Przykłady autobiografizmu w literaturze romantycznej
I. Adam Mickiewicz:
a)Dziady:
*Konrad był więziony, (Mickiewicz także był więziony w klasztorze bazylianów w Wilnie)
*w przedmowie komentarz procesu Filomatów i Filaretów (Mickiewicz też należał do nich)
*postać Gustawa to postać nieszczęśliwego kochanka (miłością Mickiewicza była Maryla Wereszczakówna, poźniej Putkamerowa)
b)Pan Tadeusz:
*podmiot liryczny Epilogu to emigrant (Mickiewicz był na egigracji we Francji, tam napisał utwór)
*w inwokacji opisuje tereny dobrze sobie znane- okolice Nowogródka
*Poemat ukazuje typowy obraz środowiska średniozamożnej szlachty, jej życia, obyczajów, właśnie taki w jakim urodził się i wychował Mickiewicz
*Soplica, nosi nazwisko autentycznego szlachcica, który najpierw wiódł spór z ojcem poety, a potem był jego długoletnim przyjacielem
*z czasów dziecinnych pochodzi także umieszczonym w utworze opis przemarszu wojsk napoleońskich przez ziemie polskie
c)wiersz Do M***:
*poeta ukazuje gorycz płynącą z nieszczęśliwej miłości do Maryli
d) wiersz Reduta Ordona:
*dotyczy on powstania listopadowego (poeta nie wziął w nim udziału, dotarł jedynie do Wielkopolski)
e)Świteź:
*ballada dedykowana Michałowi Wereszczakowi- był to brat ukochanej Mickiwewicza- Maryli
II. Juliusz Słowacki:
a)Kordian:
*Słowacki nie przystąpił do walk powstańczych w powstaniu listopadowym, miał wyrzuty sumienia, w Przygotowaniu wyraźnie wskazuje przyczyny upadku powstania
*zawód miłosny Kordiana- Wioletta (aluzja do nie spełnionej młodzieńczej miłości do starszej od poety Ludwiki Śniadeckiej)
*wspomnienie samobójstwa przyjaciela Kordiana (przyjaciel Słowackiego, Ludwik popełnił samobójstwo)
b)Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, Grób Agamemnona, a także Rozmowa z piramidami:
*powstanie w wyniku romantycznej podrózy Słowackiego na Wschód
c)Do matki:
* w 1831r., w czasie powstania Słowacki jako kurier dyplomatyczny wyjeżdża z kraju; na obczyźnie przyłącza się do rzeszy polskich emigrantów; w latach 40. wielu z nich wróciło do Polski, ale nie Słowacki (z listów do matki wynika, że on też rozważał możliwość powrotu); wiersz jest próbą wytłumaczenia trudnej decyzji niewracania do ojczyzny; punktem wyjścia do napisania poetyckiej wypowiedzi o walorach ponadjednostkowych była osobista sytuacja poety
III.Cyprian Norwid:
a) W Weronie:
* inspiracją do napisania wiersza były wrażenia, jakich poeta doznał pod wpływem zwiedzenia domów skłóconych rodzin, z których wywodzili się kochankowie(Romeo i Julia) oraz grobu uznawanego za miejsce pochówku tragicznie zmarłej pary na Campo Fiera w kapliczce dawnego cmentarza franciszkanów
b)Nerwy:
* Przyjmuje się, że Norwid napisał go w okresie: 1862-65. Badacze twórczości poety kojarzą treść wiersza z wizytą autora u pani Glaubrecht w towarzystwie Konstancji Górskiej, u której później bawił na obiedzie.28 Warunki życia emigrantki i jej małego dziecka wywołały u Norwida potrzebę zapewnienia jej pomocy. Wiersz jest wyrazem ironicznego stosunku do bezdusznych bogaczy, którzy nie dostrzegają wokół siebie nędzy drugiego człowieka, ale i autoironii –łatwiej zrezygnować z poinformowania Baronowej o nieszczęściu rozgrywającym się w „trumiennej izbie”, niż narazić się na zarzut poruszania spraw nie przystających do wytwornego wnętrza salonu.
IV. Zygmunt Krasiński:
a)Nie- boska komedia:
* Wiele elementó autobiograficznych odnosi się do psychiki samego autora, jego samooceny duchowej i moralnej oraz doprowadza do ukazania wewnętrznego rozdarcia panującego w duszy poety. Krasiński dostrzega potrzebę i nieuchronność zmian, jednak rewolucja zawsze będzie dla niego zbrodnią, zaprzepaszczeniem dotychczasowego dorobku ludzkości, rozlewem krwi.
* Utwór wydał anonimowo, ponieważ nie chciał zaszkodzić ojcu, Wincentemu, który był urzędnikiem, popierał cara i był przeciwnikiem ruchów narodowowyzwoleńczych.
* Na powstanie dramatu wpłynęły niewątpliwie doświadczenia poety związane z manifestacją warszawską w trakcie pogrzebu senatora Bielińskiego, w której Krasiński zgodnie z przykazaniem ojca, a wbrew własnemu sumieniu, nie uczestniczył. Również zakaz ojca dotyczący udział u Zygmunta w powstaniu listopadowym, które Wincenty Krasiński (lojalny wobec cara) przedstawiał synowi jako ruch społeczny przeciwstawiony przeciw świtu arystokracji, jako wojnę pomiędzy tradycją i porządkiem a buntem i anarchią rewolucyjną. Te wewnętrzne rozterki poety dotyczące wyboru między posłuszeństwem wobec ojca a patriotycznymi uczuciami, a także przeinaczony i zdemonizowany obraz powstania wpłynął na kształt ideowy pisanego wówczas „Irydiona” i „Nie-Boskiej Komedii”. Również obserwacja aktualnej sytuacji ekonomicznej, jaka miała miejsce w Europie w latach trzydziestych XIX wieku wpłynęła na kształt artystyczny „Nie-Boskiej Komedii”. Jednym z takich wydarzeń było powstanie robotników w Lionie w 1831 roku, które krwawo stłumiono przez wojsko po kilkunastu dniach walki. Powstanie to było wynikiem problemów, jakie powstawały między proletariatem, a arystokracją, zarówno rodową jak i „nową” arystokracją (bogatą burżuazją).
Krasiński podczas licznych podróży po Europie obserwował panujące wówczas napięcia społeczne a odzwierciedlenie tych obserwacji można znaleźć napisanym przez niego dramacie.