23:24 27/05/2008GEOGRAFIA SPOŁECZNO EKONOMICZNA ŚWIATA-zajmuje się zjawiskami i procesami ludnościowymi,

osadniczymi, kulturowymi, gospodarczymi w ujęciu przestrzennym i środowiskowym.

PRZEDMIOT I PODMIOT BADAN- systemy społ.- gospod.(czyli ludzie) i ich wytwory czyli układy techniczno - kulturowe.

Głównym zadaniem jest poznanie organizacji,(rozmieszczenia, działania) systemu społ.- eko.

UJĘCIE PRZESTRZENNE- (terytorialne)

-globalne(obszar całego świata wielkoobszarowe)

-transkontynentalne i kontynentalne

-ponadnarodowe (subkontynentalne)

- krajowe

-regionalne

-lokalne

-miejscowe(geogr. firm i instytucji)

- liczne korporacje i firmy hotelarskie

UJECIE BRAMZOWE (rodzajowe)

-ludność

-systemy kulturowe (np. języki, religie)

-osadnictwo (urbanizacja)

-gospodarka( rolnictwa, przemysłu, usług, handlu, turyzmu)

-geogr. polityczna

ŹRÓDŁA INF. W GOGRAFII (statystyki)

- ONZ

- UE

- USA

-Bank Światowy

-Portal Geografia

-GUS, Statystyki Międzynarodowe

CECHY ROZMIESZCZENIA LUDNOSCI-

- powszechność

- nierównomierność

- koncentracja

EKUMENA I SUBEKUMENA- 90% powierzchni lądów zaludnionych lub wykorzystywanych gospodarczo

ANEKUMENA – 10% pow. lądów ŚWIAT BEZLUDNY ( 5 STREF)

-obszar zlodowacony

-tajga i tundra

- obszary wysokogórskie

obszary pustynne

-obszary lasów równikowych

BARIERY OSADNICTWA

- świetlna (bieguny, długość dnia i nocy, człowiek bardziej aktywny jak świeci słońce)

-termiczna (zależność , gdzie kto się osiedla)

- ciśnieniowa( zbyt niskie; żyje się gorzej)

- grawitacyjna(silne spadki terenu)

- wodna ( jest tez katalizatorem)

-bezpieczeństwa bytu ( kataklizmy, bariery społeczne)- tereny wokół wulkanów

są żyzne, ale występuje duże zagrożenie

NOMANDYZM – każda forma bytowania ludzi nie związana z osiadłym trybem życia, wędrowny tryb życia,

uwarunkowany klimatem, aktywnością ekonomiczną, kulturą i tradycją to pomost pomiędzy ekumena , a anekumeną miedzy historia, a współczesnością

RODZAJE NOMANDYZMU

- środowisko(gdzie jest małe skupisko ludzi, tymczasowe)

-typ aktywności ekonomicznej – nomadyzm związany z pasterstwem, uprawa roli, myślistwem, zbieractwem, handlem obwoźnym

- strefa geograficzna- Arktyka, Subarktyka, równiny, pustynie, góry i wyżyny

WYSTĘPOWANIE LUDÓW NA ŚWIECIE

- Ameryka N – Arktyka(Eskimosi),Grenlandia, Labrador Z.Baffina, Aleuci

-Ameryka S- Indianie Amazonii, Indianie Pampy Patagonii

-Afryka – Pigmeje, Masajowie, Baotu, Buszmeni, Somalowie, Beduini, Fukanie, Maurowie, Tuaregowie

- Australia – aborygeni

- Europa- Normandzi subarktyki, Karebowie, Samojedzi

-Azja- Dajakowie(Indonezja), Beludżowie, Tybetańczycy, Kazachowie, Mongołowie, Tunguzi, Jakuci, Nieńcy, Lapończycy

ZALUDNIENIE WG. KONTYNENTÓW

- Afryka 912 mln 14%

- Ameryki 896 mln 13,5%

- Azja 3887 mln 59,5%

- Antarktyda 1500 osób 0,0%

- Europa 803 mln 12,5%

- oceania 36 mln 0,5%

PRZYROST RZECZYWISTY-

wzrost lub ubytek zaludnienia na danym obszarze

PR = PN + SM

(przyrost rzeczywisty= przyrost naturalny + saldo migracji)

odpływ- emigracja , napływ – imigracja

np. Rosja zmniejsza liczbę ludności, bo ludność odpływa ucieka z kraju, a w USA liczba się zwiększa, bo jest duży napływ

MIARY PRZYROSTU RZECZYWISTEGO

- przyrost bezwzględny deltaL = Lt – Lo

- stopa wzrostu r = delta L /L

- projekcja po t-latach Lt = Lo (1+r)do kwadratu „t”

