpopatii,określenie reinerwacji,rewaskularyzacji)

3. badanie osadzenie zęba w kości

Powikłania wczesne

0. ból około- i pozabiegowy

1. obrzęk tkanek miękkich

2. szczękościsk

3. obecność głębokich kieszonek dziąsłowych

Powikłania późne

0. pulpopatia

1. obumarcie miazgi zęba (24 m-ce)

2. resorpcja korzenia (24 m-ce)

3. kościozrost (ankylosis)

4. niecałkowity wzrost korzenia na długość

5. niezakończenie rozwoju wierzchołka korzenia

Rokowania

0. skuteczna metoda leczenia

1. po 5 latach u około 85-92% pacjentów autotransplantaty utrzymują się na miejscu

2. po 10 latach u 80-85% osób przeszczepiane zęby nadal spełniają swoją funkcję

3. najlepiej rokują przedtrzonowce, a najgorzej trzonowce trzecie (30%)

4. zęby z nieukończonym wzrostem korzenia 15%

5. najlepiej rokują pacjenci w wieku rozwojowym

6. lepsze rokowania w przypadku regeneracji aparatu więzadłowego

7. lepsze rokowania w przypadku reinerwacji i rewaskularyzacji

8. czynniki mające wpływ na powodzenie leczenia to przestrzeganie wizyt kontrolnych i wzorowa higiena jamy ustnej

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