CHIRURGICZNE LECZENIE TORBIELI SZCZĘK I TKANEK MIĘKKICH

lek. dent. Marta Adwent

Katedra i Klinika Chirurgii Czaszkowo-Szczękowo-Twarzowej i Chirurgii Stomatologicznej ŚUM

Kierownik dr hab. n. med. Iwona Niedzielska

Torbiel (cystis)-
jamisty twór wysłany nabłonkiem wydzielniczym,otoczony torebką,wypełniony treścią o różnej spoistości i składzie;
tworzący się w kościach i tkankach miękkich

Torbiel rzekoma (pseudocystis)-
twór charakteryzujący się brakiem nabłonka

Skład torbieli

0. Ściana

1. mieszek zbudowany z zewnętrznej łącznotkankowej torebki

2. warstwy naczyń krwionośnych

3. warstwy wewnętrznej stanowiącej nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący, cylindryczny lub migawkowy

4. Zawartość torbieli

5. płyn

6. masy złuszczonego nabłonka

7. przydatki skóry

Klasyfikacja Pindborga i Kramera

0. SZCZĘK A.nabłonkowe a)rozwojowe 1)zębopochodne pierwotne dziąsłowe zawiązkowe przyzębne 2)niezębopochodne przewodu nosowo-podniebiennego środkowa podniebienia gałeczkowo-szczękowa nosowo-wargowa b)zapalne korzeniowa B.nienabłonkowe a)krwotoczna b)tętniakowata

1. TKANEK MIĘKKICH A.naskórkowe B.zastoinowe C.ślinowa,zastoinowa D.boczna szyi E.środkowa szyi

Przyczyny powstawania torbieli

0. zaburzenie rozwoju

1. zaczopowanie przewodu wyprowadzającego gruczołu (torbiel zastoinowa)

Objawy kliniczne torbieli kostnych

0. początkowo wzrost powolny bezbolesny

1. przypadkowe wykrycie w trakcie badania rtg

2. dolegliwości bólowe wraz ze wzrostem torbieli

3. W badaniu klinicznym:

4. guz

5. brak oporu kostnego

6. przemieszczenie zębów sąsiednich

7. ucisk na n.zębodołowy dolny

8. ucisk na n.podoczodołowy

Objawy kliniczne torbieli tkanek miękkich

0. owalne lub okrągłe guzy o wzroście powolnym i bezbolesnym

1. Zaburzają podstawowe czynności takie jak żucie,oddychanie,połykanie

Diagnostyka

0. wywiad ogólny i szczegółowy

1. badanie fizykalne

2. badanie radiologiczne (wielkość,zakres,położenie)

3. badanie hist-pat wycinka (rodzaj torbieli)-decydujące!!

4. badania dodatkowe

5. badanie USG z celowanym nakłuciem torbieli jako BAC

6. MR/TK (rozległe i mnogie torbiele)

Biopsja diagnostyczna

0. pomocne w rozpoznawaniu różnicowym torbieli od innych guzów torbielopodobnych

1. uzyskany płyn o barwie od jasnej do bursztynowej i brunatnej z opalescencją kryształków cholesterolu;treść ropna;tresć krwista

2. bad. bakteriologiczne i cytologiczne (podejrzenie guza)

3. bad. elektroforetyczne kości

4. bad. histochemiczne

5. bad. mikroskopowe

Rodzaje zdjęć rtg

0. wewnątrzustne

1. przylegające

2. zgryzowe

3. zewnątrzustne

4. Przeglądowe czaszki AP i PA

5. pantomograficzne (torbiele kostne)

6. warstwowe kontrastowe (torbiele kostne graniczące z zatoką szczękową)

Obraz radiologiczny

0. ubytek kości o ostrych granicach

1. kształt okrągły lub owalny

2. obwódka osteosklerotyczna lub jej zatarcie w przypadku torbieli rogowaciejących

Rozpoznanie różnicowe

0. guzy niezłośliwe

1. guzy miejscowo złośliwe (szkliwiak!!!)