PROGNOZA ZMIAN ZALUDNIENIA

r =0,5% 160 lat

r =1% 70 lat

r = 2% 35 lat

r = 3% 17 lat

ZALUDNIENIE PAŃSTW

2005r 2050 r

Chiny 1306 1572

Indie 1080 1462

USA 295 397

Indonezja 245 344

Brazylia 185 311

Pakistan 162 278

PRZYROST NATURALNY

NAJWYZSZY- Honduras, Nikaragua, Mali, Gwinea, Ghana,Niger, czad , somalia, Madagskar,

Mozambik, Wietnam, Bankok, Nowa Gwinea, malezja, Afganistan,Pakistan, Boliwia, Gujana (2,0-3,0 i wiecej)

NAJNIZSZY- Rosja, Kazachstan, Niemcy, Włochy, Szwecja, Grecja, Litwa, łotwa, Estonia, Ukraina,

Grenlandia, Kanada, Japonia, Iran, Ukraina

PRZEJSCIE DEMOGRAFICZNE (2 SLAJDY)

CZYNN.DETERMINUJACE ZACHOWANIA PROKREACYJNE

- przemiany ekonomiczne

- - zmiany stylu zycia

- - poztep medyczny

- - zmiany prawne

- - zmiany w sferze ideologii światopogladu

- - polityka państwa

EKSPLOZJA- (jest to 2 faza) , gdzie przyrost naturalny, urodzenia przewyższają znacznie zgony

IMPLOZJA- przyrost naturalny zbliża się do „0”, gwałtowny spadek liczby ludności (3 faza)

MODERNIZACJA =NOWOCZESNA- model 2+2, liczba urodzeń równa Se liczbie zgonów (faza 4)+ DIAGRAMY I STRUKTURY

TYPY STRUKTUR WIEKU(według spadku urodzeń)

- eksplozji

- implozji

- modernizacji

STRUKTURA PŁCI ( kobiety, a faceci; poziom feminizacji, SLAJDY + PIRAMIDA i opis różnic miedzy kobietami ,a mężczyznami)

KOBIETA W ZYCIU SPOŁ.- ZAWODOWYM (slajdy, wykresy, analiza map)

WSKAZNIK /INDEKS RÓWNOSCI PŁCI

- STREFA SPOŁECZNA- dostęp do służby zdrowia i edukacji

- STREFA MATERIALNA- dostęp do ziemi, własności kapitału

-ZATRUDNIENIE I DOCHODY- dostęp do rynku pracy, równości płac i wynagrodzeń, ochrona kobiety w pracy

-CZAS WOLNY- dostęp do snu, wypoczynku

- TOZSAMOSC- seksizm 9 w szkole i w pracy0

-AUTONOMIA CIELESNA- prawa gwarancji, ochrona nietykalności cielesnej, kontrola nad seksualnością i prokreacja

- AUTONOMIA W RODZINIE I GOSPOD. DOM- wolność małżeństwa i rozwodu, prawo do własności, do współdecydowania w domu

- PRAWA POLITYCZNE- prawo wyborcze na poziomie municypalnym, parlamentarnym

(udział kobiet w zarządzaniu

KLASYFIKACJA MIGRACJI

CZAS PRZTCZYNY

STAŁE(trwałe) ekonomiczne, rezydencjalne, rodzinne, matrymonialne, polityczne

SEZONOWE(okresowe) zarobkowe, edukacyjne, zdrowotne, religijne, turystyczne

CYKLICZNE (wahadłowe) dojazdy do pracy, szkoły, odwiedziny rodziny, znajomych, wyjazdy rekreacyjne

MECHANIZM MIGRACJI

CZYNN. WYPYCHAJACE

- bezrobocie

- głód - czynn. środowiskowe

- bieda

- niskie płace

- sytuacja polityczna

- czynn. ekologiczne

- niski status ekologiczny

- nietolerancja

- czynn. osobiste

CZYNN. PRZYCIĄGAJACE

-wyższa jakość życia

- lepsze warunki zarobkowe

- wyższy status zarobkowy

- lepsze warunki ekologiczne

- dobra sytuacja polityczna

BARIERY MIGRACJI

- naturalna= przestrzenna

- ekonomiczna – związana z kosztami podróży i adaptacji

- administracyjno –prawna – selekcja migrantów, polityka niżowa

- kulturowe

-religijne

MIGRACJE ZAMORSKIE Z EUROPY W XIX

- demograficzne- przeludnienie europy (eksplozja)

- ekonomiczne- bieda kryzys na obszarach wiejskich

- polityczne- wolność obywateli

- transportowe- rozwój środków transportu(parowce)

kampanie migracyjne zachęcają do wyjazdów za ocean, migracje morskie- za chlebem, nowe kontynenty (migracje długie stałe, poszukiwanie nowego życia)

