Komunikacja niewerbalna

MOWA CIAŁA

Termin z zakresu psychologii społecznej. Niekiedy używa się go jako synonimu komunikacji niewerbalnej, która jest jednak szerszym pojęciem.

Mowa ciała obejmuje zwykle takie komunikaty niewerbalne, jak: gesty i ruchy ciała, mimika, postawa i ukierunkowanie ciała, ruchy oczu i odruch źreniczny, sposób używania przestrzeni interpersonalnej i in.

KOMUNIKACJA NIEWERBALNA

Komunikacja niewerbalna - zespół niewerbalnych komunikatów nadawanych i odbieranych przez ludzi na wszystkich niewerbalnych kanałach jednocześnie. Informują one o podstawowych stanach emocjonalnych, intencjach, oczekiwaniach wobec rozmówcy, pozycji społecznej, pochodzeniu, wykształceniu, samoocenie, cechach temperamentu itd. Komunikaty te nadawane są i odbierane najczęściej na poziomie nieświadomym, jednak mogą być również nadawane i odbierane świadomie

Style komunikacji niewerbalnej

tendencja afiliatywna (bliski dystans, dotyk, kontakt wzrokowy, uśmiech)

tendencja dominatywna (wyprostowana postawa, uniesiona głowa, szybka mowa, jednostronna komunikacja werbalna)

FUNKCJE KOMUNIKACJI
NIEWERBALNEJ

• komunikowanie postaw i emocji (uzgadnianie postaw interpersonalnych)

• wspomaganie komunikacji językowej

• zastępowanie mowy (gdy utrudniony kontakt werbalny)

KOMUNIKATY NIEWERBALNE

MIMIKA

Twarz, umięśniona częśċ naszego ciała jest prawdziwszym od słów świadectwem aktualnych odczuċ.

Typowe wyrazy twarzy interpretowane tak samo na całym świecie

• złośliwość

• smutek

• złość

• niesmak

• radość

• niesmak

• zaskoczenie

Brwi jako ekspresyjny element mimiki

• całkowicie podniesione – niedowierzanie

• podniesione do połowy – zdziwienie

• stan normalny – brak komentarza

• do połowy obniżone – zakłopotanie

• całkowicie obniżone – złość.

PANTOMIMIKA

• gesty

• ilustracje wypowiedzi

• ujawnianie zaangażowania w rozmowę

EKSPRESJA PANTOMIMICZNA, podział gestów

• emblematory – można zastąpić terminem werbalnym (na przykład liczenie pieniędzy, znak słuchawki telefonicznej)

• regulatory – towarzyszą wypowiedzi (np. kiwanie głową, gęsty zachęcające, odpychające)

• ilustratory – ilustrują,uplastyczniają wypowiedź (np. "taaaki duży")

• afektatory – niewerbalne zainteresowania, które odzwierciedlają charakter i intensywność odczuwanych emocji – zakładanie nogi na nogę, krzyżowanie ramion na piersi, splatanie dłoni

• adaptatory – pomagające przystosować się do sytuacji (opanowanie emocji, przebywanie z ludźmi, zaspokojenie potrzeb - dotykanie warg, drapanie się po karku, pocieranie nosa, poprawianie okularów).

GESTY

Mowa rąk

• dłonie otwarte - otwartość

• dłoń wierzchem ku górze – dominacja

• kołyska

• kolczatka

• wieżyczka

CZYNNIKI PARALINGWISTYCZNE

• ton głosu

• tempo mowy

• intonacja

• przerwy

• chrząknięcia (eeee, mmmm...)

• stan emocjonalny

POWIERZCHOWNOŚĆ

• rodzaj ubrania

• makijaż

• komórka, sygnety, buty, zegarek, itp.

• status, zawód

STANY FIZJOLOGICZNE

• zapach

• rumieńce

• łzawienie oczu

Mówią o stanie emocjonalnym

WYMIANA SPOJRZEŃ JAKO KANAŁ KOMUNIKOWANIA SIĘ

• ruchy oczu,

• odruch źreniczny i wielkość źrenic

• częstość mrugania,

• kierunek patrzenia,

• kontakt wzrokowy,

• wielkość oczu itp.

POSTAWA CIAŁA

POSTAWA OTWARTA :

• w pozycji stojącej

• w pozycji siedzącej

POSTAWA ZAMKNIĘTA

• w pozycji stojącej

• w pozycji siedzącej

DYSTANS JAKO KANAŁ KOMUNIKACJI

Rodzaje dystansu

• dystans intymny

• dystans osobisty

• dystans społeczny

• dystans publiczny

Dystans intymny

O-45cm

Kochamy się, mocujemy, pocieszamy i chronimy.

Dystans osobisty – indywidualny

45 cm- 120 cm.

Rozmowy, kontakty koleżeńskie, przyjacielskie

Dystans społeczny

ok. 120 cm

Rozmowy służbowe, grzecznościowe, ogólne z dalszymi znajomymi

Dystans publiczny

Wykład, lekcja w klasie, kazanie księdza w kościele

KONTAKT FIZYCZNY

Uścisk dłoni

• zasady podawania dłoni

• sposoby ściskania dłoni

ZASADY PODAWANIA DŁONI

• siła i czas uścisku („imadło”, „śnięta ryba”)

• zasady podawania dłoni (pierwszy gospodarz do gości, osoba starsza do młodszej, osoba o wyższym statusie społecznym do niższej, kobieta do mężczyzny).

NIEASERTYWNE SYGNAŁY NIEWERBALNE

• GŁOS: niestabilny, niski, jękliwy, monotonny, słabnący.

• MOWA : urywana, niepewna

• TWARZ: pełna ekspresji, z pół-uśmiechem, podniesionymi  brwiami, wyrażająca żal.

• KONTAKT WZROKOWY: unikany

• MOWA CIAŁA: postawa zgarbiona, skulona ręka zakrywa usta, nerwowe gesty, ramiona i nogi skrzyżowane w geście obrony.

AGRESYWNE SYGNAŁY NIEWERBALNE

• GŁOS: twardy, sarkastyczny, ostry, krzykliwy, podnoszący się na końcu

• MOWA: gwałtowna, płynna, z akcentem na słowach oskarżenia

• TWARZ: sarkastyczny uśmiech, gniewne spojrzenie, brwi uniesione (w niedowierzaniu), zaciśnięta szczęka, wysunięty podbródek

• KONTAKT WZROKOWY: nadmierny, wpatrywanie się, patrzenie z góry

• MOWA CIAŁA: wskazywanie palcem, nadmierna gestykulacja, uderzanie pięścią w stół pochylanie się nad innymi, ramiona skrzyżowane, pochylanie się do przodu

ASERTYWNE SYGNAŁY NIEWERBALNE

• GŁOS: wyraźny, pewny bez wahania o właściwej wysokości, szczery

• MOWA: spokojna, płynna, o odpowiednim nacisku

• TWARZ: otwarta, spokojna, zrelaksowana, uśmiech i marszczenie brwi w odpowiednich momentach

• KONTAKT WZROKOWY: pewny i spokojny

• MOWA CIAŁA: otwarte gesty/ spokojna i umiarkowana postawa wyprostowana, ale zrelaksowana

8