2. guzy złośliwe

3. schorzenia układowe

4. ropień

5. zapalenie kości

6. zapalenie lub ropniak zatoki szczękowej

Zabieg chirurgiczny

0. Jednoczasowy

1. Dwuczasowy

Wskazania do dwuczasowego zabiegu

0. niektóre torbiele zębopochodne u dzieci (oszczędzenie zawiązka z.przyczynowego i z.sąsiednich)

1. zropienie torbieli

2. rozległa torbiel żuchwy

3. torbiel wpuklająca się do nosa

4. możliwośc uszkodzenia zębów sąsiednich

5. zły stan ogólny pacjenta

WGŁOBIENIE METODA PARTSCH 1 (CYSTOTOMIA)

0. Aktualnie stosowana jedynie jako 1 etap metody 2-etapowej czyli pierwotne przygotowanie do zabiegu

1. W modyfikacji Jankowskiego całkowite wyłuszczenie z wgłobieniem płata i wytworzeniem obocznej jamy kostnej zaopatrzonej obturatorem aż do odbudowy struktury kostnej

Technika zabiegu

0. ETAP 1

1. przekształcenie jamy torbieli w dodatkowy uchyłek jamy ustnej

2. cięcie Partscha, Pichlera (planowana resekcja korzenia) lub trapezowate

3. płat śluzówkowo-okostnowy ponad przednią ścianą torbieli

4. odwarstwienie płata od podłoża

Technika zabiegu

0. usunięcie pokrywającej cienkiej blaszki kostnej

1. wycięcie części ściany torbieli do bad.hist-pat

2. wgłobienie płata do wnętrza jamy

3. stabilizacja szwami brzeżnymi

4. seton gazowy z antyseptykiem

5. obturator

Technika zabiegu

0. ETAP 2

1. zmniejszenie jamy torbieli

2. odbudowa kości

3. wyłuszczenie pozostałości mieszka

4. pokrycie jamy kostnej zszytą śluzówką

Metoda Drozdowskiego

0. modyfikacja metody Partsch I

1. ETAP 1

2. brak formowania płata śluz-okost

3. wycięcie otworu do jamy torbieli przez wszystkie warstwy (śluzówka,kość,torebka)

4. obturator

Metoda Drozdowskiego

0. ETAP 2

1. wyłuszczenie torbieli ostateczne po zmniejszeniu jamy kostnej

2. stosowana u dzieci

3. ograniczenie zasięgu operacji w rozwijającej się kości

4. ochrona zawiązków zębów

Wyłuszczenie Metoda Partsch 2 (Cystectomia, exstirpatio cystis)

Technika zabiegu

0. cięcie:trapezowate (szczęka);Partscha,Beaviusa,poziome

1. odwarstwienie płata śluzówkowo-okostnowego

2. wykonanie otworu w kości

3. wyłuszczenie raspatorem w całości torebki torbieli z wypełnieniem łoża kostnego autogennym przeszczepem

4. cała wyściółka do bad.hist-pat

5. stabilizacja płata szwami „na głucho”

Powikłania w czasie zabiegu

0. wtłoczenie zęba lub korzenia do jamy torbieli

1. uszkodzenie zębów sąsiednich

2. uszkodzenie pęczka naczyniowo-nerwowego

3. połączenie z jamą nosową

4. złamanie żuchwy

Powikłania pooperacyjne

0. zakażenie krwiaka (zropienie)

1. ropnie podśluzówkowe,podskórne

2. zapalenie kości

3. rozejście brzegów rany

4. złamanie patologiczne żuchwy

5. zezłośliwienie nabłonka

Zezłośliwienie (malignisatio)-
najgroźniejsze powikłanie,zwyrodnienie wyściółki torbieli następuje najczęściej w kierunku szkliwiaka lub raka płaskonabłonkowego i jest bezwzględnym wskazaniem do badania mikroskopowego każdego usuniętego mieszka torbieli

Torbiel resztkowa (cyctis residualis)-
rozwija się w wyniku niedoszczętnego wyłuszczenia mieszka torbieli lub ziarniny po usunięciu zęba lub pozostawienia nie rozpoznanej torbieli po usunięciu zęba przyczynowego

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