MIGRACJE EUROPEJSKIE- wyprawy sezonowe, praca na roli MAX 1 rok, kilka miesięcy( niekiedy sprowadzenie rodziny i tam się osiedlają)

PRZYCZYNY POLITYCZNE- dekolonizacja lata 50’te, zanik imperiorów kolonialnych

PRZYCZYNY DEMOGRAFICZNE- straty wojenne, Europa się starzeje, mało dzieci. Wzrasta zapotrzebowanie na rynku pracy,

niedobór siły roboczej w wieku produkcyjnym, wzrost ludności starczej(lata 50-60’te)

PRZYROST EKONOMICZNY- otwarte granic, duży przyrost PKB(5%), 1960-1973: gospodarcze „bum”, wzrost gospodarczy,

nie było bezrobocia, więcej miejsc do pracy niż pracowników, Europa była HOMOGENICZNA w Niemczech w 50’tych latach 1%,

nie ma zewnętrznych emigrantów, obcokrajowców w W .Brytanii 3% obcokrajowców, w Szwajcarii 6%

SKUTKI DEMOGRAFICZNE, SPOŁECZNE I EKONOMICZNE MIGRACJI

-EKSPORTER SIŁY ROBOCZEJ „+”

- odciążenie rynku pracy

- spadek bezrobocia

- transfer pieniędzy

- konsumpcja

EKSPORTER SIŁY ROBOCZEJ „-‘’

- ubytki ludności (PN- SM)

- „Brain Drain”

-starzenie się (PN spada)

- zakłócenie rynku małżeńskiego

- wzrost cen, drenaż mózgów

- inflacja

IMPORTER SIŁY ROBOCZEJ „+”

- wykorzystanie siły roboczej (wykształcona, silna, wykwalifikowana)

- napływ siły roboczej

- wzrost kosztów, spadek płac

IMPORTER SIŁY ROBOCZEJ „-”

- obciążenia socjalne

- bezrobocie

GLOBALIZACJA- proces w którym poprzez dynamiczny rozwój przepływu, dóbr, usług kapitału technologii, inf,

produkcja i rynki w różnych krajach są od siebie co raz bardziej zależne

GLOBALIZACJA- to uznanie całego świata jako jednego wielkiego rynku i przeniesienia punktu ciężkości w wymianie międzynarodowej

w handlu zagranicznym na produkcję międzynarodową w przedsiębiorstwach międzynarodowych

ASPEKTY GLOBALIZACJI

-globalizacja rynków zbytu- aspekty konsumpcyjne

-globalizacja produkcji- aspekty produkcyjno technologiczne

-globalizacja sposobu regualizacji działalności gospodarczej- aspekt organizacyjny- zarządzający

ZGLOBALIZOWANE BRANŻE

-media

-rynki produktów, zaopatrzenie

- globalizacja rynków

-marketing

-polityka

-prawo, etyka

-rynek usług

-rynki technologii

- sprzedaż

-rynki pieniężne

FIRMY PONADNARODOWE- przedsiębiorstwa , które przeprowadzają za granic kontrolowane przez siebie

przedsięwzięciami traktują je na równi z operacyjnymi krajowymi , kierując się globalną strategią nakierowana na zysk.

Firmy kontrolujące aktywa w co najmniej 2 lub więcej krajach, firmy globalne o dochodach porównywalnych z

PKB mniejszych państw.(sektory: elektryczny, elektromaszynowy, spożywczy, motoryzacyjny, komputerowy)

MOTYWY EKSPANSJI FIRM WIELONARODOWYCH

- rynkowe (zasobne rynki zbytu0

- kosztowny (obniżenie kosztów, działalność gospod.)

- zaopatrzeniowy(dostęp do surowców, zasoby środowiska)

- polityczny( związane gospod. państw słaborozwiniętych)

KOZYSCI GLOBALIZACJI

- pobudzenie wzrostu gospod

- przepływ technologii, dyfuzja inf

- rozprzestrzenienie reguł rynkowych, reguł demokracji

- rozwój kapitału ludzkiego( wydajniejsza praca, lepsza jej organizacja, kultura pracy)

- „okno na świat” dla biednych krajów, szansa na podniesienie poziomu życia

NIEKOZYSCI GLOBALIZACJI

- homogenizacja, unifikacja technologii, produkcji , konsumpcji\- polaryzacja rozwoju, pogłębianie różnic miedzi biednymi a bogatymi krajami

- generowanie zysków przez firmy globalne

- brak oferty na rynku globalnym ze stron lepszych państw

-dumping społeczny

- nieprzewidywalność globalizacji, słaba kontrola

- sprzyja korupcji

- degradacja kapitału społecznego

- lokalizm, regionalizm

GLOBALIZACJA (malejąco) Ameryka N, Europa, Azja, Ameryka S, Australia, Afryka

URBANIZACJA- podczas rozwoju miejskości form osadniczych ich liczby zaludnienie, pow. zabudowy, infrastruktury,

a także zamian ich struktury funkcjonalnej, [przestrzennej oraz stylu życia mieszkańców.

RURALIZACJA- rozwój wiejskich form osadniczych

SEMIURBANIZACJA- urbanizacja terenów wiejskich

DEZURBANIZACJA- zanik cech miejskich

REURBANIZACJA- (ponowna) urbanizacja, odnowa miast

KRTERIUM MIEJSKOSCI

- funkcjonalno przestrzenne- typ, zawartość zabudowy, infrastruktura techniczna, stopień centralizacji usług,

struktura zatrudnienia, liczba mieszkańców, historia

- administracyjne- ośrodki siedziby władz lokalnych

FAZY URBANIZACJI

-RURALIZACJI- rozproszenie( komunikacja piesza , konna)

-URBANIZACJ- koncentracja (kolej)

-SUBURBANIZACJA - dekoncentracja( samochód)

-DEZURBANIZACJA - dyspersja (szybki transport)

-REURBANIZACJA- dekoncentracja (publiczny transport/telekomunikacja)

POZIOMY URBANIZACJI (państwa)

- Singapur, Bermudy 100%

- Belgia , Kuwejt 97%

- Argentyna 91%

- Szwecja 83%

-Węgry, Włochy 67%

- Hiszpania 64

- Polska62%

-Chiny 38%

- Etiopia 18%

HIPERURBANIZACJA

- demograficzny

(migracje i wysoki przyrost naturalny)

- przestrzenny („rozlewanie się miast”)i fizjonomiczny(podstawy slumsów)

gospodarczy(bezrobocie, nienadążanie infrastruktury i mieszkalnictwa)

- społeczny (patologie i bieda)

METROPOLIZACJA- proces koncentracji władzy kapitału centrów zarządzania, nowoczesnej gospod. ,

ośrodków medialnych i kulturalnych w największych wybranych miastach o randze światowej lub kontynentalnej,

prowadzący do ich zmian funkcjonalnych, przestrzennych morfologicznych.

CECHY METROPOLII

- centra władzy krajowej i międzynarodowej (siedziby i przedstawicielstwa organizacji)

-centra zarządzania(koncerny międzynarodowe)

- centra finansowe (banki , towarzystwa ubezpieczeniowe, giełdy)

- centra handlu zagranicznego ( giełdy towarowe, targi międzynarodowe)

- centra innowacyjne (technopolie)

- ośrodki naukowe(uczelnie instytuty)

- węzły komunikacyjne (lotniska, szybkie koleje, porty, autostrady, metro)

- centra medialne (wielkie korporacje TV, radiowe, prasowe)

- ośrodki handlowo- usługowe 9domy towarowe)

- centra kulturalne(teatry, muzea, festiwale, wystawy, koncerty)

- centra rozrywkowe( parki rozrywki, imprezy)

-centra sportowe (kluby, ważne imprezy, obiekty sportowe)

REWITALIZACJA MIAST- planowe, zintegrowane działanie mające na celu zmian struktury przestrzenno – funkcjonalnej

zdegradowanych obszarów miasta i w konsekwencji ich ożywienie gospodarcze i społeczne

REWITALIZACJA MIAST

- regeneracja

- reurbanizacja- ponowna urbanizacja

- rehabilitacja- nadanie nowej jakości

- odnowa

- modernizacja

- ożywienie- uzdrowienie miasta

OBSZARY ZAGROZONE DEGRADACJA

- tereny śródmiejskie

- osiedla mieszkaniowe, robotnicze, komunalne, wielkopłytowe

- obszary poprzemysłowe(energetyka, hutnictwo)

- obszary pokomunikacyjne(torowisk, powozownie)

-tereny powojskowe

-obszary poportowe

WYMIARY DZIAŁAŃ REWITALIZACYJNYCH

- społeczny- podniesienie poziomu życia, lepsze warunki w pracy .komunikacji i wypoczynku

- kulturowy- nadanie nowego image miastu, nowych wartości, rozbudzenie tożsamości identyfikacji z miejscem

- ekologiczny- podniesienie walorów środowiska

PRZYKŁADY

- Haga

- Amsterdam

- Londyn

-Paryż

- Poznań(Stary Browar)

- Centrum Manufaktura w Lodzi

- Gazomierz w Oberhausen

MIŁEJ NAUKI ZYCZE TO CO MIAŁO BYĆ (ZAGADNIENIA) JEST W WIEKSZOSCI OPRACOWANE, JEDNAK NIEKTÓRE RZECZY TRZEBA JESZCZE SPRAWDZIC NA SLAJDACH :D